PODYPLOMOWE STUDIUM NAUK O PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ ORGANIZACJA POMOCY SPOŁECZNEJ
4
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Alkohol i problemy alkoholowe w Polsce z perspektywy
zadań pomocy społecznej
dr hab. prof.
UW Grażyna Firlit-Fesnak
Historia alkoholu
Uprawa winorośli (tłoczenie wina); 6000 lat p.n.e. – Azja
Środkowa (Pomiędzy Kaukazem, Morzem Czarnym i Morzem
Kaspijskim)
Mezopotamia
– 5000 lat p.n.e.
3500 lat p.n.e.
– Egipt (papirusy, pismo klinowe)
2400 lat p.n. e. król Krety wprowadził podatek od produkcji
wina
Kodeks Hammurabiego 2000 lat p. n. e.
– zakaz picia wina
przez kobiety
1000 lat p.n.e. uprawiano winorośl w południowej Grecji i Italii
2
Historia alkoholu
IV wiek n. e. trafia do Europy Zachodniej i Środkowo-
Wschodniej
Czysty alkohol był znany już Arystotelesowi (wino palone)
Technologię uzyskiwania czystego alkoholu znali kapłani
starożytnego Egiptu, Chińczycy (p.n.e) Arabowie (p.n.e.)
W Europie czysty alkohol otrzymano w VIII w n.e. ( z żyta, z
ziemniaków)
W drugiej połowie XIII w. Francuski lekarz prof. Arnold de
Villanova pierwszy raz zastosował alkohol w medycynie (
środek przeciwbólowy, przeciwrobaczy, zapobiegający
nudnościom etc.)
3
Etymologia słowa alkohol
Prawdopodobnie słowo alkohol pochodzi z języka
arabskiego:
Al-kuhl (antymon, delikatny drobny proszek)
lub
Al-
ghoul (zły duch)
4
Świadomość negatywnych skutków
picia alkoholu
Platon
; wskazana abstynencja do 18 roku życia,
wstrzemięźliwość do 30 roku, dopiero po 40-stce można
pić więcej, abstynencję doradzał sędziom i rządzącym…
(Mędrzec)
Do IV w. p.n.e
. wino używano w starożytnym Rzymie
do obrzędów religijnych i magicznych, do II w.p.n.e.
zakaz picia wina obowiązywał niewolników, kobiety,
mężczyzn poniżej 30 lat
200 lat p.n.e. zakaz picia alkoholu obowiązywał
żołnierzy egipskich
5
Polska tradycja picia alkoholu
1498 r. włoski dyplomata Marantio Coccia Sabello pisał o
Polakach:
naród to na ogół roztropny i niezwykle uprzejmy, ale
upija się ponad miarę jak cała północ i to rzadko piwem
1568 r. : nuncjusz apostolski Fludiusz Rogggeri donosi
Papieżowi: upijać się jest u nich chwalebnym zwyczajem,
niew
ątpliwie dowodem szczerości, dobrego wychowania,
przeciwnie
– trzeźwość poczytywana jest za grubiaństwo.
Na dworze Augusta II Sasa rozgrywano wyścigi pucharów –
dyscyplina sprowadzała się do tego kto szybciej opróżni
kielich; zwycięzca otrzymywał cenne nagrody np. starostwo,
pensje, order
Popu
larność wśród szlachty zyskały sentencje: in vino veritas
( w winie leży prawda), Qui fallit in vino fallit in omnia (kto
zawiedzie w winie, zawiedzie we wszystkim)
6
Propinacja
Propinacja
(łac. propinatio) było to wyłączne prawo właściciela dóbr
ziemskich do produkcji
, gorzałki i miodu oraz przywilej do
sprowadzania tych wyrobów z innych miast i czerpania z tego tytułu
dochodów. Prawo propinacji znosiło tym samym obowiązek sprzedaży
alkoholu z miast królewskich, a dawało uprawnienia właścicielom ziemskim.
