20
2.
METODA OBLICZEŃ
Celem analiz i pomiarów hałasu, w zabudowie zlokalizowanej wzdłuż drogi, było
opracowanie metodyki określania optymalnych parametrów projektowanych ekranów
akustycznych ( długości, wysokości, odległości ) w zależności od lokalizacji i charakterystyki
ukształtowania ekranowanych obiektów oraz ruchu drogowego.
Do obliczeń poziomu hałasu wykorzystano metodę opracowaną w Instytucie Inżynierii
Drogowej i Kolejowej ( IIDiK ) Politechniki Krakowskiej przez Dr inż. S. Radosza [ ]. Jest
ona dostosowana do charakterystyki akustycznej pojazdów samochodowych poruszających
się po polskich drogach oraz nawierzchni tych dróg. Metodę te przedstawiono poniżej.
[ Radosz St.: Analiza wybranych parametrów ruchu i drogi w aspekcie ochrony akustycznej
środowiska, Politechnika Krakowska, Praca doktorska Kraków 1984.
Radosz St.: Metoda obliczania poziomu hałasu drogowego, Drogownictwo 1/1981 ]
2.1.
Założenia
Metoda opiera się na następujących założeniach:
•
ruch drogowy stanowi liniowe źródło dźwięku zlokalizowane na wysokości 0,5 m nad
jezdnią w odległości 3,5 m od jej krawędzi
•
do określenia prognozowanego poziomu hałasu w punkcie odbioru wykorzystywany
jest wskaźnik równoważnego poziomu hałasu L
Aeq
•
proces obliczania poziomu hałasu odbywa się w dwóch etapach:
•
obliczenie poziomu hałasu u źródła ( podstawowy poziom hałasu )
•
obliczenie poziomu hałasu u odbiorcy
•
poziom hałasu u źródła określany jest w punkcie odniesienia znajdującym się w
odległości d=10m, mierzonej w poziomie, od krawędzi jezdni w kierunku odbiorcy
•
poziom podstawowy hałasu zależy od parametrów ruchu, rodzaju nawierzchni drogi
jej pochylenia i nie zależy od czynników wpływających na rozchodzenie się hałasu w
otoczeniu drogi i jest dla danego, jednorodnego elementu drogowego stały dla
wszystkich odbiorców
21
•
poziom hałasu u odbiorcy oblicza się z uwzględnieniem poprawek dotyczących
czynników wpływających na rozchodzenie się hałasu od drogi i zależy od położenia
odbiorcy w stosunku do drogi, cech geometrycznych drogi, ekranowania, rodzaju
pokrycia terenu i poziomego kąta widzenia drogi z punktu odbioru
2.2.
Tok postępowania
W celu określenia prognozowanego poziomu hałasu u odbiorcy należy podzielić drogę będącą
źródłem hałasu, na odcinki jednorodne, a następnie dla każdego odcinka jednorodnego
obliczyć poziom hałasu według schematu na rys. 2.1.
Rys. 2.1 Schemat obliczania poziomu hałasu dla jednorodnego odcinka drogi
22
2.3.
Poziom podstawowy hałasu
Poziom podstawowy hałasu określa jego poziom u źródła i stanowi wartość wyjściową do
dalszych obliczeń. Na jego wartość maja wpływ czynniki związane z parametrami potoku
pojazdów i niektóre czynniki związane z drogą.
2.3.1.
Wpływ parametrów potoku pojazdów
W metodzie uwzględnia się następujące parametry potoku pojazdów:
•
natężenie ruchu q [P/h]
•
średnia prędkość chwilowa potoku v [km/h]
•
udział pojazdów ciężkich p [%]
Dobierając dane ruchowe do prognozy należy założyć że udział pory dnia w ruchu
całodobowym w uproszczeniu stanowi 92%. Należy pamiętać, że w prognozie operujemy
natężeniem wyrażanym na godzinę , czyli należy uwzględnić liczbę godzin przypadającą na
porę dnia i nocy i rozłożyć równomiernie natężenie pojazdów.
Podstawowy poziom hałasu oblicza się ze wzoru:
[ ]
dB
p
q
v
v
q
p
q
v
p
L
P
Aeq
9
.
60
09
.
0
0062
.
0
18
.
0
log
)
032
.
0
11
18
.
17
(
log
)
01
.
0
01
.
0
39
.
8
(
+
+
+
+
−
+
−
+
+
+
=
(2.1)
lub ze wzoru uproszczonego:
[ ]
dB
p
v
q
L
P
Aeq
4
.
33
11
.
0
log
2
.
4
log
7
.
9
+
+
+
=
(2.2)
2.3.2.
Wpływ parametrów związanych z drogą
Na podstawowy poziom hałasu mają wpływ następujące parametry związane z drogą:
•
pochylenie podłużne jezdni
•
rodzaj i stan nawierzchni
Poprawkę, uwzględniającą zwiększoną emisję hałasu przez pojazdy podczas pokonywania
wzniesień, wykonuje się dla pochyleń podłużnych większych od 2% według wzoru:
[ ]
dB
i
v
L
i
Aeq
2
.
0
367
.
0
022
.
0
+
+
−
=
(2.3)
23
W przypadku drogi dwujezdniowej z pasem dzielącym szerszym niż 5 m lub drogi o ruchu
jednokierunkowym poprawkę ze względu na pochylenie stosować należy tylko dla wzniesień.
Na drodze o ruchu jednokierunkowym, na którym występują strome spadki należy hałas
pomierzyć bezpośrednio.
