background image

piegus© 

Page 1 of 2 

Prelekcja 11 
Cechy poligenowe ilościowe 

1.  Cechy poligenowe ilościowe uwarunkowane czynnikami: 

 

genetycznymi 

 

środowiskowymi 

Dają się zmierzyć za pomocą np. natężenia barwy skóry, liczba erytrocytów. Natężenie 
można wyrazić liczbowo. 
odziedziczalność – udział czynnika 
Cechy poligenowe ilościowe to np. masa ciała, wzrost, iloraz inteligencji, pojemność 
czaszki. Najwięcej jest osobników pośrednich, a najmniej skrajnych. 

2.  Pomiary antropometryczne 

 

głowy 

 

linia frankfurdzka – linia pozioma stycznie do dolnej krawędzi oczodołu i 
górnej krawędzi otworu słuchowego zewnętrznego 

 

długość głowy → glabella-opisthokranion (g-o) 
glabella – punkt leżący w miejscu najbardziej wysuniętym ku przodowi kości 
czołowej między łukami brwiowymi nad nasadą nosa w linii pośrodkowej 
opithokranion – punkt na kości potylicznej w linii środkowej, najbardziej 
wysunięty do tyłu 

 

szerokość głowy → euryon-euryon (eu-eu) 
euryon – punkt położony najbardziej bocznie od linii pośrodkowej ( kość 
potyliczna lub skroniowa) 

 

wysokość głowy → tragion-vertex (t-v) 
tragion – na górnej krawędzi guzka ucha 
vertex – punkt w płaszczyźnie frankfurdzkiej, górna granica wzrostu 
 

 

  → (b-v) – (b-t) pomiar pośredni, odejmujemy odcinek 

tragion-basis 
basis - podstawa 

 

wskaźnik szerokościowo-długościowy głowy – ocena ukształtowania czaszki 
w różnych populacjach, ocena ewolucyjnych zmian w kształtowaniu się głów 

=

× 100 

S – szerokość 
D – długość 
 
u ssaków w toku ewolucji wskaźnik ten się zmniejsza (skracanie głowy) 

 

metoda Lee Pearsona 
metoda pośrednia obliczania pojemności czaszki → basion-bregma (b-br) lub 
głowy (tragion-vertex) 
basion
 – punkt znajdujący się na przednim bezegu otworu wielkiego linii 
pośrodkowej 
bregma – punkt, w którym spotyka się szew strzałkowy i wieńcowy w linii 
pośrodkowej 
 

ę

= 0,000337 × ( − 11) × ( − 11) × (

− 11) + 406,01 

 

= 0,0004 × ( − 11) × ( − 11) × (

− 11) + 206,6 

 
D – długość czaszki/głowy [mm] 
S – szerokość czaszki/głowy [mm] 
W – wysokość czaszki/głowy [mm] 

background image

piegus© 

Page 2 of 2 

 

wskaźnik powierzchni ciała 

 

informacja o wydolności organizmu, jego możliwościach termoregulacyjych 

 

określenie podstawowej przemiany materii 

 

punkt odniesienia dla oceny wyników sportowych 

 

powierzchnia ciała wykazuje zmienność adaptacyjną (większa powierzchnia 
ułatwia utratę ciepła) 

 

ważne przy stosowaniu i dawkowaniu leków przeciwnowotworowych i 
obniżających temperaturę ciała (przeliczenie na pow. ciała u dzieci) 

 

dawka: na kg masy ciała mm m

2

; na jednostkę powierzchni (dokładniejsza); 

wskaźnik proporcji wagowo-wzrostowych (np. Rohera) 

 

ocena: 

  ogólnej budowy ciała 
  zmiany proporcji ciała z wiekiem 
  stopnia odżywienia 
  wpływ czynników środowiska na rozwój osobniczy człowieka 

=

 

ł  [ ]

ł

ść 

ł  [

]

× 100