W Polsce propinacja wprowadzona została ustawą sejmową w 1496 r., a
rozpowszechniła w XVII wieku . Zasadniczy statut wolności propinacyjnej z
r. 1496 brzmi:
„ Znosimy na zawsze nadużycie, t.j. zmuszanie poddanych, aby do domów
i karczem przyjmowali piwo z miast królewskich, stanowiąc, aby panowie
wsi i ich poddani w tej wolności byli zachowani, iż wolno każdemu piwa i
inne trunki skądkolwiek bądź brać i we wsiach ich warzyć i warzyć kazać i
wolno użytkować bez wszelkiej obawy z naszej strony, lub starostów
naszych zakazu, aresztowania lub kary.
7
Przymus picia alkoholu
Przywilej propinacji dzierżawiony był często przez Żydów, sołtysów
l
ub karczmarzy, a dochody właściciela dóbr z propinacji często
przekraczały te z innych form działalności. Niejednokrotnie pan
feudalny zmuszał chłopów do zakupu trunków w swoich karczmach
lub nakładał opłaty na chłopów produkujących napoje alkoholowe
na własne potrzeby.
Propinację zniesiono ostatecznie w zaborze pruskim w roku
,
, a w zaborze rosyjskim w roku
Szacuje się, że w XVIII w. konsumpcja piwa wynosila 100 litrów na
jednego mieszkańca
8
Czynniki kulturowe a konsumpcja
alkoholu
Dominuje wzorzec abstynencji; islam, niektóre odmiany
protestantyzmu w Europie i USA
Dezaprobata dla pijaństwa, tolerancja dla umiarkowanej
konsumpcji alkoholu ( w warstwie werbalnej w
większości krajów Europy)
Akceptacja konsumpcji alkoholu i obyczajowa kontrola
(np. kultura żydowska)
9
Funkcje alkoholu
Fizjologiczne; odzywcze, trawienne, energetyczne,
przeiwbólowe
Psychologiczne;
usuwające stany lekowe,
rozładowujące napięcia, dodające odwagi, pobudzające
wiarę w siebie i odwagę
Ekonomiczne;
źródło dochodów firm i państwa
Polityczne;
może być instrumentem władzy, słuzyć do
walki politycznej, może być wykorzystany do
manipulacji nastrojami społecznymi, do niszczenia
przeciwników politycznych
10
Motywy picia alkoholu: Dlaczego ludzie
piją alkohol
?
Motyw „ucieczkowy”; w celu zapomnienia o kłopotach,
zredukowania napięcia, poprawy nastroju, odprężenia się
Motywy społeczne; dla towarzystwa, z uprzejmości, kultywowania
obrzędów, ceremonii
Poszukiwanie przyjemności; dla smaku alkoholu ( koneserzy
trunków)
Przekonaniu o zdrowotnych skutkach alkoholu
( np. na kłopoty
trawienne, czerwone wino zalecane jest przy niektórych kuracjach)
11
Style picia
Neurtasteniczny; alkohol jako antidotum na
zmęczenie, zniechęcenie, rozdrażnienie
Kontaktowy;
zmniejsza dystans między ludźmi, ułatwia
integrację, przełamuje samotność
Dionizyjski
; pomaga oderwać się od rzeczywistości,
pomaga zapomnieć o troskach i kłopotach
Heroiczny; dodaje odwagi, daje poczucie mocy
Samobójczy: pragnienie samoniszczenia (niechęć do
podejmowania jakichkolwiek działań, atodestrukcja
12
Wzory picia w Europie
Romański; dominuje spożycie wina ( Francja – 80%
konsumpcji alkoholu, kraje Europy Południowej –
Wlochy, Hiszpania, Grecja)
Germański ; dominuje spożycia piwa ( Niemcy, Austria,
Czechy)
Wschodnia i Północna Europa; dominuje spożycie
wódki ( Polska, Rosja, Ukraina, Bialoruś, Szwecja,
Finlandia)
13
Pijaństwo a alkoholizm
Pijak nie piłby alkoholu, gdyby chciał, alkoholik
nie piłby alkoholu, gdyby mógł
Alkoholizm
(nałóg alkoholowy): stan psychicznego i
fizycznego uzależnienia, zwiększenie tolerancji na
alkohol, zespół abstynencyjny, utrata kontroli nad piciem
, niemożność powstrzymania się od picia
(Według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji
Chorób i Problemów Zdrowotnych )
14
Uzależnienie od alkoholu
Uzależnienie wystepuje kiedy występuje co najmniej trzy z poniższych objawów,
w ciągu ostatniego roku lub przez okres jednego miesiąca:
silne pragnienie ("głód") lub poczucie przymusu picia alkoholu;
subiektywne przekonanie o mniejszej możliwości kontrolowania zachowań
związanych z piciem alkoholu tj. trudności w: powstrzymywaniu się od picia,
kontrolowaniu długości picia ("ciągu"), kontrolowaniu ilości wypijanego alkoholu;
obecność fizjologicznych objawów
(zespołu odstawienia),
występujących po przerwaniu lub zmniejszeniu ilości wypijanego alkoholu albo picie
alkoholu ze świadomością, że objawy odstawienia ulegną złagodzeniu;
wzrost tolerancji na alkohol;
postępujące zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub
dotychczasowych zainteresowań na rzecz zdobywania alkoholu, picia oraz
odwracania następstw picia alkoholu;
picie alkoholu pomimo szkodliwych następstw (fizycznych, psychicznych i
społecznych), o których wiadomo, że mają związek z piciem alkoholu.
