Doustne środki przeczyszczające
Doustne środki przeczyszczające przyspieszają przesuwanie zawartości jelit i wywołują szybkie
wypróŜnianie.
Leczenie farmakologiczne zaparć o złoŜonym podłoŜu etiologicznym prowadzić moŜe tylko
lekarz. Zaparcia, których podłoŜem są czynniki dietetyczne lub zmiana warunków Ŝycia, mogą być
regulowane/korygowane przez działania samodzielnie podejmowane przez pielęgniarkę. PoniŜej zostaną
przedstawione środki i leki, które ze względu na powszechne ich zastosowanie oraz dostępność mogą być
wykorzystane w praktyce pielęgniarskiej.
1.
Ś
rodki pęczniejące lub rozmiękczające kał
Jest to grupa środków przeczyszczających najczęściej podawanych w zaparciach przewlekłych ze
względu na swoje niewielkie działanie uboczne i znaczną efektywność działania. SpoŜyte,
zwiększają objętość treści pokarmowej i rozszerzają jelita, wzmagając ruchy robaczkowe. Środki
te są bardzo pomocne w przywróceniu prawidłowego odruchu defekacji i prawidłowej funkcji
jelit. Przeciwwskazaniem do stosowania środków pęczniejących jest zwęŜenie przełyku i dalszych
odcinków przewodu pokarmowego.
Preparaty:
1.
Powidła tamaryndowe – zagęszczony miąŜsz strąków owocowych podzwrotnikowego
drzewa Tamaryndinus indica (dawka dla dorosłych 20-50g)
2.
Powidła śliwkowe, figowe i bzowe (dawka 30-80g)
3.
Miód – zawiera duŜo fruktozy i glukozy, działa czyszcząco przez wpływ osmotyczny na
jelita. Do celów leczniczych uŜywany jest miód oczyszczany (dawka 100-300g)
4.
Cukier mlekowy (Lactosum) – łagodny środek przeczyszczający, stosowany najczęściej u
dzieci w dawce 4-10g
5.
Nasiona lnu – pije się je rano na czczo i/lub przed snem 1 szklankę 8-10% zawiesiny wraz
z nasionami. W tym celu łyŜkę nasion lnu zalewa się szklanką wody przegotowanej,
ochłodzonej do temperatury pokojowej. Tak przygotowany len pije się dopiero po kilku
godzinach, gdy nasiona napęcznieją.
2.
Ś
rodki torujące
1.
Parafina płynna (Paraffinum liquidum) – nie wchłania się i nie draŜni śluzówki jelit.
Podana doustnie, pokrywa warstwą ochronną ściany jelita, tworzy zawiesinę z treścią
jelitową i ułatwia jej przesuwanie do niŜszych odcinków przewodu pokarmowego. Hamuje
zwrotne wchłanianie wody w dolnych odcinkach jelita grubego i rozmiękcza masy kałowe.
Podczas długiego stosowania zmniejsza wchłanianie witamin A, D, K, wstawanie guzków
zwanych parafinoma w węzłach limfatycznych krezki i jelita grubego (dawka 1-3 łyŜeczki
stołowe na noc i/lub rano na czczo).
2.
Olej rzepakowy – środek mający podobne zastosowanie jak parafina, podawany w tych
samych dawkach.
3.
Zioła
1.
Mieszanki ziołowe działające przeczyszczająco (wg Janicki K., Rewerski W., 1994, s.378):
