ŚrodkiTransportu Dalekiego wykład 7a

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

RODKI TRANSPORTU

WODNEGO

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

Obszary zastosowania

rodków transportu wodnego:

1. transport morski

2. transport przybrze

3. transport

ródl

dowy

rodki transportu wodnego wykorzystuje si

do:

●

działalno

ci gospodarczej

●

celów naukowo-badawczych

●

celów sportowych

●

obrony granic i strze

enia porz

dku publicznego

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

●

do przewozu ładunków drobnicowych (w sztukach) –

tzw.

drobnicowce

●

do przewozu ładunków masowych (obj

ciowych) –

tzw.

masowce

Statki morskie

Podział statków wg przeznaczenia eksploatacyjnego

1. uniwersalne:

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

●

chłodniowce

●

masowce do przewozu tylko jednego rodzaju ładunku

●

kablowce

●

kontenerowce

●

rybackie

●

samochodowce

●

do przewozu bydła

●

do przewozu ładunków wielkogabarytowych

●

zbiornikowce (chemikaliowce, do przewozu ropy naftowej i jej
pochodnych - tankowce, do przewozu gazu w płynie – gazowce,
do przewozu asfaltu, do przewozu wody, do przewozu wina)

Statki morskie

Podział statków wg przeznaczenia eksploatacyjnego

2. specjalizowane:

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

●

samochodowe

●

pasa

ersko-samochodowe

●

kolejowe

●

pasa

ersko-samochodowo-kolejowe

●

pasa

erskie (w tym promy klasyczne, katamarany,

poduszkowce, wodoloty)

Statki morskie

Podział statków wg przeznaczenia eksploatacyjnego

3. Promy:

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

–

w wodzie słodkiej w klimacie tropikalnym

–

w wodzie słodkiej w klimacie umiarkowanym

–

w wodzie morskiej w strefie tropikalnej

–

w wodzie morskiej w okresie letnim

–

w wodzie morskiej w okresie zimowym

–

w okresie zimowym na wodach północnego Atlantyku

Statki morskie

Parametry techniczne statków

●

Wymiary liniowe:

długo

ść

całkowita, szeroko

ść

, zanurzenie

●

Znak wolnej burty

(tzw. znak Plimsola): poziom maksymalnego

zanurzenia statku w zró

nicowanych warunkach geograficznych i

klimatycznych z uwzgl

dnieniem fizyko-chemicznych wła

ciwo

wody:

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

Statki morskie

Parametry techniczne statków

●

Wyporno

ść

równa masie wody wypartej przez zanurzon

ęść

statku

(wypór lekki – wyporno

ść

statku pustego, wypór ci

ęŜ

ki – wyporno

ść

statku po

maksymalnym załadowaniu i zanurzeniu do znaku wolnej burty). Mierzona w tonach

●

ść

brutto (DWT):

ró

nica mi

dzy wyporno

ęŜ

i wyporno

lekk

(w tonach masy)

●

ść

netto (u

ytkowa):

ró

nica mi

dzy no

brutto a

ęŜ

arem paliwa, wody i zapasów

(inaczej mo

liwy do przyj

cia ci

ęŜ

ar ładunku

po maksymalnym obci

ąŜ

eniu statku zapasami)

●

Pojemno

ść

rejestrowa:

–

pojemno

ść

rejestrowa brutto (BRT) – pojemno

ść

wszystkich zamkni

tych pomieszcze

statku (poza kuchni

, pomieszczeniami dla maszyn

pomocniczych, destylacji wody, WC)

–

pojemno

ść

rejestrowa netto (NRT) – pojemno

ść

ładunkowa statku dla

ładunków sypkich i dla ładunków opakowanych

(w metrach lub stopach

sze

ciennych)

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

Statki morskie

Parametry techniczne statków

●

Rodzaj nap

du:

najcz

ęś

ciej u

ywane to: turbina parowa, silnik

spalinowy, tłokowa maszyna parowa. Inne u

ywane rodzaje nap

du:

drowy, turboelektryczny, turbogazowy, elektryczny,

aglowy z silni-

kiem pomcniczym

●

dko

ść

pływania:

jednostk

jest 1 w

zeł, równy 1 mili morskiej na

godzin

(1,86 km/h).

