background image

 
 

 
 

 

 
 

Kolektor próżniowy rurowy 

IB-SOL 

 

 
 

 

 

Instrukcja doboru, montażu, uruchomienia  

i eksploatacji 

 
 
 
 
 
 
 
 

background image

 

 

 

- 2 -

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 

tel./fax +48 32  643-2687 

 
 
 

„INSBUD” promuje politykę rozwoju. Prawo do wprowadzania zmian i usprawnień w 

produktach i instrukcjach bez uprzedniego powiadomienia zastrzeżone! 

 

 

 

16.02.06 

background image

 

 

 

- 3 -

1.  Informacje ogólne ................................................................................................................... - 4 - 
2.  Ogólna charakterystyka........................................................................................................... - 5 - 
3.  Zasada działania...................................................................................................................... - 5 - 

3.2. Rury próżniowe "heat pipe"................................................................................................. - 5 - 
3.3. Rury próżniowe wysokiej wydajności SHCMV.................................................................. - 7 - 

4.  Dane techniczno robocze ........................................................................................................ - 8 - 

4.1. 

Rury próżniowe............................................................................................................... - 8 - 

4.2. 

Kolektory próżniowe „Heat-Pipe” .................................................................................. - 8 - 

5.  Zawartość zestawu z kolektorem próżniowym „Heat-Pipe” ................................................ - 10 - 
6.  Montaż pojedynczego kolektora próżniowego ..................................................................... - 10 - 
7.  Łączenie kolektorów w pola. ................................................................................................ - 15 - 
8.  Dobór .................................................................................................................................... - 17 - 

8.1. Wspomaganie c.w.u. .......................................................................................................... - 17 - 
8.2. Wspomaganie c.w.u. i ogrzewania..................................................................................... - 18 - 

9.  Schematy montażowe i planowanie systemów solarnych .................................................... - 19 - 

9.1. 

Wspomaganie c.w.u. ..................................................................................................... - 19 - 

9.2. 

Wspomaganie c.w.u. i c.o. ............................................................................................ - 20 - 

10. 

Montaż instalacji solarnej ................................................................................................. - 23 - 

10.1. 

Orurowanie, izolacja i podstawowe wytyczne.......................................................... - 23 - 

10.2. 

Czujnik kolektora...................................................................................................... - 25 - 

10.3. 

Stacja solar ................................................................................................................ - 25 - 

10.4. 

Naczynie wzbiorcze i ciśnienie robocze ................................................................... - 27 - 

10.5. 

Nastawa przepływu nominalnego ............................................................................. - 29 - 

10.6. 

Sterowanie................................................................................................................. - 29 - 

10.7. 

Magazynowanie energii w zasobnikach c.w.u.......................................................... - 29 - 

11. 

Eksploatacja, naprawa i konserwacja układu.................................................................... - 30 - 

11.1. 

Kontrola stanu i wymiana uszkodzonej rury próżniowej.......................................... - 30 - 

11.2. 

Kontrola stanu medium............................................................................................. - 31 - 

11.3. 

Kontrola stanu zasobników wodnych ....................................................................... - 31 - 

12. 

Warunki gwarancyjne i karta gwarancyjna....................................................................... - 32 - 

background image

 

 

 

- 4 -

1.  Informacje ogólne 

 

Badania zasobów helioenergetycznych na obszarze Polski były prowadzone w przeszłości przez 

Państwowy Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Wnioski wynikające z zebranych wyników 
tych badań uzasadniają dostatecznie potrzebę rozwoju metod racjonalnego wykorzystania 
posiadanych zasobów helioenergetycznych. Badania pokazały,  że z energii słonecznej można 
uzyskać nawet moc o wartości 1000kWh/m2 z odchyłkami +/- 10%. 

W jaki sposób wykorzystać  tą energię? Najprostszym urządzeniem do jej praktycznego 

wykorzystania jest kolektor słoneczny. Do czego wykorzystać energię z kolektora słonecznego? 

Najbardziej popularnym wykorzystaniem energii słonecznej jest zastosowanie jej do 

dogrzewania c.w.u. Prawidłowo zaprojektowane i wykonane instalacje solarne mogą pokrywać od 
50 do 80% rocznego zapotrzebowania na energię cieplną dla podgrzania ciepłej wody użytkowej! 
Energii w pełni darmowej! W okresach ciepłych, wody użytkowej zupełnie nie podgrzewamy, 
kolektor świetnie sobie z tym radzi. 

Mamy kilka możliwości wykorzystania energii z kolektorów do dogrzania c.w.u. Najprostszym 

rozwiązaniem jest stosowanie zbiornika gorącej wody użytkowej dogrzewanego elektrycznie. 
Instalacje takie stosuje się w budynkach, w których nie ma możliwości dogrzewania c.w.u. za 
pomocą pieca. Grzałka elektryczna znajdująca się wewnątrz zbiornika, w pełni współpracuje 
z automatyką systemu solarnego, co skutkuje minimalnym zużyciem energii elektrycznej. W takim 
przypadku oszczędzamy na zakupie pieca grzewczego. 

Drugim sposobem jest wykorzystanie pieca grzewczego. Jeśli planujemy zamontowanie pieca, 

lub takowy posiadamy, niewątpliwie takie rozwiązanie będzie o wiele tańsze. Schemat takiej 
instalacji przedstawiono na rysunku nr 1. 

 

Rysunek 1: Schemat typowego układu solarnego do ogrzewania c.w.u. 

background image

 

 

 

- 5 -

Bardzo rzadko wykorzystujemy 100% możliwości kolektora słonecznego w dni upalne, 

dlatego coraz częściej instalacje solarną wykorzystuje się do ogrzewania np. wody w basenach 
kąpielowych. Mamy darmową ciepłą wodę. 

Energia z kolektorów może być również bardzo dobrym uzupełnieniem do centralnego 

ogrzewania. Technologie kompleksowej instalacji dla ciepłej wody użytkowej, basenu kąpielowego 
i wspomagania ogrzewania budynku zasilanej energią z baterii kolektorów, kotła c.o. i kominka 
będą poruszane w dalszej części instrukcji.  

