Microsoft Word - Biblia

1. PRZYNALE NO

KSI G BIBLIJNYCH STAREGO I NOWEGO

TESTAMENTU WED UG PODZIA U TEMATYCZNEGO.

Przede wszystkim Bibli dzielimy na: Stary testament i Nowy Testament. Stary Testament ( 45 ksi g)

dzieli si na trzy cz ci:

Prawo ( Tora ). Tora to inaczej pi cioksi g Moj eszowy. Obejmuje zgodnie z nazw pi ksi g:

1.Ksi g  Rodzaju (Genesis) - historyczna,
2.Ksi g  Wyj cia (Exodus) - historyczna,
3. Ksi g  Kap a sk  - historyczna,
4. Ksi g  Liczb - historyczna,
5. Ksi g  Powtórzonego Prawa - historyczna.
Pi cioksi g zawiera dzieje ludzko ci od stworzenia  wiata, dzieje patriarchów od Noego do Moj esza, wyj cie
Izraelitów z Egiptu do ziemi obiecanej, histori  narodu izraelskiego a  do  mierci Moj esza. Nazwa Pi cioksi g
Moj eszowy pochodzi st d,  e przypisuje si  jemu autorstwo Tory.

II.

Prorocy to cz

obejmuj ca wydarzenia po mierci Moj esza, dzieje królestwa izraelskiego i judzkiego a

do ich upadku.

III. Pisma to cz

, na któr sk adaj si utwory poetyckie. Nale

do nich mi dzy innymi: Ksi ga Psalmów,

Pie nad pie niami, dzie a filozoficzne i ksi gi historyczne.

PODZIA KSI G STAREGO TESTAMENTU.

KSI GI HISTORYCZNE

KSI GI M DRO CIOWE

KSI GI PROROCKIE

Ksi ga Jozuego

Ksi ga S dziów

Ksi gi Samuela

Ksi gi Kronik

Ksi ga Tobiasza

Ksi ga Ezdrasza

Ksi ga Estery

Ksi ga Judyty

Ksi gi Machabejskie

Ksi ga M dro ci

Ksi ga Hioba

Ksi ga Przys ów

Ksi ga Psalmów

Ksi ga M dro ci

M dro Syracha

Prorocy wi ksi:

Ksi ga Izajasza

Ksi ga Jeremiasza

Ksi ga Barucha

Ksi ga Ezehiela

Ksi ga Daniela

Prorocy mniejsi:

Ksi ga Ozeasza

Ksi ga Joela

Ksi ga Amosa

Ksi ga Abdiasza

Ksi ga Jonasza

Ksi ga Nahuma

Ksi ga Habakuka

Ksi ga Sofoniasza

Ksi ga Aggeusza

Ksi ga Zachariasza

Ksi ga Malachiasza

Nowy Testament ( 27 pism Nowego Testamentu) obejmuje sw zawarto ci cztery Ewangelie pisane

przez: w. Marka, w. Mateusza, w. ukasza, w. Jana, Dzieje Apostolskie, których autorem jest w. ukasz.
S to ksi gi historyczne. Do ksi g dydaktycznych NT zaliczamy listy w. Paw a (14). Apokalips

w. Jana to

ksi ga prorocka. Prawie  adna ksi ga ST nie zosta a napisana przez jednego cz owieka, ani te  jednym ci giem.
Pierwotny zapis rozszerza  si  i by  uzupe niany nowymi komentarzami. Wi kszo  autorów jest anonimowa. Na
przyk ad Ksi ga M dro ci przypisywana Salomonowi pochodzi od nieznanego autora. W staro ytnych   czasach
istnia  zwyczaj,  e  autor  mniej  znany  podszywa  si  pod  nazwisko   pisarza  znanego,  aby  nada  swemu  dzie u
powagi, wa no ci i aktualno ci. Znana Ksi ga proroka Jonasza nie zosta a przez niego napisana, chocia  mówi o
jego   dziejach.  Autor  tej  Ksi gi  jest  nieznany.  Najciekawsza  mo e  by  Ksiega  Psalmów,  która  istnieje  jako
Ksi ga Psalmów Dawidowych. Tymczasem badania wykazuj ,  e a  50 psalmów z tego zbioru jest  nieznanego
pochodzenia. W literaturze orientalnej teksty  czono z problematyk , dlatego ksi gi zawieraj ce teksty prawne

czono zwykle z prorokiem Moj eszem - twórc prawa izraelskiego, Ksi gi M dro ciowe (najpi kniejsze

literacko) z królem Salomonem, hymny i psalmy z królem Dawidem.

Autorzy NT, który powsta w ci gu jednego stulecia, s sobie wspó cze ni, lub nalez do pokole

s siaduj cych ze sob , dlatego w Ewangeliach i Dziejach Apostolskich znajduje si odbicie ta sama historia i
kultura.

2. NAJWA NIEJSZE PRZEK ADY BIBLII I PSA TERZA.

Najwa niejszym t umaczeniem Starego Testamentu (III-II w. p.n.e.) jest septuaginta, (dos owne

t umaczenie oznacza liczebnik siedemdziesi t) - przek ad Biblii na j zyk grecki sporz dzony w Aleksandrii dla

ydów, którzy pos ugiwali si wy cznie tym j zykiem. Pierwotnie chrze cija stwo, przejmuj c od ydów ST

pos ugiwa o si w a nie septuagint .

Przek ad ca ej Biblii na j zyk aci ski dokona w IV w n.e. w. Hieronim. Sobór trydencki w XVI w

uzna  ten  przek ad  zwany  wulagat  za  tekst  wiarygodny  i  obowi zuj cy  w  ko ciele  rzymsko-katolickim.
Wulgata by a   g ównym  ród em , z którego korzystali pó niej katoliccy t umacze Biblii. Wspó cze ni bibli ci
wracaj  do  j zyków  oryginalnych.  W  XV  i  w  XVI  wieku  wzmo one  zainteresowania  nad  tekstem  biblijnym
wywo a y walki wyznaniowe toczone w Europie. Wtedy te  prowadzono liczne prace nad przek adem Biblii na
j zyki narodowe. Kultura   staropolska mo e si  poszczyci  a  sze cioma przek adami ca ego Pisma  wi tego i
wielokrotnymi t umaczeniami jego  poszczególnych cz ci. Najwa niejszymi przek adami s :

Przek ady katolickie

Biblia królowej Zofii (inaczej Biblia szaroszpatacka - XV w.)

Biblia Leopolity- 1561

Biblia Jakuba Wujka (NT, 1593, ca o wydana po miertnie 1599)

II.

Przek ady innowiercze:

Biblia brzeska (kalwi ska 1563)

Biblia nie wieska (Szymon Budny, aria sko-socynia ska )

Biblia gda ska (lutera ska; przek ad przy pomocy kalwinów i braci czeskich)

Nast pnym przek adem Biblii (siódmym) jest Biblia Tysi clecia (1965), która ukaza a si po 333 latach.

Jest t umaczona z j zyków oryginalnych.