15
Fazy uzależnienia wg. E. M. Jellinka
(1960)
( Pojęcie alcoholismus chronicum wprowadził
w roku
) .
E. M. Jellinek podzielił proces powstawania choroby na 4 fazy
:
Faza wstępna prealkoholowa, trwająca od kilku miesięcy do kilku lat,
zaczyna się od konwencjonalnego stylu picia. Człowiek odkrywa, że picie
alkoholu nie tylko daje przyjemne doznania, ale także łagodzi przykre stany
emocjonalne. Wzrasta tolerancja na alkohol.
Faza ostrzegawcza
zaczyna się w momencie pojawienia się luk
pamięciowych – palimpsestów.
Faza krytyczna
rozpoczyna się od utraty kontroli nad piciem.
Faza przewlekła zaczyna się wraz z wystąpieniem wielodniowych ciągów.
!!! Zatrzymanie choroby jest możliwe na każdym etapie i w każdej fazie
16
Skutki alkoholizmu dla alkoholika
(
Badania Programu Aktywizacji Placówek Odwykowych – odpowiedzi
alkoholików)
Zaburzenia życia rodzinnego – 94%
Problemy w kontaktach z ludźmi – 84%
Problemy finansowe
– 82%
Przemoc wobec bliskich
– 57%
Problemy z prawem (karalność) – 51%
Przewlekły alkoholizm prowadzi do chorób psychicznych, ciężkich schorzeń
wątroby, nerek, żołądka, serca itd.
Zwiększa przestępczość, sprzyja szerzeniu się chorób wenerycznych i
ujemnie wpływa na potomstwo.
Nadużywanie alkoholu jest powodem powstawania problemów w rodzinach
oraz ich rozpadu.
17
Problemy alkoholowe
Problemy alkoholowe wg. Państwową Agencją Zwalczania Problemów
Alkoholowych obejmują takie zjawiska jak:
samozniszczenia osób nadmiernie pijących
:
m.in. bezrobocie, samobójstwa,
skrócenie długości życia osób uzależnionych o 10-20 lat, zaburzenia rozwoju psychofizycznego i
kariery edukacyjnej nastolatków, bezdomność i włóczęgostwo).
uszkodzenia w rozwoju psychofizycznym u pijącej młodzieży; ok. 20%
nastolatk
ów nadużywa alkoholu w sposób przynoszący im poważne szkody dla ich rozwoju
fizycznego, psychicznego i moralnego
szkody występujące u członków rodzin z problemem alkoholowym:
kłótnie, przemoc, niechciane ciąże, demoralizacja, dewiacje seksualne, zubożenie, rozkład
rodziny, zaburzenia emocjonalne i psychosomatyczne u dzieci i innych członków rodziny
18
Problemy alkoholowe
alkoholowa dezorganizacja pracy i bezrobotnych; m.in. absencja -
większa o ok. 30%, 30-70% spadek wydajności, pogorszenie jakości, 2-3
krotnie większa wypadkowość
naruszenie prawa i porządku przez osoby nietrzeźwe :przestępczość -
ok. 25% ogólnej liczby, prowadzenie pojazdów - ok. 20% wypadków,
zachowania w miejscach publicznych m.in. agresja, wybryki pseudokibiców
naruszeń prawa w związku z handlem napojami alkoholowym;
nielegalna produkcja, import, sprzedaż napojów alkoholowych, sprzedaż
alkoholu nieletnim i nietrzeźwym, zabroniona prawem reklama,
kryptoreklama pijącej jednostki
19
Alkoholizm w Europie
Europa ma najwyższe spożycie alkoholu na całym świecie
Każdego roku ok. 55 tys. młodych Europejczyków umiera na skutek nadużywania
alkoholu - co czwarty zgon w grupie wiekowej 15-29 jest spowodowana przez
alkohol.