Kolektory próżniowe IB-Sol są najnowocześniejszym produktem w dziedzinie techniki solarnej. 

Sprawność próżniowych kolektorów jest nieporównywalnie większa od dotychczas stosowanych 
kolektorów płaskich. 

2.  Ogólna charakterystyka  

o

 

Wysokiej jakości dwuścienne rurki próżniowe wykonane ze szkła borowo-krzemowego (3,3) 

zapewniające doskonałą izolację termiczną i wysoką odporność na uderzenia mechaniczne.  

o

 

Wytrzymuje uderzenia gradu o średnicy 25mm  

o

 

Efektywność absorbera na poziomie 93%  

o

 

Efektywność emisji (odbicia) na poziomie 6%  

o

 

Próżnia pomiędzy rurkami osiąga 0,05 Pa  

o

 

Wewnętrzna rurka pokryta specjalną warstwą absorpcyjną AL/N/AL o doskonałych 

właściwościach absorpcyjnych promieniowania słonecznego i rozproszonego.  

o

 

Miedziane rurki odbioru ciepła - szybkie przekazywanie ciepła  

o

 

Skraplacz rurki odbioru ciepła lutowany srebrem - odpowiedni do pracy pod ciśnieniem  

o

 

Kształt rurki odbioru ciepła wywołuje turbulentny przepływ wody dla optymalnego 

przekazywania ciepła  

o

 

Izolacja z wełny szklanej (bardziej przyjazna środowiska od poliuretanu)  

o

 

Zespół odbiorczy ciepła (wymiennik kolektora) wykonany z miedzi a jego obudowa 

z blachy nierdzewnej, zapewnia długotrwałą eksploatację i estetyczny wygląd  

o

 

Wysoka efektywność przez cały rok, zarówno w okresie letnim jak i zimowym  

o

 

Długa  żywotność, wszystkie elementy konstrukcyjne i obudowy wykonane ze stali 

nierdzewnej.  

o

 

Nawet po uszkodzeniu lub zniszczeniu jednej lub kilku rur, kolektor nadal pracuje 

(z mniejszą efektywnością o uszkodzone rury). Wymiana rur jest łatwa i prosta. Wyjęcie rur 
nie powoduje wypływu medium. 

o

 

Mała pojemność cieplna powoduje, że odbiór ciepła następuje już po 5 sekundach od 

momentu, gdy miedziana rurka osiągnie 25 

o

C  

o

 

Elementy refleksyjne odbijają promienie słoneczne wprost na rurę próżniową, tak, że 

absorpcja promieni jest możliwa nawet przy niekorzystnym kącie padania (zimowe, 
pochmurne dni). 

3.  Zasada działania  

3.2. Rury próżniowe "heat pipe" 

 

Podstawowymi elementami kolektorów próżniowych IB-Sol są dwuścienne rury próżniowe, 

w których umieszczone są tzw. "heat pipe" (rurki cieplne). Rury próżniowe są montowane 
równolegle na ramie montażowej i połączone z zespołem odbiorczym ciepła (wymiennikiem 
kolektora). 

Każda rura solarna zbudowana jest z dwóch rurek wykonanych ze szkła 

borowo-krzemowego. Pomiędzy dwoma rurkami jest próżnia, która jest doskonałym izolatorem 
i zapobiega stratom cieplnym (tworzy niejako termos). 

background image

 

 

 

- 6 -

Zewnętrzna rurka jest przeźroczysta, aby zminimalizować odbicie promieni słonecznych. 

Wewnętrzna rurka pokryta jest specjalną warstwą absorpcyjną o doskonałych właściwościach 
absorpcyjnych promieniowania słonecznego i rozproszonego. 

 

 

 

1. 

Zewnętrzna rurka ochronna  

2. 

Wewnętrzna rurka 

3. 

Próżnia  

4. 

Warstwa absorpcyjna  

5. 

Zaczep  

6. 

Warstwa skraplacza  

7. 

Skraplacz  

"Heat pipe" jest montowana wewnątrz rury próżniowej  łącznie z blaszanym radiatorem, 

którego zadaniem jest zwiększenie odbioru ciepła od absorbera. 

 

 
 
 

UWAGA! W razie dekompresji lub uszkodzenia rury 
próżniowej wymieniana jest jedynie rura próżniowa 
(osłonowa). Rury takie są dostępne w ofercie. „Heat pipe” 
i blaszany radiator są elementem wielokrotnego użytku, 
nawet po zniszczeniu rury osłonowej. Są one wymieniane 
jedynie w przypadku faktycznego ich uszkodzenia. 

 
 
 
 
 
W przestrzeni wewnętrznej "heat pipe" znajduje się ciecz o temperaturze wrzenia 25 

o

C. 

Powyżej tej temperatury ciecz zaczyna wrzeć, para unosi się do górnej końcówki "heat pipe", 
gdzie poprzez oddanie ciepła przepływającemu medium ulega skropleniu i spływa na dół – 
Proces ten przebiega cyklicznie. 

background image

 

 

 

- 7 -

 

3.3. Rury próżniowe wysokiej wydajności SHCMV 
 
Następczynią próżniowej rury "heat pipe" jest rura próżniowa o wysokiej wydajności tzw. SHCMV 
(Super Heat Conduction Metal Vacum Tube). 
 
Dodatkowe zalety względem rur prózniowych "heat pipe": 

o

 

Efektywność wyższa o 10% od każdej zwykłej rury próżniowej  

o

 

Temperatura wyjściowa nawet do 250 

o

C  

o

 

Wyższa efektywność w pochmurną pogodę i w zimie  

 

background image

 

 

 

- 8 -

4.  Dane techniczno robocze  

4.1. Rury próżniowe 

 

Parametr/Model 

DN 47  

(Heat pipe) 

DN 58 

(Heat pipe) 

DN 70 

(SHCMV) 

Średnica zewnętrznej rurki [mm] 

47 

58 

70 

Średnica wewnętrznej rurki [mm] 

37 

47 

58 

Grubość ścianki [mm] 

1,6 

1,6 

2,0 

Długość rury [mm] 

1500 

1800 

2000 

Wysokość powierzchni absorpcyjnej [mm] 

1440 

1740 

1940 

Powierzchnia absorpcyjna [m2] 

0,1674 

0,2569 

0,3535 

Waga pojedynczej rury próżniowej wraz z wkładem [kg] 

1,65 

3,9 

  

Przeźroczystość rurki zewnętrznej [%] 

92% 

Warstwa absorpcyjna 

AL/N/AL. 

