background image

1

Wczesne wykrywanie chorób 

Wczesne wykrywanie chorób 

w badaniach przesiewowych. 

w badaniach przesiewowych. 

Koncepcja badania 

Koncepcja badania 

przesiewowego 

przesiewowego --trafność 

trafność 

testów diagnostycznych

testów diagnostycznych

stadium choroby:

wyleczenie

brak choroby

stadium

stadium

inwalidztwo      

stadium

(podatność)

przedkliniczne

kliniczne

zgon

przewlekłe

Naturalna historia choroby

działania zapobiegawcze:

Profilaktyka

pierwotna:

Profilaktyka

wtórna:

Medycyna 

lecznicza: 

Profilaktyka  
III fazy:

wyznaczniki:

czynniki ryzyka

objawy

objawy i oznaki

oświata zdrowotna,
ochrona środow,
uodparnianie, 
polityka społeczna

wczesne 
wykrywanie

i leczenie

diagnoza

i leczenie

rehabilitacja,
integracja 
społeczna

Warunki uzasadniające podejmowanie badań 

przesiewowych:

1. Choroba stanowi ważny problem społeczny.
2. Istnieją skuteczne metody leczenia choroby.
3. Naturalna historia choroby jest dobrze poznana.
4. Występują dostatecznie wyraźne objawy wczesne.
5. Istnieją metody diagnostyczne wykrycia wczesnych stadiów choroby.
6. Dostępne są odpowiednie możliwości weryfikacji diagnostycznej, 

rozpoznań i oceny postępowania terapeutycznego.

7. Metody badań przesiewowych są pozbawione ryzyka powikłań i będą 

akceptowane przez badanych.

8. Ustalone są zasady, kogo należy zaliczyć do grupy chorych 

wymagających leczenia.

9. Wykrywanie wczesnych stadiów chorobowych będzie procesem 

ciągłym.

10. Koszty wykrywania i leczenia są ekonomicznie uzasadnione i 

możliwe do pokrycia z budżetu służby zdrowia.

Powtarzalność (rzetelność) testu – wyraża 

stopień zgodności pomiarów  (wyników) 

w sytuacji, gdy test jest powtarzany w takich 

samych warunkach

Powtarzalność testu zależy od: 
• dokładności pomiaru
• stałości zjawiska będącego przedmiotem 

pomiaru

• zdolności obserwatora do interpretacji 

wyników

Trafność diagnostyczna testu

BADANIE WZORCOWE

TEST 

DIAGNOSTYCZNY

(+)

(-)

OGÓŁEM

(+)

a

b

a+b

(-)

c

d

c+d

OGÓŁEM

a+c

b+d

a+b+c+d

Dokładność rozpoznania =

Rzeczywista częstość choroby =

a+d

a+b+c+d

a+c

a+b+c+d

Czułość testu diagnostycznego – prawdopodobieństwo wykrycia 
choroby pod warunkiem, że osoba jest rzeczywiście chora

Swoistość testu diagnostycznego – prawdopodobieństwo, że test 
diagnostyczny da wynik negatywny, pod warunkiem, że osoba jest 
zdrowa

Wartość predyktywna dodatnia – prawdopodobieństwo rzeczywistej 
choroby pod warunkiem, że wynik testu był pozytywny

Wartość predyktywna ujemna – prawdopodobieństwo braku 
choroby pod warunkiem, że wynik testu był ujemny

background image

2

CUKRZYCA

Poziom cukru w 

krwi 

(+)

(-)

OGÓŁEM

(+)

66

98

164

(-)

84

9752

9836

OGÓŁEM

150

9850

10 000

Rzeczywista częstość choroby = 150 /10 000 =1,5%

Dokładność rozpoznania = (66 + 9752) /10 000 = 98%

Czułość = 66 /150 = 44%

Swoistość = 9752 /9850 = 99%

Wartość predyktywna dodatnia = 66 /164 = 40%

Wartość predyktywna ujemna = 9752 / 9836 = 99%

TEST

>130 mg%

<=130 mg%

Trafność diagnostyczna testu

Zależność między czułością i swoistością testu 
diagnostycznego a wartościami predyktywnymi: 

WPD = 

WPU =

CZ x CH

CZ x CH + (1- SW)(1- CH)

SW x (1- CH)

SW x (1- CH) + (1- CZ) CH

CZ – czułość
SW – swoistość
CH - chorobowość

Zależność między czułością i swoistością 

testów diagnostycznych

POPULACJA

POPULACJA

ZDROWYCH                                   

CHORYCH

Granica 

najwyższej 

czułości

Granica 

najwyższej 

swoistości

FN

FP