Blisko 40-
60% wszystkich zgonów jest związana z używaniem alkoholu.
Konsumpcja alkoholu, a raczej intoksykacja alkoholem, jest znaczącym czynnikiem
różnicującym śmiertelność młodych ludzi w Europie Wschodniej i Zachodniej oraz
między mężczyznami i kobietami.
Koszty związane z piciem alkoholu ponoszone przez pomoc społeczną, służbę
zdrowia, ubezpieczenia, wymiar sprawiedliwości i więziennictwo oraz koszty
związane ze stratami w sektorze produkcyjnym stanowią 1-3% całego dochodu
społeczności Europy.
Picie alkoholu jest podłożem 9% chorób w Europie np.: chorób wątroby, serca,
nadciśnienia, zawału, nowotworów przewodu pokarmowego itp.
Picie alkoholu zwiększa ryzyko problemów rodzinnych, problemów w pracy, w
społeczeństwie np.: absencji w pracy, bezrobocia, wypadków itp.
20
Alkoholizm w Europie
Związek między piciem alkoholu a przestępczością jest również znany - alkohol jest
bezpośrednio lub pośrednio przyczyną wielu przestępstw.
Ponad 90% państw w regionie europejskim zarejestrowało roczne spożycie alkoholu
na jednego mieszkańca powyżej 2 litrów czystego alkoholu. (np.: w 1998 roku
średnie spożycie alkoholu wynosiło ok. 7,3 litra czystego alkoholu na jednego
mieszkańca, ale niektóre kraje notowały 0,9 litra, a niektóre aż 13,3 litrów).
Nierejestrowane spożycie alkoholu może jeszcze zwiększać podane wyniki, w
niektórych krajach nawet do 20 litrów alkoholu rocznie na jednego mieszkańca.
Badanie ESPAD pokazuje, że wzrasta liczba uczniów, którzy piją alkoho,l
szczególnie w centralnej i wschodniej Europie (na Litwie, w Polsce, na Słowacji i w
Słowenii). W innych krajach picie alkoholu wśród młodzieży jest również zjawiskiem
powszechnym. Spośród czterech krajów o największym wskaźniku intoksykacji w
1995 roku: Danii, Irlandii, Finlandii i Wielkiej Brytanii, Dania i Irlandia zanotowała
jeszcze większy jej wzrost, podczas gdy w Finlandii i Wielkiej Brytanii statystyki się
nie zmieniły.
21
Trendy w Europie
W regionie europejskim widać pewne trendy:
Kraje północne utrzymują stałe tendencje w spożyciu alkoholu - z
wyjątkiem Szwecji, gdzie spożycie spada.
Konsumpcja powiększa się na Litwie, Łotwie, podczas gdy spożycie w
Estonii spada.
Wśród krajów Unii Europejskiej Irlandia jest jedynym krajem, w którym
konsumpcja alkoholu rośnie znacząco, w mniejszym stopniu rośnie ona też
w Grecji, Luxemburgu i Portugalii.
W krajach Europy Środkowej i Wschodniej picie rośnie w Czechach,
Rumunii i Macedonii. Spożycie rośnie również na Białorusi i w Rosji.
22
Spożycie alkoholu w Polsce; wzrost o 2 litry
100% alkoholu w okresie 10 lat
23
Struktura spożycia napojow alkoholowych w
latach 2000 - 2007
Rodzaj
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
spirytus
owe
28,3
25,8
24,5
30,5
30,2
31,4
30,7
32,6
Wino
20,2
19,2
17,3
15,3
12,9
12,4
11,8
11,6
piwo
51,5
55,0
56,1
52,2
54,5
55,7
56,9
55,8
24
Liczba pnktow sprzedży alkoholu a
wielkośc spożycia
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Liczba
punktów
sprzedaży
162 671
149 036
175 780
181 309
184 974
177 945
188 751
197 495
Spożycie
7,1
6,6
6,9
7,9
8,3
7,9
8,8
9,2
25
Skala uzależnienia od alkoholu w Polsce
W Polsce
38,6 mln
W mieście
100 tys.
mieszk.
