background image

OŚRODEK KSZTAŁCENIA LOTNICZEGO 

POLITECHNIKI RZESZOWSKIEJ 

 
 
 

 
 
 
 
 

 

 
 

PRACA PRZEJŚCIOWA Z ZAKRESU 

PODSTAW FRAZEOLOGII 

ORAZ PROCEDUR 

LOTNICZYCH 

W JĘZYKU ANGIELSKIM 

 
 

- X - 

 
 

MATERIAŁ DYDAKTYCZNY 

NA UŻYTEK 

OKL – RZESZÓW 

 

 
 
 
 
 

 

 
 
 

 

ANDRZEJ MŁYNARCZYK 

IV MDL-C 

 

RZESZÓW 2001 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

SPIS TREŚCI: 

 

1.1 

DEPARTURE INFORMATIONS AND ENGINE STARTING PROCEDURES

.  

INFORMACJE ODLOTOWE I PROCEDURY URUCHOMIENIA SILNIKA. 
 

1.2 

TAXI INSTRUCTIONS.  

INSTRUKCJE KOŁOWANIA. 
 

1.3 

TAKE-OFF PROCEDURES. 

PROCEDURE STARTOWE. 
 

1.3.1 

DEPARTURE CLEARANCE FOR FLIGHT TO TRAINING ZONE.  
BOGUCHWAŁA.  

ZGODA NA ODLOT DO STREFY BOGUCHWAŁA 
[RZESZÓW RADIO 122.9], [PAS 27] 
 

1.3.2 

DEPARTURE CLEARANCE TO LEAVING POINT IN VFR LOCAL 
FLIGHT. 

ZEZWOLENIE NA ODLOT DO WYJŚCIOWEGO PUNKTU TRASY VFR 
W REJONIE LOTNISKA:[RZESZÓW RADIO 122.9] 

1.3.3

 

VFR LOCAL FLIGHT – POSITION REPORTS 

TRASA VFR W REJONIE LOTNISKA - MELDUNKI POZYCYJNE 

 

1.3.3 

DEPARTURE CLEARANCE IN CROSS COUNTRY FLIGHT. 

ZEZWOLENIE ODLOTOWE  NA PRZELOT  
[RZESZÓW RADIO 122.9] 
 

1.3.4 

VFR DEPARTURES 

ODLOTY VFR 
[RZESZÓW TOWER 126,8] 
 

1.4

 

AERODROME TRAFFIC CIRCUIT 

LOT PO KRĘGU NAD LOTNISKIEM 

 
1.4.1

 

RETURN FROM TRAINING ZONE [KRASNE] 

POWRÓT ZE STREFY [KRASNE] 

1.5        

  IFR FLIGHT 

LOTY BEZ WIDOCZNOŚCI 

 

1.5.1

 

IFR DEPARTURE AND RETURN FROM TRAINING ZONE 
BOGUCHWAŁA (VIA ROUTS: 1B, 1W). 

 

 

ODLOT I PRZYLOT IFR ZE STREFY BOGUCHWAŁA 
(TRASAMI: 1B, 1W)   
 

1.6 

PODSTAWOWE ZWROTY UŻYWANE W KORESPONDENCJI 

 
 

SCHEMATY: „BOGUCHWAŁA 1B , 1W” 

 

 
 
 
 
 
 
 

 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

Poniższa  praca  została  przygotowana  na  potrzeby  Ośrodka 

Kształcenia  Lotniczego  Politechniki  Rzeszowskiej  jako  materiał 
pomocniczy  w  nauce  korespondencji  lotniczej  w  języku  angielskim. 
Skierowana  jest  do  pilotów  licencjonowanych  jak  również  do  osób 
rozpoczynających  dopiero  szkolenie  w  powietrzu.  Pominięto  tu 
świadomie  szereg  zagadnień  skupiając  się  wyłącznie  na  sposobie 
wymiany  informacji  między  statkiem  powietrznym  a  organem  nadzoru 
lub kontroli. 
Prowadzenie  korespondencji  opiera  się  na  prostej  zasadzie:  „minimum 
słów  maksimum  treści”.  Należy  pamiętać  o  tym,  analizując 
przedstawione w pracy przykłady, które dobrane są i sformułowane tak, 
aby  w  możliwie  przystępny  sposób  przedstawić  typowe  sytuacje 
ruchowe.  Prowadząc  korespondencję  w  języku  angielskim  należy 
pamiętać  o  tym,  że  w  razie  niepewności  lub  problemów  ze 
zrozumieniem,  należy!  prosić  o  powtórzenie  korespondencji  w  języku 
polskim.  Korespondencja  radiowa  musi  być  prowadzona  WYRAŹNIE, 
w  normalnym  tempie  i  musi  być  bezwzględnie  zrozumiana. 
Wykonywanie lotu na podstawie strzępków informacji jest kardynalnym 
błędem. 
Nawet  pozornie  błaha  pomyłka  może  mieć  w  efekcie  poważne 
konsekwencje,  które  zazwyczaj  trudno  przewidzieć.  Jako  przykład 
należy  podać  największą  katastrofę  lotniczą  na  Teneryfie  z  roku  1977, 
zaistniałą  właśnie  w  wyniku  źle  odebranej  korespondencji.  Na  pasie 
startowym przy widzialności około 500 m zderzyły się dwa Boeingi 747, 
startujący  oraz  kołujący  z  przeciwnej  strony.  Samolot  linii  PanAm 
otrzymał  zgodę  na  kołowanie  po  pasie,  a  samolot  KLM  otrzymał 
komendę „cleared for take-off position”  (zezwalam na zajęcie pozycji do 
startu).    Niestety  pilot  KLM  odebrał  tylko  „cleared  for  take-off”, 
(zezwalam na start) i rozpoczął start... 

celu 

lepszego 

zrozumienia 

korespondencji 

należy 

skrupulatnie  przestrzegać  typowej  frazeologii,  mówić  krótko  i  zwięźle. 
Pamiętać  o  tym,  aby  przed  naciśnięciem  przycisku  nadawania  w 
pierwszej  kolejności  zastanowić  się,  co  tak  naprawdę  mamy  zamiar 
powiedzieć.  Instrukcje  i  polecenia  wydawane  przez  Kierownika  Lotów 
lub  kontrolera  mogą  się  znacząco  różnić  w  zależności  od  określonej 
sytuacji.  Trzeba  być  przygotowanym  na  wszelkie  ewentualności 
wynikające  z  aktualnego  ruchu  na  lotnisku,  jak  też  i  w  jego  rejonie. 
Należy  bezbłędnie  identyfikować  określone  czynności  i  kolejność  ich 
wykonywania. 
 

           Andrzej Młynarczyk 

 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

-1.1- 

DEPARTURE INFORMATIONS AND ENGINE 

STARTING PROCEDURES 

INFORMACJE ODLOTOWE I PROCEDURY URUCHOMIENIA 

SILNIKA 

 
Po  zajęciu  miejsca  w  samolocie  oraz  wykonaniu  czynności 
przedstartowych  zgodnie  z  LISTĄ  KONTROLNĄ  (zwaną  dalej 
CHECKLIST), pilot zgłasza się na określonej na odprawie przedlotowej 
częstotliwości.  
Może to być: 
 

126,8 - WIEŻA / 

TOWER 

-

 

dla lotniska kontrolowanego

 

EPRZ 

 

122,9 -  KWADRAT / 

RADIO  

- dla lotniska nadzorowanego EPRJ 

KL  lub  kontroler  oczekuje  od  nas  w  tym  momencie  podstawowych 
informacji  w  określonej  kolejności:  znaki,  pozycja,  o  co  prosimy,  co  w 
planie. 
 
SAMOLOT/

AIRCRAFT

RZESZÓW  RADIO  SP-TUL,  IN  FRONT  OF  HANGAR  OKL, 
REQUEST  START  UP  AND  DEPARTURE  INFORMATION, 
INTENSION VFR LOCAL FLIHGT.

 

KWADRAT RZESZÓW SP-TUL, PRZED HANGAREM, OKL PROSZĘ O 
URUCHOMIENIE  I  INFORMACJE  ODLOTOWE,  W  PLANIE  TRASA 
VFR W REJONIE. 
 
Zgodnie  z  obowiązującymi  zasadami  poprawniejsze  byłoby  zgłoszenie 
swej pozycji zamiast 

IN FRONT OF HANGAR OKL 

to 

OKL APRON

Jest to poprawniejsze, dokładniejsze i krótsze. 
Określenie 

DEPARTURE  INFORMATION 

(informacje  odlotowe) 

zastąpione  może  być  zwrotem 

TAKE-OFF  DATA 

(dane  do  startu).  W 

praktyce jest to równoznaczne. 
 
