background image

 

 

 

 

Co dwie głowy,          

to nie jedna

 

- związki frazeologiczne w naszym języku

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Scenariusz lekcji powtórzeniowej w formie turnieju międzyklasowego           

dla uczniów klas II przeprowadzonej przez nauczycielki języka polskiego     

Publicznego Gimnazjum nr 3 w Ostrowcu Świętokrzyskim                                     

– pp. Edytę Bieniek, Justynę Kitę, Edytę Wójcicką

 

 

 

Opracowanie:                                                                                                   

Edyta Wójcicka – nauczyciel-doradca metodyczny języka polskiego

 

background image

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku 

 

 

Temat: Co dwie głowy, to nie jedna  - związki frazeologiczne w naszym języku. 

 (ok.  2 jednostki lekcyjne) 

 Cel:  

 

podsumowanie zagadnień dotyczących związków frazeologicznych. 

Metody pracy:  

 

przekład intersemiotyczny, 

 

techniki dramowe, 

 

projekt. 

Forma organizacyjna: 

 

praca grupowa - grupy tworzą  3 pięcioosobowe drużyny reprezentujące trzy klasy 

II. 

Środki dydaktyczne: 

 

karta pracy "Frazeologiczne zoo" 

 

materiały dodatkowe "Fragmenty frazeologizmów" 

 

Arkusz papieru formatu A3, klej, flamastry, koperty 

 

Arkusz papieru formatu A3, na których zapisane są wyrazy nazywające narządy 

pochodzące od podstawowych zmysłów 

Przebieg turnieju 

Rozgrzewka przed turniejem: 

3 minuty 

Każda drużyna otrzymuje na kartce zdania do uzupełnienia. 

Pamiętajmy, by w czasie turnieju: 

Nie nabierać ................................................................... 

Nie mówić, co ................................................................. 

Nie myśleć o .................................................................... 

background image

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku 

 

 

Nie siedzieć cicho jak ...................................................... 

Nie siedzieć z .................................................................. 

Runda I (10 p.) 

5 minut 

Każda  z  drużyn  prezentuje  przygotowane  wcześniej  w  formie  rysunku  związki  frazeolo-
giczne  mające  charakter  przysłów  lub  aforyzmów.  Frazeologizmy  wcześniej  drużyny  lo-
sowały.  Jeśli  rysunek  jest  trafny  i  przedstawiciele  innych  grup  odgadną,  o  jaki  frazeolo-
gizm  chodzi,  otrzymują  punkty  za  aktywność.  Łącznie  drużyna  może  zdobyć  2  punkty  
za  odgadnięte frazeologizmy  i  dodatkowe  punkty:  za  trafność  ilustracji  na  plakacie  5  p.,  
za estetykę i pomysłowość wykonania projektu - 3 p. 

Gr. I 

Gr. II 

Gr. III 

Niedaleko pada jabłko  
od jabłoni. 

Kruk krukowi oka  
nie wykole. 

Pokorne cielę dwie matki 
ssie (doi). 

 

Runda II (12 p.) 

15 minut 

Kolejne  ćwiczenie  ma  za  zadanie  utrwalenie  wiedzy  poprzez  rozwijanie  fantazji  
i  wrażliwości  językowej.  Przedstawiciele  grup  losują  karki  z  frazeologizmami.  Zadaniem 
grupy  jest  przygotowanie  krótkiej  scenki  ilustrującej  trzy  wylosowane  frazeologizm  
o  charakterze  przysłowia.  Drużyny  przeciwne  starają  się  odgadnąć, o  jaki  związek  wyra-
zowy  chodzi  i  wyjaśnić  jego  znaczenie.  Za  odgadnięty  związek  drużyna  otrzymuje  
1 p., za wyjaśnienie dodatkowy punkt. Każda drużyna może zdobyć w tej rundzie 12 p. Je-
żeli żadna z drużyn nie odgadnie, o jaki związek chodzi, punkt otrzymuje drużyna, która 
przygotowała scenkę, pod warunkiem że trafnie oddała sens frazeologizmu. 

