Radioelektronik Audio-HiFi-Video 11/2001
Realizacja uk³adu steruj¹cego mo¿e byæ
ró¿na, zale¿na od mo¿liwoci jakimi dyspo-
nujemy oraz celu jaki chcemy osi¹gn¹æ.
Mo¿liwe s¹ zatem nastêpuj¹ce warianty
rozwi¹zañ:
1. wykorzystuj¹c uk³ady scalone klasy TTL
i inne elementy pó³przewodnikowe,
2. podobnie jak wariant 1 ale z uk³adami kla-
sy MOS (MIS) np. z serii 4xxx,
3. zastosowaæ mikroprocesor z pamiêci¹,
np. z rodziny 8051 lub inny,
4. wykorzystaæ komputer a konkretnie jego
np. wyjcie równoleg³e LPTx _ programuj¹c
s³owo 6-bitowe. Do tego celu dodatkowo
potrzebny jest specjalny uk³ad sprzêgaj¹cy
mocy (interfejs).
Rozwi¹zañ jest wiele i zale¿¹ od parame-
trów falownika, g³ównie jego napiêcia, mo-
cy oraz zakresu zmian czêstotliwoci.
Oprócz tego istniej¹ sposoby poprawia-
nia sinusoidy, zachowania siê falownika
przy zasilaniu odbiorników o charakterze
reaktancyjnym itd.
FALOWNIK TRÓJFAZOWY
(2)
Przyst¹pmy zatem do rozwi¹zania pierwsze-
go wariantu zak³adaj¹c dla uproszczenia, ¿e
napiêcie zasilania równe 5 V bêdzie wspól-
ne dla obwodu steruj¹cego jak i roboczego
(dla obwodu roboczego powinno byæ wy-
¿sze). G³ównym elementem uk³adu steruj¹-
cego bêdzie licznik binarny zliczaj¹cy do
6. (modulo 6) oraz dekoder 1 z 6. Schemat
blokowy 3-fazowego falownika ze zmienn¹
czêstotliwoci¹ wraz z uk³adem do formowa-
nia impulsów przedstawiono na rys. 12.
Uk³ad do formowania impulsów przedsta-
wiono na rys. 13. Uk³ad U1 (555) generuje
impulsy prostok¹tne, których czêstotliwoæ
zale¿y od RC. Czêstotliwoæ generatora
opisuje wzór:
w którym:
R
a
_ rezystancja w³¹czona miêdzy koñ-
cówkê 7 a Ucc,
R
b
_ rezystancja w³¹czona miêdzy koñ-
cówki 6 i 7,
C _ kondensator zwieraj¹cy koñcówki 6 i 2
do masy.
Czêstotliwoæ generatora mo¿na zmieniaæ
skokowo przez zmianê pojemnoci prze-
³¹cznikiem P. Liczba stopni mo¿e byæ dowol-
na. Istnieje równie¿ mo¿liwoæ zmian czêsto-
tliwoci p³ynnie _ potencjometrem. Zarów-
no kondensatory jak i rezystory nie s¹ kry-
tyczne. Impulsy prostok¹tne s¹ doprowa-
dzane do licznika U2 (7493), do k. 14. Dwie
pêtle sprzê¿enia zwrotnego, QC z RO(2)
i QB z RO(1), tworz¹ licznik zliczaj¹cy do
szeciu. (modulo 6). Licznik U2 (7493) zasi-
la dekoder U3 (7424), na którego wyjciach
pojawiaj¹ siê kolejno stany niskie (L). Do
wyzwalania tranzystorów n-p-n potrzebny
jest impuls dodatni kierowany do baz, st¹d
potrzeba zastosowania inwerterów U4
(7404). W ten sposób na wyjciach inwerte-
rów kolejno od 1 do 6, bêd¹ siê pojawiaæ im-
pulsy dodatnie.
Wyjcia inwerterów 1, 2, 3, 4, 5 i 6 ³¹czymy
z takimi samymi wejciami matrycy diodo-
wej (rys. 12). Do wyjæ falownika A,
B i C mo¿na do³¹czyæ oscyloskop lub prób-
nik stanów logicznych, który w przypadku
ma³ych czêstotliwoci umo¿liwia wizualn¹
obserwacjê w³¹czania poszczególnych tran-
zystorów. Próbnik, np. dla fazy L1, mo¿e
byæ zrealizowany jak na rys. 14. Dla pozo-
sta³ych faz podobnie. W próbniku zastoso-
wano tranzystory n-p-n. Je¿eli na wejciu in-
wertera (wyjcie fazy L1) pojawi siê np. stan
wysoki (H), tranzystor T1 wejdzie w stan
przewodzenia, zawieci siê dioda D1 sy-
gnalizuj¹c stan wysoki (H). W tym czasie na
wyjciu inwertera bêdzie stan niski (L), wiêc
f
Ra
R C
b
=
+
144
2
,
(
)
Rys. 12. Schemat falownika 3-fazowego
Rys. 13. Uk³ad do formowania impulsów
Rys. 14. Próbnik stanów logicznych
Generator taktuj¹cy
(Multiwibrator
astabilny)
Licznik modulo 6
Dekoder 1 z 6
Inwertery
Wejcia do 3-fazowego odbiornika
(wskaników stanów logicznych, oscyloskopu)
L1
H L
120 2,2 K 2,2 K
T1 T2
D1 D2
Matryca diodowa
Przekanik
Wejcie do matrycy diodowej
Ucc