KWADRAT/

RADIO:

 

S-UL START UP APPROVED, 
WIND 100 DEGREES 5 KNOTS, GUSTY 10 KNOTS, 
CLOUD 6 OKTAS 1500 FEET, 
VISIBILITY 8 KILOMETERS, 
TEMPERATURE 9, DEWPOINT 1, 
QNH 1016,  
RUNWAY IN USE 09, 
REPORT WHEN READY FOR TAXI. 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

S-UL ZEZWALAM URUCHOMIĆ, 
WIATR 100 STOPNI 10 WĘZŁÓW, PODMUCHY 10 WĘZŁÓW, 
ZACHMURZENIE SZEŚĆ ÓSMYCH 1500 STÓP, 
WIDZIALNOŚĆ 20 KILOMETRÓW, 
TEMPERATURA 9, PUNKT ROSY 1, 
QNH 1016, 
PAS W UŻYCIU 09, 
ZGŁOŚ GDY BĘDZIESZ GOTÓW DO KOŁOWANIA

 
 
Powyżej KL w korespondencji użył skrótu znaków naszego samolotu S-
UL,  w  tym  wypadku  w  dalszej  korespondencji  należy  zgłaszać  się  jako 
S-UL.  Procedura  taka  komplikuje  się  w  momencie,  gdy  jednocześnie 
zgłaszają się dwa samoloty o podobnych znakach np.: SP-TUL oraz SP-
KUL.  Nie  trudno  zauważyć,  że  w  tym  przypadku  mają  one  takie  same 
skróty S-UL. W takiej sytuacji kontroler lub kierownik lotów pozostanie 
przy pełnej nazwie a my nie możemy używać żadnego skrótu. 
Bardo istotne jest zapisanie informacji odlotowych, które mają posłużyć 
nam  do  przeprowadzenia  analizy  pogody.  Jako  dowódca  decydujemy  o 
wykonaniu lotu, musimy  sprawdzić czy  w danym dniu pogoda pozwala 
nam  na  przeprowadzenie  startu.  Zgodnie  z  prawem,  jeśli  otrzymamy 
oficjalną informację o pogodzie, która mówi, iż np.: podstawa chmur jest 
poniżej  naszego  minimum  musimy  zrezygnować  ze  startu  i  oczekiwać 
poprawy.  Analiza  w  równym  stopniu  obejmuje  wszystkie  elementy 
pogody. 
 
SAMOLOT/AIRCRAFT

START  UP  APPROVED,  RUNWAY  IN  USE  09,  QNH  1016,  WIND 
GUSTY 10 KNOTS, CALL YOU WHEN READY FOR TAXI, S-UL. 

ZEZWOLONO NA URUCHOMIENIE, PAS W UŻYCIU 09, QNH 1016, 
PODMUCHY 

10 

WĘZŁÓW, 

ZGŁOSZE 

GOTOWOŚĆ 

DO 

KOŁOWANIA,  
S-UL. 
 

 
 
 

 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

-1.2- 

TAXI INSTRUCTIONS 

INSTRUKCJE KOŁOWANIA 

 

Po  uruchomieniu  i  przeprowadzeniu 

AFTER  STARTING  ENGINE 

CHECK

-a pilot zgłasza zazwyczaj tylko (!) gotowość do kołowania a KL 

zezwala  mu  na  określone  czynności,  nie  prosimy  np.  o  kołowanie  do 
punktu  oczekiwania  pasa  09,  ponieważ  decyzje  o  ruchu  naziemnym 
podejmuje kontroler lub KL. 
 

AFTER START UP

/ PO URUCHOMIENIU: 

 
SAMOLOT/AIRCRAFT

RZESZÓW RADIO S-UL, OKL APRON, READY FOR TAXI. 

KWADRAT RZESZÓW S-UL, PŁYTA POSTOJOWA OKL, GOTOWY DO 
KOŁOWANIA.
 
KWADRAT/RADIO: 

S-UL TAXI HOLDING POINT RUNWAY 09.  

S-UL KOŁUJ DO PUNKTU OCZEKIWANIA PASA 09. 
SAMOLOT/AIRCRAFT

TAXI FOR HOLDING POINT RUNWAY 09. 

KOŁOWANIE DO PUNKTU OCZEKIWANIA PASA 09. 
 
Instrukcje kołowania uzależnione są od wielu czynników i zmieniają się 
w danych sytuacjach trzeba tym samym być przygotowanym na typowe 
zwroty: 
 
KWADRAT/RADIO: 
 

...EXPEDITE TAXI...  

...PRZYSPIESZ KOŁOWANIE... 
 

...RECLEARED, TAXI BEHIND MEWA (SENECA)... 

...ZMIANA ZEAWOLENIA, KOŁUJ ZA MEWĄ... 
 

...WITH CAUTION ON WATER PATCHES... 

...Z UWAGĄ NA KAŁUŻE... 

 

 

 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

TAKE-OFF BRIEFING

 

 BRIEFING DO STARTU 

 
W trakcie kołowania przeprowadzamy poza TAXI CHECK-iem, również 
brifing do startu. Jest to podsumowanie informacji potrzebnych do startu. 
 Oto przykładowy brifing dla SOCATA TB-9: 
 

TAKE-OFF DATA; 
Rzeszów airport: 
 

Departure grass runway 09, 

 

Visibility 5000 m, ceiling 500 m. 

TAKE-OFF BRIEFING FOR TB-9; 
Rotation speed 65 KIAS 
Lift-Off speed 70 KIAS 1060kg 
Any major malfunction before airborne – abandon take-off! 
Engine failure when airborne: 
 

- below 1000* feet – land straight ahead, max.  turning up to 30 

deg to avoid obstructions, 
 

- above 1000* feet – turn right or left for landing on safe 

ground, 
TAKE-OFF BRIEFING – COMPLETED 

 
DANE DO STARTU; 
Lotnisko Rzeszów: 
 

Pas w użyciu trawiasty 09, 

 

Widzialność 5000 m, podstawa 500 m. 

BRIEFING DO STARTU DLA TB-9; 
Prędkość uniesienia przedniego koła 65 KIAS 
Prędkość oderwania 70 KIAS 1060 kg 
Jakakolwiek usterka przed osiągnięciem prędkości oderwania – 
przerwać start! 
Awaria silnika po starcie: 

poniżej 1000* stóp – lądować przed siebie, max. odchylenie 
od kierunku pasa 30 stopni dla ominięcia przeszkód.  

powyżej 1000* stóp – skręcić w prawo lub w lewo, aby 
wylądować w bezpiecznym terenie. 

 BRIFING DO STARTU SKOŃCZONY (KOMPLETNY). 
 
 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

Dla pasa 27 należy pamiętać o następującej różnicy: 
 

Engine failure when airborne: 
 

- below 1000* feet – land straight ahead, max.  turning up to 30 

deg to avoid obstructions, 
 

- above 1000* feet – turn right for landing on emergency strip of 

controlled aerodrome, 

Awaria silnika po starcie: 

poniżej 1000* stóp – lądować przed siebie, max. odchylenie 
od kierunku pasa 30 stopni dla ominięcia przeszkód.  

powyżej 1000* stóp – skręcić w prawo, aby wylądować na pasie 
awaryjnym lotniska kontrolowanego. 
 
*/-  1000  feet  oznacza  wysokość  odczytaną  z  wysokościomierza 
ustawionego  na  aktualne  w  danym  dniu  ciśnienie  QNH.  W 
rzeczywistości  oznacza  to  wysokość  100  m  nad  terenem  (328  ft). 
Elewacja lotniska EPRJ wynosi 693 feet lub 211 m. 
 
693 ft + 328 ft = 1021 ft      
211 m + 100 m = 311 m 
 
W ramach BRIEFINGU DO STARTU należy sprawdzić wstępnie 
wskazania przyrządów. Robimy to podczas kołowania. 
 

INSTRUMENTAL PANEL

 – TABLICA PRZYRZĄDÓW: 

 

ASI – 

AIRSPEED INDICATOR

 – Prędkościomierz 

AI  – 

ATTITIUDE INDICATOR (VERTICAL GYRO)

 – Wskaźnik Położenia  

AH

 

 ARTIFICIAL HORIZON (GYRO HORIZON)

 – Sztuczny Horyzont   

ALT – 

ALTIMETER 

– Wysokościomierz 

VSI  – 

VERTICAL SPEED INDICATOR

 – Wariometr 

DG  – 

DIRECTION GYRO

 – Żyrobusola 

TC

  – 

TURN COORDINATOR

 – Zakrętomierz  

Itp... 
 