W mieście
25 tys.
mieszk.
W gminie 10
tys. mieszk.
Liczba osób
uzależnionych od
alkoholu
ok. 2% populacji ok. 800 tys.
ok. 2.000 osób
ok. 500 osób
ok. 200 osób
Dorośli żyjący w
otoczeniu
alkoholika
ok. 4% populacji ok. 1,5 mln
ok. 4.000 osób
ok. 1.000 osób
ok. 400 osób
Dzieci w
rodzinach
alkoholików
ok. 4% populacji ok. 1,5 mln
ok. 4.000 osób
ok. 1.000 osób
ok. 400 osób
Osoby pijące
szkodliwie
5-7% populacji
2-2,5 mln
5.000-7.000
osób
1.250-1.750
osób
ok. 500-
700 osób
Ofiary przemocy
domowej w
rodzinach z
problemem
alkoholowym
2/3 osób
dorosłych oraz
2/3 dzieci z tych
rodzin
Razem
ok 2 mln osób:
dorosłych i dzieci
ok. 5.300
osób:dorosłych i
dzieci
Około 1.330
osób: dorosłych i
dzieci
Około 530 osób:
dorosłych i dzieci
26
Dlaczego młodzież pije alkohol
ponieważ chcą zobaczyć jak to jest,
ponieważ wygląda to na świetną zabawę,
ponieważ zaimponowały im reklamy lub idole, z którymi się
identyfikują,
ponieważ alkohol jest łatwo dostępny,
ponieważ wszyscy to robią, a rodzice często milczą i na to
pozwalają,
alkohol gwarantuje natychmiastowe osiągnięcie dobrego
samopoczucia przy minimalnym wysiłku
27
Chłopcy i dziewczęta jako konsumenci
alkoholu
Typ
szkoły Kategoria odpowiedzi Chłopcy
Dziewczęta
Drugie klasy
gimnazjum
Kiedykolwiek w życiu
94,4
91,2
91,2
89,2
W czasie 12 miesięcy przed
badaniem
80,9
80,1
73,8
77,8
W czasie 30 dni przed
badaniem
55,5
60,4
45,3
54,1
Drugie klasy
ponadgimnazj
alne
Kiedykolwiek w zyciu
97,4
94,9
95,6
94,6
W czasie 12 miesięcy przed
badaniem
89,9
92,6
86,3
91,4
W czasie 30 dni przed
badaniem
72,8
82,9
58,8
76,1
28
Mity i fakty o alkoholu
MIT: Lampka wina, kufel piwa czy "kieliszek" wódki nikomu jeszcze nie zaszkodziły.
FAKT: Alkohol, wypijany w niewielkich ilościach i do tego sporadycznie, nie powoduje
widocznych zmian w organizmie. Kiedy sięganie po alkohol powtarza się zbyt często lub kiedy
organizm jest szczególnie wrażliwy na działanie alkoholu - nawet niewielkie jego ilości muszą, w
jakimś momencie, zaszkodzić.
MIT: Alkohol poprawia odporność organizmu
FAKT: U osób z podwyższoną ciepłotą ciała i stanami zapalnymi alkohol zmniejsza odporność
obronną organizmu poprzez ograniczenie aktywności białych ciałek krwi, których zadaniem jest
zwalczanie wszelkich infekcji. Osłabienie systemu odpornościowego pod wpływem alkoholu
zwiększa podatność nie tylko na wszelkie infekcje, ale także na wystąpienie choroby
nowotworowej.
MIT: Alkohol dodaje sił
FAKT: Rzeczywiście alkohol może sprawiać takie wrażenie, ponieważ poprzez swoje działanie
pobudzające pozwala na krótko zapomnieć o zmęczeniu. Bardziej systematycznie picie alkoholu
powoduje jednak uszkodzenie zarówno układu nerwowego jak i mięśniowego, a tym samym
osłabienie siły mięśniowej a nawet zaniki mięśni i niedowłady.
