background image

Oprzyrządowanie 

przedmiotowe 

 

                                     

                               

                                     część  01 

2012                                                                dr inż. Stanisław Kowalski 

POLITECHNIKA POZNAŃSKA      

Wydział Budowy Maszyn  

i Zarządzania  

background image

dr  inż. Stanisław KOWALSKI

  

Zakład   Projektowania  Technologii  

Instytut Technologii Mechanicznej   PP 

 

 

 

tel. służb. 61 665 20 51 

(w terminie dyżuru)

 

 

tel. pryw. 61 832 3159  

                                           tel. kom. 501  051 945 

 

e

–mail:         stanislaw.kowalski@ put.poznan.pl 

kowalski@netkurier.pl 

 

 

Dyżur i konsultacje w PP   pok. 637 BM:    

środa

 13.30-14.30  

                                                                     - aktualne od 15-02-2012 

inny termin po ewentualnym 
indywidualnym uzgodnieniu

 

 

dr inż. Stanisław KOWALSKI 

002 

background image

  03 

-  charakterystyka uchwytu  

-  podstawowe określenia, definicje i oznaczenia 

-  systematyka uchwytów 

-  struktura funkcjonalna uchwytu w jego rola w systemie O-U-P-N 

  obróbki 

-  cel stosowania uchwytów obróbkowych 

Wiadomości wstępne 

background image

  04 

Narzędzia

Uchwyty

Informacja

Energia

Materiał

Obsługa

Wyrób

OBRABIARKA

inne

Elementarny system  wytwarzania  

– stanowisko wytwórcze 

background image

  05 

Podział środków produkcji w obróbce 

skrawaniem 

background image

  06 

Miejsce uchwytów wśród  środków produkcji 

w obróbce skrawaniem 

Środki produkcji w obróbce 

skrawaniem

Obrabiarki

Środki transportu

Przyrządy 

obrabiarkowe

Narzędzia

Narzędzia i środki 

pomiarowe

Pomoce 

warsztatowe

Uchwyty 

obróbkowe

Oprawki

Podzielnice

Stoły obrotowe

Głowice  

wiertarskie

Kryteria podziału 

uchwytów obóbkowych

background image

  07 

  Proces technologiczny wymaga do realizacji środków 

technologicznych w postaci wyposażenia technologicznego i 

pomocy warsztatowych. 

 

 

Pomocami warsztatowymi - nazywa się środki technologiczne 

stosowane przy obróbce, montażu, kontroli lub transporcie 

stanowiskowym przedmiotu pracy, będące uzupełnieniem maszyn 

i urządzeń technologicznych lub służące bezpośrednio 

pracownikowi przy pracy. 

 

Do środków produkcji w mechanicznej obróbce metali skrawaniem 

zalicza się:  

a) obrabiarki skrawające,  
b) narzędzia skrawające,  
c) uchwyty, przyrządy i oprawki,  
d) narzędzia i przyrządy pomiarowe oraz sprawdziany,  
e) urządzenia transportowe tzw. transportu bliskiego 

  (przenośniki, podnośniki, podajniki itd.).  

background image

  08 

Do pomocy warsztatowych zalicza się między innymi:  

 

• uchwyty i przyrządy do obróbki, montażu i kontroli,  

• oprawki,  

• sprawdziany,  

• tłoczniki,  

• podajniki,  

• formy odlewnicze itp. 

 

Pomoce warsztatowe dzieli się na: 

 

• znormalizowane, 

• specjalizowane, 

• specjalne. 

 

Pomoce specjalizowane to najczęściej oprzyrządowanie uniwersalne 

uzupełnione elementami specjalnymi.  