Psalmy tradycyjnie przypisuje si królowi Izraela - Dawidowi, lecz wiadomo, e istnieli tak e inni

twórcy, jak Asaf i Salomon. Sztuka t umaczenia psalmów sta a si w literaturze polskiej miar poetyckiego
kunsztu, tote wielu poetów podejmowa o trud wyra enia Psa terza floria skiego z XIV/XV w. i Psa terza
pu awskiego

z XV w. do czasów wspó czesnych. Do najbardziej znanych przek adów nale przek ady:

Miko aja Reja

Jana Kochanowskiego

Miko aja S pa Szarzy skiego

Franciszka Karpi skiego

Leopolda Staffa

Romana Brandsteattera

Czes awa Mi osza

3. METAFORYCZNA INTERPRETACJA OPISU STWORZENIA

WIATA

NAKAZ PRACY I MI O CI W UTWORACH

PÓ NIEJSZYCH EPOK.

Stworzenie wiata jest przedstawione w Biblii zupe nie inaczej ni w mitach kosmogenicznych grecko

-  rzymskich.   Biblijny  przekaz  ukazuje  jednego  Boga,  stwarzaj cego  wiat  i  cz owieka,  podczas  gdy  w
wierzeniach  mitycznych  istnieje wiara w wielu  Bogów.   Biblia  jest wi c wyrazem monoteizmu.  Potwierdza  to
Ksi ga Rodzaju nie tylko przez opis stworzenia , ale przez nadawanie nazwy:  I nazwa  Bóg  wiat o  dniem, a
ciemno

noc . Nazwa w Biblii ma miejsce szczególne, dlatego to co nie posiada imienia nie istnieje, a akt

stworzenia  wiata jest jednocze nie nazywaniem. Bóg chce s zobaczy , jak Adam nazwie zwierz ta i ptactwo, a
wi c Bóg nadaje cz owiekowi w adz  nad  wiatem przyrody. Opis stworzenia  wiata  zosta  zawarty w Ksi dze
Rodzaju. Bóg stworzy  wiat w siedem dni:

Dzie pierwszy:

Bóg stworzy niebo i ziemi , nast pnie stworzy wiat o i oddzieli je od mroku. wiat o

zosta a

nazwana dniem, a ciemno noc . Tak nasta wieczór i poranek - dzie pierwszy.

Dzie drugi :

Bóg stworzy sklepienie po ród wód i ono oddzieli o jedne wody od drugich. Sklepienie zosta o

nazwane niebem.
3.

Dzie trzeci:

Bóg oddzieli such powierzchni od wód. Such powierzchni nazwa ziemi , zbiorowisko wód

nazwa morzem. Bóg stworzy ro liny zielone: traw daj ca nasiona, drzewa daj ce owoce.

Dzie czwarty:

Bóg stworzy cia a niebieskie, które wieci y na sklepieniu nieba, aby wyznacza y pory roku, dni i lata.

Zosta y stworzone S o ce i Ksi yc.

Dzie pi ty:

Bóg powo a do ycia wszelkie istoty wodne, ptaki kaza si rozmna a .

Dzie szósty:

Bóg stworzy dzikie zwierz ta, które y y l dzie oraz byd o. Na koniec Bóg stworzy cz owieka:

m czyzn i kobiet , którym powierzy ca Ziemi razem ze wszystkimi yj cymi na niej zwierz tami.

Dzie siódmy:

Odpoczynek w dniu wi tym. Po ca ym trudzie , gdy Bóg doko czy dzie o stworzenie, pob ogos awi

ów ostatni dzie i uczyni go wi tym.

Opisu stworzenia wiata nie nale y traktowa dos ownie, ale metaforycznie. Bóg jawi si jako stwórca

wszystkiego co yje, ca ego wiata i ka dego cz owieka. Z pustki i ciemno ci zostaje stworzony wszech wiat, z
ka dym najmniejszym nawet elementem poprzez nazwanie poszczególnych rzeczy.

Bóg mówi aby siódmy dzie tygodnia po wi ci na odpoczynek i refleksj . Przez sze

pozosta ych

dni mo emy pracowa , ale ostatni dzie

nale y do Boga. Prawa Chrze cijan zosta y zawarte pe nie

sformu owane w Dekalogu - zbiorze X Przykaza , które otrzyma Moj esz na górze Synaj od Boga. Pan
przestrzega: Pami taj, aby dzie wi ty wi ci .

Pojawiaj cy si nakaz mi o ci zosta ukazany przez stworzenie obok m czyzny kobiety Kobieta

zosta a stworzona z ebra, czyli miejsca które os ania serce. ebro jest narz dem b d cym najbli ej serca,
dlatego kobieta ma znajdowa si u boku m czyzny. ebro oznacza równie , e m czyzna

czy si z

niewiast  w jedn  cia o opuszczaj c swoich rodziców. U Izraelitów kobieta nale a a do m czyzny (dlatego nie
by o  z  ni  tylu  problemów  co  teraz  -  ach  te  panienki:  brunetki,  blondynki...),  a  Bóg  przykaza  szanowa  j .
Pe niejsze  przykazania  wi

si z gór Synaj, a dziewi te przykazanie g osi: Nie po daj ony bli niego

swego.

Mi o wi e si równie z bezgraniczn mi o ci Boga do cz owieka. Bóg powo a cz owieka do ycia

(ulepi  go z gliny na swój obraz i podobie stwo i tchn  w jego nozdrza tchnienie  ycia), poniewa  pragn  go i
da  mu we w adanie ca  Ziemi :  czy cie sobie ziemi  poddan . Stworzenie  wiata jest metafor  nakazu  ycia,
mi o ci,  pracy,  umi owania  cz owieka  przez  Boga,  równo ci  ludzi  i  pragnienia  przez  Boga  stworzenia  ca ego
wszech wiata.

Nawi zania:

Jan Kochanowski Czego chcesz od nas Panie

Czes aw Mi osz S o ce

Jan Twardowski Podzi kowanie .

Zbigniew Herbert Modlitwa Pana Cogito - Podró nika

Franciszek Karpi ski Kiedy ranne wstaj zorze

Tadeusz Ró ewicz Ocalony

4. LIRYKA RELIGIJNA , MI OSNA, FILOZOFICZNA W BIBLII.

Postawy modlitewne w Psalmach.

