background image

Badanie ogólne moczu

Analityka ogólna i techniki pobierania materia

łu

Katedra Analityki Medycznej

Zak

ład Chemii Klinicznej

Iwona Bil-Lula

Ilościowa i półilościowa ocena osadu moczu.

Automatyzacja badania ogólnego moczu.

Ćwiczenie IV

background image

ZASADA LICZENIA NA KOMORZE B

ϋRKERA

KOMORA

G

łębokość - 0,1 mm

Powierzchnia- 9 mm

2

Obj

ętość - 0,9 mm

3

d

ługość boku liczona pomiędzy 

środkowymi liniami, lub zewnętrzną

potrójna lini

ą jednego boku i 

wewn

ętrzną potrójną linię drugiego 

boku.

SIATKA

9 du

żych kwadratów, oddzielonych od 

siebie potrójn

ą linią;

1 du

ży kwadrat- powierzchnia – 1 mm

2

1 du

ży kwadrat zawiera 16 małych 

1 ma

ły kwadrat :boki 0,2 mm x 0,2 mm

12 prostok

ątów o bokach 0,2 mm x 

0,05 mm.

W celu ilo

ściowej oceny osadu moczu wg 

Addisa nale

ży policzyć erytrocyty i 

leukocyty na 15 ma

łych kwadratach 

równomiernie roz

łożonych na siatce 

(0,6 mm

2

i wa

łeczki na 6 dużych 

kwadratach (6 mm

2

).

W modyfikacji Hamburgera policzy

ć

erytrocyty, leukocyty i wa

łeczki na 

powierzchni 1 mm

2

tzn. 1 du

żego 

kwadrata.

Regu

ła 2 boków

Liczenie krwinek le

żących w polu liczonym i niedotykających linii siatki oraz krwinki dotykające linie 2 przyległych boków 

(zarówno od strony wewn

ętrznej jak i zewnętrznej linii). Nie liczy się krwinek dotykających dwóch pozostałych boków.

BADANIE ILO

ŚCIOWE SKŁADNIKÓW OSADU 

MOCZU

Ocena  sk

ładników  komórkowych  i  wałeczków  w  jednostce  objętości  lub  czasu. 

Wskazane  w  przypadkach  w

ątpliwych  klinicznie  i  w  przewlekłych  procesach 

chorobowych dróg moczowych (ocena dynamiki procesu). Nie oznacza si

ę już rutynowo.

PRÓBA ADDISA

Zbiórka 12h moczu (ograniczona poda

ż płynów w dniu poprzedzającym badanie)

Mocz dok

ładnie wymieszać, zmierzyć objętość, przenieść do próbówki stożkowej objętość

odpowiadaj

ącą 12 min (1/60 porcji moczu);

Próbk

ę odwirować (400xg, 5 min)

P

łyn znad osadu odciągnąć pipetką, pozostawiając 0,5 ml 

Osad wymiesza

ć z płynem (jednolita zawiesina)

Nape

łnić komorę Bürkera

Policzy

ć Ery i Leu (powierzchnia 0,6 mm

2

- 15 ma

łych kwadratów)

Policzy

ć wałeczki (powierzchnia 6 mm

2

- 6 du

żych kwadratów)

background image

BADANIE ILO

ŚCIOWE SKŁADNIKÓW OSADU MOCZU

LICZBA ADDISA 

(ilo

ść elementów wydalanych w jednostce czasu, 24h)

na podst. komory Burkera:

Liczba erytrocytów i leukocytów:                                                      Liczba wa

łeczków:

A x 10

6                                                     

A x 10

5

B

łąd: 7-15% (bardzo duży)

Odró

żnienie leukocytów od nabłonka nerkowego jest bardzo trudne, dlatego pod nazwą leukocyty 

podaje si

ę łącznie leukocyty i nabłonki !!!

Badanie mo

żna przeprowadzić nas innej komorze np. Fucha-Rosentala (inne przeliczenia)

WARTO

ŚCI PRAWIDŁOWE

Ery<2 mln/24h

Leu (nab

łonki)<5 mln/24h

Wa

łeczki szkliste<10tyś/24h

Badanie ilo

ściowe składników osadu moczu

MODYFIKACJA HAMBURGERA:

(mocz do badania powinien mie

ć odczyn kwaśny, gęstość wzgl. 1,015 g/cm

3

bez z

łogów moczanów bezpostaciowych)

1)

Opró

żnić pęcherz moczowy (nie przyjmować płynów przez 12 h).