Rodzaje pr

dko

ci pływania:

–

dko

ść

techniczna (paszportowa, kontraktowa) – ustalana na podstawie

tzw. mili pomiarowej na morzu podczas prób zdawczo-odbiorczych statku
(gwarantowana przez stoczni

w kontrakcie na budow

statku)

–

dko

ść

eksploatacyjna (marszowa) – osi

gana w trakcie eksploatacji

z uwzgl

dnieniem warunków nawigacyjnych i eksploatacyjnych

–

dko

ść

podró

na (handlowa) – osi

gana przez statek na konkretnej

trasie rejsu w konkretnych warunkach nawigacyjnych i klimatycznych

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

●

kadłub statku

●

pomieszczenia ładunkowe

●

kabiny pasa

erskie

●

urz

dzenia dostarczaj

ce energi

do nap

du i urz

dzenia

pomocnicze

●

pomieszczenia robocze i socjalne załogi

●

urz

dzenia do sterowania statkiem i zapewnienia

bezpiecze

stwa

Statki morskie

Elementy funkcjonalne morskiego statku handlowego

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

1. dziób

2. gruszka dziobowa

3. kluza

4. ładownie

ruba nap

dowa

6. rufa

7. komin

8. nadbudówka

9. pokład

Statki morskie

Elementy składowe statku handlowego

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

dziób – przednia cz

ęść

kadłuba

o przekroju poprzecznym
zbli

onym do trójk

ta. Kształt

ma powodowa

zmniejszenie

oporów wody

gruszka dziobowa – wyst

puje

w niektórych statkach
(w morskich coraz cz

ęś

ciej).

Zmniejsza tzw. opór falowy
(o ponad 10%)

Statki morskie

Elementy składowe statku handlowego

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

kluza – otwór o wzmocnionych

kraw

dziach, przez który

przeprowadza si

liny

cumownicze oraz lin

lub

ła

cuch kotwiczny

burta – strona na statku

wodnym, ka

da z połówek

jednostki pływaj

cej,

rozdzielonych płaszczyzn

symetrii kadłuba

Statki morskie

Elementy składowe statku handlowego

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

ruba nap

dowa ze

sterem piórowym

Statki morskie

Elementy składowe statku handlowego

dniki gondolowe

(układ bezsterowy)

ruby nap

dowe – 3 do 5 łopat, o stałym skoku (zmiana pr

dko

ci przez zmian

dko

ci obrotowej wału nap

dowego), o zmiennym skoku (pr

dko

ść

wału

nap

dowego stała, zmiana pr

dko

ci przez zmian

ta ustawienia łopat

ruby)