Zbiór psalmów w biblii obejmuje oko o 150 utworów. Tradycja przypisywa a autorstwo Psalmów

dawidowi, jedna dzi wiadomo, e powstawa y on na przestrzeni wieków. Psalm oznacza biblijny utwór
poetycki, który posiada charakter modlitewno

hymniczny. O rodkiem wypowiedzi jest Bóg - odbiorca pró b,

podzi kowa , pochwa . Psalmy zbudowane s   z wersetów. Werset to ca o  tre ciowa, zbudowana z dwóch lub
trzech  cz onów.  Postawa  modlitewna  wynika  z  tego,  ze  o rodkiem  wypowiedzi  jest  Bóg.  Maja  one  form
dzi kczynn ,  pochwaln ,  pisane  s  j zykiem  rytmizowanym,  utworom  towarzyszy  lira.  Ró ne  jedna  sytuacje
narodowe  i  osobiste  powodowa y  niejednakowy  sposób  zwracania  si  do  boga:  od  uroczystych  hymnów,
podzi kowa  do b agalnych pró b, wyrzutów, z orzecze  wypowiadanych z ca a gwa towno ci  ludzi wschodu.
Dlatego tez rozmaity zbiór psalmów poddawano próbom rozmaitej klasyfikacji. Obecnie wyró niamy psalmy:

b agalne

dzi kczynne

pochwalne

królewskie (zwi zane z uroczysto ciami dworu)

patriotyczno - religijne (syjo skie zwi zane z Jerozolim )

m dro ciowe - (refleksje nad yciem sprawiedliwych i niesprawiedliwych)

Psalm I

Zostaje przedstawione na zasadzie kontrastu ycie cz owieka b ogos awionego i nieprawego. Cz owiek

prawy to drzewo, niesprawiedliwy jest przedstawiony jako plew. Miotany przez wiatr jest skazany na uschni cie
z braku wody.
Psalm XII

Podmiot lityczny szuka ratunku przed lud mi nieprawymi. Tu równie mo emy zaobserwowa

paraleizm w zestawieniu cz owieka prawego i nieprawego. Prawo

to wierno

i prawda, a nieprawo

bezbo no , k amstwo.

Psalm XII

Analizuj c ten psalm mo na skonfrontowa go z koncepcj zawarta w Ksi dze Koheleta. Oto cz owiek

tutaj opisany to w adca nad dzie ami rak Twoich. Cz owiek to istota pot na, syn cz owieczy, lecz umi owany
przez Boga który poddaje mu we w adanie wszelkie zwierz ta, ptactwo i ryby. Cz owiek w tym uj ciu jest

niewiele mniejszym od niebieskich mocy. Psalm zawiera tak e pochwa

wiata stworzonego przez Boga,

niebios i ziemi, gwiazd, cz owieka. Powy sza afirmacja, zachwyt wiatem i cz owiekiem, sta a si inspiracj dla
my licieli epok humanistycznych. W ksi dze psalmów cz owiek jest istota pot n , dumn , wybrana przez Boga
do rz dzenia wiatem.

wiatopogl d Koheleta i jego pó niejsze echa.

Ksi ga Koheleta podejmuje w kulturze ca ej ludzko ci motyw rozwa a nad kondycj ludzkiego

istnienia, zadaje pytanie: czym jest ycie ludzkie i cz owiek? Odpowiedzi na to pytanie jest refren, który brzmi:

Marno nad marno ciami, wszystko marno

Wszystko marno i gonienie za wiatrem.

( Vanitas vanitatum et omnia vanitas )

Jest to motto ca ej ksi gi. Jak wida jest to bardzo pesymistyczna koncepcja cz owieka i jego dzie a.

Cz owiek jest istota krucha i przemija, podczas gdy ziemia trwa wiecznie. Wszystkie dzie a i czyny cz owieka s
przemijalne, cz owiek nie syci si nigdy po ytkiem z ca ego trudu, jaki ponosi w yciu. Prawo przemijania
powoduje, ze cz owiek nie zaznaje nigdy szcz cia, gdy bogactwo, m dro i rozum przemin , ycie jest tylko

gonieniem za wiatrem. Koncepcja ta w pó niejszych wiekach by a niejednokrotnie podejmowana i

przypominana. Stanowi trzon filozofii modnych w takich epokach jak redniowiecze, barok, czy romantyzm. Nie
oznacza to, e Biblia prezentuje tylko pesymistyczna wizj s abego cz owieka i przemijalno ci ycia.
Przyk adem tak e cz owieka wspania ego, harmonijnego i silnego jest np. Psalm 8.

Nawi zania:

Jan Kasprowicz Dies Irea

Kaziu Tetmajer Koniec wieku XIX

Rozmowa mistrza Polikarpa ze smierci

Dos owny i alegoryczny sens Pie ni nad Pie niami .

Utwór powsta prawdopodobnie po powrocie narodu izraelskiego z niewoli babilo skiej nie pó niej, ni

w IV w. p.n.e. Pie

nad pie niami oznacza po hebrajsku pie

najdoskonalsza. Jest wspania ym przyk adem

poematu mi osnego, dialogiem Oblubie ca i Oblubienicy, którzy w zmys owych obrazach, porównaniach i
wyznaniach opisuj swoje uczucie. PnP jest wielki dzie em o mi o ci. Mi o wype nia ten utwór po brzegi i to
mi o

kreuje niezwyk e obrazy i zachwyt ukochan osob , obiektem uczucia. W swojej dos ownej warstwie

utwór  zajmuje  si  z   ca  pewno ci  mi o ci  zmys ow  i  pró no  dowodzi  jej  tylko  duchowego  wymiaru.  W
strofach pie ni  mamy wyodr bniony opis pi kna cia a kobiety, jej  ona, szyi, p pka, piersi, bioder, brzucha (ach
te kobiety...) itp.

Kr g o twych bioder jest jak naszyjnik,

dzie o r k mistrza

P pek twój jako czasza toczna niechaj w

niej nie braknie wina
Brzuch twój jak brzeg pszenicy otoczony
liliami.
Piersi twoje jak para bli ni t Sarnich (..)

Portrety i uczucia obrazuj zatem w mi o

oblubie ców, pe na oczekiwania, zmys ow . Nie jest to

jednak interpretacja ostatnia. Ko ció i teologowie badaj cy Bibli zwracaj uwag na przeno ny sens utworu.

Jedna z koncepcji mówi o relacji Bóg - Maryja, Matka Chrystusa, Oblubienica Boga jest najpe niejszym
odzwierciedleniem Pie ni nad Pie niami.

Talmund uznaje Pie nad Pie niami za alegoryczny obraz mi o ci Boga i Izraela

Chrze cijanie interpretuj utwór jako wyraz mi o ci Ko cio a do Chrystusa lub dialog ludzkiej duszy z
Bogiem.

Pie

nad Pie niami nale y do ksi g kanonicznych Starego Testamentu, jest jedn z najcz ciej

wykorzystywanych  w  literaturze  Ko cio a  Katolickiego  ksi g  i  zarazem  jedn  z  najcz ciej  komentowanych.
Ma ona du y wp yw na mistyk  chrze cija sk . Warto wzi  pod uwag  i uszanowa  wszystkie  interpretacje, a
zw aszcza,  e  we  wszystkich  przypadkach   wiod c  rol  odgrywa  tu  wszech  ogarniaj ca  ,  niezwyci ona
mi o .

5. PROROCTWA BIBLIJNE. SYMBOLIKA APOKALIPSY

Apokalipsa dos ownie oznacza ods oni cie, objawienie. Jest to szczególny rodzaj wypowiedzi biblijnej,

który opisuje tajemnice czasów ostatecznych, czyli koniec wiata. Apokalipsa wi tego Jana nie jest jedyn
Apokalips biblijn , lecz najwa niejsz i zamyka ca o

ksi gi wi tej. Jest momentem odniesie w literaturze

pó niejszych epok. Ksi ga ta zawiera widzenie wi tego Jana, który prorokuje, ogl da w swoim objawieniu
koniec wiata. w. Jan przepowiada przysz e losy, grozi, pociesza, przestrzega ludzko .