 

Pomoce specjalne są projektowane i wykonywane indywidualnie, 

jako pomoce niezbędne w procesie wytwarzania danego wyrobu 

oraz konieczne do utrzymania jego żądanej dokładności. 

background image

Rola oprzyrządowania i zakres stosowania 

 

 

Podjęcie produkcji nowego wyrobu musi być poprzedzone wykonaniem 

wielu prac przygotowawczych.  
Zasadniczym elementem tych prac jest technologiczne przygotowanie 

produkcji, w skład którego wchodzi:  

•  zaprojektowanie procesu technologicznego, 

•  konstrukcja oprzyrządowania,  

•  opracowanie norm czasu pracy i zużycia materiału,  

•  kalkulacja kosztów wdrożenia i wariantowości opracowywanych   

    koncepcji produkcyjnych. 

Najtrudniejszym i najbardziej pracochłonnym etapem przygotowania 

produkcji jest zaprojektowanie oprzyrządowania specjalnego. 

  09 

background image

  10 

Podział oprzyrządowania przedmiotowego 

  
Każda dziedzina technologiczna wymaga stosowania oprzyrządowania. Taka 
kolej rzeczy podyktowana jest koniecznością uzyskiwania wysokich dokładności 
w poszczególnych procesach, co można uzyskać np. przez odpowiednie 
zastosowanie uchwytu obróbczego i jego poszczególnych elementów. 
  
 

Obszar wykorzystania oprzyrządowania w 
przemyśle maszynowym jest bardzo szeroki 
jak pokazano na rysunku . W obszarze tym 
wykorzystywane są zarówno tradycyjne 
techniki wytwarzania, jak również ich nowsze 
odmiany -  w tym ze sterowaniem 
numerycznym.  

 
 

Podział oprzyrządowania wg technik 

wytwarzania  

background image

  011 

 

Inny podział pomocy warsztatowych  

wynika ze stosowania ich w określonych 

technikach wytwarzania 

 

 

W tym ujęciu można wydzielić następujące ważniejsze grupy:  

 

•   oprzyrządowanie obróbki skrawaniem, 
•   oprzyrządowanie obróbki plastycznej, 
•   oprzyrządowanie odlewnicze, 
•   oprzyrządowanie stosowane w technologiach spajania, 
•   oprzyrządowanie w przetwórstwie tworzyw sztucznych, 
•   oprzyrządowanie stosowane w technice montażu itd. 
•   inne 

 

background image

 

 

Z powodu rozległego obszaru wykorzystania oprzyrządowania w przemyśle 
maszynowym m. in.: w spawalnictwie, przetwórstwie tworzywach sztucznych, 
obróbce cieplnej, czy metrologii – dla oprzyrządowania przedmiotowego 
(służącego do bazowania, ustalania i mocowania przedmiotów obrabianych, 
pomiarów itp.) - tradycyjnie najczęściej używaną nazwą jest nazwa - przyrząd
 
W obróbce skrawaniem oprzyrządowanie obróbkowe to uchwyty które dzieli się 
na: uchwyty obróbkowe i przyrządy obrabiarkowe.  
Miejsce uchwytów wśród  środków produkcji w obróbce skrawaniem 
przedstawiono na rysunku. 
 
Dla uchwytów obróbkowych spotykanych jest szereg podziałów wg różnych 
kryteriów. Poniżej na przedstawiono zestawienie najczęściej spotykanych 
podziałów. 

 

  012 

background image

Oprzyrządowanie stosowane  

w technologiach spajania 

 

 

Technologie spajania, to przede wszystkim spawanie, zgrzewanie, 

lutowanie i klejenie. 

  

Spośród nich najbardziej rozpowszechnione jest spawanie. 

 

Oprzyrządowanie stosowane w technice spawania można podzielić na 

trzy grupy: 

 

•  uchwyty do spawania, 

•  urządzenia do manipulowania przedmiotem spawanym, 

•  urządzenia do manipulowania głowicą spawalniczą. 

 

Urządzenia do manipulowania przedmiotem spawanym, to wszelkiego 

typu manipulatory i obrotniki, występujące najczęściej jako 

oprzyrządowanie uniwersalne.  