Sprawdzenie  powinno  polegać  na  zaobserwowaniu  reakcji  przyrządów. 
Przykładowo  przy  wykonaniu  niewielkich  zakrętów  podczas  kołowania 
niewielkim wychyleniem zareaguje zakrętomierz, sztuczny horyzont oraz 
żyrobusola. 

 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

10 

-1.3- 

TAKE-OFF PROCEDURES 

PROCEDURY STARTOWE 

 
Punkt  oczekiwania  pasa  09  oraz  27  jest  u  nas  traktowany  jako  miejsce 
przeprowadzenia próby silnika i sam fakt znalezienia się w tym miejscu 
nie  wystarczy,  aby  zgłosić  gotowość  do  odlotu.  W  pewnych  sytuacjach 
korespondencja prowadzona jest z WIEŻĄ / TOWER co zmusza nas do 
szczególnej  uwagi  i  poprawności  korespondencji  w  czasie  manewrów 
przed  startem.  Należy  pamiętać  wtedy,  że  kontroler  wcale nie  musi nas 
widzieć  i  błędne  zrozumienie  lub  potwierdzenie  instrukcji  może 
spowodować poważne następstwa. 
 
SAMOLOT/AIRCRAFT

RZESZÓW RADIO  S-UL HOLDING POINT RUNWAY 09 READY 
FOR DEPARTURE. 

KWADRAT RZESZÓW S-UL, PUNKT OCZEKIWANIA PASA 09 
GOTOWY DO ODLOTU. 
 
Po zgłoszeniu gotowości do odlotu możemy od razu otrzymać zgodę na 
start (CLEARED FOR TAKE-OFF), należy pamiętać o konieczności 
potwierdzenia tego zezwolenia i stosowaniu się do dodatkowych 
instrukcji. W takim wypadku po zajęciu miejsca na pasie i potwierdzeniu 
zgody możemy startować. 
 
KWADRAT/RADIO: 

S-UL, LINE UP RUNWAY 09, TAXI BACKTRACK TO TRESHOLD, 
CLEARED FOR TAKE-OFF. 

S-UL, ZAJMIJ PAS 09 I KOŁUJ DO PROGU PASA, ZEZWALAM NA 
START. 
SAMOLOT/AIRCRAFT

LINE UP RUNWAY 09, TAXI BACKTRACK TO TRESHOLD, 
CLEARED FOR TAKE-OFF, S-UL. 

ZAJMUJĘ PAS 09 I KOŁUJE DO PROGU, ZEZWOLONO NA START, 
S-UL. 
 
Przed wkołowaniem sprawdzamy sektor podejścia, czemu towarzyszyć 
ma głośne wypowiedzenie (do siebie) słów: 

APPROACH SECTOR – FREE 

SEKTOR PODEJŚCIA – WOLNY  (CZYSTY) 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

11 

 
Powinniśmy  również  upewnić  się  ostatni  raz  o  poprawności  kierunku 
pasa, na który kołujemy. Po ustawieniu się na kierunku startu nasz kurs 
odczytany z busoli oraz żyrokompasu powinien być zgodny z kierunkiem 
pasa,  na  który  otrzymaliśmy  zgodę.  Inna  ewentualność  to  start  z  pasa 
betonowego.  Można  wtedy  podeprzeć  się  napisami  umieszczonymi  na 
progu pasa oraz na tablicach kończących drogi kołowania.  
 

RUNWAY IDENTIFIED 

PAS ZIDENTYFIKOWANY 
 
ALBO: 
Możemy zająć pas, ale bez możliwości startu: 
 
RADIO: 

S-UL LINE UP (WAIT FOR CLEARENCE). 

S-UL ZAJMIJ PAS  (CZEKAJ NA ZEZWOLENIE). 
 
 
ALBO: 
Ze względu na wzmożony ruch statków powietrznych może zaistnieć 
konieczność wykonania startu natychmiast po zajęciu pasa. 
Potwierdzając gotowość do natychmiastowego odlotu należy wykonać 
manewr bez zatrzymywania się na pasie w celu przeprowadzenia LINE-
UP CHECK-a, czynność tą trzeba przeprowadzić w trakcie postoju w 
punkcie oczekiwania. Ma to na celu skrócenie do minimum czasu 
manewru startu np. przed lądującym samolotem. 
 
RADIO: 

S-UL ARE YOU READY FOR IMMEDIATELY DEPARTURE? 

S-UL CZY JESTEŚ GOTOWY DO NATYCHMIASTOWEGO ODLOTU? 
AIRCRAFT: 

S-UL AFFIRM. 

S-UL POTWIERDZAM. 
RADIO: 

S-UL, LINE UP RUNWAY 09, CLEARED FOR IMMEDIATELY 
TAKE-OFF. 

S-UL, ZAJMIJ PAS 09, ZEZWALAM NA NATYCHMIASTOWY START. 
AIRCRAFT: 

LINE UP, CLEARED FOR TAKE-OFF, S-UL. 

ZAJMUJE PAS, ZEZWOLONO NA START S-UL. 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

12 

ALBO: 
Gdy oczekujemy na zezwolenie na start w trakcie lądowania (startu) 
innego samolotu: 
 
 
RADIO: 

S-UL AFTER LANDING (DEPARTING) AIRCRAFT, LINE UP 
BEHIND AND WAIT. 

S-UL PO LĄDUJĄCYM (STARTUJĄCYM) SAMOLOCIE, ZAJMIJ PAS I 
CZEKAJ. 
AIRCRAFT: 

AFTER LANDING (DEPARTING) AIRCRAFT, LINE UP BEHIND 
AND WAIT, S-UL 

PO LĄDUJĄCYM (STARTUJĄCYM) SAMOLOCIE ZAJMUJE PAS I 
CZEKAM, S-UL. 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

13 

-1.3.1- 

DEPARTURE CLEARANCE FOR FLIGHT TO TRAINING ZONE 

BOGUCHWAŁA  

ZGODA NA ODLOT DO STREFY BOGUCHWAŁA: 

[RZESZÓW RADIO 122.9] 

[PAS 27] 

RADIO: 

S-UL AFTER TAKE-OFF TURN LEFT AND PROCEED WEST SIDE 
OF RZESZÓW, MAINTAIN 600 FEET HEIGHT, REPORT 4000 FEET 
ALTITUDE IN BOGUCHWAŁA, CLEARED FOR TAKE-OFF. 

S-UL PO STARCIE ZAKRĘT W PRAWO, WYKONUJ ZACHODNIĄ 
STRONĄ RZESZOWA, UTRZEMUJ 600 STÓP WYSOKOŚCI NAD 
TERENEM, ZGŁOŚ 4000 STÓP WYSOKOŚCI BEZWZGLĘDNEJ W 
BOGUCHWALE, ZEZWALAM NA START. 
AIRCRAFT: 

CLEARED FOR TAKE-OFF RIGHT TURN, PROCEED WEST SIDE 
OF RZESZÓW, MAINTAIN 600 FEET HEIGHT, CALL YOU 
REACHING BOGUCHWAŁA ZONE 4000 FEET ALTITUDE S-UL. 

ZEZWOLONO NA START, (PO STARCIE) ZAKTRĘT W PRAWO, 
WEKONAĆ ZACHODNIĄ STRONĄ RZESZOWA, UTRZYMYWAĆ 600 
STÓP WYSOKOŚCI. NAD TERENEM, ZGŁOSZE OSIĄGNIĘCIE 
STREFY BOGUCHWAŁA 4000 STÓP WYSOKOŚCI BEZWZGLĘDNEJ 
S-UL. 
 
Aktualnie w lotnictwie operuje się kilkoma charakterystycznymi 
wysokościami. 
Najczęściej spotykane w lotach VFR to: 
 

HEIGHT

 = 

ABOVE GROUND LEVEL

  – wysokość nad terenem.  

  

ALTITUDE  

– wysokość bezwzględna jest sumą wysokości samolotu 

nad terenem plus elewacja lotniska, wysokość tą 
odczytujemy z wysokościomierza ustawionego na 
określone, w danym dniu ciśnienie QNH podawane w 
komunikacie meteo. 

 

 
 
 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

14 

-1.3.2- 

DEPARTURE CLEARANCE TO LEAVING POINT IN VFR 

LOCAL FLIGHT  

 ZEZWOLENIE NA ODLOT DO WYJŚCIOWEGO PUNKTU 

TRASY VFR W REJONIE LOTNISKA: 

[RZESZÓW RADIO 122.9] 

 

RADIO: 

S-UL AFTER TAKE-OFF TURN RIGHT AND PROCEED TO 
LEAVING POINT ŁAŃCUT (VIA KRASNE), MAINTAIN 600 FEET 
ABOVE GROUND LEVEL, REPORT REACHING, CLEARED FOR 
TAKE-OFF. 

