M E T O D A P R O J E K T U

Materiały metodyczne dla nauczycieli bibliotekarzy. Metoda projektów

I . Z N A C Z E N I E T E R M I N U

P R O J E K T t o

( w g S ł o w n i k a w y r a z ó w o b c y c h

J . T o k a r s k i e g o )

zamierzony plan

działania, postępowania

pomysł, plan, szkic

jakiegoś przedsięwzięcia

dokument zawierający

rysunki techniczne,

obliczenia, opisy, koszto-

rysy (np. plan budowy,

modelu, itp.)

I I . K R Ó T K A H I S T O R I A M E T O D Y P R O J E K T Ó W

Metodę projektów zaczęto wdrażać w Stanach Zjednoczonych w pierwszych latach XX w.

Pod określeniem tym rozumiano wówczas uczniowską działalność praktyczną, nastawioną na wy-
tworzenie jakiegoś produktu. Początkowo stosowano ją w szkolnictwie ogólnokształcącym do prac
ręcznych oraz w szkolnictwie zawodowym.
W

związku z powszechnie narastającą krytyką pod adresem szkoły tradycyjnej, nastawionej

na przekazywanie uczniom usystematyzowanych wiadomości, zgodnie z planem i programem nauczania,
(w ramach poszczególnych przedmiotów), metoda projektów stopniowo zdobywała coraz większą popular-
ność. Propagatorami metody byli tacy pedagodzy, jak William H. Kilpatrick, John Dewey, John Alfred
Stevenson.

P R O J E K T

t o o d w a ż n e , p l a n o w e d z i a ł a n i e w y k o n y w a n e

z c a ł y m s e r c e m w ś r o d o w i s k u s p o ł e c z n y m

( w g W . H . K i l p a t r i c k ’ a )

Po II wojnie światowej metoda przeżywała renesans w Europie Zachodniej.

Praca metodą projektów stała się drogą realizacji szkoły alternatywnej, w której zrezygnowano
z systemu klasowo-lekcyjnego na rzecz projektów integrujących różnorodne treści oraz odchodzono
od programów nauczania przedmiotowego na rzecz swobodnej działalności dziecka, opartej na jego
zainteresowaniach.

W Polsce podejmowano próby stosowania metody w okresie międzywojennym – w 1930 r.

wydano książkę J. A. Stevenson’a „Metoda projektów w nauczaniu” – ale stosowana była ona
sporadycznie i bez większych efektów dydaktycznych.
Dopiero ostatnio, na fali reformy polskiej oświaty, metoda projektów powróciła do łask. Początkowo
wdrażana była w wychowaniu obywatelskim oraz w szkolnictwie zawodowym, głównie liceum tech-
nicznym.

Materiały metodyczne dla nauczycieli bibliotekarzy. Metoda projektów

I I I . C H A R A K T E R Y S T Y K A M E T O D Y P R O J E K T Ó W

Metodę projektów, pokrewną takim metodom kształcenia jak nauczanie problemowe czy

warsztaty twórcze, zalicza się do metod aktywizujących. Pozwala ona na łączenie różnych treści
w spójną całość, na inspirowanie uczniów do twórczej pracy i samodzielności w działaniu, na prak-
tyczne zastosowanie wiedzy i umiejętności.
Właściwie umożliwia realizację każdego zamierzenia związanego z programem szkoły, ale z uwagi
na swą specyfikę znakomicie nadaje się do realizacji ścieżek międzyprzedmiotowych.
Ideą ścieżki edukacyjnej jest bowiem integracja międzyprzedmiotowa, a więc wskazywanie uczniom
związków pomiędzy różnymi naukami i dziedzinami życia oraz ich wykorzystanie w konkretnych
działaniach.

Istota metody i jej cechy

Cechy projektu

Warunki, jakie muszą być spełnione

ma wyznaczone cele

które uczniowie znają, rozumieją

i akceptują

ma określone sposoby realizacji,

metody pracy, działania

uczniowie znają metody

i formy realizacji projektu

realizacja projektu rozciągnięta jest

w czasie, ale terminy ukończenia

całości i poszczególnych etapów są

określone

uczniowie znają terminy realizacji

etapów projektu oraz termin

zakończenia projektu

niezbędne jest wykorzystanie

pewnych zasobów – pieniądze,

sprzęt, baza lokalowa, osoby lub

instytucje wspierające realizację

projektu

zabezpieczone są środki i/lub

zasoby na jego realizację

uczniowie pracują

najczęściej w grupach (choć są także

projekty realizowane indywidualnie)