Efektywność absorpcyjna [%] 

93% 

Efektywność emisji (odbicia) [%] 

6% 

Ciśnienie próżni [Pa] 

p<=0,05 

Maksymalna temperatura [

o

C] 250 

Wytrzymałość na zniszczenie

*

 [mm] 

25 

 

*

) oznacza wytrzymałość na uderzenie gradem o podanej średnicy 

4.2. Kolektory próżniowe „Heat-Pipe” 

 

Parametr/Model 

IB-Sol 

20-47 

IB-Sol 

30-47 

IB-Sol 

20-58 

IB-Sol 

30-58 

K Długość rury próżniowej 

[mm] 

1500 1500 1800 1800 

L Długość wymiennika rurowego [mm] 

65 

65 

65 

65 

d1 Średnica wymiennika rurowego [mm] 

14 

14 

14 

14 

A Szerokość 

[mm] 

1466 2166 1656 2456 

B Wysokość 

[mm] 

1700 1700 1990 1990 

C Szerokość wymiennika kolektora [mm] 

130 

130 

130 

130 

D Wysokość wymiennika kolektora [mm] 

140 

140 

140 

140 

E Wysokość płaskiej powierzchni absorpcyjnej 

[mm] 

1440 1440 1740 1740 

F Szerokość płaskiej powierzchni absorpcyjnej 

[mm] 

1377 2077 1578 2378 

M Długość miedzianego króćca przyłączowego 

[mm] 

60 60 60 60 

d2 Średnica miedzianego króćca przyłączeniowego 

[mm]  22 22 22 22 

   Waga kolektora [kg] 

50 

66 

63 

93 

   Ilość rur próżniowych 

[szt] 

20 30 20 30 

   Średnica rur próżniowych 

[mm] 

47 47 58 58 

 Pojemność kolektora [dm

3

1,99 2,87 2,23 3,24 

   Powierzchnia kolektora [m2] 

2,49 

3,68 

3,30 

4,89 

   Płaska powierzchnia absorpcyjna [m2] 

1,98 

2,99 

2,75 

4,14 

   Rzeczywista powierzchnia absorpcyjna 

[m2] 

3,35 5,02 5,14 10,60 

   Dobowa wydajność

*

 [l/dzień] 

125 200 200 300 

   Maksymalne ciśnienie robocze [Bar] 

10 

10 

10 

10 

  

Dobowy uzysk cieplny** [kW] 

0,837 

1,256 

1,148 

1,400 

 

*

) Wartość średnia przy założeniu 80% uzysku ciepłej wody z energii solarnej, dla różnicy temperatury zasilania 

i powrotu  40 

o

C. Wartość ta może służyć do doboru odpowiedniego zbiornika. Wartość ta nie odpowiada 

rzeczywistym wydajnością w okresie letnim i zimowym. 

**

) Przy G=800W/m

background image

 

 

 

- 9 -

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

 

 

 

- 10 -

5.  Zawartość zestawu z kolektorem próżniowym „Heat-Pipe” 

 

Zawartość/Model 

IB-Sol 

20-47 

IB-Sol 

30-47 

IB-Sol 

20-58 

IB-Sol 

30-58 

1 Zespół odbiorczy ciepła (wymiennik kolektora) 

2 Części składowe ramy 

3 Gumowe pierścienie ochronne na rurę 

20 30 20 30 

Elementy 

refleksyjne 

19 29 19 29 

5  Uchwyty do elementów refleksyjnych 

38 (1) 

58 (1) 

38 (1) 

58 (1) 

6  Obejmy ze stali nierdzewnej 

20 

30 

20 

30 

7  Śruby ze stali nierdzewnej M8x12 

8 (1) 

8 (1) 

8 (1) 

8 (1) 

8  Śruby ze stali nierdzewnej M8x40 

3 (1) 

3 (1) 

9  Śruby ze stali nierdzewnej M6x10 

6 (1) 

6 (1) 

10 Uchwyt dachowy ze stali nierdzewnej 

11 Silikonowa pasta przewodząca ciepło 1 

 
Wartości w nawiasach oznaczają dodatkowe/zapasowe elementy. 

6.  Montaż pojedynczego kolektora próżniowego 

 
Ze względu na duże gabaryty kolektorów słonecznych sprzedawane są jako zestaw do własnego 

montażu. Dzięki temu kolektor można zmontować bezpośrednio w miejscu gdzie ma zostać 
zamontowany. Poniższa instrukcja montażowa dotyczy kolektorów 30 rurowych. Kolektory z inną 
ilością rur montuje się w analogiczny sposób. 

 

1. 

Rama montażowa. Należy umieścić części składowe ramy (2) w sposób jak przedstawiono 

poniżej. W przypadku kolektora 20 rurowego będą to 2 elementy ramy. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

 

 

 

- 11 -

2. 

Na elementach montażowych ramy, w odpowiednim miejscu umieścić zespół odbiorczy 

ciepła (wymiennik kolektora) (1) i skręcić elementy razem używając śrub zestawowych. 

3. 

Do istniejącej ramy przykręcić element podłużny. Gotowa rama montażowa powinna 

wyglądać jak przedstawiono na rysunku poniżej.  

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

4. 

Tak przygotowaną ramę należy umieścić w miejscu docelowym gdzie kolektor ma pracować.  