S-UL PO STARCIE ZAKRĘT W PRAWO I WYKONUJ DO PUNKTU 
WYJŚCIOWEGO TRASY ŁAŃCUT (PRZEZ KRASNE) NA 600 
STOPACH NAD TERENEM, ZGŁOŚ OSIĄGNIĘCIE, ZEZWALAM NA 
START. 
 
 
AIRCRAFT: 

CLEARED FOR TAKE-OFF, RIGHT TURN PROCEED TO 
LEAVING POINT ŁAŃCUT (VIA KRASNE), MAINTAIN 600 FEET 
ABOVE GROUND LEVEL, CALL YOU REACHING, S-UL 

ZEZWOLONO NA START (PO STARCIE) ZAKRĘT W PRAWO 
WYKONAĆ DO PUNKTU WYJŚCIOWEGO TRASY ŁAŃCUT (PRZEZ 
KRASNE) UTRZYMYWAĆ 600 STÓP NAD TERENEM, ZGŁOSZĘ 
OSIĄGNIĘCIE, 
S-UL 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

15 

-1.3.3- 

VFR LOCAL FLIGHT – POSITION REPORTS 

TRASA VFR W REJONIE LOTNISKA - MELDUNKI 

POZYCYJNE 

 
Przykładowa trasa w rejonie to:  
EPRJ – WPT Łańcut – 1PZ Leżajsk – 2PZ Krasiczyn – KPT Świlcza – 
EPRJ  
Po starcie wykonujemy z EPRJ do Wyjściowego Punktu Trasy Łańcuta, 
po osiągnięciu zgłaszamy: 
 
AIRCRAFT: 

RZESZÓW RADIO S-UL REACHING LIVING POINT ŁAŃCUT, 
NEXT LEŻAJSK CALL YOU OVER. 

RZESZÓW KWADRAT S-UL OSIĄGNIĘCIE WYJŚCIOWEGO PUNKTU 
TRASY ŁAŃCUT, NASTĘPNY LEŻAJSK ZGŁOSZĘ NAD ( następnym 
punktem) 
RADIO: 

RADIO. 

AIRCRAFT: 

RZESZÓW RADIO S-UL RAECHING CHECK POINT LEŻAJSK, 
NEXT KRASICZYN CALL YOU OVER. 

RZESZÓW KWADRAT S-UL OSIĄGNIĘCIE PUNKTU ZWROTNEGO 
LEŻAJSK, NASTĘPNY KRASICZYN ZGŁOSZĘ NAD. 
RADIO: 

RADIO. 

AIRCRAFT: 

RZESZÓW RADIO S-UL RAECHING CHECK POINT KRASICZYN, 
NEXT ŚWILCZA CALL YOU OVER. 

RZESZÓW KWADRAT S-UL OSIĄGNIĘCIE PUNKTU ZWROTNEGO 
KRASICZYN, NASTĘPNA ŚWILCZA ZGŁOSZĘ NAD. 
RADIO: 

RADIO. 

AIRCRAFT: 

RZESZÓW RADIO S-UL RECHING ENTRY POINT ŚWILCZA, (700 
FEET ABOVE GROUND LEVEL) FOR LANDING. 

RZESZÓW KWADRAT S-UL OSIĄGNIĘCIE KOŃCOWEGO PUNKTU 
TRASY ŚWILCZA (700 STÓP NAD TERENEM) DO LĄDOWANIA. 
 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

16 

RADIO: 

CONTINUE APPROACH, REPORT LONG FINAL TO RUNWAY 09 
GRASS. 

KONTYNUUJ PODEJŚCIE, ZGŁOŚ DŁUGĄ PROSTĄ DO PASA 
TRAWIASTEGO 09. 
AIRCRAFT: 

CALL YOU LONG FINAL TO RUNWAY 09 GRASS S-UL. 

ZGŁOSZĘ DŁUGĄ PROSTĄ DO PASA TRAWIASTEGO 09 S-UL. 
 

-1.3.4 - 

DEPARTURE CLEARANCE IN CROSS COUNTRY FLIGHT 

ZEZWOLENIE ODLOTOWE NA PRZELOT  

[RZESZÓW RADIO 122.9] 

 
RADIO:
 

S-UL CLEARED FOR TAKE-OFF, WHEN AIRBORNE TURN LEFT 
(RIGHT), CONTACT TOWER 126,8 

S-UL ZEZWOLONO NA START (PO STARCIE) ZAKRĘT W LEWO 
(PRAWO) NAWIĄŻ ŁĄCZNOŚĆ Z WIEŻĄ NA 126,8. 
AIRCRAFT: 

CLEARED FOR TAKE-OFF, (CONTAKT TOWER) 126,8 S-UL 

ZEZWOLONO NA START, (NAWIĄZAĆ ŁĄCZNOŚĆ Z WIEŻĄ) 126,8 S-
UL. 
 
ALBO 
 
RADIO: 

S-UL CLEARED FOR TAKE-OFF, AFTER LEAVING CIRCUIT 
CONTACT TOWER 126,8 

S-UL ZEZWOLONO NA START, PO WYJSCIU Z KRĘGU NAWIĄŻ 
ŁĄCZNOŚĆ Z WIEŻĄ NA 126,8 
AIRCRAFT: 
 

CLEARED FOR TAKE-OFF, (AFTER LEAVING CIRCUIT 

CONTACT TOWER) 126,8 S-UL. 

ZEZWOLONO NA START, (PO WYJŚCIU Z KRĘGU NAWIĄZAĆ 
ŁĄCZNOŚĆ Z WIEŻĄ) 126,8 SUL. 

 

 

 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

17 

-1.3.5- 

VFR DEPARTURES 

ODLOTY VFR 

[RZESZÓW TOWER 126,8] 

Po uzyskaniu od KL zezwolenia na przejście na częstotliwość 126,8 
mamy obowiązek zgłosić WIEŻY/ TOWER, wszelkie informacje 
dotyczące naszego lotu: czas startu podawany jako tylko minuty 
aktualnej godziny (np.; 11.25 two, five), trasa którą lecimy, wysokość 
lotu, przewidywany najbliższy punkt trasy. Wygodnie jest również 
zgłosić zamiar poinformowania Wieży o wyjściu z CTR-u. Po tak 
podanym meldunku kontroler może jedynie potwierdzić że odebrał całą 
nadaną przez nas informację. 
 
 
AIRCRAFT: 

RZESZÓW TOWER, SP-TUL AIRBORNE AT 25, PROCEEDING TO 
KIELCE VIA BARANÓW SANDOMIERSKI, 600 FEET HEIGHT, 
ESTIMATED TIME OVER KIELCE 30 NEXT HOUR, CALL YOU 
PASSING C. T. R. BOUNDARY.   

RZESZÓW WIEŻA, SP-TUL W POWIETRZU O 25, WYKONUJE DO 
KIELC PRZEZ BARANÓW SANDOMIERSKI, 600 STÓP NAD 
TERENEM, KIELCE PRZEWIDYWANE O 30 NASTĘPNEJ GODZINY, 
ZGŁOSZE PRZECIĘCIE GRANICY CTR. 
TOWER: 

ROGER S-UL, TOWER COPIED. 

ZROZUMIAŁEM S-UL 
AIRCRAFT: 

RZESZÓW TOWER S-UL LEAVING C. T. R. ZONE NORTH 
ABEAM OF KOLBUSZOWA 

RZESZÓW WIEŻA S-UL WYJŚCIE ZE STREFY KONTROLOWANEJ 
LOTNISKA NA PÓŁNOCNYM TRAWERSIE KOLBUSZOWY. 
TOWER: 

S-UL CONTACT SANDOMIERZ CONTROL 124.5 

S-UL NAWIĄŻ ŁĄCZNOŚĆ Z KONTROLĄ SANDOMIERZ NA 
124.5 
 AIRCRAFT: 

CONTACT 124.5 S-UL 

NAWIĄZAĆ ŁĄCZNOŚĆ Z 124.5 S-UL. 
 