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

nadbudówka – pomieszczenia wybudowane

powy

ej linii najwy

szego pokładu,

maj

ce na celu zwi

kszenie pojemno

pomieszcze

pod pokładem. Zazwyczaj

zajmuje cał

szeroko

ść

statku i umiesz-

czona jest w jego tylnej strefie.
W nadbudówce mieszcz

pomiesz-

czenia sterowni i jej zaplecza, pomiesz-
czenia socjalne i kabiny

Statki morskie

Elementy składowe statku handlowego

komin – wyniesienie na du

Ŝą

wysoko

ść

ponad pokład, słu

Ŝą

ce do pomieszczenia

urz

dze

doprowadzaj

cych powietrze i odprowadzania spaliny z silnika oraz

urz

dze

wentylacyjno-klimatyzacyjnych, obsługuj

cych kabiny, pomieszczenia

robocze i socjalne oraz ładownie statku

pokład statku – wodoszczelne pokrycie o konstrukcji stalowej lub drewnianej,

zamykaj

ce od góry kadłub statku

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

Statki morskie

Elementy składowe statku handlowego

Kadłub statku –

konstrukcja przestrzenna
statku, nadaj

ca mu

kształt, odpowiedni

wytrzymało

ść

oraz

zapewniaj

ca pływalno

ść

Elementy składowe: st

pka, wr

gi, pokładniki, tylnica, dziobnica, poszycie,

nadbudówka

Kadłub pojedy

czy – konstrukcja z usztywnie

i jednej warstwy poszycia

Kadłub podwójny – konstrukcja składaj

ca si

z usztywnie

, warstwy poszycia

zewn

trznego i komór wodoszczelnych, pełni

cych funkcje ładowni.

Powszechne stosowane jest podwójne dno. Podwójnego kadłuba wymaga si

tankowców

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

Ładownie:

Statki morskie

a) drobnicowca

b) masowca

c) kontenerowca

d) „rorowca”

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

drobnicowiec – statek przeznaczony do
przewozu drobnicy, czyli towarów przemysło-
wych liczonych w sztukach, zapakowanych
w skrzynie, beczki, bele, worki i inne rodzaje
opakowa

, lub bez opakowania, jak samo-

chody. Drobnicowce rozwijaj

zwykle du

Ŝą

dko

ść

, przekraczaj

nawet 20 w

złów.

Mog

zabiera

do 12 pasa

erów.

Z reguły s

wyposa

one w urz

dzenia oraz

osprz

t przeładunkowy (d

wigi lub bomy ła-

dunkowe), umo

liwiaj

cy im załadowanie i

wyładowanie ładunku bez u

ycia urz

dze

portowych.

Statki morskie

Podstawowe rodzaje statków handlowych

Przestrze

przeznaczona na ładunek jest podzielona grodziami na ładownie. Wi

kszo

ść

drobnicowców ma mi

dzypokłady, dziel

ce ładownie na przedziały pionowe, co pozwala

na lepsze wykorzystanie pojemno

ci i no

ci a tak

e rozdzielenie ładunków przezna-

czonych do ró

nych portów lub wymagaj

cych separacji z racji swoich wła

ciwo

ci.

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

Masowiec - statek,  zazwyczaj  z  pojedynczym
pokładem  i  podwójnym  dnem,  przeznaczony
głównie  do  przewozu  suchych  ładunków
masowych  luzem,  wsypywanych  bezpo

rednio

do ładowni, jak np. w

giel, rudy, nawozy

mineralne, zbo

a, siarka granulowana, itp.

Masowce u

ywane s

bardzo cz

sto do

przewozu ładunków półmasowych, czyli np.
blach (tak

e w rolach), stali w innej postaci

(szyn,

sów

hutniczych),

drewna

pakietyzowanego, papieru w rolach, a tak

kontenerów (masowco-kontenerowce).

Statki morskie

Podstawowe rodzaje statków handlowych

Podział masowców ze wzgl

du na no

ść

brutto (DWT):

coaster (do 10 000 DWT) - małe masowce do lokalnej

eglugi w obr

bie jednego morza

handysize (10 000 do 30 000 DWT) oraz handymax (30 000 do 50 000 DWT) – najpopularniejsze

supramax (50 000 do 59 000 DWT) – wykorzystywane w czarterach,

panamax, suezmax (60 000 do 150 000 DWT) – w

giel, zbo

a, rudy metali

capesize (od 150 000 DWT) - przede wszystkim u

ywane do przewozu rudy

elaza lub w

gla kamien-

nego na bardzo dalekie dystanse

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

Cukrowiec - statek, przeznaczony do przewozu
sypkiego cukru. Cech

charakterystyczn

jest

zainstalowana na nim kompletna linia techno-
logiczna do pakowania cukru w worki, co odbywa
si

podczas rejsu

Statki morskie

Podstawowe rodzaje statków handlowych

Pokrywy ładowni masowca,
zast

puj

ce pokład górny

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

Kontenerowiec - statek specjalnie wyposa-

ony w prowadnice i przeznaczony do prze-

wozu

kontenerów,

przy

zało

eniu

ich

pionowego załadunku i wyładunku

Małe kontenerowce cz

sto wyposa

one w

wigi lub suwnice, pozwalaj

ce na zawijanie

do portów bez odpowiedniego wyposa

enia.