2)

Dokona

ć zbiórki 3 h moczu przedpołudniowego

3)

Mocz wymiesza

ć i zmierzyć objętość

4)

10 ml moczu odwirowa

ć (5 min, 400 x g)

5)

Usun

ąć supernatant pozostawiając 1 ml płynu

6)

Nape

łnić komorę jednolitą zawiesiną (komora Bϋrkera)

7)

Policzy

ć Ery, Leu, wałeczki w objętości 1 mm

3

WARTO

ŚCI PRAWIDŁOWE

Erytrocyty <1500/min (mikroskop 

świetlny), 

<3000/min (mikroskop k-f)

Leukocyty (nab

łonki)< 3000/min

A x 100 x Obj

ętość 3 h

Ilo

ść elementów/min= -----------------------------------------

180 

background image

AUTOMATYCZNA ANALIZA OSADU 

MOCZU

Systemy automatycznej analizy próbek moczu stanowi

ą podstawowe narzędzie 

rutynowej oceny próbek moczu w laboratoriach;

ZLETY

WADY

 Lepsza powtarzalność i większa dokładność
wyników w 

porównaniu z badaniem manualnym;

 Krótszy czas analizy (większa przepustowość
lab.)

 Mniejsza liczba personelu;

 Standaryzacja badania;

Wysoki ko

ść utrzymania odpowiedniej jakości    

badania;

 Wysoki koszt aparatury

Analizatory automatyczne

Cyfrowa analiza obrazów mikroskopowych

Technika cytometrii przep

ływowej

background image

Cyfrowa analiza obrazów 

mikroskopowych

Mocz niewirowany

Wyniki wyra

żane jako liczba elementów w jednostce objętości lub w 

polu widzenia (HPF/LPF)

Zalety:

Lepsza precyzja i znacznie mniejszy czas badania w porównaniu do 
metod manualnych

Wady:

Brak mo

żliwości oceny elementów osadu w przypadku próbek o 

du

żej zawartości drożdży, wałeczków, el. upostaciowionych lub 

nieupostaciowionych

KONIECZNO

ŚĆ POTWIERDZENIA WYNIKU ZA POMOCĄ MANUALNEGO  BADANIA  

MIKROSKOPOWEGO!!!

Cyfrowa analiza obrazów 

mikroskopowych

►Składniki moczu są fotografowane w 

p

łaskiej komorze przepływowej, która 

ukierunkowuje i hamuje cz

ąsteczki 

hemodynamicznie w p

łaszczyźnie 

ogniskowej objektywu mikroskopu.

►Cyfrowa obróbka obrazu pozwala na 

uchwycenie I analiz

ę 500 elementów próbki.

►Automatyczna klasyfikacja elementów 

odbywa si

ę na podstawie: struktury, 

kontrastu, wielko

ści i kształtu.

► Automatyczna fluorescencyjna

cytometria przep

ływowa, oparta na 

technologii lasera diodowego w 

po

łączeniu z hydrodynamicznym 

ogniskowaniem.

► FS (rozmiar) i SS (powierzchnia, 

z

łożoność wewnętrzna ) jest wykrywane 

przez fotodiod

ę/.

► Intensywność fluorescencji informuje o 

zawarto

ści kwasów nukleinowych.

► kolorowe skategramy, wartości liczbowe

(el/obj

ętość lub pw) 

► Analiza mikroskopowa osadu moczu 

► wirowanie moczu w kuwetce 

prowadzi do utworzenia 

pojedynczej warstwy 

elementów w jednej p

łaszczyźnie

(tzw. monolayer)

►5-20 obrazy cyfrowe pod różnym

k

ątem w kuwetce

► automatyczne rozpoznanie i 

klasyfikacja elementow na 14 

grup

► wyniki pólilościowe

background image

Cyfrowa analiza obrazów 

mikroskopowych

porównanie analizatorów 

IRIS iQ 200 Spirit

Sysmex UF 1000i

SediMax

Identyfikacja 
elementów

Przepustowo

ść

Obj

ętość próbki

RBC, WBC, bakterie, wa

łeczki, 

wa

łeczki hialinowe, kryształy, nabłonki 

(p

łaskie i okrągłe), drożdże,  zlepy 

leukocytów, plemniki, 

śluz

101/h

2 ml

RBC, WBC, nab

łonki, 

wa

łeczki szkliste, wałeczki  

patologiczne, bakterie, 
dro

żdże, krysztaŁy, 

plemniki, 

śluz

80-100/h

4 lub 1 ml (modu

ł manualny)