Apokalipsa prezentuje

równie walk dobra i z a, upadek ludzko ci i przywracanie adu wiata. Jest to ksi ga bardzo trudna do
zrozumienia, bo tajemnicza i obfituj ca w ogromna liczb symboli, znacz cych wizji, znaków, liczb itp.
Znanymi symbolami s :

Ksi ga  przeznacze  zamkni ta  jest  na  siedem  piecz ci  (symbol  wyroków  Boga  w  sprawach  wiata),  amie  je
Baranek,  po  czym  ukazuj  si  symboliczne  zwierz ta  i  czterej  je dzcy:  na  koniu  bia ym  (Chrystus),  ognistym
(wojna),  karym  (g ód),  trupio  bladym  (  mier ).  Ukazuje  si  tak e  znak  na  niebie:  Niewiasta   i  Smok  -  obraz
walki dobra ze z em, któr  przegrywa smok.

W apokalipsie wyst puj równie liczby, które symbolizuj :

Cztery - symbolizuje ca y wiat stworzony przez Boga ( ... i zgromadz Jego wybranych z czterech

stron wiata ). Oprócz tego jest to symbol czterech stron wiata, Ewangelistów, czterech ywio ów, czterech
je dzców, którzy wyruszyli po otworzeniu czterech piecz ci.

Siedem - jest wyrazem chcianej przez Boga ca o ci i doskona o ci. Jest to liczba mistyczna w

Apokalipsie (siedem tr b, siedem piecz ci, które symbolizuj postanowienia Boga, 7 gwiazd, 7 anio ów, siedem
duchów, które s pooznaczane siedmioma pochodniami, siedem darów duch wi tego).

Sze - oznacza dla chrze cijan niedoskona o oraz

sprzeniewierzenie Bogu. W Apokalipsie jest jedno

zwierze nieprzyjazne Bogu: A liczba jego sze set sze dziesi t sze . (Ap 13; 18). Prawdopodobnie jest to
aluzja do szóstego cesarza Rzymu - Nerona, który prze ladowa chrze cijan.

Symbolika przedmiotów:

Piecz - wyroki boskie w sprawie losów wiata

Ksi ga - znak s ów Boga, zapis planów Stwórcy wobec ludzko ci i wiata.

uk - zwyci stwo

Wielki miecz - symbol zabijania, wojny
Waga - wi e si z dzieleniem, odmierzaniem, symbol g odu i n dzy.

Oprócz liczb i ca ej masy symboli w Apokalipsie wyst puj barwy:

Biel - barwa niezak óconego wiat a sta a si dla chrze cijan symbolem sakralnym. Gdy si uroczy cie

rozpoczyna  S d  Ostateczny  wysz o  siedmiu  anio ów   odzianych  w  czysty  ,  l ni cy  len,  przepasanych  na
piersiach z otymi pasami.  (Ap 15, 6 ) Szykuj cy si  do rozprawy Chrystus Król pojawia si   równie  na bia ym
koniu
(Ap19,11). Kolor bia y oznacza zwyci stwo chrze cijan oraz m cze stwo.

Ogie - wojna,
Czerwie - g ód, n dza,

Blado - mier

Czarny - znak wojny pragnienia, a oby,

Symbolika zwierz t:

Lew - zwyci stwo

Wó  - wojna
Orze  - g ód
Zwierze z ludzk  twarz

- zapowied mierci

Symbolika postaci:

Baranek - Chrystus

mier - czwarty je dziec jest w a ciwie alegori przemijania

Apokalipsa wi tego Jana, chocia ko czy Bibli

i jest najs ynniejszym proroctwem nie jest

oczywi cie jedynym. Najwi ksi prorocy ST to Jeremiasz, Ezechiel, Daniel. Przepowiadaj oni przysz o narodu
Izraelskiego, nadej cie Mesjasza, wizje Boga. W ród proroctw Izajasza najs ynniejszym jest Przekle stwo na
Jud

- w którym przestrzega przed kara dumnych, pysznych i chciwych mieszka ców Judy i Jerozolimy.

Zapami taj s owa:

Niektórzy z o nazywaj dobrem, a dobro z em, którzy zamieniaj ciemno

na wiat o, a wiat o na

ciemno .

Nic to innego, jak wi tokradcza próba zniszczenia porz dku Bo ego. Przecie Bóg oddzieli wiat o od dnia, i
nazwa je. Przecie Bóg sprawi , e sta a si

wiat o

i oddzieli j od ciemno ci, a dobro oddzieli od z a.

Odwo uj c si do tych e poj , w naszych czasach obrazuje je Tadeusz Ró ewicz w wierszu Ocalony .

Szukam nauczyciela i mistrza.

Niech przywróci mi wzrok, s uch i mow ,

niech jeszcze raz nazwie rzeczy i poj cia,

niech odzieli wiat o od ciemno ci.

Do apokalipsy w. Jana nawi zywa o pó niej wielu twórców, odwo uj cych si do wizji ko ca wiata,

czy do poszczególnych symboli. Wystarczy wymieni :

poezj barokow (walka z szatanem)

twórczo romantyków Widzenie ks. Piotra

Dziady Adama Mickiewicza

Uspokojenie Juliusz S owacki

Boska komedia Dante Alighierii

Hymny Jana Kasprowicza

J. Czechowicz, Cz. Mi osz

poeci spe nionej apokalipsy K.K. Baczy ski, T. Gajcy

poeci wspó czesni Czes aw Mi osz - Piosenka o ko cu wiata

Imi ró y: Umberto Eco

6. MORALNY SENS PRZYPOWIE CI NT.

O SIEWCY

Przypowie

ta opowiada o tym, jak ziarno rozsiewane przez siewc pada o na ró ne pod o e. Raz pad o na

drog - i wydzioba y je ptaki. Inne spad o na ska , wzesz o lecz szybko usch o, kolejne zosta y zag uszone przez
ciernie. Tylko to ziarno, które trafi o na yzn gleb wzros o i wyda o plon bogaty.

Przypowie o siewcy skierowana jest do tych, których serca nie s otwarte na nauk Chrystusa. Siewca

to Jezus, g osz cy s owo Bo e a gleba

na któr ono pada to wszyscy ludzie. Jezus dzieli ich na cztery kategorie.

Pierwsi to ci, którzy s ysz s owo Bo e ale nie przyjmuj go poniewa Szatan rz dzi ich duszami. Drudzy s
zbyt niestali i s abi aby broni swojej wiary, ulegaj wi c pod naciskiem

prze ladowa . Jeszcze inni zapominaj

o s owie Bo ym skuszeni doczesnymi dobrami. Prawdziwie wierz cy nie tylko s uchaj , ale bezwarunkowo
przyjmuj je do swego serca. Tylko oni dost pi Królestwa Bo ego i uzyskaj wieczn nagrod w niebie.

Przypowie

o siewcy poucza, i do osi gni cia wiecznego szcz cia potrzebna jest prawdziwa niewzruszona

wiara, niezachwiana wobec ziemskich pokus i yciowych cierpie .