e kontenerowce s

całkowicie uzale

nione

od urz

dze

portowych

Dla zapewnienia odpowiedniej stateczno

kontenerowce maj

zbiorniki balastowe o du

pojemno

ci, z których cz

ęść

jest wykorzysty-

wana w systemach przeciwprzechyłowych.

Statki morskie

Podstawowe rodzaje statków handlowych

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

Tankowiec (prawidłowa polska nazwa:
zbiornikowiec) – statek-cysterna, przeznaczo-
ny do transportowania materiałów płynnych.
Zbiornikowce nale

Ŝą

do najwi

kszych statków

handlowych. W przeciwie

stwie do innych

statków nie posiadaj

ładowni, tylko zbiorniki

ładunkowe – załadunek/wyładunek odbywa si

za po

rednictwem systemu ruroci

gów i pomp.

Statki morskie

Podstawowe rodzaje statków handlowych

Zbiornikowce s

najpowszechniej wykorzystywane i uto

samiane z transportem ropy naf-

towej, jednak wykorzystuje je si

tak

e do przewozu chemikaliów (chemikaliowce) oraz

jako jednostki przystosowane do przewozu skroplonego gazu (gazowce). Rozmiary zbior-
nikowców s

bardzo zró

nicowane: od kilkudziesi

ciu do kilkuset tysi

cy ton wyporno

ci.

Do najwi

kszych nale

Ŝą

supertankowce transportuj

ce rop

naftow

. Jeden z nich:

„TT Knock Nevis” jest statkiem o najwi

kszej wyporno

ci na

wiecie – ma 564 761 DWT

i mo

e zabra

blisko 650.000 m³ ropy naftowej.

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

Gazowiec – statek przeznaczony do
transportowania skroplonego gazu
ziemnego (LNG) lub skroplonego gazu
porafinacyjnego (propan-butanu LPG)

Gazowce LNG przewo

Ŝą

gaz w temp.

-163

Wyposa

one we własne urz

dzenia

przeładunkowe

Statki morskie

Podstawowe rodzaje statków handlowych

Gazowiec ze zbiornikami kulistymi lub
walcowymi, które nie s

ęś

składow

statku. Wewn

trzna warstwa z aluminium

obło

ona z zewn

trz warstw

izolacji

Gazowiec ze zbiornikami membranowymi,

które tak

e nie s

ęś

składow

statku.

Wewn

trzna warstwa to cienka membrana

ze stali nierdzewnej

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

Gazowiec do transportowania skroplonego gazu LPG w zbiornikach ci

nieniowych

(do 8 MPa)

Stosowane tak

e zbiorniki membranowe do transportu przy nadci

nieniu 0,1 MPa w

temp. -5

C do -104

Statki morskie

Podstawowe rodzaje statków handlowych

Gazowce PNG (Pressurised Natural Gas) – do transportu spr

ęŜ

onych gazów w stanie

lotnym: gazu ziemnego, dwutlenku siarki, siarkowodoru, dwutlenku w

gla

RODKI TRANSPORTU DALEKIEGO

rodki Transportu Wodnego

Statek typu RO-RO (od ang.
roll on/roll off) – statek
towarowy lub pasa

ersko

towarowy do przewozu
ładunków tocznych i pojazdów
(samochody, wagony)

Statki morskie

Podstawowe rodzaje statków handlowych

Statek typu CON-RO - poł

czenie

RO-RO i kontenerowca