29
Mity i fakty o alkoholu
MIT: Alkohol jest lekarstwem "na serce"
FAKT
: Najnowsze badania wykazały, że u osób z dolegliwościami "sercowymi" subiektywna
poprawa samopoczucia następująca po spożyciu "lampki koniaku" jest wynikiem uspokajającego
i znieczulającego działania alkoholu, a nie poprawy w ukrwieniu mięśnia sercowego. Naczynia
wieńcowe, które odżywiają (dotleniają) mięsień sercowy nie ulegają bowiem rozszerzeniu, a tym
samym dopływ krwi do mięśnia nie zwiększa się. Niedotlenienie utrzymuje się. Jednocześnie
alkohol powoduje niebezpieczne "skoki" ciśnienia tętniczego krwi, a przy dłuższym jego używaniu
uszkodzenie ścianek naczyń krwionośnych i wystąpienie zmian zwyrodnieniowych w mięśniu
sercowym, co jest efektem bezpośredniego działania na mięsień - alkoholu i produktów jego
przemiany.
MIT:
Alkohol relaksuje i jest dobrym środkiem na zdenerwowanie
FAKT:
Chwilowe odprężenie, jakiego doznają niektóre osoby po spożyciu alkoholu, odrywa je na
bardzo krótko od problemów życiowych. Problemy pozostają jednak nadal nierozwiązane,
nawarstwiają się i często jeszcze bardziej komplikują. Po wytrzeźwieniu powraca się do nich z
jeszcze większym napięciem i niepokojem. Dalsze sięganie po alkohol z myślą o zrelaksowaniu
się grozi uruchomieniem mechanizmu "błędnego koła", który prowadzi do uzależnienia. Tak
naprawdę to negatywny wpływ alkoholu na ośrodkowy układ nerwowy pociąga za sobą jeszcze
większą "nerwowość".
30
Mity i fakty o alkoholu
MIT
:
Alkohol jest środkiem poprawiającym trawienie
FAKT
: Prawda jest taka, że alkohol drażni i uszkadza śluzówki, zaburza pracę jelit, utrudnia
wchłanianie pokarmów, a także upośledza funkcje takich narządów jak wątroba czy trzustka,
które są niezbędne do prawidłowego przebiegu procesu trawienia. Osłabienie procesów trawienia
i zaburzenia wchłaniania pociągają za sobą niedożywienie.
MIT:
Niektórzy rodzą się alkoholikami
FAKT:
Takie stwierdzenie nie jest prawdziwe, bo przemawiałoby za tym, że alkoholizm powstaje
wyłącznie na drodze dziedziczenia. Dzieci alkoholików byłyby wówczas skazane na alkoholizm, a
tak przecież nie jest. Na powstawanie alkoholizmu czyli uzależnienia od alkoholu składają się nie
tylko czynniki biologiczne, ale także czynniki psychologiczne, duchowe i społeczne.
MIT:
Alkoholicy to ludzie z marginesu i degeneraci, Alkoholicy to ludzie źli i niemoralni
FAKT:
Z opiniami tymi trudno dyskutować, bo przeczą im powszechnie znane fakty. Problemy z
alkoholem mieli, bowiem wspaniali pisarze i poeci (w tym niektórzy spośród laureatów literackiej
Nagrody Nobla). Do pobytów w ośrodkach leczenia uzależnień przyznawały się gwiazdy
światowego teatru i filmu.
31
Lecznictwo odwykowe
Podstawą prawną systemu lecznictwa odwykowego w Polsce stanowią:
Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 28 października
1982 roku (z późniejszymi zmianami) w art. 21 oraz
·Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, zasad
funkcjonowania i rodzajów zakładów lecznictwa odwykowego oraz udziału innych zakładów
opieki zdrowotnej w sprawowaniu opieki nad osobami uzależnionymi od alkoholu (1999)
Na podstawie ww. aktów prawnych:
Leczenie odwykowe osób uzależnionych od alkoholu odbywa się wyłącznie w publicznych bądź
niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej i jest bezpłatne, również dla osób
nieubezpieczonych.