 

 

 

 

 

background image

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku 

 

 

Zadania dla grup: 

I. Zaprezentujcie -  "wchodząc w rolę" -  podane frazeologizmy o charakterze przysłowia: 

 

trzymać rękę na pulsie 

 

[śledzić rozwój czegoś, czuwać nad  

 

 

 

 

 

czymś, 

 

 

 

 

 

 

być w czymś wszechstronnie  

 

 

 

 

 

 

 

zorientowanym na bieżąco] 

 

siedzieć jak mysz pod miotłą 

[starać się nie zwracać na siebie uwagi  

 

 

 

 

 

w obawie przed złymi konsekwencjami] 

 

 

czuć się jak ryba w wodzie  - 

[czuć się bardzo dobrze, swobodnie] 

 

 
 
 
II.  Zaprezentujcie  -    "wchodząc  w  rolę"  -   podane  frazeologizmy  o  charakterze  przysło-
wia: 

 

leżeć do góry brzuchem        

[nic nie robić, nie pracować, leniuchować] 

 

kupować kota w worku   

[nabywać coś bez przyjrzenia się temu] 

 

kopać pod kimś dołki  

[działać podstępnie, potajemnie na czyjąś nie

 

 

 

 

 

korzyść]. 

 

III. Zaprezentujcie -  "wchodząc w rolę" -  podane frazeologizmy o charakterze przysło-
wia: 

 

zjeść konia z kopytami 

 

[móc zjeść bardzo dużo, być bardzo 

 

 

 

 

 

 

głodnym] 

 

wziąć nogi za pas 

 

 

[uciec w popłochu] 

 

wiercić komuś dziurę w brzuchu  

[uporczywie domagać się czegoś  

 

 

 

 

 

 

od kogoś, zanudzać] 

 

Runda III  (22 p.)  

10 minut 

"Frazeologiczne zoo" 

Każda drużyna otrzymuje kartę pracy. Uczniowie w zespołach odszukują w diagramie 
słowa, których brakuje w podanych związkach frazeologicznych. Następnie uzupełniają 

background image

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku 

 

 

poszczególne frazeologizmy 
 i wyjaśniają ich znaczenie. Liderzy drużyn przekazują karty pracy jurorom.  

Zadanie dla grupy: 

Odszukajcie w diagramie słowa, których brakuje w podanych związkach frazeologicznych. 
Następnie uzupełnijcie nimi  poszczególne frazeologizmy i wyjaśnijcie ich znaczenie. Lide-
rzy drużyn przekazują karty pracy "Frazeologiczne zoo" jurorom.  

Karta pracy 

Frazeologiczne zoo 

. . . . . . . . . . . . . . . 

Grupa 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

 

. . . . . . . . . . . . . . . 

Data        

 

 

Klasa 

 
Odszukajcie w poziomych rzędach diagramu wyrazy, których brakuje w podanych związ-
kach frazeologicznych. Uzupełnijcie wszystkie frazeologizmy i wyjaśnijcie ich znaczenie. 

Ą 

Ć 

Ł 

Ń 

Ó 

Ę 

Ł 

Ń 

Ą 

Ź 

Ą 

Ł 

Ą 

Ą 

Ł 

Ę 

Ż 

Ś 

Ą 

background image

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku 

 

 

- . . . . . . . . . . . salonowy – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …………. . . . . . . . . .  
 
- chodzić jak błędna . . . . . . . . . . . . – . . . . . . . . . . . …………. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  
 
- zachowywać się jak . . . . . . . . . . . . . w składzie porcelany – . . . . . ………. . . . . . . . . . . . . .  
 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …………... . . . . . . . . . .  
 
- o . . . . . . . . . . . . . . . . mowa – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …………. . . . . . . . . . . . . . . .  
 
- mieć . . . . . . . . . . . . w kieszeni – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ………….. . . . . . . . . . . . . . . .  
 
- siedzieć jak . . . . . . . . . . . . pod miotłą – . . . . . . . . . . . . . . . . . ………… . . . . . . . . . . . . . . . . .  
 