 

 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

18 

-1.4- 

AERODROME TRAFFIC CIRCUIT 

LOT PO KRĘGU NAD LOTNISKIEM 

 

CIRCUIT COMPONENTS

 – ELEMENTY KRĘGU: 

 

Na wznoszeniu – 

UP WIND

 

 

Po pierwszym zakręcie – 

CROSSWIND (LEG)

 

 

Z wiatrem – 

DOWNWIND

 

 

Po trzecim zakręcie – 

BASE (LEG)

 

 

Na prostej – 

FINAL

 

 
Prośby o otrzymanie instrukcji dotyczącej wejścia w krąg powinny być 
zgłoszone z odpowiednim wyprzedzeniem, aby umożliwić zaplanowanie 
wejścia w krąg z uwzględnieniem lotów innych statków powietrznych. 
Na naszym lotnisku obowiązuje zasada kręgu na południe od pasa 
betonowego to znaczy dla kierunku 09 – prawy, dla 27 – lewy. 
 

LEFT HAND PATTERN CIRCUIT

 – LEWY KRĄG 

RIGHT HAND PATTERN CIRCUIT

 – PRAWY KRĄG 

 
Istnieje kilka możliwości zgłoszenia pozycji wejścia w krąg, oto kilka z 
nich: 

S-UL REPORT (BEFORE): 
 

 

 

- CROSSWIND 

 

 

 

- DOWNWIND 

 

 

 

- BASE LEG 

 
Osobną grupę stanowią meldunki na prostej.  
Przepisy dość konkretnie określają zasady zgłaszania pozycji na prostej. 
W zależności od odległości od punktu przyziemienia istnieją trzy rodzaje 
meldunku pozycyjnego: 
 

LONG FINAL

 – NA DŁUGIEJ PROSTEJ 

 

FINAL

 –  NA PROSTEJ 

 

SHORT FINAL

 – NA KRÓTKIEJ PROSTEJ 

W lotach w oparciu o radiopomoce mamy obowiązek meldowania swej 
pozycji na 8 NM oraz na 4 NM. W zależności od lotniska oraz 
okoliczności dystanse te mogą ulec zmianie.  
 
 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

19 

LONG FINAL

 – NA DŁUGIEJ PROSTEJ;  W tej sytuacji przepisy 

nakazują złożenie meldunku na 15 km (8 NM) do punktu przyziemienia. 
W naszych warunkach dolatując ze wschodu LONG FINAL zgłaszamy 
na trawersie NDB „RZ”. Dolatując z zachodu meldujemy się przed 
przecięciem drogi Rzeszów – Radom. 
 

 FINAL

 – NA PROSTEJ; Meldunek ten podawany powinien być gdy 

samolot skręca na prostą w odległości 7 km (4 NM), do punktu 
przyziemienia. W praktyce odległość ta jest zdecydowanie mniejsza. W 
przypadku naszych samolotów meldunek ten jest podawany 
maksymalnie w rejonie 4-go zakrętu. 
 

SHORT FINAL

 – NA KRÓTKIEJ PROSTEJ; Jest to informacja dla KL 

lub kontrolera o tym że jesteśmy w końcowej fazie podejścia. Meldunek 
ten jest niezbędny w sytuacji gdy podczas naszego podejścia sytuacja 
ruchowa na lotnisku nie pozwalała dotąd na otrzymanie przez nas zgody 
na lądowanie. Po zgłoszeniu SHORT FINAL powinniśmy uzyskać 
ostateczną decyzję o lądowaniu lub przejściu na drugi krąg. 
  
AIRCRAFT: 

RZESZÓW RADIO, SP-TUL LONG FINAL TO GRASS 
RUNWAY 27. 

RZESZÓW KWADRAT, SP-TUL DŁUGA PROSTA DO TRAWIASTEGO 
PASA 27. 
RADIO: 

S-UL, CONTINUE APPROACH, WIND 220 DEGREES 11 KNOTS, 
REPORT FINAL. 

S-UL, KONTYNUUJ PODEJŚCIE, WIATR 220 DEGREES 11 
WĘZŁÓW, ZGŁOŚ PROSTĄ 
AIRCRAFT: 

S-UL. 

AIRCRAFT: 

S-UL, FINAL. 

S-UL, PROSTA  
RADIO: 

S-UL, CONTINUE APPROACH, WIND 220 DEGREES 11 KNOTS, 
REPORT FINAL. 

S-UL, KONTYNUUJ PODEJŚCIE, WIATR 220 DEGREES 11 
WĘZŁÓW, ZGŁOŚ PROSTĄ 
AIRCRAFT: 

S-UL.

 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

20 

AIRCRAFT: 

S-UL, SHORT FINAL. 

S-UL, KRÓTKA PROSTA  
RADIO: 

S-UL CLEARED TO LAND, WIND 220 DEGREES 22 KNOTS. 

S-UL ZEZWALAM NA LĄDOWANIE, WIATR 220 STOPNI 11 
WĘZŁÓW. 
AIRCRAFT: 

CLEARED TO LAND S-UL. 

ZEZWOLONO NA LĄDOWANIE 
 
UWAGA!!! 
Należy pamiętać o potwierdzaniu zgody na lądowanie. Obowiązuje nas 
powtórzenie niebezpieczeństw towarzyszących lądowaniu takich jak:  

PORYWY WIATRU – 

WIND GUSTY. 

LUDZIE (SAMOLOTY) NA PASIE – 

PEOPLE (AIRCRAFTS) ON RUNWAY

RUCH NA PASIE - RUNWAY

 TRAFFIC 

Itp... 
 
Dla skrócenia długości korespondencji na prostej nie należy powtarzać 
standardowej informacji o sile i kierunku wiatru. 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

21 

-1.4.1- 

RETURN FROM TRAINING ZONE [KRASNE] 

POWRÓT ZE STREFY [KRASNE] 

[RIGHT HAND PATTERN CIRCUIT] 

[RWY IN USE 09] 

 
Przykład powrotu SP-TUL ze strefy KRASNE przy prawym kręgu do 
pasa trawiastego 09: 
 
AIRCRAFT: 

RZESZÓW RADIO, S-UL KRASNE FOR LENDING

RZESZÓW RADIO, S-UL KRASNE DO LĄDOWANIA. 
RADIO: 

S-UL CONTINUE APPROACH, JOIN DOWNWIND LEFT HAND,

 

RUNWAY 09, WIND 110 DEGREES 5 KNOTS, QNH 1012, REPORT 
BEFORE DOWNWIND. 

S-UL KONTYNUUJ PODEJŚCIE, WEJDŹ W POZYCJE Z WIATREM Z 
LEWEJ STRONY, PAS 09, WIATTR 110 STOPNI 5 WĘZŁÓW, QNH 
1012, ZGŁOŚ PRZED POZYCJĄ Z WIATREM. 
AIRCRAFT: 

LEFT HAND RUNWAY 09, QNH 1012, CALL YOU BEFORE 
DOWNWIND, S-UL. 

Z LEWEJ STRONY PAS 09, QNH 1012, ZGŁOSZE PRZED POZYCJĄ Z 
WIATREM, S-UL. 
AIRCRAFT: 

BEFORE DOWNWIND, S-UL 

PRZED POZYCJĄ Z WIATREM, S-UL. 
RADIO: 

S-UL MAKE ONE ORBIT RIGHT FOR SEPARATION, REPORT 
DOWNWIND. 

S-UL WYKONAJ JEDNO OKRĄŻENIE W PRAWO DLA SEPARACJI, 
ZGŁOŚ POZYCJE Z WIATREM. 
AIRCRAFT: 

RZESZÓW RADIO S-UL DOWNWIND, TRAFFIC IN SIGHT. 

RZESZÓW KWADRAT S-UL POZYCJA Z WIATREM, RUCH WIDZĘ. 
RADIO: 

S-UL EXTEND DOWNWIND NUMBER 2 FOLLOW S-UK. 

S-UL WYDŁUŻ Z WIATREM KOLEJNOŚĆ 2 ZA S-UK. 
AIRCRAFT: 

NUMBER 2, S-UK IN SIGHT. 

KOLEJNOŚĆ 2, Z WIDZIALNOŚCIĄ S-UK. 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

22 

AIRCRAFT: 

RZESZÓW RADIO S-UL FINAL. 

RZESZÓW KWADRAT S-UL NA PROSTEJ. 
RADIO: 

CLEARED TO LAND, WIND 110 DEGREES 5 KNOTS WIND 
GUSTY 15, 
 S-UL. 

ZEZWALAM LĄDOWAĆ, WIATR 110 STOPNI 5 WĘZŁÓW PORYWY 
15, S-UL. 
AIRCRAFT: 

CLEARED TO LAND, WIND GUSTY 15, S-UL. 

ZEZWOLONO LĄDOWAĆ, PORYWY 15, S-UL. 
RADIO: 

S-UL VACATE RIGHT AND TAXI TO FUEL STATION. 