 

Urządzenia do manipulowania głowicą spawalniczą (wysięgniki) mają 

ułatwić prowadzenie i zapewnić jej odciążenie. 

  013 

background image

Oprzyrządowanie stosowane  

w technologii montażu 

 

W technice montażu można wyróżnić: 
•   uchwyty montażowe, 

•   wyposażenie stanowisk montażowych, 

•   uchwyty montażowe narzędziowe. 

 

Uchwyty montażowe projektuje się na poszczególne stanowiska dla 

ułatwienia procesu montażu, bądź dla zwiększenia jego dokładności. 

 

Wyposażenie stanowisk montażowych ma na celu zarówno poprawienie 

procesu montażu, jak i jego ułatwienie.  

Jest to zazwyczaj oprzyrządowanie środków produkcji znajdujących się 

na danym stanowisku montażowym. 

 

Uchwyty montażowe narzędziowe występują przede wszystkim w 

produkcji seryjnej i wielkoseryjnej.  

Mają one na celu ułatwienia pracy ręcznej przez jej mechanizację za 

pomocą narzędzi z napędem mechanicznym.  

  014 

background image

Przykłady oprzyrządowania 

stanowisk montażowych 

  015 

background image

  016 

background image

  017 

background image

  018 

background image

  019 

background image

  020 

background image

Oprzyrządowanie do obróbki plastycznej 

 

 

Dla wykonania określonego przedmiotu w większości przypadków 

wymagane jest oprzyrządowanie specjalne.  

 

Jest to z reguły oprzyrządowanie drogie, dlatego sposoby tej obróbki 

stosowane są w produkcji wielkoseryjnej i masowej.  

 

W oprzyrządowaniu stosowanym w obróbce plastycznej występują 

zupełnie odmienne elementy od tych, jakie występowały w obróbce 

skrawaniem, spawaniem i technologii montażu.  

 

Wiele z nich jest również znormalizowanych.  

 

Charakter oprzyrządowania jest zupełnie odmienny.  

 

W zakładach budowy maszyn spotyka się trzy podstawowe sposoby 

obróbki plastycznej:  

•  tłoczenie,  

•  ciągnienie,  

•  kucie. 

 

  021 

background image

Oprzyrządowanie stosowane w odlewnictwie 

 

 

Oprzyrządowanie stosowane w procesie odlewania jest ściśle związane 

z zastosowaną metodą odlewania.  

W każdej jednak metodzie wystąpi forma odlewnicza, która stanowi 

zespół elementów tworzących po złożeniu wnękę formy o kształtach 

odpowiadających kształtom odlewu.  

 

W praktyce stosowane są formy nietrwałe (jednorazowe) wykonywane z 

masy formierskiej i formy trwałe wykonywane jako metalowe.  

 

W każdej metodzie odlewania można jeszcze stosować dodatkowe 

oprzyrządowanie.  

 

Przy odlewaniu w formach jednorazowych może to dotyczyć 

oprzyrządowania do wykonywania modeli, płyt modelowych i rdzennic.  

 

W przypadku odlewania w formach trwałych oprzyrządowanie może 

dotyczyć kokili, form do odlewania pod ciśnieniem i odlewania 

odśrodkowego.  

  022 

background image

Oprzyrządowanie stosowane w przetwórstwie  

tworzyw sztucznych 

 

Podstawowymi procesami stosowanymi w przetwórstwie tworzyw 

sztucznych są:  

•  wytłaczanie,  

•  prasowanie wtryskowe,  

•  kształtowanie próżniowe 

•  walcowanie i kalandrowanie.  

 

Przy wytwarzaniu określonych wyrobów o kształcie bryłowym i 

profilowym oprócz urządzenia technologicznego wymagane jest 

odpowiednie narzędzie formujące dany wyrób.  