 

Ogólne wskazówki do montażu: 
 

o

  Kolektor należy ukierunkować na południe. Możliwe jest odchylenie ±60

o

. Należy 

wybrać takie miejsce montażu, aby w głównym okresie wykorzystania nie 
występowało zacienienie. 

o

  Zespół odbiorczy ciepła (wymiennik kolektora) znajduje się zawsze u góry 

o

  Jest możliwy montaż na ścianie budowli  

o

  Zaleca się montaż kolektora o nachyleniu przynajmniej 15

o

 ze względu na 

samooczyszczanie się  

 

Jeżeli kolektory są montowane na powierzchniach płaskich należy do tego celu użyć 
specjalnych stojaków. Jeżeli kolektory są montowane na powierzchniach płaskich w rzędach 
należy pamiętać, aby dobrać odpowiednią odległość pomiędzy rzędami. Odpowiednią 
odległość należy dobrać w/g poniższych wytycznych: 
 
 

 

background image

 

 

 

- 12 -

 

 

Gdzie: 
 

o

 

L    – minimalna odległość rzędów kolektorów w świetle 

min

o

 

H

tot

  

– wysokość stojaka kolektora. Zależy ona od modelu kolektora i kąta pod 
jakim jest zamontowany kolektor.  

o

 

A  

– minimalny kąt padania promieni słonecznych w okresie wykorzystania 

 
Parametr „A” oraz przybliżony kąt nachylenia kolektora do płaszczyzny poziomej zależy od 

okresu wykorzystania kolektorów. Dla warunków w naszym rejonie geograficznym należy 
przyjmować: 

 

Kąt nachylenia kolektora 

do pł. poziomej 

Min. kąt padania 

promieni słonecznych 

Okres wykorzystania 

o

o

] [deg] 

[ ] [deg] 

A [

o

maj – sierpień 35

30

o

o

kwiecień – wrzesień 30

45

o

marzec – październik 20

o

45

o

o

cały rok 

15

45

o

 

Dobranie odpowiedniej odległości między rzędami kolektorów jest niezbędne do pełnego 

wykorzystania potencjału kolektorów słonecznych. W innym przypadku kolektory mogą 
być zasłaniane przez kolektory stojące w rzędzie przed nimi. 

 

Przy montażu kolektorów na powierzchniach płaskich, kolektor musi być umieszczony na  
równej i nie narażonej na osiadanie powierzchni. Nierówne posadowienie kolektora lub 
częste zmienianie położenia kolektora może doprowadzić do powstania niepożądanych 
naprężeń i w efekcie zniszczenie rur próżniowych. Zaleca się montowanie kolektorów na 
masywnych płytach betonowych i przykręcenie do nich ramy montażowej. Przy montażu na 
dachu pomiędzy powierzchnią dachu a płytą betonową należy umieścić matę ochronną. 

 

background image

 

 

 

- 13 -

Jeżeli kolektor ma być zamontowany na dachu do tego celu należy użyć uchwytów 
dachowych ze stali nierdzewnej, które znajdują się w komplecie z kolektorem. Uchwyty te 
są uniwersalne.  

 

5. 

Gdy kolektor jest już umieszczony w miejscu eksploatacji można przystąpić do zakładania 

rur próżniowych.  

 

UWAGA! Rury nie mogą długo pozostawać narażone na słonce, gdy instalacja solarna nie 
jest napełniona medium. W momencie, gdy instalacja jest pusta lub jest w dużym stopniu 
zapowietrzona rury próżniowe mogą zostać uszkodzone fizycznie z uwagi na wysokie 
temperatury, jakie mogą wytworzyć!  Montaż rur powinien być jednym z ostatnich 
elementów montażu instalacji solarnej! 
W momencie, gdy wymagane jest spuszczenie 
medium z instalacji na dłuższy czas, zaleca się zdemontować rury lub okryć je materiałem 
nieprzepuszczającym promieniowania słonecznego. 

 

Montaż pojedynczej rury odbywa się w następujący sposób: 

 

o

  Nałożyć gumowy pierścień ochronny na zakończenie rury próżniowej. Aby 

w sposób łatwy to wykonać należy wewnętrzną stronę pierścienia zwilżyć wodą lub 
posmarować niewielką ilością pasty poślizgowej. 

o

  Miedziany wymiennik rurowy (zakończenie „Heat-Pipe”) posmarować pastą 

silikonową zwiększającą przewodność cieplną. 

o

  Gumowy, wewnętrzny otwór w zespole odbiorczym ciepła (wymiennik kolektora) 

zwilżyć wodą lub posmarować niewielką ilością pasty poślizgowej. 

o

  Włożyć rurę próżniową (miedzianą końcówką) do wymiennika kolektora do oporu. 

o

  Drugi koniec rury próżniowej (z nałożonym gumowym pierścieniem ochronnym) 

przymocować do podłużnego elementu ramy przy pomocy obejmy mocującej. 

 

Za względu na łatwiejszy montaż zaleca się, aby po zamontowaniu dwóch rur przejść do 
następnego punktu instrukcji (montaż elementów refleksyjnych). 
 

 

 

background image

 

 

 

- 14 -

6. 

Montaż elementów refleksyjnych pomiędzy dwoma rurami. Ze względu na łatwiejszy 

montaż, zaleca się montaż elementów refleksyjnych systematycznie, po każdym 
zamontowaniu rury. Aby zamontować element refleksyjny należy: 

 

o

  Umieścić element refleksyjny pomiędzy rurami (od spodu) tak jak na rysunku poniżej. 

o

  Włożyć plastikowy uchwyt do otworu w elemencie refleksyjnym i obrócić o 90

o

 tak, aby 

było on zaczepiony o rury próżniowe 

o

  Zamocować drugi koniec elementu refleksyjnego w sposób jak opisano powyżej 

 

 
 
 
 
 

 
 

 

 
 

 
 

 

 
 
 
 
 
 
 

 
UWAGA!
 Elementy refleksyjne mogą być ostre. Należy je montować w rękawicach 
ochronnych.  

 

Kolektor jest już gotowy do eksploatacji. 
 
 
 

 

Rura 

próżniowa

 

Rura 

próżniowa 

 
 

background image

 

 

 

- 15 -

.  Łączenie kolektorów w pola. 