S-UL ZWOLNIJ (PAS) W PRAWO I KOŁUJ DO STACJI PALIW. 
AIRCRAFT: 

RUNWAY VACATED S-UL. 

PAS ZWOLNIONY S-UL. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

23 

1.5 

IFR FLIGHT 

LOTY BEZ WIDOCZNOŚCI 

[„ŚLEPAK” - ĆWICZENIE Va; Vb;] 

 
 
Lot według ćwiczenia V A/B – „ślepak” 
 
Lot bez widoczności odbywa się w oparciu o kilka podstawowych 
przyrządów oraz systemów: 
NDB – Non-directional Radio Beacon  
 

Radiolatarnia bezkierunkowa 

VOR –   VHF Omnidirectional Radio Range 
 

Radiolatarnia ogólnokierunkowa VHF 

DME – Distance Measuring Equipment  
 

Radiodalmierz 

 
Aby przystąpić do ćw. V należy przyswoić sobie podstawy nawigacji bez 
widoczności: 

Pamięciowe obliczanie poprawek na wiatr, 

Przechwytywanie QDM oraz RADIALI INBOUND   

metodą poprawek kursowych 

metodą 45 

metodą 90/45 

metodą przez stację 

 Przechwytywanie QDR oraz RADIALI OUTBOUND 

metoda poprawek kursowych 

metoda przez stację 

Lot po łuku przy wykorzystaniu VOR 

Budowa holdingu 

Metody wlotu do holdingu 

 
 
 
W trakcie wykonywania AFTER START UP CHECK, pilot powinien 
podczas ustawiania przyrządów nawigacyjnych podpierać się zasadą  
FIT”: 
 
– set Frequency; 
– Identify the call sign,  
T – Test and check indications, 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

24 

 
– obejmuje ustawianie częstotliwości pracy odbiorników na żądane 
częstotliwości: 

NDB: 

-      RZ        474     [  ._.   _ _..    ] 
-      R           341           [._.] 
-      OR        440       [_ _ _  ._.] 

VOR: 

-      RZE      116,2  [. _ .  _ _ ..  .] 

DME / VOR : 

-      RZE      116,2  [. _ .  _ _ ..  .] 

 

*/DME / ILS: 

 

 

-      110,300 

*/ILS / GS: 

335,000 

*/ILS / LLZ: 

110,300 

*/ - wykorzystanie tych radiopomocy wedle uznania instruktora 
szkolącego 
 
- po ustawieniu częstotliwości danej radiopomocy należy odsłuchać w 
alfabecie Morse’a jej sygnału,  (patrz punkt wyżej, nawiasy kwadratowe)  
 
T – sprawdzamy aktualne wskazanie przyrządu i oceniamy jego 
poprawność.    
       W przypadku VOR kręcimy OBS-m do ustawienia się 
odpowiedniego RADIALA na którym jesteśmy. 
 
Przy przejściu przez stację należy pamiętać o zasadzie „5-T” 
T

IME 

  

– make a Time Check (TC); 

T

URN 

  

– start turning in the desire direction; 

T

WIST 

  

– set Heading Bug* on the desired outbound track 

T

ABULATE  

– write down time of passing the station if necessary 

T

ALK 

   

– report position when necessary  

*/ Heading Bug – znacznik kursu 
 
 
 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

25 

Ćwiczenie V oparte jest na pięciu procedurach odlotu / przylotu w które 
należy się wyposażyć przed lotem: 
 
1) 

KRASNE JEDYNKA ALFA (KRE 1A

 

KRASNE JEDYNKA DELTA (KRE 1D

 
2) 

KRASNE JEDYNKA WHISKY (KRE 1W
KRASNE JEDYNKA ECHO (KRE 1E
 

3) 

TRZCIANA JEDYNKA ALFA (TRZ 1A
TRZCIANA JEDYNKA DELTA (TRZ 1D
 

4) 

TRZCIANA JEDYNKA WHISKY (TRZ 1W
TRZCIANA JEDYNKA CHARLIE (TRZ 1C
 

5) 

BOGUCHWAŁA JEDYNKA WHISKY (BOG 1W
BOGUCHWAŁA JEDYNKA ECHO (BOG 1E
 

6) 

BOGUCHWAŁA JEDYNKA WHISKY (BOG 1W
BOGUCHWAŁA JEDYNKA ECHO (BOG 1E
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 

 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

26 

-1.5.1- 

DEPARTURE TO TRAINING ZONE BOGUCHWAŁA (BOG 1B) 

[RUNWAY IN USE 09] 

ODLOT DO STREFY BOGUCHWAŁA (BOG 1B) 

[Z KIERUNKU PASA 09] 

 
 

Poniżej przedstawiono przykładową korespondencje, która 
wykorzystywana jest w trakcie ćwiczeń Va i Vb.  Pilot poza typową 
korespondencją z kierownikiem lotów lub kontrolerem, powinien mówić 
głośno o wykonywanych czynnościach, w taki sposób aby instruktor 
mógł na bieżąco kontrolować poprawność jego poczynań. Mowa tu o 
tzw. „NASTĘPNYCH KROKACH” (NEXT STEPS) 
 
TRASA BOG 1B   (patrz schematy): 

 
CLIMB STRAIGHT AHEAD UNTIL 1300 FEET ALTITUDE, TURN 
RIGHT, INTERCEPT QDR 130 R NDB, INTERCEPT RADIAL 155 
RZE VOR DME OUTBOUND, AFTER PASSING RZE 6,6 DME 
TURN RIGHT, PROCEED ON RZE 7,0 DME ARC, INTERCEPT 
RADIAL 216 OUTBAND, PROCEED ON RADIAL 216 OUTBAND 
TO FIX BOGUCHWAŁA RZE VOR DME RADIAL 216 D 9,6  
 

 
Wznoś się po prostej do wysokości bezwzględnej 1300 ft, zakręt w 
prawo, przechwyć QDR 130 R NDB, przechwyć R- 155 RZE VOR 
DME w odlocie, po przejściu RZE 6,6 DME zakręt w prawo, wykonuj 
po łuku RZE 7,0 DME przechwyć R-216, wykonuj po radialu 
odlotowym 216 do punktu BOGUCHWAŁA RZE VOR DME R-216 D 
9,6 
 
*/ - D 9,6 oznacza dystans 9,6 NM (mil morskich) od VOR / DME 
 
D – DISTANCE  
 
 

 

 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

27 

IN HOLDING POINT RWY 09 

W PUNKCIE OCZEKIWANIA PASA 09 

 
AIRCRAFT: 

RZESZÓW RADIO S-UL READY FOR DEPARTURE, INTENSION 
TRAINING ZONE BOGUCHWAŁA VIA 1B ROUTE. 

RZESZÓW KWADRAT S-UL GOTOWY DO STARTU, W PLANIE 
STREFA BOGUCHWAŁA TRASĄ 1B. 
RADIO: 

LINE UP, S-UL. 

AIRCRAFT: 

LINING UP, S-UL. 

RADIO: 

S-UL AFTER AIRBORNE TURN RIGHT, PROCEED VIA 1B 
ROUTE, REPORT BOGUCHWAŁA 3500 FEET ALTITUDE, 
CLEARED FOR TAKE-OFF. 

S-UL PO STARCIE ZAKRĘT W PRAWO, WYKONUJ TRASA 1B, 
ZGŁOŚ BOGUCHWAŁE 3500 WYSOKOŚCI BEZWZGLĘDNEJ, 
ZEZWALAM STARTOWAĆ. 
AIRCRAFT: 

CLEARED FOT TAKE-OFF, TURN RIGHT, PROCEED VIA 1B 
ROUTE, CALL YOU REACHING BOGUCHWAŁA 3500 FEET 
ALTITUDE, S-UL. 

ZEZWOLONO NA START, (PO STARCIE) ZAKRĘT W PRAWO, 
WYKONYWAĆ TRASĄ 1B, ZGŁOSZĘ OSIĄGNIĘCIE BOGUCHWAŁY 
3500 STÓP WYSOKOŚCI BEZWZGLĘDNEJ, S-UL. 
 

NEXT STEP: 

AFTER AIRBORN CLIMBING TO 1300 FEET ALTITUDE, TURN 
RIGHT TO INTERCEPT QDR 130 R NDB. 

PO STARCIE WZNOSZENIE DO 1300 FEET WYS. BEZWZGLĘDNEJ, 
ZAKRĘT W PRAWO DO PRZECHWYCENIA QDR 130 R NDB. 
  