 

Generalnie narzędzia te dzielą się na formy, głowice i kalibratory. 

Forma jest dzielona, co po zestaleniu tworzywa umożliwia wyjęcie 

gotowego wyrobu.  

 

Formy są każdorazowo projektowane i należy je traktować jako 

oprzyrządowanie specjalne. 

 

Głowice to narzędzia przeznaczone do wytwarzania w sposób ciągły 

wyrobów profilowych np.: rur, prętów, kabli, węży.  

  023 

background image

Ocenia się, że pracochłonność konstrukcji oprzyrządowania specjalnego 

wynosi 60÷70 % pracochłonności technologicznego przygotowania 

produkcji seryjnej, a w niektórych przypadkach nawet 90 %.  

 

Wynika stąd, że termin uruchomienia produkcji jest zależny od 

wykonania oprzyrządowania technologicznego.  

 

Równocześnie konstrukcja oprzyrządowania w znacznym stopniu wpływa 

na wydajność i jakość procesów wytwarzania i montażu. 

 

Oprzyrządowanie stosowane w obróbce 

skrawaniem 

 

Oprzyrządowanie stosowane w obróbce skrawaniem należy do 

najliczniejszej grupy oprzyrządowania spośród wszystkich technik 

wytwarzania.  

 
Oprzyrządowanie to stanowi przedmiot dalszych naszych wykładów, 

ćwiczeń i projektu. 

  024 

background image

Oprzyrządowanie stosowane w obróbce 

skrawaniem 

Do obróbki skrawaniem przedmioty obrabiane i narzędzia skrawające 

muszą być związywane z obrabiarką w położeniach odpowiadających 

zamierzonej obróbce.  

 

Związanie przedmiotu lub narzędzia z obrabiarką może być: 

a) bezpośrednie (rys. a), gdy części przedmiotu lub narzędzia, 

które mają stykać się z obrabiarką, mają kształty i wymiary 

umożliwiające bezpośrednie połączenie z odpowiednim 

elementem obrabiarki, we właściwym położeniu,  

 

  b)  za pośrednictwem dodatkowych urządzeń (rys. b), jeśli kształty 

 

 

i wymiary przedmiotu lub narzędzia nie umożliwiają    

 

 

bezpośredniego połączenia z obrabiarką w żądanym położeniu  

 

 

lub gdy uzyskanie takiego położenia jest wprawdzie możliwe,  

 

 

ale trudne i pracochłonne; tymi dodatkowymi urządzeniami są  

 

 

uchwyty do przedmiotów obrabianych, oprawki do narzędzi  

 

 

oraz przyrządy obrabiarkowe. 

 

  025 

background image

Układ:    obrabiarka - uchwyt - przedmiot obrabiany - narzędzie  

to tzw. układ O-U-P-N 

 

a

) przedmiot P i narzędzie 1 związane bezpośrednio z obrabiarką 2; 

b) przedmiot P i narzędzie 1 związane z obrabiarką 2 za pośrednictwem 

 

oprawki do narzędzia 3 i uchwytu do przedmiotu 4 

  026 

background image

Podstawowe określenia i definicje 

  
Dotyczące uchwytów 

 

Uchwyt obróbkowy 

– jest to urządzenie, które służy albo do ustawienia przedmiotu 

obrabianego, nadania mu określonego położenia na obrabiarce, albo do 
zamocowania go na niej, bądź wreszcie spełnia obie te funkcje razem.  

Ponadto uchwyt może być w razie potrzeby zaopatrzony w elementy które służą 
do spełniania dodatkowych zadań, np. do prowadzenia narzędzi (tulejki 
wiertarskie) oraz w elementy lub mechanizmy umożliwiające nadawanie 
przedmiotowi podczas jednej operacji szeregu kolejnych określonych położeń 
względem obrabiarki i narzędzia jak np. mechanizmy podziałowe. 