O MI OSIERNYM SAMARYTANINIE

Napadni ty przez zbójców cz owiek zosta na pó umar y porzucony na drodze. Nie zwrócili na niego

uwagi  przechodz cy  obok  ydowski  kap an  i  Lewita,  uwa ani  powszechnie  za  ludzi  pobo nych.  rannemu
pomóg  jedynie Samarytanin ( ydzi pogardzali Samarytanami). Zabra  go do gospody, gdzie op aci  opiek  nad
nim,  ywno  i nocleg.

Samarytanina wskazuje Jezus jako wzór do na ladowania.

Przypowie

ta zawiera eksplikacje (wyja nienie) nowego przykazania , czyli przykazania mi o ci Boga i

mi o ci bli niego- wielkiego tematu w nauce Chrystusa. Bli nim jest nie tylko wspó wyznawca i cz owiek nam
bliski, ale ka dy bez wzgl du na pochodzenie i wyznawan religi .

Mi osierdzie nie jest tylko materialn  pomoc ofiarowan  biednemu, ale przede wszystkim duchow  obecno ci
przy potrzebuj cym i ch ci  zaofiarowania si  innym. Przypowie  poucza i  chrze cijanin powinien mi owa  i
okaza  mi osierdzie  wszystkim  ludziom  bez  wyj tku,  nawet  swoim  nieprzyjacio om.  Tylko  w  ten  bowiem
sposób mo e wej  do Królestwa Bo ego i dost pi  wiecznej chwa y.

O SYNU MARNOTRAWNYM

Pewien ojciec mia dwóch synów. M odszy z nich opu ci dom rodzinny, gdy postanowi sam kierowa swoim

yciem. Wyruszaj c z domu zabra ze sob po ow maj tku ojca. Wkrótce jednak roztrwoni pieni dze na

zabawach z przyjació mi. Sta si n dzarzem, aby prze y wynaj

si do uw aczaj cego Izraelity zaj cia-

pasienia wi . By g odny, pragn posili si cho by str kami, którymi ywi y si

winie ale nikt mu ich nie

dawa .  Postanowi  wi c  wróci  do  ojca  i  prosi  go  o  wybaczenie  jego  wyst pków.  Gdy  zbli a  si  do  domu
ojciec rozpozna  go z daleka i wybieg  uradowany, aby go przywita . Z ch ci  przebaczy  mu winy. Uradowany
z  powrotu  syna  wyprawi  na  jego  cze

wielk uczt . Oburzonemu z tego powodu swemu starszemu synowi

t umaczy sw decyzje: ten twój brat by umar y, a znów o y ; zagin , a odnalaz si .

W tej przypowie ci ojciec symbolizuje Boga, a jego synowie ludzi. Syn marnotrawny to grzesznik,

który nawraca si  i powraca do Boga. Przypowie  ta ukazuje prawd , i  Bóg zawsze czeka na tych, którzy od
niego odeszli i raduje si  z ka dego nawróconego. Grzechy wi c nie przekre laj  na zawsze drogi do Królestwa
Bo ego.  Szczera  skrucha  i  al  za  pope nione  winy  oczyszczaj  cz owieka  i  pozwalaj  mu  dost pi  chwa y
wiecznej.  Mi osierdzie  Boskie  jest bowiem  bezgraniczne, a  Bóg  jest przede  wszystkim  nie  tym co  karze  tylko
tym, który mi uje.

Nawi zania do przypowie ci:

Moby Dick - W. Melwille

Stary cz owiek i morze - E. Hemingway

1984 - G. Orwell

Bramy raju - J. Andzrejewski

Proces - F. Kafka

D uma - A. Camus

Ksi gi narodu polskiego - A. Mickiewicz

Ksi gi pielgrzymstwa polskiego - A. Mickiewicz

Ma y Ksi e - A. Saint Exupery

Alchemik Paulo Coelho

7. HYMN W. PAW A W KONTEK CIE POJMOWANIA MI O

EWANGELICZNEJ. (KONTYNUACJE: SIMON WEIL ESEJE)

HYMN O MI O CI

To  inaczej  Pierwszy  list  w.  Paw a  do  Koryntian.  Jest  to  wielka  pochwa a  mi o ci,  jej  opis,  a  nawet  próba
definicji.  W  poetyckim  hymnie,  okre la  istot  mi o ci  chrze cija skiej.  Wed ug  autora  jest  ona  niezb dna  do
tego by móc o sobie powiedzie ,  e jest si  w pe ni cz owiekiem. Jej obecno  mo na rozpozna  w cierpliwo ci,

asce, nieuleganiu zazdro ci. Mi o

jest wiern towarzyszk prawdy, potrafi przetrwa ka d prób . Cz owiek

bez niej jest podobny do brz cz cej miedzi i brzmi cego cymba a. Jej obecno

decyduje o duchowej

doskona o ci cz owieka, pozwala odkry obecno Boga w yciu.

W pierwszej cz ci utworu autor dowodzi pot gi mi o ci poprzez zaprzeczenia. atwo mo na zauwa y jak
bardzo bledn przy niej: j zyk anio ów, dar proroctwa, nawet m cze stwo i ubóstwo, nawet wszelka wiedza i
wiara przenosz ca góry- niczym s - gdy brak mi o ci.

Drug cz

utworu rozpoczyna pe en uwielbienia opis uczucia- skonstruowany równie w oparciu o przeczenia:

mi o

nie zazdro ci, nie szuka poklasku, nie unosi si pych ... ukazane

s ró ne przymioty mi o ci: jest

wieczna, cierpliwa, askawa, wszystko zniesie, wszystko przetrzyma. Zako czenie Hymnu do mi o ci jest
kwintesencj utworu:

... Tak wi c trwaj wiara, nadzieja, mi o - te trzy

Z nich za najwa niejsza jest mi o ...

S owa te dobitnie pokazuj rang uczucia. Mi o ci tej nie nale y klasyfikowa na mi o

ludzk , cz owieka do

Boga, duszy do ko cio a czy ko cio a do Chrystusa. Wszystko to jest mi o ci - to tylko ró ne realizacje
najwy szego uczucia. Hymn o mi o ci

w. Paw a jest jednym z najpi kniejszych poetyckich fragmentów

Nowego Testamentu, pe n pokory i zachwytu, apoteoz najwy szego uczucia- mi o ci, zbli aj cej cz owieka do
Boga, który sam jest mi o ci .

PIE NI NAD PIE NIAMI

Ma ona form poematu mi osnego. Mi o

wype nia utwór po brzegi i to mi o

kreuje niezwyk e obrazy i

zachwyt ukochan osob , obiektem uczucia. W swej dos ownej warstwie, utwór zajmuje si z ca pewno ci
mi o ci zmys ow i pró no dowodzi jej tylko duchowego wymiaru.