 

Po przechwyceniu QDR 130 R NDB: 

 

NEXT STEP: 

INTERCEPT RADIAL 155 RZE VOR DME OUTBOUND. 

PRZECHWYCIĆ RADIAL ODLOTOWY 155 RZE VOR DME. 
 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

28 

 

Po przechwyceniu R 155 odlotowego RZE VOR:  

 

NEXT STEP: 

AFTER PASSING RZE 6,6 DME TURN RIGHT, PROCEED ON RZE 
7,0 DME ARC, THEN INTERCEPT RADIAL RZE 216 OUTBAND. 

PO PRZEJŚCIU RZE 6,6 DME (w odległości 6,6 mili od RZE DME) 
ZAKRĘT W PRAWO, WYKONYWAĆ PO ŁUKU DME RZE NA 7,0 MILI, 
POTEM PRZECHWYCIĆ RADIAL ODLOTOWY RZE 216. 
 

 

Po wykonaniu lotu po łuku i przechwyceniu R 216 odlotowego 
RZE VOR: 

NEXT STEP: 

PROCEED ON RADIAL 216 OUTBOUND TO HOLDING FIX 
BOGUCHWAŁA RZE VOR DME RADIAL 216 D 9,6  

WYKONYWAĆ PO RADIALU ODLOTOWYM 216 DO PUNKTU 
(HOLDING FIX) BOGUCHWAŁA RZE VOR DME NA RADIALU 216 
NA (DYSTANSIE) 9,6 MILI. 
 

 

Przed przystąpieniem do budowania holdingu: 

 

Musimy  pamiętać  o  konieczności  zgłoszenia  meldunku  o  zajęciu 

strefy  Boguchwała.  Zawsze  korespondencja  nasza  ma  odzwierciedlać 
rzeczywisty  aktualny  stan  lotu.  Nie  można  zgłaszać  informacji  na 
zasadzie „mniej więcej”. Jeśli mamy zająć określoną strefę przykładowo 
na 3500 stopach a jesteśmy dopiero na 3000 i jednocześnie wznosimy się 
to należy meldować 3000 stóp i dodać że jesteśmy na wznoszeniu aż do 
osiągnięcia 3500 stóp. 

W tej sytuacji zajęcie strefy  Boguchwała powinno nastąpić zgodnie 

z zasadą „5-T”  [TALK], w momencie przejścia nad „HOLDING FIX”.  
 
 

 

NEXT STEP: 

HOLDING ON THE 216 RADIAL OF RZE VOR BETWEEN 9,6 AND 
11 DME, 3500 ALTITUDE, INBOUND TRACK 036 RZE VOR RIGHT 
HAND PATTERN. 
METHOD OF JOINING - TEARDROP 
AFTER CROSSING HOLDING FIX, (TURN LEFT), INTERCEPT 
GATE QDR 186 OR NDB, PROCEEDING TO GATE 1’ 10’’.  
[OUTBOUND TIME 1’  10 ‘’] 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

29 

HOLDING NA 216 RADIALU RZE VOR MIĘDZY 9,6  I 11  MILĄ NA 
WYS BEZWZGLĘDNEJ 3500 FT, 
PRAWY HOLDING NA  “INBOUND TRACKU “ 036 RZE VOR 
METODA WEJŚCIA – „TEARDROP” 
PO PRZEJŚCIU PUNKTU „ HOLDING FIX” (ZAKRĘT W LEWO) 
PRZECHWYCIĆ QDR  „GATE” 186 OR NDB, WYKONYWAĆ DO 
PUNKTU „GATE” PRZEZ 1’  I 10’’ [CZAS ODLOTU 1’ 10’’] 
 

 

 

 

Po przejściu nad HOLDING FIX: 

 
AIRCRAFT: 

RZESZÓW RADIO, S-UL REACHING BOGUCHWALA 3000 FEET 
CLIMBING TO 3500, CALL YOU LEAVING. 

RZESZÓW KWADRAT, S-UL OSIĄGNIĘCIE BOGUCHWAŁY 3000 
STÓP WZNOSZENIE DO 3500, ZGŁOSZĘ OPUSZCZENIE.  
 
Przy tak sformułowanym meldunku w którym informujemy że zgłosimy 
chęć  opuszczenia  strefy,  KL  lub  kontroler  potwierdza  wyłącznie  fakt 
odebrania korespondencji w bardzo prosty sposób: 
 
RADIO: 

RADIO. 

KWADRAT. 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

30 

 
Gdy zapomnimy o tym, KL lub kontroler na pewno wyegzekwuje to od 
nas: 
RADIO: 

S-UL REPORT LEAVING. 

S-UL ZGŁOŚ OPUSZCZENIE. 
AIRCRAFT: 

CALL YOU LEAVING, S-UL. 

ZGŁOSZĘ OPUSZCZENIE, S-UL. 
 

 

Po przechwyceniu QDR „GATE” 186: 

 

NEXT STEP: 

AFTER CROSSING GATE FIX TURN RIGHT, INTERCEPT RADIAL 
216 RZE VOR DME INBOUND. 

PO PRZEJŚCIU PUNKTU „GATE” ZAKRĘT W PRAWO, 
PRZECHWYCIĆ RADIAL DOLOTOWY 216 VOR DME.. 

 

Po przechwyceniu R 216 odlotowego RZE VOR, na którym 
zbudowany jest holding: 

 

NEXT STEP; 

AFTER PASSING HOLDING FIX TURN RIGHT TO HEADING 216,  

PO PRZEJŚCIU PUNKTU „HOLDING FIX” ZAKRĘT W PRAWO NA 
KURS 216. 
 

 

Po wykonaniu zakrętu na kurs 216: 

 

NEXT STEP: 

PROCEED WITH HEADING 216 TO 10,5 MILE. 

WYKONYWAĆ Z KURSEM 216 DO 10,5 MILI. 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

31 

 

 

Przed wykonaniem zakrętu do przechwycenia R 216 
odlotowego: 

 
 

NEXT STEP: 

BEFORE REACHGING 10,5 MILE TURN RIGHT, INTERCEPT 
RADIAL RZE 216 INBOUND 

PRZED OSIĄGNIĘCIEM 10,5 MILI ZAKRĘT W PRAWO, 
PRZECHWYCIĆ RADIAL DOLOTOWY RZE 216. 
 

 

Po wykonaniu jednego lub większej ilości holdingów zgłaszamy 
opuszczenie strefy: 

 
AIRCRAFT: 

RZESZÓW RADIO, S-UL LEAVING BOGUCHWAŁA 3500 FEET, 
REQUEST VIA ROUTE 1W. 

RZESZÓW KWADRAT, S-UL OPUSZCZENIE BOGUCHWAŁY 3500 
STÓP, PROSZĘ TRASĄ 1W. 
RADIO: 

S-UL, PROCEED VIA 1W ROUTE, REPORT WHISKY ZONE 1800 
FEET. 

S-UL, WYKONUJ TRASĄ 1W, ZGŁOŚ STREFĘ WHISKY 1800 STÓP. 
 
 
TRASA BOG 1W  (patrz schematy): 
 

AFTER LEAVING BOGUCHWAŁA HEADING 340, AFTER 
PASSING R 230 RZE VOR TURN RIGHT INTERCEPT QDM 025 OR 
NDB, INTERCEPT R 230 RZE VPR, REPORT WHISKEY ZONE. 

 
Po opuszczeniu strefy BOGUCHWAŁA kurs 340, po przejściu R 230 
RZE VOR zakręt w prawo przechwycić QDM 025 OR NDB, 
przechwycić R 230 RZE VOR, zgłosić punkt oczekiwania WHISKY. 
 
 
 
 
 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

32 

 

 

Przed wyjściem z holdingu, dolatując do HOLDING FIX: 

 

 
 

NEXT STEP: 

AFTER PASSING HOLDING FIX, TURN LEFT, PROCEED WITH 
HEADING 340 TO QDM 025 OR NDB ON RZE D8.1 DME.  

PO PRZEJŚCIU PUNKTU „HOLDING FIX”, ZAKRĘT W LEWO, 
WYKONYWAĆ Z KURSEM 340 DO QDM 025 OR NDB NA 
DYSTANSIE 8,1 MILI OD RZE DME. 
 

 

Przed przechwyceniem QDM 025 OR NDB: 

 

NEXT STEP: 

TURN RIGHT TO INTERCEPT QDM 204 OR NDB. 

ZAKRĘT W PRAWO DO PRZECHWYCENIA QDM 025 OR NDB. 
 