dobieranych na podstawie

ustalonych kryteriów

realizowany jest przez określone

osoby lub zespoły osób,

z uwzględnieniem podziału zadań

ma ustalone sposoby mierzenia

stopnia realizacji zakładanych celów

uczniowie znają sposoby mierzenia

oraz kryteria oceny

rezultaty pracy prezentowane

są publicznie

uczniowie znają sposoby i metody

prezentacji swojej pracy

Materiały metodyczne dla nauczycieli bibliotekarzy. Metoda projektów

zerwanie z zasadą dominacji

nauczyciela – rola nauczyciela

ogranicza się do stworzenia warun-

ków pracy dla uczniów, motywowa-

nia ich oraz towarzyszenia im

w procesie poznawczym (monito-

rowanie pracy grupy, wspieranie

w rozwiązywaniu problemów) ;

nauczyciel jest doradcą grupy

uczniów realizującej projekt

dobra współpraca w zespole, ucznio-

wie potrafią dokonać podziału zadań

i współdziałać na drodze ich realizacji

oraz wspólnie rozwiązywać rodzące

się problemy

I V . R O DZ A J E P R O J E K T Ó W w e d ł u g k r y te r i ó w p o d z i a ł u

Struktura projektu

projekt silnie ustrukturyzowany

projekt słabo ustrukturyzowany

ograniczona samodzielność uczniów

nauczyciel określa wymagania co do zakresu projektu

i spodziewanych efektów jego realizacji

stosowany wówczas, gdy uczniowie po raz pierwszy

pracują metodą projektów i nie mają doświadczenia

przewiduje dużą samodzielność uczniów
zarówno na etapie wyboru tematu, zakre-

su projektu, określenia problemu i spo-

sobów jego rozwiązania oraz sposobów

prezentacji efektów pracy

Forma pracy uczniów

projekt jednorodny

projekt zróżnicowany

realizowany przez uczniów lub zespoły w tym samym
czasie

służy osiągnięciu tego samego celu, np. wszyscy

uczniowie wykonują biznes plan firmy, wybierając je-

dynie inny profil i zakres działania przedsięwzięcia

efektem realizacji projektu są różne cele
osiągane przez zespoły uczniowskie

może być realizowany jednocześnie lub

przesunięty w czasie, tak by tematykę do-

stosować do programu nauczania

Zakres materiału kształcenia

projekt przedmiotowy

projekt modułowy

projekt

interdyscyplinarny

temat obejmuje zakres jednego

przedmiotu

może być wykorzystywany do:

prezentacji nowego materiału,

rozszerzenia tematyki poza obowiąz-

kowy program nauczania,

porządkowania wiedzy i umiejętności
według określonego zamysłu, np.

projekty przekrojowe jako forma

powtórzenia materiału nauczania

dotyczy obszaru treściowego

zawartego w module nauczania

efektem finalnym tego pro-

jektu powinien być wytwór,

świadczący o umiejętnościach

zarówno umysłowych,
jak i praktycznych uczniów,

jakie uczeń powinien mieć

po zakończeniu kształcenia

w module

ma na celu integrację

wiedzy oraz umiejętności

z różnych przedmiotów

prowadzić go może jeden

lub wielu nauczycieli

realizacja projektu daje
uczniowi możliwość spoj-

rzenia na problem z róż-

nych stron

Materiały metodyczne dla nauczycieli bibliotekarzy. Metoda projektów

Podział pracy

projekt indywidualny

projekt zespołowy - grupowy

realizowany przez pojedynczego

ucznia

realizowany przez zespoły uczniów

projekt międzyklasowy

projekt klasowy

projekt grupowy

Cele projektów – charakter działania

projekt badawczo –

poznawczy

projekt techniczny

projekt- przedsięwzięcie

zorientowany na działalność

poznawczą, mającą na celu:

opis rzeczywistości przyrodni-
czej, społecznej, gospodarczej,

technicznej, kulturowej) ; projekt

typu „opisać” – odpowiada na

pytanie „jaka jest rzeczywistość?”