Zasadniczą metodą leczenia uzależnienia w zakładach lecznictwa odwykowego jest
psychoterapia uzależnienia, natomiast postępowanie medyczne ma wymiar wspomagający
psychoterapię i jest nakierowane głównie na leczenie alkoholowych zespołów abstynencyjnych,
farmakologiczne wsparcie psychoterapii, diagnostykę szkód wynikających z używania alkoholu i
kierowanie osób wymagających leczenia somatycznego do leczenia specjalistycznego.
-
Leczenie uzależnienia jest dobrowolne, za wyjątkiem sytuacji sądowego zobowiązania do
leczenia, które zostały określone w art.24 Ustawy.
32
Leczenie odwykowe
Zasadniczą metodą leczenia uzależnienia w zakładach lecznictwa odwykowego jest
psychoterapia uzależnienia, natomiast postępowanie medyczne ma wymiar
wspomagający
psychoterapię uzależnienia i jest nakierowane głównie na leczenie
alkoholowych zespołów abstynencyjnych oraz farmakologiczne wsparcie psychoterapii.
Programy terapeutyczne, oparte są w większości na:
podejściu terapii behawioralno-poznawczej
idei i doświadczeniach Wspólnoty Anonimowych Alkoholików
Większość programów integruje różne podejścia psychoterapeutyczne, z przewagą
behawioralno-poznawczego.
Podstawowe cele psychoterapii to:
zachowanie trwałej abstynencji, poprawa zdrowia
psychicznego i fizycznego, nabycie umiejętności potrzebnych do rozwiązywania problemów
emocjonalnych i społecznych.
Czas niezbędny do przeprowadzenia skutecznej terapii to 18-24 miesiące. Po zakończonej terapii
stacjonarnej osoby uzależnione, w celu kontynuowania leczenia, kierowane są do dalszej
psychoterapii w zakładach ambulatoryjnych oraz do grup samopomocowych Anonimowych
Alkoholików i klubów abstynenta. Czas leczenia w Oddziałach Leczenia Alkoholowych Zespołów
Abstynencyjnych nie przekracza 10 dni
33
AA
To podstawowe reguły według których grupy funkcjonują, kontaktują się pomiędzy sobą oraz "światem zewnętrznym".
Nasze wspólne dobro powinno być najważniejsze; wyzdrowienie każdego z nas zależy bowiem od jedności anonimowych
alkoholików.
Jedynym i najwyższym autorytetem w naszej wspólnocie jest miłujący Bóg jakkolwiek może się On wyrażać w sumieniu każdej
grupy. Nasi przewodnicy są tylko zaufanymi sługami, oni nami nie rządzą.
Jedynym warunkiem przynależności do AA jest pragnienie zaprzestania picia.
Każda grupa jest niezależna we wszystkich sprawach, z wyjątkiem tych, które dotyczą innych grup lub AA jako całości.
Każda grupa ma jeden główny cel: nieść posłanie alkoholikowi, który wciąż jeszcze cierpi.
Grupa AA nie powinna popierać, finansować ani użyczać nazwy AA żadnym pokrewnym ośrodkom ani jakimkolwiek
przedsięwzięciom, ażeby problemy finansowe, majątkowe lub sprawy ambicjonalne nie odrywały nas od głównego celu.
Każda grupa powinna być samowystarczalna i nie powinna przyjmować dotacji z zewnątrz.
Działalność we wspólnocie powinna na zawsze pozostać honorowa, dopuszcza się jednak zatrudnianie niezbędnych
pracowników w służbach AA.
Anonimowi Alkoholicy nigdy nie powinni stać się organizacją; dopuszcza się jednak tworzenie służb i komisji bezpośrednio
odpowiedzialnych wobec tych, którym służą.
Anonimowi Alkoholicy nie zajmują stanowiska wobec problemów spoza ich wspólnoty, ażeby imię AA nie zostało nigdy uwikłane
w publiczne polemiki.
Nasze oddziaływanie na zewnątrz opiera się na przyciąganiu, a nie na reklamowaniu, musimy zawsze zachowywać osobistą
anonimowość wobec prasy radia i filmu.
Anonimowość stanowi duchową podstawę wszystkich naszych tradycji przypominając nam zawsze o pierwszeństwie zasad
przed osobistymi ambicjami.itp
34
Zadania pomocy społecznej
Art. 17. 1. Do zadań własnych gminy o charakterze
obowiązkowym należy:
opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów
społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej,
profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których
celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka;
35