Aby uzyskać większą moc grzewczą układu wiele kolektorów można podłączyć do jednego 

układu, przez tworzenie tzw. pó
równol

 

kolektorów nie może przekraczać 12 m

powierzchni czynnej kolektora 

zeczy

ci te podane są w tabelach z danymi techniczno 

robocz

spowodować wyższe temperatury zasilania niż 

dopuszczalne. Pole kolektorów połączonych szeregowo przedstawiono poniżej: 

 

7

 

l kolektorów. Kolektory można  łączyć ze sobą szeregowo i 

egle. Zasadniczo jednak najpierw kolektory powinno łączyć się szeregowo, jednak przy 
łączeniu pole 

takim
(r

wistej powierzchni absorpcyjnej). Wartoś

mi. Przekroczenie tej wartości może 

y

 

 
Przy wymaganej większej mocy grzewczej, pola kolektorów (utworzone z połączenia 

szeregowego kolektorów) łączymy równolegle.  

 
UWAGA!  Poszczególne pola kolektorów przy połączeniach równoległych muszą mieć takie 

same powierzchnie czynne. Zapewnia to jednakowe straty ciśnień i równomierne strumienie 
przepływu. W wyjątkowych przypadkach, gdy pola kolektorów nie mogą mieć równych 
powierzchni czynnych należy stosować odpowiednie zawory regulacyjne do poszczególnych pól. 

 
Przy równoległym połączeniu pól kolektorów należy stosować zasadę Tihelmanna: krótkie 

zasilanie długi powrót. Układ taki jest konieczny w celu zrównoważenia oporów przepływu i do 
równomiernej pracy układu. Jeżeli układ Tihelmanna nie jest zastosowany należy stosować 
odpowiednie zawory regulacyjne na powrocie do każdego pola kolektorów (z różną nastawą na 
każde pole). Pole trzech pól kolektorów w układzie Tihelmanna przedstawiono poniżej: 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

 

 

 

- 16 -

 

background image

 

 

 

- 17 -

8.  Dobór 

 
Aby cały układ solarny pracował prawidłowo należy odpowiednio dobrać ilość kolektorów 
i wielkość zbiornika w zależności od naszych wymagań. W tabeli w punkcie 4.2 przedstawiono 
parametr „Dobowa wydajność [l/dzień]”. Parametr ten określa średni uzysk ciepłej wody z energii 
słonecznej (ilość litrów na dzień) przy założeniach: 
 

o

  80% uzysku ciepłej wody w ciągu roku 

o

  Różnica temperatury zasilania i powrotu nie mniejsza niż 40

o

 
Jest to parametr uśredniony i dlatego należy rozumieć, że w okresach słonecznych uzysk cieplny 
będzie o co najmniej 80% większy od podanej wartości a w okresie zimowym o ok. 30% mniejszy.   
 
Dopuszcza się odchyłkę ok. 25% od podanych wartości. 

8.1. Wspomaganie c.w.u. 
 
Typowym wykorzystaniem energii dostarczonej z kolektorów próżniowych typu IB-Sol jest 
ogrzanie wody w zasobniku c.w.u. Pierwszym krokiem przy doborze zestawu solarnego jest 
ustalenie ile ciepłej wody dziennie będzie zużywane w budynku wyposażonym w instalację solarną. 
Przeciętnie dorosły człowiek dziennie zużywa ok. 60 litrów ciepłej wody (wartość  tą można 
zwiększyć lub zmniejszyć w zależności od indywidualnych uwarunkowań). Następnie mnożąc tą 
wartość przez ilość osób, które będą  użytkować układ solarny dostajemy orientacyjną wielkość 
zasobnika, jaki powinien zostać założony i równocześnie można już dobrać ilość kolektorów. 
 
Przykład doboru układu solarnego do wspomagania c.w.u.: 
 
4 osobowa rodzina. Przyjmując ponadprzeciętną  średnią, przyjęto,  że każda osoba potrzebuje 70 
litrów ciepłej wody dziennie. Obliczamy orientacyjną wielkość zasobnika c.w.u.: 
 

4 x 70 l = 280l 

 

Biorąc pod uwagę, najbliższy typowy rozmiar przyjęto 300 litrowy zasobnik c.w.u. Na tej 
podstawie dobieramy odpowiednie kolektory np.: 
 

Typ kolektora 

Uzysk cieplny 

pojedynczego 

kolektora  

[l/dzień] 

Ilość kolektorów 

w układzie  

[szt.] 

Całkowity uzysk 

cieplny układu 

[l/dzień] 

IB-Sol 

20-47 

125 2 250 

IB-Sol 30-47 

200 

IB-Sol 20-47 

125 

325 

IB-Sol 

30-58 

300 1 300 

 
Uwzględniając 25% odchyłkę każda z powyższych propozycji będzie odpowiednia do założeń. 
 
 
 
 

background image

 

 

 

- 18 -

ombinacja może być dowolna i na tym etapie doboru należy kierować się: 

źwignie dodatkowy ciężar kolektorów. 

układ z jednym większym 

 c.w.u. i ogrzewania dobór jest znacznie bardziej skomplikowany. O ile 

k postępowania w obliczeniu zużycia ciepłej wody jest analogiczny jak w poprzednim punkcie to 

tnego 

la zadanej liczby mieszkańców (nie 

ć 4-5 osób zamieszkuje jedynie 2 

 przypadku zintegrowania systemu solarnego z innym alternatywnym układem grzewczym 

(w szczególności dotyczy to układów gdzie energii grzewczej nie można w znacznej części 

 przypadku zastosowania zbiornika buforowego można stosować dużo mniejsze zasobniki c.w.u., 

ponieważ nie będą już one

gazy

a p

forowy). 

Zasobnik c.w.u. powinien by

k dla 

iąza

 
Przykład doboru układu solarnego do wspomagania c.w.u. i ogrzewania: 
 
4 osobo

zyjmując p

ętną  średnią przyj

,  że każda osoba potrzebuje 60 litrów 

ciepłej w

Obliczamy orientacyjną wielkość zasobnika c.w.u.: 

 

4 x 60 l = 240l 

odatkowo do zbiornika buforowego zostanie podłączona instalacja z kominka grzewczego, dzięki 
mu on również będzie wspomagał ogrzewanie c.w.u. i c.o. 