- czuć się jak . . . . . . . . . . . . w wodzie – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …………. . . . . . . . . . . . . . . . .  
 
- pieczone . . . . . . . . . . . . nie wlecą same do gąbki – . . . . . . . ………... . . . . . . . . . . . . . . . . . .  
 
- chwycić . . . . . . . . . . . . za rogi – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ………….. . . . . . . . . . . . . . . . .  
 
- . . . . . . . . . zawsze spada na cztery łapy – . . . . . . . . . . . . . . . ……….. . . . . . . . . . . . . . . . . . .  
 
- praca nie . . . . . . . . . . . , nie ucieknie – . . . . . . . . . . . . . . …………. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  
 
 
 
Runda  IV (30 p.) 
15 minut 
 

Każdy zespół otrzymuje kopertę z przygotowanymi materiałami, arkusz papieru formatu 
A3  oraz  klej.  Grupy  wyjmują  kartki  z  kopert  zatytułowanych  "Materiały  dodatkowe  
do  rundy  IV"  i  łączą  wyrazy  z  rysunkami  tak,  aby  powstały  związki  frazeologiczne.  
W  dalszej  kolejności  przyklejają  kartki  z  utworzonymi  zwrotami  na  papierze.  Obok  nich 
zapisują po jednym wypowiedzeniu z danym frazeologizmem. Przedstawiciele zespołów 
po  kolei  prezentują  swoje  prace,  odczytując  związki  frazeologiczne  oraz  przykładowe 
zdania. 

 

 

background image

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku 

 

 

Zadanie dla grupy do rundy IV: 

Połączcie  karki  z  rysunkami  tak,  aby  powstały  związki  frazeologiczne.  Obok  zapiszcie  
po jednym wypowiedzeniu z danym frazeologizmem. 

 

Materiały dodatkowe do rundy IV 

Fragmenty frazeologizmów 

nabić kogoś w 

 

walczyć z 

 

 

 

 

trafić jak 

spaść z 

 

 

 

 

wpaść komuś w 

wtrącać swoje 

 

 

 

odsłonić swoje 

utrzeć komuś 

 

 

 

 

komuś się żyje jak 
u Pana Boga za 

żyć z kimś jak 

 

 

 

 

background image

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku 

 

 

Runda V ( 15 p., 10 p., 5 p. ) 

10 minut 

Zespoły  otrzymują  arkusze  papieru  z  narysowaną    zamieszczonymi  pośrodku  wyrazami: 
język,  oko,  ucho,    ręka,  nos.  Każda  drużyna  ma  za  zadanie  w  ciągu  10  minut  zapisać  
na  arkuszu  jak  najwięcej  związków  frazeologicznych  z  podanymi  słowami.  Po  upływie 
wyznaczonego czasu przedstawiciele grup odczytują przed komisją zgromadzone frazeo-
logizmy. 

 

Zadanie do rundy V 

Wypiszcie  na  arkuszu  jak  najwięcej    związków  frazeologicznych  pochodzących  
od narządów tworzących poszczególne zmysły: 

 

wzrok 

oko, 

 

słuch 

ucho, 

 

dotyk 

ręka, 

 

smak 

język, 

 

węch 

nos. 

 

Przykładowe odpowiedzi : 

1. 

OKO 

 

bez zmrużenia oka, 

 

 

kłuć w oczy,   

 

 

 

wpaść komuś w oko, 

 

 

oko w oko, 

 

z łezką w oku, 

 

 

 

otworzyć komuś oczy na coś, 

 

zamknąć oczy, 

 

 

 

patrzeć krzywym okiem na coś, 

 

gołym okiem, 

 

 

 

mydlić komuś oczy, 

 

przymykać oczy na coś,   

 

oko cyklonu, 

 

zejść komuś z oczu, 

 

 

w żywe oczy. 

 

2. 