Poprawkę ze względu na rodzaj i stan nawierzchni dla nawierzchnie szorstkiej oblicza się
według wzoru:
p
L
eq
3
.
0
4
−
=
∆
[dB] (2.4)
Dla nawierzchni gładkiej poprawki tej nie uwzględnia się.
2.4.
Wpływ ekranowania
Wpływ ekranowania w powyższej metodzie prognozowania hałasu, oblicza się na podstawie
różnicy dróg ( δ ): fali załamanej na krawędzi ekranu ( a + b ) i fali biegnącej bezpośrednio do
punktu odbioru (c ). Wartości a, b, c są wielkościami geometrycznymi, które można obliczyć
z wzorów
2
1
2
1
)
5
.
0
(
)
5
.
3
(
−
+
+
=
h
d
a
(2.5)
2
2
1
2
1
2
)
(
)
(
h
h
d
d
b
−
+
−
=
(2.6)
2
2
2
2
)
5
.
3
(
)
5
.
0
(
+
+
−
=
d
h
c
(2.7)
gdzie: h
1
– wysokość ekranu [m]
h
2
– wysokość punktu odbioru [m]
d
1
– odległość ekranu od krawędzi jezdni [m]
d
2
– odległość punktu odbioru od krawędzi jezdni [m]
24
Rys. 2.2. Schemat do obliczania wpływu ekranowania
Wartość poprawki oblicza się ze wzoru:
)]
[log(
c
b
a
f
L
e
−
+
=
∆
[dB] (2.8)
gdzie: x = log ( a + b – c ), funkcja f ma postać:
n
n
x
A
x
A
x
A
A
A
+
+
+
+
=
...
2
2
1
0
[dB] (2.9)
a wartości współczynników A
0
...A
n
przyjmuje się w zależności od położenia punktu odbioru
( w strefie cienia akustycznego lub poza nią) według tabl. 2.1.
Tablica 2.1. Wartości współczynników
A
0
...A
n
Strefa cienia
akustycznego
Strefa iluminowana
A
0
-15.4
0
A
1
-8.26
+0.109
A
2
-2.787
-0.815
A
3
-0.831
+0.479
A
4
-0.198
+0.3284
A
5
+0.1539
+0.04385
A
6
+0.12248
0
A
7
+0.02175
0
Zakres
ważności
- 3.0 ≤
x
≤
1.2
- 4.0 ≤
x
≤
0
Dla x z poza zakresu ważności należy przyjmować:
-
jeżeli x < - 3.0 to
0
.
5
−
=
A
-
jeżeli x > 1.2 to
A
- nieokreślone
-
jeżeli x < 4.0 to
0
.
5
−
=
A
-
jeżeli x > 0 to
0
=
A
25
2.5.
Wpływ odległości oraz pokrycia terenu
Odległość punktu odbioru od źródła można obliczyć z prostej zależności geometrycznej:
2
2
)
5
.
0
(
)
5
.
3
(
−
+
+
=
′
h
d
d
[m] (2.10)
Rys. 2.3 Schemat do obliczenia odległości d`
Jeśli teren między źródłem a punktem odbioru jest w ponad 50% utwardzony ( tzn. na terenie
tym występują: płyty betonowe, bruk, nawierzchnia bitumiczna lub lustro wody ) to poprawkę
ze względu na odległość oblicza się ze wzoru:
5
.
13
'
log
8
.
10
'
d
L
d
eq
−
=
∆
[dB] (2.11)
Natomiast jeśli teren między źródłem a punktem odbioru w ponad 50% porośnięty jest trawą
lub niskimi uprawami rolnymi, to dla wysokości odbiorcy
3
5
.
3
1
+
≤
≤
d
h
[m] należy
uwzględnić tłumiący wpływ pokrycia terenu, według wzoru:
26
5
.
3
3
log
2
.
5
5
.
13
'
log
8
.
10
+
+
−
=
∆
d
h
d
L
d
eq
[dB] (2.12)
Dla większych wysokości nie uwzględnia się wpływu tłumiącego pokrycia terenu,
a poprawkę dla odległości oblicza się jak dla terenu o utwardzonej powierzchni.
2.6.
Wpływ poziomego kąta widzenia
Poprawkę ze względu na wpływ wartości poziomego kąta widzenia odcinka jednorodnego
oblicza się według wzoru:
°
Θ
Θ
=
∆
180
log
10
L
[dB] (2.13)
gdzie:
Θ
- poziomy kąt widzenia odcinka jednorodnego drogi z punku odbioru [
°
].
Rys. 2.4. Poziomy kąt widzenia odcinka
2.7.
Wpływ odbicia fal dźwiękowych
Poziom hałasu w punkcie odbioru należy zwiększyć o 2.5 dB jeśli znajduje się on w
odległości nie większej niż 1m od ściany budynku. Natomiast jeśli po przeciwległej stronie
jezdni znajduje się rząd zwartej zabudowy lub element ekranujący poziom hałasu należy
zwiększyć o 1 dB.
2.8.
Poziom hałasu w punkcie odbioru
Poziom hałasu w punkcie odbioru dla jednorodnego odcinka drogi oblicza się ze wzoru:
27
eq
p
Aeq
Aeq
L
L
L
Σ∆
+
=
[dB] (2.14)
Natomiast łączny poziom hałasu u odbiorcy od „n” odcinków jednorodnych oblicza się ze
wzoru:
Ai
L
n
i
AS
L
1
.
0
1
10
log
10
Σ
=
=
[dB]
(2.15)