Przyrząd obrabiarkowy 

– jest to urządzenie, które stanowi przedłużenie łańcucha 

kinematycznego obrabiarki i jest przeznaczone do rozszerzenia jej możliwości 
obróbkowych przez realizowanie dodatkowych, potrzebnych przy obróbce ruchów 
w układzie: przedmiot obrabiany – narzędzie.  

Przyrządem jest np. stół obrotowy na frezarce, który umożliwia obróbkę ciągłą 
kolejnych przedmiotów, ustawianych i zamocowywanych w uchwycie podczas 
obróbki uprzednio założonych przedmiotów, przyrządem jest także głowica 
wielowrzecionowa do wiertarki jednowrzecionowej, podzielnica itp.. 

  027 

background image

 

Przyrząd (obrabiarkowy) 

- jest to urządzenie, które stanowi przedłużenie 

łańcucha kinematycznego obrabiarki i jest przeznaczone do rozszerzenia 

jej możliwości obróbkowych przez realizowanie dodatkowych, potrzebnych 

przy obróbce ruchów w układzie:  

 

przedmiot  obrabiany - narzędzie 

 

Przykładem może tu być stół obrotowy i podzielnica na frezarce bądź też 

głowica wielowrzecionowa na wiertarce jednowrzecionowej. 

 

Ponieważ nazwy „uchwyt" i „przyrząd" są szeroko stosowane w przemyśle 

maszynowym poza obróbką mechaniczną skrawaniem (istnieją uchwyty i 

przyrządy spawalnicze, montażowe, do obróbki cieplnej itd.).  

 

Uchwyty do mechanicznej obróbki skrawaniem są nazywane dla 

odróżnienia uchwytami obróbkowymi.  

 

Przyrządy do mechanicznej obróbki skrawaniem — przyrządami 

obrabiarkowymi. 

 

[wg Dobrzańskiego, Żebrowskiego] 

 

  028 

background image

Uchwyty znormalizowane

,   tzn.  wykonywane  wg  odpowiednich   

norm  przedmiotowych polskich, branżowych lub zakładowych;  

 

Uchwyty składane,  

montowane  z uniwersalnych elementów 

przeznaczonych do wielokrotnego użycia. 

 

Można również w grupach pomocy wyróżnić 

pomoce katalogowe

, do 

których zalicza się te pomoce znormalizowane i specjalne, które są 

wykonywane przez wyspecjalizowanych producentów. 

 

Oprawka - 

jest to urządzenie, które służy do ustawiania i 

zamocowania na obrabiarce jednego lub więcej narzędzi, np. oprawka 

do noży tokarskich, wierteł, rozwiertaków i gwintowników lub trzpienie 

frezarskie, wytaczadła itp.

 

 

 

 

  029 

background image

Uchwyty obróbkowe uniwersalne 

– służą do mocowania i ustalania przedmiotów 

prostych konstrukcyjnie, o różnych kształtach, w różnych operacjach, na różnych 
obrabiarkach. Za przykład mogą posłużyć imadła maszynowe, uchwyty tokarskie 
samocentrujące. Elementy te są z reguły znormalizowane. 

Uchwyty obróbkowe specjalne 

– są wykorzystywane głównie w produkcji 

wielkoseryjnej, na potrzeby konkretnej operacji, przy często skomplikowanych 
kształtach przedmiotu obrabianego. 

Uchwyty obróbkowe specjalizowane – 

są to inaczej przeprojektowane, 

zmodyfikowane uchwyty uniwersalne lub uchwyty do których dodano pewne 
elementy specjalne, po to by dostosować je do konkretnej operacji do której nie 
były przeznaczone w stanie pierwotnym. Jest to bardzo oszczędny zabieg, jeśli 
oczywiście możliwa jest powrotna zmiana do stanu poprzedniego. 