 
Po przechwyceniu QDM 025 OR NDB: 
 
 

NEXT STEP: 

PROCEED ON QDM 025 OR NDB FOR INTERCEPT RADIAL 265 
RZE VOR DME INBOUND. 

WYKONYWAĆ PO QDM 025 OR NDB DO PRZECHWYCENIA 
RADIALA DOLOTOWEGO 265 RZE VOR DME. 
 

 

Przed przecięciem radiala dolotowego 265 RZE: 

 

NEXT STEP: 

TURN RIGHT TO INTERCEPT RADIAL 265 RZE VOR DME 
INBOUND. 

ZAKRĘT W PRAWO DO PRZECHWYCENIA RADIALA 
DOLOTOWEGO RZE 261 VOR DME. 
 
 
 
 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

33 

 

 

Po przechwyceniu: 

 

NEXT STEP: 

PROCEED ON RADIAL 265 RZE VOR NDB INBOUND TO 
PASSING QDM 310 OR NDB ON DISTANCE 4 MILES RZE DME. 

WYKONYWAĆ PO RADIALU 265 RZE VOR NDB DO PRZECIĘCIA 
QDM 310 OR NDB NA DYSTANSIE 4 MIL RZE DME. 
 
Po  doleceniu  do  strefy  oczekiwania  WHISKY  zgłaszamy  osiągnięcie  i 
zajęcie  zgodnie  z  wcześniej  podaną  zasadą.  Gdy  sytuacja  ruchowa 
pozwala na to, możemy dostać zgodę na kontynuowanie podejścia i np.: 
zgłoszenie krótkiej prostej do pasa 09. 
W  innej  sytuacji  możemy  być  zmuszeni  do  pozostania  w  strefie  i 
oczekiwania na dalsze instrukcje. 
 
AIRCRAFT: 

RZESZÓW RADIO, S-UL WHISKY ZONE 1800 FEET FOR 
LANDING. 

RZESZÓW KWADRAT, S-UL STREFA WHISKY 1800 STÓP DO 
LĄDOWANIA. 
RADIO: 

S-UL MAINTAIN WHISKY ZONE 1800 FEET, CALL YOU, RADIO 

S-UL UTRZYMUJ STREFĘ WHISKY 1800 STÓP, WYWOŁAM CIE, 
KWADRAT. 
AIRCRAFT: 

MAINTAIN WHISKY ZONE 1800 FEET, S-UL. 

URZYMYWAĆ STREFĘ WHISKY 1800 STÓP, S-UL. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

34 

 

PODSTAWOWE ZWROTY UŻYWANE W LOTNICTWIE 

 

 

ACNOWLEDGE

 – POTWIEDŹ: 

AFFIRM

 – TAK /  POTWIERDZAM: 

APPROVED

 – ZGADZAM SIĘ: 

APRON

 – PŁYTA POSTOJOWA PRZED HANGAREM 

BELOW

 – PONIŻEJ 

BEHIND

 - ZA 

BREAK, BREAK

 -  ODSTĘP, ODSTĘP:  

BREAK

 – ODSTĘP: 

CANCEL

 – ANNULUJ: [Anuluj poprzednio nadane zezwolenie.] 

CHECK

 – SPRAWDŹ: 

CLEARED

 – ZEZWALAM: 

CLEARANCE

 – ZGODA NA LOT: 

CONFIRM

 – POTWIERDŹ: 

CONTACT

 – NAWIĄŻ ŁĄCZNOŚĆ: [Nawiąż łączność radiową z...] 

CORRECT

 – PRAWIDŁOWO 

CORRECTION

 – POPRAWIAM 

DUE

 – Z POWODU 

DISREGARD

 – POMIŃ 

EXTEND

 – WYDŁUŻ    

EXPEDITE

 – PRZYSPIESZ: 

GO AHEAD

 – NADAWAJ 

HOW DO YOU READ?

 – JAK MNIE SŁYSZYSZ?: [Jakie jest 

zrozumienie mego nadawania.] 

I SAY AGAIN

 – POWTARZAM 

MAINTAIN

 – UTRZYMUJ 

MONITOR

 – NASŁUCHUJ: [Nasłuchuj na ... (częstotliwości)] 

NEGATIVE

 – NIE / NIEPRAWIDŁOWO: [‘Nie’ lub ‘Zgody nie 

udzielono’ lub ‘To nie jest poprawne’] 

OUT

 – KONIEC: [Wymiana informacji zakończona i nie oczekuje się 

odpowiedzi. Zazwyczaj nie jest stosowane w łączności VFR. ] 

OVER

 – ODBIÓR: [Skończyłem nadawanie i oczekuje odpowiedzi. 

Zazwyczaj nie stosowane w lotach VFR.] 

READ BACK

 – POWTÓRZ: [Powtórz całą lub określoną część depeszy 

dokładnie tak, jak ją odebrałeś.] 

RECLEARED

 – ZMIANA ZEZWOLENIA: [Została wprowadzona 

zmiana do ostatniego zezwolenia nowe zastępuje stare lub jego część.] 

REPORT

 – ZGŁOŚ: [Przekaż mi następującą informację] 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

35 

REQUEST

 – PROSZĘ: [Chciałbym wiedzieć ...  lub Pragnę otrzymać...] 

ROGER

 – ZROZUMIAŁEM: [Odebrałem całą nadaną przez ciebie 

informację.] 

SAY AGAIN

 – POWTÓRZ: [Powtórz całość lub następującą część 

twego ostatniego nadawania]  

SPEAK SLOWER

 –  MÓW WOLNIEJ 

STANDBY

 – CZEKAJ: [Czekaj, będę ciebie wywoływać.] 

TRESHOLD

 – PRÓG PASA 

VACATED

 – ZWOLNIONY (PAS) 

VERIFY

 – SPRAWDŹ: [Sprawdź i poproś nadawcę o potwierdzenie.] 

WILCO

 – WYKONAM: [Skrót od „WILL COMPLY”. Depeszę twoją 

zrozumiałem i będę wykonywać. 

WITH CAUTION ...

 – Z UWAGĄ, OSTROŻNIE... 

WORDS TWICE

 – KAŻDE SŁOWO DWUKROTNIE: [Jako prośba: 

‘Warunki łączności są trudne. Nadawaj każde słowo lub grupę słów 
dwukrotnie.’  Jako zawiadomienie: ‘Ze względu na trudne warunki 
łączności każde słowo lub grupa słów tej depeszy będą nadawane 
dwukrotnie’] 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

36 

 
BIBLIOGRAFIA: 
 

 

“Manual of Radiotelephony”. (second edition 1990). 

 

 

„Angielsko-Polski Poradnik Terminów Wojskowo-Lotniczych”. 
Apoloniusz Siekański, Jerzy Tarajkowski, WLOP Poznań 1998, 
s 184. 

 

 

“IFR Procedures, Short Range Navigation”. Prepared by 
Andrzej Kędzior. Rzeszów 1992. 

 

 

„M-20 Ground and Flight Procedures”. Prepared by Andrzej 
Kędzior, Mariusz Makara.  Rzeszów 1992. 

 

 

Przegląd Lotniczy. Aviation Revue. „Co mówić przez radio”. 
Lech Szutowski, Jerzy Domicz. Nr. 4,5,6 / 97 

 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

37 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

DEPARTURE TO TRAINING ZONE BOGUCHWAŁA (BOG 1A) 

RUNWAY IN USE 27 

ODLOT DO STREFY BOGUCHWAŁA (BOG 1A) 

Z KIERUNKU PASA 27 

 

 

CLIMB STRAIGHT AHEAD UNTIL 1500 FEET ALTITUDE, TURN 
LEFT, INTERCEPT RADIAL 261 RZE VOR DME OUTBAND, 
AFTER PASSING RZE 4,5 DME TURN LEFT, INTERCEPT QDR 205 
OR NDB, AFTER PASSING RZE 8,1 DME TURN LEFT, PROCEED 
WITH HEADING 160 TO FIX BOGUCHWAŁA RZE VOR DME 
RADIAL 216 D 9,6 * 

 
Wznoś się po prostej do wysokości bezwzględnej 1500 ft. zakręt w lewo, 
przechwyć radial R-261 RZE VOR DME w odlocie, po przejściu RZE 
4,5 DME zakręt w lewo, przechwyć QDR 205 OR NDB. po przejściu 
RZE 8,1 DME zakręt w lewo, kurs 160 do punktu BOGUCHWAŁA 
RZE VOR DME R-216  D 9,6 
 
 
 
 
 

background image

Ośrodek Kształcenia Lotniczego                                                                                           

Politechniki Rzeszowskiej 

...................................................................................................................................................

 

 

38