Wyst puje tu du o opisów kobiecego cia a i jego pi kna. Portrety i uczucia obrazuj  mi o  oblubie ców, pe n
oczekiwania,  zmys ow .  Dla  m odych  i  pi knych  kochanków  ziemia  stanowi  doskona y  raj,  w  którym  wci
gubi  si  i  odnajduj .  Pie ni  nad  pie niami  jest  alegori  stosunków  cz cych  Boga  z  narodem  wybranym.
Pie

jest opowie ci o nawróceniu i powrocie narodu do swego Pana. W tradycji chrze cija skiej poemat

odczytywany jest jako obraz relacji mi dzy Maryj  a Bogiem, b d  Bogiem a dusz  ludzk .  Hymn do mi o ci
zestawia si  i porównuje z  Pie niami nad pie niami . Oba utwory dotycz  tego samego tematu, oba wielbi  i
chwal  mi o ,  jednak e  w  zupe nie  inny  sposób.  W  Pie niach  nad  pie niami  mi o

zosta a sportretowana

przez obrazy zmys owe, w. Pawe za odwo uje si do

okre le abstrakcyjnych, psychicznych, do warto ci

materialnych.
DALSZE ECHA HYMNU O MI O CI

W s owach w. Augustyna Kochaj i czy co chcesz

We wszechogarniaj cej mi o ci do wiata w. Franciszka

W barokowej refleksji M. S pa- Szarzy skiego:

I nie mi owa ci ko i mi owa n dzna pociech

W romantycznych uniesieniach

SIMON WEIL- ESEJE

Oczekiwanie Boga

Ka dy rodzaj mi o ci od ma e skiej do rozpusty ma jako przedmiot pi kno wiata. Mi o

odnosz ca si do

widoku nieba, morza, gór, wiatru, aru s o ca jest mi o ci niepe n , bolesn gdy odnosi si do rzeczy, które
nie s w stanie na ni odpowiedzie . Ludzie pragn mi o

do materii przenie

na osob . Poczucie pi kna

zwi zanej  z  wygl dem istoty ludzkiej  sprawia  e  przeniesienie  to  jest mo liwe.  Prawdziwym celem  po dania
jest  pi kno  wiata.  Pragnienie  aby  w  drugim  cz owieku  kocha  pi kno  wiata  jest  wcieleniem,  a  raczej
pragnieniem.  Tylko  wcielenie  mo e  zaspokoi  to  pragnienie.  Tote  b dnie  zarzuca  si  czasem  mistykom
u ywania j zyka zakochanych. To oni s  jego prawowitymi w a cicielami.

Je li mi o cielesna d y ku pi knu, pochodzi to st d, e dla wyobra ni pi kno zawarte w istocie ludzkiej czyni
j rodzajem odpowiednika adu wiata. To dlatego grzechy w tej dziedzinie s ci kie.

8. BOHATEROWIE BIBLII

HIOB

Pochodzi z ziemi Hus, by wiernym i sprawiedliwym czcicielem Boga. Bóg za pozwoli szatanowi wystawi
wiar Hioba na prób . Hiob zostaje pozbawiony maj tku, umieraj mu dzieci, dotyka go tr d lecz mimo tego
wszystkiego jest on wierny Bogu. Hiob jest symbolem niezawinionego cierpienia.
Nawi zania:

Gustaw Herling- Grudzi ski Wie a

Jan Kochanowski Treny

Legenda o w. Aleksym

A. Kamie ska Drugie szcz cie Hioba

Staff Idziemy

A. Mickiewicz Dziady cz. II i cz. III (prze ladowanie m odzie y)

Hymny Kasprowicza

KAIN

Pierworodny syn Adama i Ewy, brat Abla, rolnik. Z o yli w ofierze Bogu p ody ziemi. Jednak Bóg przyj dary
tylko od Abla. Z tego powodu, zazdrosny Kain zabi swego brata. Za t zbrodnie Bóg rzuci na niego kl tw :

B dziesz przekl tym tu aczem i zbiegiem na ziemi po wieczne czasy...

Nawi zania:

J. S owacki Balladyna

A. Mickiewicz Dziady cz. III (Konrad, Nowosilcow)

Szekspir Hamlet (Poloniusz), Makbet

K. I akowiczówna Kain i Abel

J. Kochanowski Zabójstwo

J. Andrzejewski Popió i diament (Che micki)

JUDASZ

Judasz by jednym z aposto ów, zdradzi Jezusa za 30 srebrników (denarów). a owa swego czynu wi c
pope ni samobójstwo.
W dniu dzisiejszym jest symbolem zdrady, ob udy i fa szu.
Nawi zania:

Z. Na kowska Granica (Ziembiewicz)

J. U. Niemcewicz Powrót pos a

Molier

wi toszek (Tartuffe)

H. Sienkiewicz Potop (Radziwi owie)

Z. Krasi ski Nie- Boska Komedia (m )

A. Mickiewicz Konrad Wallenrod (Wielki mistrz zdradzi zakon)

H. Roztworowski Judasz z Kariotu

HEROD

Herod I Wielki, król Judei mianowany przez Rzym. Rz dzi despotycznie, wzniós liczne budowle, jako
protektor kultu poga skiego by znienawidzony przez znaczn cz

ydów, by winien rzezi niewini tek.

Skaza na mier on i swoich trzech synów.
Nawi zania:

Szekspir Makbet Hamlet

H. Sienkiewicz Potop (Radziwi owie)

Z. Na kowska Medaliony Granica

K. Moczarski Rozmowy z katem

MARIA MAGDALENA

Pokutuj ca jawnogrzesznica, której Chrystus wybaczy b dy przesz o ci. Ona to nama ci a stopy Chrystusa
olejkiem i by a obecna przy jego pogrzebie.
Nawi zania:

Kwiatki w. Franciszka

B. Prus Lalka (Magdalenka)

E. Orzeszkowa Marta

F. Dostojewski Zbrodnia i kara

9. ROZUMIENIE POJ

DEKALOG (Dziesi Przykaza )

Jest to zbiór nakazów i zakazów religijnych, uj tych w 10 przykaza , stanowi cych podstaw  etyki  ydowskiej i
chrze cija skiej. Wg Biblii tekst dekalogu zosta  przekazany przez Boga Moj eszowi na górze Synaj: wyryty na
dwóch  kamiennych  tablicach  zawieraj cych  podstawowe  zasady  przymierza  Jahwe  z  ludem  Izraela.  Pó niej
dekalog  przechowywany  by  w  wi tyni  Jerozolimskiej,  w  Arce  Przymierza.  Tekst  dekalogu  wyst puj cy  w
biblijnym Pi cioksi gu ró ni si  nieznacznie od wspó czesnego uk adem i tre ci .

Dekalog potocznie jest to zbiór podstawowych dyrektyw post powania.

STARY TESTAMENT
Jest to cz

Biblii. Uwa any za ksi g wi t przez ydów i chrze cijan , powstawa przez ponad tysi c lat w

okresie przedchrze cija skim. By spisywany w trzech j zykach: hebrajskim, aramejskim i greckim. Najstarsze
fragmenty pochodz z XIII wieku przed Chrystusem, a ostateczny swój kszta t osi gn w I wieku p.n.e.

By dzie em wielu twórców. Od XIII wieku n.e. katolicy dziel go na ksi gi: historyczne, dydaktyczne i
profetyczne (prorocze).
Sk ada si 46 ksi g (od powstania wiata do narodzin Chrystusa).