Uchwyty obróbkowe składane z kompletów UPS 

– montowane ze zbioru 

znormalizowanych elementów ustalanych za pomocą połączeń rowkowych 
(rowków T-owych) bądź otworowych. Komplety (ok. 30÷35000 elementów) 
pozwalały na montaż pewnej ilości uchwytów jednocześnie (wg różnych źródeł ok. 
10

÷50).  

Obecnie nie stosowane ze względów ekonomicznych (zbyt drogie) i ponieważ nie 
zapewniały oczekiwanej dokładności. Najlepsze doświadczenia z ich eksploatacji 
wykorzystano podczas tworzenia nowej generacji uchwytów składanych. 

  030 

background image

Uchwyty obróbkowe składane (modular flexible fixtures

– są stosunkowo młodą 

generacją uchwytów, wykorzystywanych głównie przy produkcji jednostkowej i 
małoseryjnej. Uchwyty takie są montowane jest ze zbioru katalogowych  
elementów, ustalonych między sobą za pomocą połączeń rowkowych (rowki T-
owe) lub otworowych z kompletów liczących ok. 170÷180 elementów, z czego 
wynika ich duża łatwość i różnorodność stosowania.  
Uchwyty są wykorzystywane w produkcji jednostkowej i małoseryjnych najczęściej 
w obróbce na obrabiarkach OSN a również w spawalnictwie, montażu oraz kontroli 
jakości.  
Jest to najnowsza generacja uchwytów obróbkowych (komplet jednej wielkości to 
ok. 170 części).  
Oprócz kompletów systemowych znanych producentów jednocześnie istnieje wielu 
różnych producentów katalogowych elementów pozwalających składać podobne 
uchwyty. Często brak jednak pomiędzy nimi kompatybilności. 

 
Systemy mocowania z punktem zerowym
 (Zero Point Clamping Systems) 

– tzw. 

systemy paletyzowania, pozwalają na uzyskanie bardzo wysokich dokładności 
styku przyrządu z przedmiotem obrabianym, a co z tym związane i styku narzędzia 
obróbczego z powierzchnią obrabianego przedmiotu.  
Taka technika mocowania pozwala na uzyskanie wysokiej wydajności produkcyjnej 
i obniżenie czasów przygotowawczych do 90%. 
  

  031 

background image

Podstawowe określenia i definicje 

  
 

Dotyczące elementów uchwytów 

 

Ustalenie

 -  

pojęciem ustalenia przedmiotu obrabianego rozumie się nadanie mu 

ściśle określonego położenia w uchwycie. Ustalenie może być całkowite, 
częściowe, może także nastąpić przestalenie. To czy zastosuję się ustalenie 
całkowite, czy częściowe jest zależne od zadania obróbkowego,  jakie należy 
wykonać i od liczby stopni swobody, jaką będzie trzeba odebrać przedmiotowi  [2]. 

 

Elementy ustalające 

– mają za zadanie pozycjonowanie przedmiotu, mając na 

względzie pozycję narzędzia w procesie obróbczym. 

Elementy zamocowujące 

– służą do bezpiecznego zamocowania przedmiotu w 

uchwycie w trakcie operacji obróbczych. 

Elementy prowadzące narzędzia 

– są pomocne przy ustalaniu, bądź prowadzeniu 

narzędzia, z zachowaniem odpowiednich dystansów między narzędziem, a 
przedmiotem obrabianym. Przykładami są tulejki wiertarskie i wytaczarskie. 
 

  032 

background image

Na rysunku poniżej pokazano uchwyt frezarski służący do ustawienia i 

zamocowania przedmiotu obrabianego P, w którym ma być obrabiany 

rowek,  

 

Przykład uchwytu frezarskiego 

  033 

background image

 
 

Przykład uchwytu wiertarskiego przestawnego 

Na rysunku poniżej  przedstawiono — uchwyt wiertarski przestawny, w 

którym wierci się w przedmiocie P otwory z dwóch stron, w kierunkach 

pokazanych strzałkami, po odpowiednim ustawieniu uchwytu na stole 

obrabiarki. 