RBC, WBC, wa

łeczki 

hialinowe, wa

łeczki 

patologiczne (10 typów), 
nab

łonki, komórki 

nienab

łonkowe, bakterie, 

dro

żdże, śluz, plemniki, 

paso

żyty, kryształy

80/h

0,2 ml

Cyfrowa analiza obrazów mikroskopowych-

porównanie  badania manualnego i 

automatycznego

ANALIZA AUTOMATYCZNA                                          ANALIZA MANUALNA

*

Na podstawie kwestionariusz w 250 laboratoriach rutynowych w Wielkiej Brytanii [15].

background image

Cytometria przep

ływowa

mocz 

świeży, nie wirowany

próbki rozcie

ńczone i wybarwione fluorescencyjnie:

-

pomara

ńczowy barwnik fenantrynowy 

(j

ądra komórkowe) 

-

zielony barwnik karbocyjanowy 

(b

łony komórkowe, jądrowe, mitochondria)

obj

ętość elementu morfotycznego (pomiar impedancji)

zabarwienie i zdolno

ść pochłaniania barwników (pomiar fluorescencji)

wielko

ść i kształt elementów morfotycznych oraz ich ziarnistości, jąder, 

wtr

ętów (pomiar rozproszenia światła argonowego)

Cytometria przep

ływowa

Pozwala ró

żnicować:

-

erytrocyty

-

leukocyty (neutrofile)

-

nab

łonek płaski

-

nab

łonki okrągłe

-

wa

łeczki ziarniste

-

wa

łeczki szkliste

-

bakterie

-

dro

żdże

-

moczany

-

szczawiany

-

fosforany

-

itp..

Dostarcza informacji o :

-

dysmorfii erytrocytów

-

przewodno

ści moczu przed 

rozcie

ńczeniem („osmolalność”)

background image

Cytometria przep

ływowa

Wyniki w µl/wpw

skategramy i histogramy

materia

ły kontrolne

krótki czas badania

dobra powtarzalno

ść , 

dok

ładność, liniowość

żnicowanie erytrocyturii 

k

łębuszkowej i 

pozak

łębuszkowej

OGRANICZENIA:

- ograniczenia techniczne zwi

ązane z 

elementami atypowymi;

- ograniczenia zwi

ązane z obecnością

elementów > 40 000/

μl (obniżona dokładność)

- interferencja plemników, bakterii, kom. 

dro

żdżopodobnych (liczenie leukocytów i 

erytrocytów)

Pi

śmiennistwo

1.

Althof S, Kindler J. Atlas osadu moczu. Techniki badawcze i interpretacja wyników. Mantur M 
(red.). Sapota, Wroc

ław, 2005.

2.

Ćwiklińska A, Parra MC, Kortas-Stempak B i wsp. Rutynowe badanie osadu moczu- możliwość
poprawy jako

ści wyników poprzez wdrożenie standaryzowanej procedury badania. Diagnostyka 

Laboratoryjna. 2009, 45 (3),219-229.

3.

NCCLM. Urinalysis and collection, transportation and preservation of urine specimens. Approved 

guideline. 2nd edition. GP-16A2. 2001.

4.

SIMERVILLE JA, WILLIAM MD et al. Urinalysis: A Comprehensive Review. Am Fam Physician

2005;71:1153-62.

5.

Fogazzi GB. The urinary sediment. An integrated view. 3-rd edition. Elsevier, Italy, 2010.

6.

a

7.

Solnica B., Gernand W. Automatyzacja badania osadu moczu. Nefrol. Dial. Pol. 2007, 11, 26-29

8.

Pawelski S, Maj S. Normy i diagnostyka chorób wewn

ętrznych. PZWL, 1993.

9.

Tomaszewski J. Diagnostyka laboratoryjna, PZWL, 1997.

10.

Uropean urinalysis guidelines. ECLM. Scand J Clin lab Invest, 2000, 60: 1-96.

11.

Wojtysiak-Duma B. Mocz jako materia

ł do badan laboratoryjnych. Diagnosta Laboratoryjny, 2011, 

22:12-13.

12.

Brunzel NA. Diagnostyka laboratoryjna. Nerka i badania laboratoryjne moczu. Elsevier U&P, 
Wroc

ław, 2010

13.

Dembi

ńska-Kieć A. Naskalski P.

14.

NHS. Automated urine sreening systems. Evaluation report. CEP 10031. NHS, 2010.