UCHO 

 

dawać ucha czemuś, 

 

 

natrzeć komuś uszu, 

 

kłaść uszy po sobie, 

 

 

obiło się coś komuś o uszy, 

 

mieć czegoś powyżej uszu, 

 

przejść przez ucho igielne, 

 

mieć swoje za uszami, 

 

 

puścić coś mimo uszu, 

 

nadstawiać ucha,  

 

 

tkwić w czymś po uszy, 

 

słoń komuś nadepnął na ucho.  

  

background image

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku 

 

 

3. 

RĘKA 

 

być ślepym narzędziem w czyimś ręku,  opuścić ręce, 

 

coś jest komuś na rękę,   

 

lekką ręką, 

 

dać komuś wolną rękę,   

 

lecieć komuś przez ręce, 

 

od ręki, 

 

 

 

 

wpadło coś komuś w ręce, 

 

nosić kogoś na rękach,   

 

złapać kogoś za rękę, 

 

ręce opadają, 

 

 

 

wychodzić z czegoś obronną ręką, 

 

przykładać do czegoś rękę, 

 

umywać ręce, 

 

czyjaś prawa ręka, 

 

 

siedzieć z założonymi rękoma, 

 

trzymać rękę na pulsie,   

 

zacierać ręce. 

 

4. 

JĘZYK 

 

dostać się na języki 

 

 

 

trzymać język za zębami,, 

 

mieć coś na końcu języka, 

 

 

ugryźć się w język, 

 

mieć niewyparzony język, 

 

 

wziąć kogoś na języki, 

 

mówić co ślina na język przyniesie, 

 

zapomnieć języka w gębie, 

 

pociągnąć kogoś za język, 

 

 

zasięgnąć języka, 

 

rozwiązały się języki, 

 

 

 

znajdować wspólny język, 

 

strzępić sobie język po próżnicy. 

 

5. 

NOS 

 

czuć pismo nosem, 

 

 

mieć muchy w nosie, 

 

dawać komuś po nosie,   

 

mieć nosa, 

 

kręcić nosem na coś, 

 

 

zadzierać nosa, 

 

mieć coś pod nosem, 

 

 

spuścić nos na kwintę, 

 

mieć coś / kogoś w nosie,  

 

śmiać się komuś w nos, 

 

wścibiać nos gdzieś, 

 

 

utrzeć komuś nosa, 

 

mieć czegoś po dziurki w nosie. 

 

Runda VI  (16 p.) 

15 minut 

Frazeologia na różnych przedmiotach szkolnych 

 Drużyny  z  rozsypanki  frazeologicznej  wybierają  te  frazeologizmy,  które  pochodzą  
od wybranych dziedzin nauki, a następnie  wyjaśniają ich znaczenie. Za każdy poprawnie 
wpisany  frazeologizm  drużyna  otrzymuje  1  p.,  za  wyjaśnienie  znaczenia  frazeologizmu  
dodatkowy 1 p. Łącznie można uzyskać w tej rundzie 16 p. 

 

background image

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku 

 

 

Zadanie dla grupy do rundy VI 

Z  rozsypanki  wyrazowej  wybierzcie  i  wpiszcie  w  odpowiednie  miejsca  w  tabeli  związki 
frazeologiczne obecne w różnych dziedzinach nauki. Następnie wyjaśnijcie ich znaczenie. 

  

gramatyka  matematyka 

fizyka 

geografia  biologia  muzyka 

religia 

sport 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

związki wyrazowe: 

 białe plamy, ślepa uliczka, w krzywym zwierciadle, znamię, wylewać krokodyle łzy, spro-
wadzić  do  wspólnego  mianownika,  narobić  bigosu,  podnosić  poprzeczkę,  bawić  się  
w  ciuciubabkę,  być  alfą  i  omegą,  grać  pierwsze  skrzypce,  pięta  Achillesa,  kozioł  ofiarny, 
kocia muzyka. 