projekt typu badawczego polega

na zebraniu i usystematyzowa-
niu informacji na drodze postę-

powania badawczego – ekspe-

ryment, krytyczna analiza litera-

tury, sondaż diagnostyczny (an-

kieta, wywiad) ; projekt typu
„sprawdzić i „odkryć"

zorientowany na działalność

praktyczną

pozwala uczniowi przyswoić
sobie wiedzę techniczną

oraz kształci jego umiejęt-

ności zawodowe

może mieć charakter projek-

tu konstrukcyjnego – opra-

cowanie dokumentacji kon-
strukcyjnej wyrobu

może być ukierunkowany na

wykonanie jakiegoś wyrobu

projekt zorientowany na dzia-

łalność praktyczną, polega-

jącą na podjęciu jakiejś akcji

celem jest realizacja jakiegoś

działania, przedsięwzięcia na

terenie klasy, szkoły lub w naj-

bliższym środowisku np. szkol-

ny piknik z okazji Dnia Dzieka,

aukcja staroci, szkolne przed-
stawienie, organizacja giełdy

pomysłów, wystawa prac

uczniowskich, organizacja akcji

„Sprzątanie świata”, festyny,

konkursy, itp.

projekt typu „usprawnić”, „wy-

konać”

Zasięg projektów – teren działania

projekt szkolny

projekt lokalny

projekt ogólnopolski

tematyka związana z
działaniami podejmo-

wanymi na terenie

szkoły

projekt lokalny może być wykonywany
na zlecenie gminy

może być zgłoszony do konkursu lokalne-

go i prezentowany na forum pozasz-

kolnym lub w szkole w obecności przed-

stawicieli zainteresowanych instytucji

realizowany w ramach różnego
rodzaju konkursów ogólnopol-

skich, np. wynalazczych, tech-

nicznych bądź dotyczących

przedsiębiorczości młodzieży

Sposób prezentacji

typowa prezentacja

przedstawienie efektów pracy

prezentacja przedstawiająca przebieg pracy, wykona-

nych badań, zebranych informacji oraz zaprezento-

wanie wypracowanych wniosków, w formie pisemnych

sprawozdań, esejów, wygłoszenia referatu bądź innych

form utrwalających słowo i obraz – albumów, folderów,
przewodników, kronik, filmów wideo, rysunków, na-

grań dźwiękowych itp.

prezentacja efektów pracy przybiera for-

mę:

przedstawienia – inscenizacji,

wystawy prac uczniów z komentarzem,

wycieczki, itp.

Materiały metodyczne dla nauczycieli bibliotekarzy. Metoda projektów

V . E T A P Y R E A L I Z A C J I M E T O D Y P R O J E K T Ó W

E T A P I – P R Z Y G O T O W A N I E P R O J E K T U

Czynności nauczyciela

Czynności ucznia

1. wybór zagadnienia do realizacji metodą projektów:

czy zagadnienie może zainteresować uczniów?

czy uczniowie będą mieli dostęp do różnych
źródeł informacji?

czy materiał do którego dotrą uczniowie daje
możliwość samodzielnej pracy?

2. przygotowanie uczniów do pracy metodą projektów
3. wprowadzenie uczniów w zagadnienie, wzbudzenie

zainteresowania uczniów tematem ; wskazanie
ewentualnych problemów oraz możliwości poszuki-
wania rozwiązania z wykorzystaniem metody pro-
jektów

4. dobór grup do realizacji projektu
5. opracowanie instrukcji do projektu

1. zapoznanie się z istniejącymi dobrymi

przykładami

2.  dobór zespołu do realizacji projektu
3.  wybór tematu
4.  zebranie wstępnych informacji i rozwa-

żenie szansy realizacji projektu

5. rozpoznanie źródeł informacji, określe-

nie zasobów

6. opracowanie szczegółowego planu

działania (harmonogramu)

7. współudział w określeniu kryteriów

oceny projektu i opracowaniu kontraktu

E T A P I I – R E A L I Z A C J A P R O J E K T U

Czynności nauczyciela

Czynności ucznia

1. regularne spotkania kon-

sultacyjne z uczniami

2. systematyczna obserwacja

i ocena postępów uczniów
w pracach nad projektem

3. zapewnienie uczniom sa-

modzielności w podejmo-
waniu działań przy jedno-
czesnym służeniu pomocą
w razie potrzeby

1. podejmowanie systematycznych działań zmierzających do roz-

wiązania szczegółowych problemów związanych z realizowanym
projektem

2.  uczestniczenie w konsultacjach organizowanych przez nauczyciela
3.  zbieranie i gromadzenie informacji
4.  dokonywanie selekcji oraz analizy gromadzonych informacji
5.  wnioskowanie ukierunkowane na wybór optymalnego rozwiązania
6.  wykonanie projektu w praktyce, o ile było to założone w celach
7.  opracowanie sprawozdania zgodnie z określonymi wymogami
8.  przygotowanie prezentacji i prezentacja projektu