NOWY TESTAMENT
Zosta  spisany w j zyku greckim i jest uznawany za ksi g  wi t  tylko przez chrze cijan. Powsta  pomi dzy 51
a 96 rokiem n.e. Dzieli si  na ksi gi dydaktyczne, historyczne i profetyczne.
Sk ada si  z 26 ksi g (od narodzin Chrystusa po Apokalips  w. Jana).

WERSET
Jest to zbudowana równolegle z dwóch lub trzech cz onów ca o

tre ciowa. Drugi cz on powtarza, uzupe nia

lub przeciwstawia si my li wyra onej w cz onie pierwszym.

Paralelizm wersetu biblijnego mo e polega na powtórzeniu podobnego motywu.

W wersetach trójcz onowych, cz on trzeci stanowi zako czenie dwóch poprzednich. Te powtórzenia decyduj o
specyfice tekstu biblijnego i charakterystycznej symetrii my li.

PSALM
Jest to utwór biblijny, poetycki, o charakterze modlitewno- hymnicznym. O rodkiem wypowiedzi w psalmach
jest Bóg- odbiorca pró b, podzi kowa , pochwa . Psalmy zbudowane s z wersetów (ca o

tre ciowa

zbudowana z dwóch lub trzech cz onów). Te cz ony to powtórzenia, przeciwstawienia lub uzupe nienia. Psalmy
powstawa y w przeci gu stuleci i maj wielu autorów.

Psalmy dzielimy na:

B agalne

Dzi kczynne

Pochwalne

Królewskie

Patriotyczno- religijne

M dro ciowe

PRZYPOWIE

= PARABOLA (z gr. parabole- zestawienie obok siebie)

To opowie

, zwykle o schematycznej ubogiej w realia fabule i stypizowanych postaciach, posiadaj ca dwa

znaczenia, dos owne i g bsze- alegoryczne lub symboliczne. Przedstawione w przypowie ci wydarzenia nie s
samodzielne znaczeniowo, maj charakter przyk adowy, s u

wyk adni jakie ogólnej my li filozoficznej,

religijnej i moralnej. Zachowanie i los postaci oznaczaj  pewne ponadczasowe zasady ludzkiego  ycia i stosunku
cz owieka  wobec  podstawowych  problemów  egzystencjalnych  i  filozoficznych.  Gatunek  ten  znany  te  jest  w
tradycji innych religii.
Jako  forma  o  charakterze  dydaktycznym,  przypowie

wykorzystywana by a przez pisarzy ró nych okresów

literackich. Cechy tego gatunku odnale

mo na w Ksi gach narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego

Adama Mickiewicza a tak e w literaturze XX wieku: A. Camus D uma , E. Hemingway Stary cz owiek i
morze .

PROROK
W religiach moj eszowej, chrze cija skiej, mahometa skiej, jest to cz owiek uznany za duchowego
przewodnika powo anego przez Boga do g oszenia i interpretowania woli boskiej oraz przepowiadania
przysz o ci.

APOKALIPSA
Dos ownie oznacza ods oni cie objawienie. Jest to szczególny rodzaj wypowiedzi biblijnej, który opisuje
tajemnice czasów ostatecznych. Proroctwo obrazuj ce losy wiata i ludzko ci, koniec

istnienia i S d Ostateczny.

Apokalipsa w. Jana nie jest jedyn Apokalips biblijn ale jest najwa niejsza- zamyka ca o

wi tej Ksi gi

jest momentem odniesie  i nawi za  pó niejszej literatury. Ksi ga ta zawiera widzenie  w. Jana, który prorokuje
koniec  wiata.  Przepowiada  przysz e  losy,  grozi  pociesza,  przestrzega  ludzko .  Apokalipsa  prezentuje  walk
dobra  ze  z em,  upadek  ludzko ci,  chaos  i  przywracanie  adu  wiata.  Ksi ga  ta  jest  tajemnicza  i  obfituje  w
ogromn  ilo ci  symboli.

PROFETYZM
G oszenie  proroctw przez  ludzi powo uj cych  si  na natchnienie  od  Boga.  Mowy proroków ujmowane  by y w
form  przemowy  samego  Boga.  Zawiera y  ocen  danej  spo eczno ci  i  post powania  jej  cz onków,  wizj
przysz ych  dziejów  wspólnoty  religijnej  lub  ca ej  ludzko ci.  Zawiera y  tak e  przestrogi,  napomnienia  i
wezwania do powrotu do autentycznej religijno ci.

APOSTO

Ucze Chrystusa powo any do g oszenia ewangelii, tak e krzewiciel chrze cija stwa.

Przeno nie szerzyciel, propagator jakie idei, nauki.

Aposto ami by o 12 uczniów Chrystusa (Piotr, Andrzej, Jakub St., Jan, Filip, Bart omiej, Tomasz, Mateusz,
Szymon, Jakub M ., Tadeusz, Judasz) to oni szerzyli nauk Chrystusa po jego wniebowst pieniu.

MESJASZ
W Starym Testamencie termin hebrajski oznaczaj cy namaszczonego króla lub kap ana, a tak e tytu
przys uguj cy maj cemu nadej

wybawcy narodu ydowskiego z rodu Dawida. W Nowym Testamencie tytu

Jezusa (grecki odpowiednik Chrystus). Mesjasz mia przynie wyzwolenie od z a i zmieni oblicze wiata.

WULGATA (od  ac.- vulgatus- najbardziej rozpowszechniony)
To  najwa niejsze  t umaczenie  (pierwsze  i  najd u ej  obowi zuj ce)  Starego  i  Nowego  Testamentu  na  acin .
Przek ad  ten  zosta  dokonany  w  IV  wieku  n.e.  przez  w.  Hieronima  (jeden  z  Ojców  Ko cio a-  teolodzy  z
pierwszych  lat  chrze cija stwa).  Uchwa ami  soboru  trydenckiego  (XVI  w.)  zosta  on  uznany  za  tekst
autentyczny i kanoniczny.

EGZEGEZA
Cz

biblistyki zajmuj ca si ustaleniem tekstów biblijnych. Do jej metod nale : krytyka tekstów, analiza

j zykowa  i  literacka,  krytyka  historyczna  (ustalenie  autora,  czasu  i  miejsca  powstania,  porównanie  z  t em
historycznym i geograficznym), historia oddzia ywania. Wyniki egzegezy s  podsumowywane w komentarzach
biblijnych.

10. ZNACZENIE POCHODZENIA BILBLIJNYCH ZWI ZKÓW

FRAZEOLOGICZNYCH.

HIOBOWA WIE

Hiob pochodzi z ziemi Us, sprawiedliwy i bogobojny wyznawca Boga, który zosta poddany próbie

wiary.  Bóg  zes a  na  niego  wszelkie  nieszcz cia:  tr d,  trz sienie  ziemi,  mier  cz onków  rodziny.  Hiob  nie
zapar  si  Boga,  a  On  w  zamian  za  bezgraniczne  pos usze stwo  wynagrodzi  mu  wszystkie  m ki  i  cierpienia.
Hiobowa wie  oznacza obecnie cierpienie.