 

Przykładowe rozwiązanie: 

gramaty-

ka 

matematy-

ka 

fizyka 

geogra-

fia 

biologia 

muzyka  religia 

sport 

być alfą i 
omegą 

sprowadzić 
do wspól-
nego mia-
nownika 

w krzy-
wym 
zwiercia-
dle 

białe 
plamy 

wylewać 
krokody-
le łzy 

kocia 
muzy-
ka, grać 
pierw-
sze 
skrzyp-
ce 

kozioł 
ofiar-
ny 

podnosić 
poprzecz-
kę 

 

alfa i omega - pierwsza i ostatnia litera alfabetu greckiego, początek i koniec 

sprowadzić  do  wspólnego  mianownika  -  potraktować  jakieś  sprawy  jako  podobne, 
wspólne, umieścić je na wspólnej płaszczyźnie 

w  krzywym  zwierciadle  -  w  pewien  sposób  wygięte,  zdeformowane,  odbijające  ludzkie 
postacie  w  kształtach  groteskowo  zniekształconych;  w  sposób  karykaturalny,  celowo 
przejaskrawiony, przesadny, ośmieszający. 

background image

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku 

10 

 

 

białe plamy - puste miejsca na mapie; nieznane i nieopisane, najczęściej świadomie, fakty 
z  przeszłości  skrzętnie  przemilczane,  tuszowane  ze  względów  politycznych  fragmenty 
historii; niepoznane obszary jakiejś dziedziny, luki w wiedzy na jakiś temat. 

wylewać krokodyle łzy - nieszczerze komuś współczuć, ubolewać nad czymś ; przesąd, że 
przed zjedzeniem swojej ofiary krokodylowi ciekną łzy. 

kocia muzyka - wrzask, hałas. 

grać  pierwsze  skrzypce  -  być  najważniejszym,  mieć  duże  znaczenie,  decydujący  wpływ  
na coś. 

kozioł ofiarny - o człowieku (instytucji), na którego niesłusznie zrzuca się całą odpowie-
dzialność za coś. 

podnosić poprzeczkę - zwiększać wymagania w jakiej dziedzinie, zakres obowiązków lub 
zadań. 

 

Na zakończenie:  

3 minuty 

Każda drużyna otrzymuje na kartce zdania do uzupełnienia. 

Na dzisiejszym turnieju: 

Czułem się ............................................................................. 

Poznałem .............................................................................. 

Dowiedziałem się ................................................................. 

Zrozumiałem ........................................................................ 

 

 

 

 

 

 

background image

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku 

11 

 

 

Kryteria punktowania poszczególnych zadań 

 

Nr run-
dy 

Kryteria punktowania 

Punktacja 

Za każdy poprawnie odgadnięty związek frazeologiczny drużyna 
otrzymuje 1 p.  (2 x 1 p.) 
Trafność ilustracji na plakacie - 5 p. 
Estetyka i pomysłowość wykonania projektu - 3 p. 

0 - 10 p. 

II 

Za odgadnięty związek drużyna otrzymuje 1 p. 

Za wyjaśnienie dodatkowy 1 p.  

Każda drużyna może zdobyć w tej rundzie 12 p. Jeżeli żadna z dru-
żyn nie odgadnie, o jaki związek chodzi, punkt otrzymuje drużyna, 
która przygotowała scenkę, pod warunkiem że trafnie oddała sens 
frazeologizmu. 

0 - 12 p. 

III 

Za każdy poprawnie utworzony związek frazeologiczny - 1 p. 

Za każde właściwe wyjaśnienie znaczenia związku frazeologiczne-
go - 1 p. 

0 - 22 p. 

IV 

Za każdy poprawnie utworzony związek frazeologiczny - 1 p. 

Za każde właściwie ułożone zdanie ze związkiem frazeologicznym 
- 2 p. 

0 - 30 p. 

Za utworzenie największej liczby poprawnych związków  frazeo-
logicznych grupa otrzymuje 15 p., drużyna druga - 10 p., a trzecia - 
5 p. 

0 - 15 p. 

VI 

Za każdy poprawnie wpisany frazeologizm drużyna otrzymuje 1 p. 

Za  wyjaśnienie znaczenia frazeologizmu - 1 p. 

0 - 16 p. 

Liczba punktów do zdobycia:  

105 p. 

 

 

 

background image

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku 

12 

 

 

ZAŁĄCZNIKI - Zadania dla grup 

...................................................................................................................................................... 