  034 

background image

Przykład uchwytu frezarskiego 2 

połączonego  

z przyrządem uniwersalnym 1 

(stołem obrotowym) 

 

 

Przyrządem jest np. stół obrotowy 1 

na frezarce (rys. obok), który 

umożliwia obróbkę ciągłą kolejnych 

przedmiotów P, ustawianych i 

zamocowywanych w uchwycie 2 

podczas obróbki uprzednio 

założonych przedmiotów; 

przyrządem jest także głowica 

wielowrzecionowa do wiertarki 

jednowrzecionowej, podzielnica itp. 

  035 

background image

  036 

background image

Zakres 

zastosowania

Liczba pozycji

Liczba 

przedmiotów

Cechy 

konstrukcyjne

Sposób 

obsługi

Uniwersalne

Kryteria podziału uchwytów 

obóbkowych wg

wielokrotnego 

stosowania

grupowe

jednopozycyjne

wielopozycyjne

przestawne

jednoprzedmiotowe

skrzynki

trzpienie

ręczny

Specjalne

Specjalizowane

z wyposażeniem 

specjalnym

podziałowe

do obróbki ciągłej

wieloprzedmiotowe

płyty

inne

automatyczny

z kompletu UPS

z kompletu 

uchwytów. 

składanych

składane

Podział uchwytów obróbkowych 

  037 

background image

Kryteria podziału uchwytów 

obóbkowych wg

Rodzaj napędu

Rodzaj 

obróbki

Ruchy 

wykonywane 

podczas 

obóbki

hydrauliczny

tokarskie

szlifierskie

dłutownicze

pneumo-hydraul.

elektryczny

wytarczarskie

do przeciągania

mechaniczny

pneumatyczny

obracające się

wiertarskie

wykonujące ruch 

prostoliniowy

do docierania

do dogładzenia

wykonujące ruch 

krzywoliniowy

nieruchome

o gładzenia

inne

inne

Podział uchwytów obróbkowych  cd. 

  038 

background image

    

Stosowanie pomocy warsztatowych przez 

realizację zadań wynikających z definicji  

ma na celu: 

 

•  obniżenie kosztów produkcji, 
•  zapewnienie niezbędnej dokładności obróbki, 
•  zmniejszenie umysłowego i fizycznego wysiłku robotnika, 
•  polepszenie warunków pracy i zwiększenie bezpieczeństwa. 

 

    Wymienione cele uzyskuje się między innymi przez: 

 

• skrócenie czasu potrzebnego na ustawienie, zamocowanie i    

odmocowanie przedmiotu, dzięki zastosowaniu elementów 

zapewniających dokładne i szybkie ustawienie, szybkie 

zamocowanie i odmocowanie przedmiotu; 

• skrócenie czasu potrzebnego na zmiany pozycji przedmiotu w 

wyniku zastosowania w uchwycie elementów umożliwiających 

zajęcie przez przedmiot potrzebnych do obróbki pozycji bez 

konieczności jego przemocowywania; 

 

  039 

background image

•   skrócenie   czasu   nastawiania   narzędzia   na   określony   

  wymiar   dzięki   zastosowaniu służących do tego celu 

  elementów; 
•   skrócenie czasu na wymianę narzędzi przez stosowanie oprawek 

  do automatycznej wymiany; 
•   skrócenie czasu głównego operacji  przez  stosowanie  wydajnych 

  parametrów obróbki oraz obróbki wielonarzędziowej dzięki 

  pewnemu zamocowaniu przedmiotu; 
•   skrócenie czasów potrzebnych na dobieg i wybieg narzędzia w 

  wyniku stosowania jednoczesnej obróbki kilku przedmiotów; 
•   pokrywanie czasów zamocowania i odmocowania przedmiotu 

  czasem głównym operacji dzięki stosowaniu obróbki ciągłej lub 

  wahadłowej; 
•   stosowanie  uchwytów z zamocowaniem  mechanicznym  

  przedmiotu  oraz  pomocy umożliwiających pracę w cyklu 

  półautomatycznym; 
•   uzależnienie  dokładności  obróbki  w  większym  stopniu  od  

  uchwytu  niż  od umiejętności robotnika; 