 
K
 

o

  Gabarytami kolektorów – czy możliwy będzie fizyczny montaż kolektorów 

w przewidzianym miejscu. Czasami konieczne jest zastosowanie dwóch mniejszych 
kolektorów oddalonych od siebie zamiast jednego dużego ze względu na małą powierzchnie 
dachu lub występowanie np. kominów 

o

  Wagą kolektorów – czy konstrukcja nośna dachu ud

o

  Aspekt ekonomiczny – z reguły tańszym rozwiązaniem jest 

kolektorem niż kilkoma mniejszymi. 

o

  Aspekt estetyczny – zalecamy stosowanie kolektorów o jednakowej wysokości 

o

  Symetrią układu – w przypadku tworzenia dużych pół kolektorów (patrz punkt 7) 

8.2. Wspomaganie c.w.u. i ogrzewania 
 
W przypadku wspomagania
to
dobranie wielkości pola kolektora i wielkości zbiornika buforowego do wspomaganie ogrzewania 
będzie zależeć od wielu aspektów (zapotrzebowanie energetyczne budynku, stopień wspomagania 
ogrzewania, łączenie bufora z innymi alternatywnymi źródłami ciepła itp.). Dokładne obliczeniami 
tego typu układów należy powierzyć wyspecjalizowanemu projektantowi. 
 
Jednakże istnieje prostszy, ale zarazem mniej dokładny sposób doboru układu solarnego do 
wspomagania c.w.u. i ogrzewania. Aby to zrobić należy otrzymaną wartość z punktu poprzedniego 

rzemnożyć przez współczynnik  2,3. Takie uogólnienie jest właściwe jedynie dla przecię

p
budynku mieszkalnego, dobrze izolowanego, szczelnego i d

otyczy to np. sytuacji, gdy budynek, w którym mogłoby mieszka

d
osoby). Przy takim założeniu wspomaganie ogrzewania może osiągać wartość 15%-25% przy 
wysokotemperaturowym ogrzewaniu i 20%-30% przy niskotemperaturowym ogrzewaniu. 
 
W

wykorzystać: mowa tu o kominkach grzewczych, kotłach na paliwo stałe itp.) wielkość zbiornika 
buforowego należy odpowiednio zwiększyć.  
 
W

 pełniły roli ma

ć dobrany tak ja

nu energii (rolę t

tradycyjnych rozw

rzejął zbiornik bu

ń. 

wa rodzina. Pr

rzeci

ęto

ody dziennie. 

 

240 l x 2,3 = 552 l 

 
D
te
 

background image

 

 

 

- 19 -

rzyjęto: 

600 litrowy zbiornik buforowy oraz 200 l zbiornik na ciepłą wodę użytkową. 

Dob r
 

[szt.] 

[l/dzień] 

P
 

 

ie amy odpowiednie kolektory np.: 

Typ kolektora 

pojedynczego 

kolektora  

w układzie  

cieplny układu 

Uzysk cieplny 

Ilość kolektorów 

Całkowity uzysk 

[l/dzień] 

IB-Sol 

20-58 

200 3 600 

IB-Sol 

30-58 

300 2 600 

 
Zamontowanie większej ilości kolektorów spowoduje większy procentowy udział energii 

.  Schematy montażowe i planowanie systemów solarnych 

ie wężownice: dolną i górną. Wężownica dolna jest 

 górną część zasobnika 

(noc) lub zbyt wolno 

asobnik). Dogrzewanie 

ż

rzekierowującego serii 

E-33xx) odbywa się przez osobny sterownik n

e pomiaru temperatury w górnej części 

zasobnika. 
 

ład sterujący górną wężownicą z

 naszych urządzeń: 

ętrzny czujnik temperatury  

słonecznej w procesie grzewczym. 
 
Przy montażu większej ilości kolektorów należy stosować wskazówki zawarte w punkcie 7. Przy 
wspomaganiu ogrzewania c.w.u. i c.o. sensowne jest przewidzenie możliwości przyszłej rozbudowy 
układu (zamontowanie dodatkowego pola). 

9

 
Wszystkie przedstawione schematy są schematami ideologicznymi a nie projektowymi. Nie zostały 
zaznaczone na nich wszystkie niezbędne części instalacji. Dokładny projekt i wykonanie instalacji 
powinna przeprowadzić wyspecjalizowana firma. 

9.1. 

Wspomaganie c.w.u. 

 

Jak już zostało wspomniane typowym wykorzystaniem energii dostarczonej z kolektorów 
próżniowych typu IB-Sol jest ogrzanie wody w biwalentnym zasobniku c.w.u. Schemat takiego 
układu został przedstawiony na początku niniejszego opracowania (rysunek nr 1).  
 
Zasobnik biwalentny jest wyposażony w dw
połączona z kolektorem słonecznym i stacją solar, dzięki temu ogrzewa w całości zasobnik. Czujnik 
T2 dokonuje pomiaru temperatury w dolnej części zasobnika, który jest wykorzystywany 
w procesie sterowania układu solarnego. Górna wężownica jest podłączona z innym źródłem 
grzewczym, najczęściej jest to piec grzewczy, który ma za zadanie dogrzać
w sytuacjach gdy zasobnik został rozładowany a układ solar nie pracuje 
dogrzewa zasobnik (niskie napromieniowanie, całkowicie rozładowany z
górnej części zasobnika ma charakter utrzymania komfortu u ytkowania c.w.u. przy równoczesnej 
oszczędności (ogrzewane jest ok. 20% zasobnika). Załączania innego źródła grzewczego 
(ewentualnie przekierowanie gorącego medium przy użyciu zaworu p
A

a podstawi

Jako uk
 

alecamy stosowanie

o

  IB-Tron 309WH, IB-Tron 307H, IB-Tron 308H   – sterownik 

o

  TSC-8200 

 

     – 

zewn

background image

 

 

 

- 20 -

pomaganie c.w.u. i c.o. 