WIE A BABEL

Przeno nie zam t i ba agan. Zbiorowisko ludzi o ró nych j zykach. Jest to biblijna opowie , która

motywuje powstanie ró nych j zyków. Potomkowie Noego chcieli zbudowa wysok wie , która mia a si ga
a do nieba. Bóg ukara ludzi za ich pych i pomiesza im j zyki.

SODOMA I GOMORA

By y to dwa miasta nad Morzem Martwym, ukarane przez Boga za szczególne grzechy ich

mieszka ców za nierz d, mordy gwa ty, chciwo . Miasta te zosta y zburzone. Okre lenie Sodoma i Gomora
oznacza miejsce, gdzie odbywaj si rzeczy niemoralne, wyst pne, jest inaczej miasto rozpusty.

RZE NIEWINI TEK

Po narodzeniu Jezusa Chrystusa król Herod boj c si wie ci o nowym królu ydowskim postanowi

zg adzi wszystkich ch opców do lat dwóch w Betlejem i okolicy. Wtedy spe ni y si s owa proroka Jeremiasza:

Krzyk us yszano w Rama

p acz i j k wielki.

Rachel op akuje swoje dzieci

i ni chce utuli si w alu.

Bo ich ju nie ma.

Rze niewini tek oznacza mier niewinnych, zabitych z czyjej nieprzemy lanej

dzy. Niewinne

dzieci z Betlejem by y pierwszymi m czennikami chrze cija skimi.

7 LAT T USTYCH I SIEDEM LAT CHUDYCH

S zwi zane ze snem faraona. ni o mu si , e z Nilu wysz o siedem krów pi knych i t ustych, które

zacz y si pa

w ród sitowia. Ale oto wysz o z Nilu siedem krów brzydkich i chudych. One za po ar y

siedem  krów  pi knych  i  t ustych.  Nast pnie  ni o  si  faraonowi  7  k osów  ci kich  od  ziarna,  a  potem  siedem
k osów  ja owych  i  zara onych  chorob .  Faraon  zaniepokojony  rozkaza  zawo a  wró bitów  egipskich,  którzy
mieli  wyja ni  jego  sen.  Nikt  jednak  nie  potrafi  wyt umaczy  tego  snu.  Wtedy  Faraon  kaza  wezwa  s ug
hebrajskiego  -  Józefa.  Józef  odpowiedzia  tak  Faraonowi:   Siedem  krów  pi knych  i  siedem  k osów  pi knych
oznacza siedem lat. Siedem za  krów chudych i brzydkich i  siedem k osów zniszczonych wiatrem wschodnim to
siedem  lat  g odu.  Bo  nadejdzie  siedem  lat   obfito ci  wielkiej  w  ca ym  Egipcie.  A  po  nich  nastanie  siedem  lat
g odu i pójdzie w niepami

ca a obfito w Egipcie. Obecnie s owa te znacz czasy obfito ci i urodzaju oraz

okres g odu i nieurodzaju.

SALOMONOWY WYROK

Salomon by królem, który uratowa dziecko, o które spiera y si dwie kobiety. Salomon wzi miecz

powiedzia :  Przynie cie  mi  miecz!.  Rozetnijcie  ywe  dziecko  na  dwoje  i  dajcie  po ow  jednej,  drug  po ow
drugiej.  Wtedy jedna z kobiet zawo a a:  Lito ci panie mój! Niech dadz  jej dziecko  ywe, aby cie tylko go nie
zabijali!  Tamta za  mówi a:  Niech nie b dzie ani moje ani twoje. Rozetnijcie!  Na to król powiedzia :   Dajcie
tamtej  ywej dziecko i nie zabijajcie go. Ona jest Matk !  Obecnie s owa te oznaczaj nieograniczon  m dro
cz owieka,  który  rozwi zuje  skomplikowane  problemy  dzi ki   umys owi  danemu  od  Boga,  który  przewy sza
innych.

MANNA Z NIEBA

Jest to jeden z cudów, które bóg zes a narodowi izraelskiemu, w druj cemu przez pustyni do ziemi

obiecanej. Podró trwa a 40 lat. Bóg ywi w druj cych przez pustyni zsy aj c im jad o zwane mann . Manna
z nieba oznacza cudowny dar z , ratunek który daje Bóg.

ZAMIENI SI W S UP SOLI

Wi e si to z miastem Sodom i Gomor , w której panowa nierz d, nienawi i chciwo . Bóg zes a

na  te  miasta  deszcz  siarki  i  ognia.  Lot,  jego  ona,  Abram  i  Sara  dostali  znak  od  Boga  i  po piesznie  opu cili
miasto,  ale  ona  Lota  obejrza a  si  za  siebie  i   zamieni a  si  w  s up  soli.  Obecnie  zamieni  si  w  s up  soli
oznacza  nieokre lone  pot nie  zdziwienie  ludzkie,  na  widok  jakiego  strasznego,  przera aj cego  zjawiska  i
zamarcie ze strachu, przera enie, skamienie  z przera enia. .

EGIPSKIE CIEMNO CI

By a to jedna z plag egipskich, Ciemno ci trwa y trzy dni. Dzisiaj ciemno ci egipskie oznaczaj

nieprzeniknione ciemno ci.

ZAKAZANY OWOC

W Edenie ros o drzewo poznania dobra i z a. Bóg zabroni Adamowi i Ewie spo ywa owocu z tego

drzewa. Jednak pewnego dnia w (symbol kuszenia, zdrady. Z a i Szatana)

namówi Ew , aby zerwa a owoc

i obieca , e wtedy posi dzie wiedz i m dro

samego Boga. Adam i Ewa Skosztowali owocu, a Bóg, za ten

wyst pek wyrzuci ich z Raju. W obecnych czasach jest to symbol zawieraj cy w sobie element pokusy, która
jest tym wi ksza, im wi kszy jest zakaz poznania. Oznacza to rzeczy pozornie warto ciowe, które na prawd s
szkodliwe, sprowadzaj ce z o.

PLAGI EGIPSKIE

By y to plagi, jakie sprowadzi Bóg przez Moj esza na Egipt, poniewa faraon nie chcia wypu ci

narodu Izraelskiego z Egiptu i uwa a ich za swoich niewolników. By o 10 plag egipskich:

woda Nilu zamieni a si w krew

pó niej plaga ab

plaga komarów

much

zaraza byd a

wrzody i pryszcze

grad niszcz cy plony

szara cza

ciemno ci trwaj ce trzy dni

zes anie anio a mierci i wymarcie pierworodnych synów Egiptu

Obecnie plagi egipskie oznaczaj straszn kar , kataklizm, plag , kl sk upraw.

KAINOWE PI TNO

Jest to pi tno zbrodniarza, bratobójcy. Kain z Zazdro ci o mi o Boga zabi swojego brata Abla, za co

bóg napi tnowa go znamieniem na czole. Biblijny motyw Kaina oznacza bratobójstwo.

CIERNIOWA KORONA
Korona, któr za o ona zosta a Mesjaszowi - Jezusowi Chrystusowi przed ukrzy owaniem. Jest to symbol m ki
pana Jezusa.