  040 

background image

•   zwiększenie zakresu technologicznych możliwości  obrabiarek  

  przez  stosowanie przyrządów; 
•   wykorzystanie mniej dokładnych obrabiarek do dokładnej obróbki 

  w wyniku zastosowania m.in. elementów prowadzących   

  narzędzie; 
•   zwiększenie stopnia wykorzystania obrabiarek przez 

  intensyfikację wykonania operacji w uchwytach; 
•   zwiększenie bezpieczeństwa pracy przez stosowanie elementów 

  osłaniających ruchome części uchwytu; 
•   wprowadzenie wielowarsztatowości dzięki zmniejszeniu czasów 

  pomocniczych na poszczególnych stanowiskach. 

 

Aby ten cel został osiągnięty, użycie uchwytów specjalnych musi być 

uzasadnione względami technologicznymi, głównie zaś skalą produkcji.  
Stosowanie ich w produkcji wielkoseryjnej i masowej jest konieczne, 

natomiast w małoseryjnej i jednostkowej w wielu wypadkach - 

nieopłacalne.  
W tych wypadkach należy stosować uchwyty uniwersalne i 

specjalizowane. 
 

  041 

background image

Przyrządy i uchwyty powinny być: 

 

 

•   wykonane z dokładnością określoną w dokumentacji, 
•   dostatecznie sztywne, aby zapewnić żądaną dokładność  

 

 

obróbki, 

•   wygodne w użyciu i szybko działające, 
•   wygodne do ustawienia na obrabiarkach, 
•   możliwie proste i tanie w wykonaniu, 
•   łatwe do remontu i wymiany zużytych elementów, 
•   możliwie lekkie, estetyczne i bezpieczne w obsłudze. 

 

Od początku stosowania uchwytów obróbkowych wykształciły się 

podstawowe funkcje spełniane przez uchwyt oraz odpowiadające im 

elementy składowe i podzespoły.  

 

Na rysunku przedstawiono te funkcje i odpowiadające im zespoły i 

podzespoły w tradycyjnych uchwytach obróbkowych. 

  042 

background image

Uchwyt obróbkowy U

Funkcja uchwytu

Ustalenie i prowadzenie 

narzędzia

Ustalenie przedmiotu 

chwytu w uchwycie

Mocowanie uchwytu na 

obrabiarce

Mocowanie przedmiotu w 

uchwycie

Zmiana

 położenia 

przedmiotu

Ułatwienie obsługi

Ustalenie uchwytu na 

obrabiarce

E

lementy i podzespoły 

uchwytu

E

lementy ustalujące 

E

lementy i zespoły 

ustalujące

E

lementy  mocujące uchwyt

E

lementy i zespoły 

mocujące przedmiot 

Elementy pomocnicze

Korpusy

Mechanizmy podziałowe

Elementy ustalujące i 

prowadzące narzędzie

Elementy złączne

Scalenie konstrukcji

Podstawowe funkcje uchwytu  

i elementy je realizujące  

  043 

background image

Przykład projektowania 

procesu technologicznego 

i jego oprzyrządowania 

  044 

background image

Przykład tworzenia  

rysunku odlewu: 

 

a) rysunek konstrukcyjny, 

 

b)  rysunek surowego  
   odlewu 

a) 

b) 

  045 

background image

  046 

background image

  047 

background image

  048 

background image

  049 

background image

050 

background image

051 

background image

052 

background image

053 

background image

054 

background image

055 

background image

056 

background image

057 

background image

Dziękuję za uwagę