E T A P I I I – O C E N A P R O J E K T U

Czynności nauczyciela

Czynności ucznia

1. ocena sprawozdania z realizacji projektu
2. ocena wytworu materialnego, projektu

przedsięwzięcia, lub prezentacji projektu

ocena pracy grupowej

1.  samoocena
2.  ocena pracy zespołowej
3.  analiza popełnionych błędów

Materiały metodyczne dla nauczycieli bibliotekarzy. Metoda projektów

Instrukcja, harmonogram, kontrakt

1. Instrukcja
Instrukcję przygotowuje nauczyciel ; może być także przygotowywana we współpracy z uczniami.
Instrukcja powinna zawierać wszystkie istotne dla treści i formy realizowanego projektu informacje,
czyli:

temat projektu i cele jego realizacji

zadania, które uczniowie mają wykonać, by owe cele osiągnąć

źródła, w których mogą poszukiwać informacji

terminy realizacji poszczególnych etapów i całego przedsięwzięcia oraz terminy
konsultacji

określenie sposobu i czasu prezentacji

kryteria oceny projektu oraz ocen etapowych.

INSTRUKCJA

2. Harmonogram
Harmonogram to instrukcja (plan działania) do projektów działania lokalnego.

HARMONOGRM

szczegółowy opis i terminarz realizowanych etapów działania, wraz ze wskaza-
niem osób odpowiedzialnych za realizację poszczególnych czynności lub zadań

cele jakie uczniowie chcą osiągnąć w wyniku swojej pracy

listę osób i instytucji, ze strony których spodziewają się uzyskać wsparcie

określenie ewentualnych trudności na drodze realizacji projektu i proponowane
środki zaradcze

ustalenie ewentualnych kosztów bądź środków do realizacji zadania.

3. Kontrakt
Najlepiej gdy sporządzony jest w formie pisemnej i określa.

temat projektu i zakres prac projektowych,

KONTRAKT

terminy wykonania poszczególnych etapów pracy oraz termin zakończenia
projektu,

kary za niedotrzymanie terminu,

sposób komunikowania się z nauczycielem prowadzącym projekt oraz innymi na-
uczycielami, w przypadku projektu interdyscyplinarnego,

kosztorys realizacji projektu, ze wskazaniem na płatnika,

terminy korzystania z potrzebnej bazy szkolnej – laboratoriów, pracowni, itp.

datę zawarcia kontraktu oraz podpisy nauczyciela i uczniów,

inne informacje ważne dla istoty realizowanego projektu.

Materiały metodyczne dla nauczycieli bibliotekarzy. Metoda projektów

V I . Z A L E T Y M E T O D Y P R O J E K T Ó W

F O R M A L N E

M e t o d a p r o j e k t ó w

może być stosowana na wszystkich poziomach nauczania
umożliwia odejście od nauczania przedmiotowego i od systemu klasowo- lekcyjnego ;

zrywa z nauczaniem tradycyjnym

sprawia, że nauczyciel przestaje być ekspertem w swojej dziedzinie – nieomylnym „podawa-

czem wiedzy”, a staje się raczej animatorem wspierającym ucznia na drodze zdobywania wiedzy

wykorzystuje najrozmaitsze formy pracy grupowej
posiada interdyscyplinarny charakter – realizacja projektu wymaga penetrowania wiedzy

z różnych przedmiotów nauczania

„wymusza” współdziałanie nauczycieli różnych przedmiotów
zaleca, by projekt realizowany był w szerszym środowisku społecznym – w fabryce, biblio-

tece, domu pomocy społecznej, teatrze, muzeum, zoo, itp. co sprzyja zacieraniu granic
między życiem szkolnym i pozaszkolnym

sprawia, że we wszystkich fazach realizacji projektu uwzględniane są indywidualne zaintereso-

wania, zdolności, aspiracje i potrzeby ucznia

scala proces uczenia się zorganizowanego i planowego z uczeniem „mimo woli” i „ z życia”
umożliwia zdobywanie wiedzy:

poprzez samodzielne rozwiązywanie problemów, a nie na zasadzie pamięciowego przy-
swajania,

