Pobudzanie funkcji adaptacyjno-
obronnych 
Hamowanie funkcji zbędnych w adaptacji 
Skutki stresu ostrego 
Skutki stresu przewlekłego 

Anna Kozłowska 

Artur Adamiec 

Tomasz Banyś 

Łukasz Otremba 

    

Stres pełni bardzo ważną pozytywną 

rolę w życiu organizmu. Powstający w 
sytuacji deficytu kontroli nad własną 
sytuacją przygotowuje organizm do 
znalezienia nowych zachowań 
adaptacyjno-obronnych 

   

Dzięki niemu zdobywamy coraz to 

sprawniejsze i lepiej przystosowane 
do rzeczywistości dynamiczne 
struktury poznawczo-behawioralno-
emocjonalne 

Oś podwzgórzowo-przysadkowo-

korowo-nadnerczowa 

   

Funkcją osi podwzgórzowo-

przysadkowo-korowo-nadnerczowej 
jest przystosowanie organizmu do 
efektów oddziaływania stresora 
poprzez uruchomienie mechanizmów 
zmian w układzie hormonalnym 

Funkcjonalny podział osi ppkn 

Oś podwzgórzowo-przysadkowa 
Oś podwzgórzowo-przysadkowo-
nadnerczowa 
Oś podwzgórzowo-rdzeniowo-
współczulna 
Oś podwzgórzowo-rdzeniowo 
nadnerczowa 

 

 

 

 

          Stresor 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

      

Kora mózgu   

        

Podwzgórze                    Rdzeń kręgowy

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

               Przysadka 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

Kora nadnerczy 

 

      

Rdzeń nadnerczy   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zakończenia współczulne

 

 

Reakcja stresowa-obronna 

   

Zespół zmian czynnościowych i 

morfologicznych, które występują u 
zwierząt w skutek działania stresora i 
służą obronie psychofizycznej 
zwierzęcia 

Efekty reakcji stresowej 

Pobudzenie funkcji adaptacyjno-
obronnych 
Hamowanie funkcji zbędnych w 
adaptacji 

Pobudzanie funkcji adaptacyjno-

obronnych 

Pobudzanie układów neuronalnych odpowiedzialnych za 
koncentracje uwagi, zwiększenie pobudliwości 
Wzrost pojemności minutowej serca i wentylacji płuc 
Redystrybucja krwi z jamy brzusznej i miednicy do OUN i 
mięśni 
Zwiększenie glukoneogenezy, lipolizy, hydrolizy białek w 
celu uzyskania substancji stanowiących źródło energii 
Pobudzenie funkcji metabolicznych niezbędnych do 
zachowania homeostazy 

Hamowanie funkcji zbędnych w adaptacji 

Zahamowanie podwzgórzowych ośrodków (pokarmowy, 
seksualny) 

Zmniejszenie ukrwienia jamy brzusznej i miednicy 
Zahamowanie łaknienia, perystaltyki przewodu 
pokarmowego i wchłaniania 
Zahamowanie libido, owulacji, spermatogenezy, i 
zachowań seksualnych 
immunosupresja 

 

Stres przewlekły – strategia pasywna 

Przedłużenie czasu trwania reakcji stresowej 
Brak możliwości zmobilizowania sił i środków 
metabolicznych czynnościowych 
Przedłużający się stan pobudzenia funkcji adaptacyjno-
obronnych 
Przedłużenie czasu trwania hamowania funkcji zbędnych 
w adaptacji 

Dominacja w reakcji stresowej pobudzenia funkcji 
korowo-nadnerczowych  

   

Długotrwały stres (dystres) nie jest 

już reakcją adaptacyjną. Dochodzi do 
zaburzeń w funkcji osi ppkn, co 
prowadzi to do szeregu 
niekorzystnych zmian 

   

Zostają wyczerpane potencjalne 

możliwości czynnościowe i 
metaboliczne organizmu. Dochodzi 
do zaburzeń w narządach i układach 
z powodu niedostatku czynników 
niezbędnych do prawidłowego 
funkcjonowania 

Stres przewlekły - skutki organiczne 

Nadciśnienie, miażdżyca 
Biegunki, zaparcia, wrzodziejące zapalenie jelita 
grubego, rak jelita grubego 

Immunosupresja 

Zmiany osteoporotyczne 
Zahamowanie procesów rozrodczych 
Osłabienie aktywności osi przysadkowo-tarczycowej 
 

Stres przewlekły – skutki psychiczne 

Obniżenie nastroju 
Nerwice 
Lęk 
Gwałtowne przechodzenie od skrajnej bierności do 
wybuchów gniewu 
Zaburzenia snu, łaknienia 
Zmiana hierarchii wartości uznawanych przez jednostkę 
w systemie jej potrzeb (stosunek do pracy, świata, 
człowieka, Boga) 

Stres ostry 

– strategia aktywna 

Skrócenie czasu trwania reakcji stresowej 
Zużycie zmobilizowanych sił i środków metabolicznych i 
czynnościowych 
Skrócenie czasu trwania pobudzenia funkcji 
adaptacyjno-obronnych 
Skrócenie czasu trwania hamowania funkcji zbędnych w 
adaptacji 
Dominacja w reakcji stresowej pobudzenia współczólno-
rdzeniowo-nadnerczowego 

Stres ostry 

Wrzód stresowy ostry 
Zużycie tlenu, glukozy wolnych kw. 
tłuszczowych 
Pobudzenie rdzenia nadnerczy i układu 
współczulnego 
Zużycie środków i sił metabolicznych 

 

Dziękujemy za uwagę