Rozgrzewka przed turniejem:  

Uzupełnij zdania. 

Pamiętajmy, by w czasie turnieju: 

Nie nabierać ................................................................... 

Nie mówić, co ................................................................. 

Nie myśleć o .................................................................... 

Nie siedzieć cicho jak ...................................................... 

Nie siedzieć z .................................................................. 

...................................................................................................................................................... 

Zadanie do rundy I - 10 p. 

Wykonajcie  projekt  graficzny  poniższego  związku  frazeologicznego  o  charakterze  przy-
słowia.  Pamiętajcie,  aby  Wasz  plakat  trafnie  ilustrował  frazeologizm.  Ocenie  podlegać 
będzie  także estetyka  i pomysłowość wykonania projektu. 

I. Niedaleko pada jabłko od jabłoni. 

...................................................................................................................................................... 

Zadanie do rundy I - 10 p. 

Wykonajcie  projekt  graficzny  poniższego  związku  frazeologicznego  o  charakterze  przy-
słowia.  Pamiętajcie,  aby  Wasz  plakat  trafnie  ilustrował  frazeologizm.  Ocenie  podlegać 
będzie  także estetyka  i pomysłowość wykonania projektu. 

II. Kruk krukowi oka nie wykole. 

...................................................................................................................................................... 

Zadanie do rundy I - 10 p. 

Wykonajcie  projekt  graficzny  poniższego  związku  frazeologicznego  o  charakterze  przy-
słowia.  Pamiętajcie,  aby  Wasz  plakat  trafnie  ilustrował  frazeologizm.  Ocenie  podlegać 
będzie  także estetyka  i pomysłowość wykonania projektu. 

background image

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku 

13 

 

 

III. Pokorne cielę dwie matki ssie (doi). 

...................................................................................................................................................... 

Zadanie do rundy II - 12 p. 

I. Zaprezentujcie -  "wchodząc w rolę" -  podane frazeologizmy o charakterze przysłowia: 

 

trzymać rękę na pulsie 

 

[śledzić rozwój czegoś, czuwać nad czymś, 

 

 

 

 

 

 

być  w  czymś  wszechstronnie  zorientowanym 

 

 

 

 

 

 

na bieżąco] 

 

siedzieć jak mysz pod miotłą 

[starać  się  nie  zwracać  na  siebie  uwagi  

 

 

 

 

 

w obawie przed złymi konsekwencjami] 

 

czuć się jak ryba w wodzie  - 

[czuć się bardzo dobrze, swobodnie] 

 

 
...................................................................................................................................................... 
 
 
Zadanie do rundy II - 12 p. 

II.  Zaprezentujcie  -    "wchodząc  w  rolę"  -   podane  frazeologizmy  o  charakterze  przysło-
wia: 

 

leżeć do góry brzuchem 

             - [nic nie robić, nie pracować, leniuchować] 

 

kupować kota w worku   

[nabywać coś bez przyjrzenia się temu] 

 

kopać pod kimś dołki  

[działać  podstępnie,  potajemnie  na  czyjąś  nie-

korzyść]. 

 
 
...................................................................................................................................................... 
 
Zadanie do rundy II - 12 p. 

 
III. Zaprezentujcie -  "wchodząc w rolę" -  podane frazeologizmy o charakterze przysło-
wia: 

 

zjeść konia z kopytami 

 

-  [móc zjeść bardzo dużo, być bardzo głodnym] 

 

wziąć nogi za pas 

 

 

-  [uciec w popłochu] 

 

wiercić komuś dziurę w brzuchu 

 -  [uporczywie  domagać  się  czegoś  od  kogoś, 

 

 

 

 

 

    zanudzać] 

...................................................................................................................................................... 

 

background image

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku 

14 

 

 

Zadanie do rundy III - 22 p. 

Karta pracy "Frazeologiczne zoo" 

Odszukajcie w diagramie słowa, których brakuje w podanych związkach frazeologicznych. 
Następnie uzupełnijcie nimi  poszczególne frazeologizmy i wyjaśnijcie ich znaczenie. Lide-
rzy drużyn przekazują karty pracy "Frazeologiczne zoo" jurorom.  