z jednoczesnym wykorzystywaniem wiedzy w praktyce

wzmaga aktywność uczniów, skłania do korzystania z innych - niż podręcznik - źródeł

informacji

uatrakcyjnia naukę szkolną – szkoła staje się miejscem wyzwalania postaw twórczych

uczniów

rozbudza postawy badawcze i innowacyjne, budzi ciekawość
wyzwala wyobraźnię i rozwija krytycyzm

uczy

planowania

pracy

charakteryzuje się tym, że orientowanie się na proces jest równie ważne jak orientowanie

się na produkt, w związku z czym uczeniu się zachowań społecznych nadaje się taką samą
rangę jak zdobywaniu wiedzy ; „jak” jest równie ważne jak „co”

umożliwia odejście od tradycyjnego sposobu oceniania uczniów:

procedura oceniania jest częścią projektu toteż sami uczniowie uczestniczą w jej two-
rzeniu i tym samym ją akceptują,

oceniania dokonuje się raczej w fazie realizacji projektu, a nie w fazie końcowej, ocenie

podlega bowiem jakość wspólnej pracy, a nie efekt końcowy,

uczeń ma prawo do własnej oceny zarówno sposobu wykonania zadania, jak i osiągnię-
tego wyniku

sprzyja powiązaniu działalności praktycznej z pracą umysłową oraz wiedzy już nabytej z wiedzą

zdobywaną

Każdy projekt jest unikatowy.

Materiały metodyczne dla nauczycieli bibliotekarzy. Metoda projektów

W Y C H O W A W C Z E

M e t o d a p r o j e k t ó w

uczy pracy zespołowej, ze wszystkimi wynikającymi z tego implikacjami:

umiejętności podziału zadań,

grupowego rozwiązywania problemów i konfliktów,

grupowego podejmowania decyzji i ponoszenia za nie odpowiedzialności,

kierowania zespołem,

motywowania do działania,

współdziałania i współpracy prowadzącej do osiągnięcia wspólnie zamierzonych celów

uczy samodzielności w wyznaczaniu celów i podejmowaniu decyzji - zespół inicjuje,

negocjuje, planuje zadania i realizuje projekt, a także ocenia efekty jego wykonania

kształtuje zachowania społeczne: uczy wzajemnej pomocy i wspierania się, akceptacji,

tolerancji, zaufania, respektowania i poszanowania praw innych, umiejętności skutecznego
komunikowania się - dyskutowania, argumentowania, przekonywania i negocjowania

służy „demokratyzacji życia” społecznego w szkole i poza nią z uwagi na to, że znosi

różnice pomiędzy pracą fizyczną i umysłową oraz zaciera różnice między uczniem słabym

i dobrym
Ponadto:

projekt klasowy integruje klasę

projekty ukierunkowane na działania praktyczne uczą dokładności, precyzji, cierpliwości,

kształtują upór w pokonywaniu trudności, stwarzają możliwość planowania i rozliczania budżetu,
uczą poszukiwania sojuszników chętnych do wsparcia akcji

realizacja projektów na rzecz środowiska lokalnego kształtuje ofiarność i miłość bliźniego,

otwartą postawę na potrzeby osób potrzebujących, obywatelską postawę

prezentacja projektu stwarza okazję pokonywania stresu i tremy przed publicznymi

wystąpieniami

V I I . P O D S U M OW A N I E

PROJEKT jako metoda stosowana edukacji oznacza:

duże, długofalowe zadanie realizowane samodzielnie przez uczniów przy założeniu, że

uczniowie mają decydujący głos na etapie wyboru tematu (inicjowanie problemu), planowania
i podejmowania decyzji o metodach realizacji zadania oraz kryteriach oceny ich pracy

na wstępnym etapie realizacji przyjęcie i określenie zasad, reguł i procedur postępowania

obowiązujących zarówno uczniów, jak i nauczycieli

ograniczenie roli nauczyciela – nauczyciel jako osoba wspierająca, wyzwalająca inicjatywę

oraz monitorująca przebieg prac grupy uczniów.

Stosowanie metody projektów jest przejawem podejścia przedsiębiorczego w nauczaniu, które
w przeciwieństwie do podejścia tradycyjnego:

skupia się na procesie dochodzenia do wiedzy, a nie na treści
ucznia, a nie nauczyciela, stawia w centrum zainteresowania
z nauczyciela czyni organizatora procesu kształcenia, a nie nieomylnego eksperta w swojej

dziedzinie

sprawia, że uczniowie aktywnie uczestniczą w procesie kształcenia i pracują zespołowo
kładzie nacisk na zastosowanie teorii w praktyce
ma charakter interdyscyplinarny
umożliwia uczenie się na błędach jako przeciwwagę lęku przed popełnieniem błędu
zakłada elastyczność w ustalaniu tematyki zajęć, a nie sztywne trzymanie się programu nauczania.