Rdzeni

rnik buforowy 

lub większa ilość zbiorników buforowych do których energia solar ładowana jest za pomocą 

Dodatkową zaletą takiego u

ż w w/w zbiorniku buforowym można magazynować 

energię również z innych źr

z ba

war

go typu 

źródeł oprócz kolektorów nale

rzewcze

liwo s

giel itp.) 

i inne urządzenia w których nie

yprodukowa

retnie żądane

 

Z reguły w takich urządzeniach produkowanej energii jest znacznie więcej niż potrzebujemy 
w danym

iekontrolowany proces spalania, wysoka efektywność

du solar w dni 

słoneczn

r energii je

prostu niewykorzystywany, natomiast w

niejszym czasie 

dy będziemy potrzebować energii a w/w źródła nie są w stanie wytworzyć tej energii (paliwo stałe 

ne itp.). Zastosowanie dużego zbiornika buforowego umożliwi 

magazynowanie każdego nadmiaru energii, której w danej chwili nie możemy zmagazynować 

ść wykorzystania już istniejącego zasobnika c.w.u. bez 

rostą instalację wykorzystującą zbiornik buforowy przedstawiono poniżej. Zasadniczo zaleca się 

Ładowanie zasobnika odbywa się zawsze od góry, dzięki temu można otrzymać warstwowy rozkład 

er

tury od góry, niższe od dołu). 

 

mperaturze nie 

niejszej niż minimalne zapotrzebowanie „najcieplejszego” odbiornika (np. w przypadku 

ielkość obszaru gotowości jest zmienna i należy ją dobrać według indywidualnych potrzeb. 

sobnika c.w.u. oraz 

oc grzewcza kotła c.o. Spowodowane jest to komfortem użytkowania c.w.u. (jak najszybsze 

zała

ależy pamiętać,  że wraz ze 

wzro
 

9.2. 

Ws

 

em układów solarnych wspomagających ogrzewanie c.w.u. i c.o. stanowi zbio

zewnętrznego wymiennika ciepła.  
 

kładu jest fakt, i

ódeł grzejnych 

żą kominki g

w

rkiem kontroli wyt

, piece na pa

zania ciepła. Do te

tałe (drewno, wę

j ilości energii cieplnej.

 możemy 

ć konk

  momencie  (n

 ukła

e) i ten nadmia

st po 

 póź

g
wypaliło się, a kolektory w nocy nie pracują) energie musimy wytwarzać specjalnie na potrzeby 
grzewcze (źródła gazowe, elektrycz
z
i wykorzystanie jej w późniejszym czasie gdy jej będziemy potrzebować. 
 
Kolejną zaletą takiego układu jest możliwo
konieczności kupowania specjalnego zasobnika do układu solarnego. 
 
P
wykorzystywanie zbiorników buforowych bezwężownicowych, chociaż oczywiście zastosowanie 
zbiorników z wężownicami lub zbiorników kombinowanych również jest dopuszczalne. 
 

temp atur (najwyższe tempera

Lewa część schematu jest układem zasilającym zbiornik buforowy zaś prawa jest układem 
zasilającym odbiorniki ciepła. Obszar zbiornika buforowego pomiędzy czujnikiem T2 i T4 jest tzw. 
obszarem gotowości. W Obszarze gotowości jest magazynowana woda o te
m
radiatorów i nagrzewnic 55

o

C, w przypadku zasobnika c.w.u 50

o

C, w przypadku ogrzewania 

podłogowego i ściennego 45

o

C – należy ustawić najwyższą wartość). Gdy temperatura w obszarze 

gotowości spadnie poniżej wartości minimalnej (odczyt temperatury T4) zostanie załączony kocioł 
c.o., który dogrzeje obszar gotowości do odpowiedniej temperatury.  
 
Jako układ sterujący obszarem gotowości zalecamy stosowanie naszych urządzeń: 
 

o

  IB-Tron 309WH  – sterownik programowalny w cyklu tygodniowym, realizujący 

okresowe obniżenie temperatury w obszarze gotowości (wieczory, okresy gdy nikogo nie 
ma w domu – zwiększa ekonomiczność układu) 

o

  TSC-8200    

– czujnik temperatury T4 

 
W
Najczęstszym kryterium doboru wielkości obszaru gotowości jest wielkość za
m

dowanie zbiornika). Przy doborze wielkości obszaru gotowości n

stem wielkości obszaru gotowości można zmniejszać moc grzewczą pieca c.o.  

background image

 

 

 

- 21 -

 

 
Kier

c

 

 

dz  

ują  się jedynie w/w kryterium można skorzystać ze wzoru: 

V

og 

= V

z

 

⋅ α 

G ie:
 

o

  V

og

   – minimalna pojemność obszaru gotowości 

o

  V

z

  

– pojemność zasobnika c.w.u. 

o

 

α  

– współczynnik uzależniony od mocy grzewczej kotła c.o. 

 
 

background image

 

 

 

- 22 -

Współczynnik 

α należy dobierać wg tabeli: 

 

Moc kotła c.o. 

[kW] 

α 

11 1,05 
21 0,95 
28 0,85 
41 0,70 
61 0,45 
82 0,20 

122 0,10 
164 0,05 
244 0,01 

 
Układ solarny jest zupełnie niezależny: 
 

 

 

kład s

U

olarny sterowany jest na zasadzie pomiaru różnicy temperatur pomiędzy temperaturą 

k

r  

egółów dotyczących sterowania układu 

sola

na

i. Ważne jest, aby w memencie, gdy 

uru

 pompa układu zasilania 

bi

i

ufo

olekto ze i powrocie (

ΔT = T1 – T2). Więcej szcz

ej instrukcj

rnego z jduje się w p. 10.6. niniejsz

chamiana jest pompa obiegu solar równocześnie uruchamiana była

orn ka b

rowego (aby ciepło było odbierane). 

z
 

background image

 

 

 

- 23 -

płyt) należy dobierać do odpowiedniej mocy pola 

olektorów. 

 
Analogicznie należy podłączać inn

rzy zas

owaniu własnej aparatury sterowniczej. 

 
Niestety nie wszystkie zbiorniki buforowe dostępne na rynku posiadają odpowiednie przyłącza 
dające możliwość całkowitego hydraulicznego rozpręż

ęsto zdarza się,  że na zasilanie 

bufora i zasilanie odbiorników ciepła jest przeznaczony tylko jeden króciec przyłączeniowy (część 
górna zbiornika). Podobnie przedstawia

 powrót bufora  i powrót odbiorników ciepła (część 

dolna zbiornika). Oznacza to, że we wspólnym przyłą

 jednej strony następuje ruch wody 

w przeciwne kierunki, co może doprowadzić do błędnej cyrkulacji a co za tym idzie do błędnej 
pracy systemu. Aby zminimalizować m

ość błędnej cyrkulacji do minimum należy zapewnić 

minimalne opory we wspólnym odcinku poprzez: 
 

o

  Zminimalizowanie długości wspólnego odcinka 

go odcinka – należy zsumować wielkości przepływów 

rzymaną wartość zwiększyć o ok. 20% i dobrać odpowiedni 

przekrój przewodu. Często zdarza się, że w wyniku tych kalkulacji część wspólna odcinaka 
przyłączeniowego jest większa od króćca przyłączeniowego zbiornika buforowego, mimo to 
należy nie redukować części wspólnej. 