...................................................................................................................................................... 

 

Karta pracy     

Frazeologiczne zoo 

. . . . . . . . . . . . . . . 

Grupa 

 

Odszukajcie  w  poziomych  rzędach  diagramu  wyrazy,  których  brakuje  w  podanych 
związkach frazeologicznych. Uzupełnijcie wszystkie frazeologizmy i wyjaśnijcie ich zna-
czenie. 

Ą 

Ć 

Ł 

Ń 

Ó 

Ę 

Ł 

Ń 

Ą 

Ź 

Ą 

Ł 

Ą 

Ą 

Ł 

Ę 

Ż 

Ś 

Ą 

background image

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku 

15 

 

 

 
- . . . . . . . . . . . salonowy – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. .....  
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . . 
- chodzić jak błędna . . . . . . . . . . . . – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ………… . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .  
- zachowywać się jak . . . . . . . . . . . . . w składzie porcelany – . . . . . . . . . . . . . . . . ….. . .  
 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .  
- o . . . . . . . . . . . . . . . . mowa – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ……. . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .  
- mieć . . . . . . . . . . . . w kieszeni – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .  
- siedzieć jak . . . . . . . . . . . . pod miotłą – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …... . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .  
- czuć się jak . . . . . . . . . . . . w wodzie – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …… . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .  
- pieczone . . . . . . . . . . . . nie wlecą same do gąbki – . . . . . . . . . . . . . ….. . . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .  
- chwycić . . . . . . . . . . . . za rogi – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ……. . . . . . . . . ..  
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . ..  
- . . . . . . . . . zawsze spada na cztery łapy – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …... . . . . . . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . .  
- praca nie . . . . . . . . . . . , nie ucieknie – . . . . . . . . . . . . . . . ……………………. . . . . . . . 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …….. . ..  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku 

16 

 

 

...................................................................................................................................................... 
 
Zadanie do rundy IV - 30 p. 
 
Połączcie  karki  z  rysunkami  tak,  aby  powstały  związki  frazeologiczne.  Obok  zapiszcie  
po jednym wypowiedzeniu z danym frazeologizmem. 

...................................................................................................................................................... 
 
Zadanie do rundy V  - 15 p. 
 
Wypiszcie na arkuszu jak najwięcej  związków frazeologicznych pochodzących od narzą-
dów tworzących poszczególne zmysły: 

 

wzrok 

oko, 

 

słuch 

ucho, 

 

dotyk 

ręka, 

 

smak 

język, 

 

węch 

nos. 

 
...................................................................................................................................................... 
 

Zadanie do rundy VI  - 16 p. 
Z  rozsypanki  wyrazowej  wybierzcie  i  wpiszcie  w  odpowiednie  miejsca  w  tabeli  związki 
frazeologiczne obecne w różnych dziedzinach nauki. Następnie wyjaśnijcie ich znaczenie. 

gramatyka  matematyka  fizyka 

geografia  biologia  muzyka 

religia 

sport 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

związki wyrazowe: 
białe plamy, ślepa uliczka, w krzywym zwierciadle, znamię, wylewać krokodyle łzy, spro-
wadzić  do  wspólnego  mianownika,  narobić  bigosu,  podnosić  poprzeczkę,  bawić  się  
w  ciuciubabkę,  być  alfą  i  omegą,  grać  pierwsze  skrzypce,  pięta  Achillesa,  kozioł  ofiarny, 
kocia muzyka. 

...................................................................................................................................................... 

 

background image

Co dwie głowy, to nie jedna – związki frazeologiczne w naszym języku 

17 

 

 

...................................................................................................................................................... 

Na zakończenie. 

Dokończ zdania: 
Na dzisiejszym turnieju: 

Czułem się ............................................................................. 

Poznałem .............................................................................. 

Dowiedziałem się ................................................................. 

Zrozumiałem ........................................................................ 

......................................................................................................................................................