Materiały metodyczne dla nauczycieli bibliotekarzy. Metoda projektów

Stosowanie metody projektów wymaga rozwiązania wielu problemów organizacyjnych.
Niezbędne jest zarówno wsparcie ze strony dyrekcji jak i akceptacja rady pedagogicznej.

Wątpliwości budzi także skuteczność przyswajania przy jej pomocy faktów i pojęć oraz stopień
opanowania treści programowych przez odbiorców prezentacji, czyli tych uczniów, którzy nie
uczestniczyli w realizacji danego projektu.

oprac. Beata Zych

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka

Warszawa, ul. Gocławska 4

Przykładowa instrukcja

I. Temat projektu

...............................................................................................................................................

II. Cel(e)

1. .........................................................................................................................................

2. .........................................................................................................................................

3. .........................................................................................................................................

III. Zadania, które trzeba wykonać aby zrealizować cele projektu:

1. .........................................................................................................................................
2. .........................................................................................................................................

3. .........................................................................................................................................

4. .........................................................................................................................................

IV. Źródła, z których możesz skorzystać

Ludzie

(kto)

............................................................................................................................

...............................................................................................................................................

Instytucje

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................................

Inne

.......................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

V. Terminy konsultacji z nauczycielem

Grupa (nazwa, nr)

Termin konsultacji

Gr. I.

co drugi wtorek, godz.13.30

VI. Termin prezentacji ...................................................................................................................

VII. Jak przedstawimy efekty naszej pracy? .....................................................................................
.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

Materiały metodyczne dla nauczycieli bibliotekarzy. Metoda projektów

VIII. Co będziemy brali pod uwagę przy ocenie? ..............................................................................

.....................................................................................................................................................

Autorefleksja

Działania dobre

Działania wymagające poprawy

Co? Jak?

Żródło: Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B. Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Kielce 2000

L i t e r a t u r a

1. Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B.: Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Kielce 2000

2. Chałas K.: Metoda projektów i jej egzemplifikacja w praktyce. Warszawa 2000

3. Goźlińska E.: Propozycja metodyczna. Co warto wiedzieć na temat metody projektów.

Zawodowiec

1999 nr 2 s. 17-22

4. Grondas M.: Projekt jako narzędzie integracji międzyprzedmiotowej. Program Nowa Szkoła. Warszawa

1999

5. Helm J.H., Katz L.G.: Mali badacze. Metoda projektu w edukacji elementarnej. Warszawa 2003

6. Interaktywne metody nauczania z przykładami konspektów. Red. M. Jadczak. Toruń 2001

7. Królikowski J.: Projekt edukacyjny. Warszawa 2000

8. Mikina A., Zając B.: Jak wdrażać metodę projektów? Kraków 2001

9. Miłuch-Szewczyk E.: Projekt edukacyjny.

Nowe w Szkole 2001/2002 nr 4 s. 2-3

10. Nowacki T. W.: O metodzie projektów. Warszawa 1999

11. Projekt edukacyjny i inne formy uczenia się we współpracy. Red. D. Kitowska. Piła 2003

12. Rau K., Ziętkiewicz E.: Jak aktywizować uczniów. Poznań 2000

10. Szymański M. S.: O metodzie projektów. Warszawa 2000

13. Szymański M. S.: Z historii metody projektów.

Kwartalnik Pedagogiczny 1999 n2 2 s. 3-27

14. Śmigielski J.: Metoda projektów w edukacji.

Edukacja Medialna 2001 nr 2 s. 46-49

15. Uhman G.: Metoda projektów w średniej szkole zawodowej. Wyd. 2. Warszawa 1999

16. Uczenie metodą projektów. Red. B.D. Gołębniak. Warszawa 2002

17. Wójcicka E. : Projekty edukacyjne na zajęciach z edukacji czytelniczej i medialnej.

Biblioteka w Szkole

2001 nr 10 s. 1-5

18. Wyszyńska K.: Czym jest metoda projektów?

Życie Szkoły 2001 nr 9 s.549-552

Document Outline