10. Montaż instalacji solarnej 

10.1.  Orurowanie, izolacja i podstawowe wytyczne 
 
Instalacja obiegu kolektora powinna być wykonana z miedzi i przez wykonanie połączeń 
lutowaniem twardym (ewentualnie śrubunkami z pierścieniami zaciskowymi).  
 
Podczas montażu i przed napełnieniem, należy chronić system oraz jego komponenty przez 
zabrudzeniem.  
 
Kolektor posiada miedziane króćce przyłączeniowe 

φ22, jednakże  średnica rur instalacji solarnej 

zależy od projektowanych wielkości przepływów. W prostych układach solarnych, gdzie nie ma 
konieczności ustalania wielkości przepływów, przekrój orurowania instalacji można dobrać 
szacunkowo na podstawie całkowitego dziennego uzysku cieplnego układu: 
 

Całkowity uzysk cieplny układu 

[l/dzień] 

Sugerowany przekrój 

orurowania instalacji solarnej  

[mm] 

Wielkość wymiennika płytowego (ilość 
k

e źró

pła p

dła cie

tos

enia. Cz

 się

czu z

ożliw

o

  Zwiększenie przekroju wspólne

poszczególnych dojść i wyjść, ot

<200 

φ12 

200-600 

φ15 

600-1000 

φ18 

>1000 

φ22 

 
W skomplikowanych układach wielopolowych przekrój orurowania powinien dobrać 
wyspecjalizowany projektant. 
 
Izolacja cieplna zasilania i powrotu solar musi w

o

ytrzymać temperaturę do 150  C i musi być 

dporna na promieniowanie ultrafioletowe. W najbliższym sąsiedztwie kolektora izolacja powinna 

wytrzymać temperaturę do 200

o

C. Z uwagi, na fakt, że największe straty cieplne występują na 

o

background image

 

 

 

- 24 -

tka (im krótsza tym uzysk cieplny jest większy). 

 zastosowaniem  membranowego  zamkniętego naczynia wzbiorczego przystosowanego do pracy 

Nal

płukania systemu. Zaleca się umieszczenie 

dw

 

wch dz
na zapo
odcinaj
uszkodzenia odpowietrznika. Odpowietrzniki powinny być  używane jedynie podczas rozruchu 
instalacji i podczas jej opróżniania (spuszczanie wody po przepłukaniu lub spuszczanie roztworu). 

u odpowietrzniki powinny być odcięte. 

 

enie wewnętrzne systemu. Należy płukać 

stalację używając czystej wody. Płukanie należy przerwać w momencie całkowitego oczyszczenia 

o dokonaniu płukania należy przeprowadzić próbę ciśnieniową i szczelności instalacji solarnej. 

enia na instalacji i pozostawić tak instalację na okres ok. jednej godziny. Jeżeli po 

m czasie nie ma ubytku ciśnienia w instalacji oznacza to, że jest ona gotowa do eksploatacji. W 

amknięty obieg solar może być napełniony jedynie roztworem wodno–glikolowym. Jest to 

niezbędne z uwagi na konieczność gwarancji odporności

aleca się stosować 

gotowe roztwo

ku

wego należy 

sporządzić mieszankę odpo

 st. C. Zawyż

zane z uwagi 

na wcześniejsze płukanie instalacji wodą i próbę ciśnieniow

tki wody po zmieszaniu 

z roztworem mogą zmniejszy

etry mrozoodporne roztworu.

 
Przy szeregowym łączeniu pól kolektorów, należy na każdym powrocie pola zabudować zawór 
odcinający w celu umożliw

łukania i odpowietrzenia k

go pola. Po odpowietrzeniu 

przepłukaniu każdego pola, zawory muszą zostać otwarte. 

że przyczynić się do mechanicznego uszkodzenia rur 

instalacji musi być ona dokładnie zaizolowana termicznie. Zaleca się również, aby instalacja była 
możliwie kró
 
Kolektor próżniowy musi być stosowany wyłącznie w zamkniętych systemach solar, 
z

roztworem wodno-glikolowym. Uwarunkowane jest to szybką utratą  właściwości 

mrozoodpornych roztworu przy kontakcie z tlenem jak również jego znaczne ubytki w trakcie 
eksploatacji w przypadku systemu otwartego. 
 
Obieg solar nie może być  łączony z elementami, które reagują z roztworem wodno-glikolowym, 
dotyczy to szczególnie elementów cynkowych, które mogą zostać rozpuszczone przez roztwór. 
Uwaga ta dotyczy również elementów uszczelniających (wskazówka: konopie nie reagują z 
roztworem). 
 

eży zagwarantować możliwość odpowietrzenia i prze

óch zaworów spustowych obok siebie wraz z zaworem odcinającym pomiędzy nimi (często 

o ą w skład grupy pompowej). W najwyższych punktach instalacji i w miejscach narażonych 

wietrzenie należy umieścić odpowietrzniki automatyczne oddzielone od instalacji zaworem 

ącym. Ma to na celu uniknięcie opróżnienia instalacji w okresie występowania pary oraz 

Podczas normalnej eksploatacji układ

Po wykonaniu systemu należy przeprowadzić czyszcz
in
instalacji.  
 
P
Aby to zrobić należy napełnić instalację wodą do zadanego ciśnienia roboczego, sprawdzić 
wszystkie połącz
ty
innym przypadku należy dokładnie sprawdzić instalację i usunąć usterki. Po przepłukaniu i 
dokonaniu próby ciśnieniowej instalacji, musi ona zostać całkowicie odwodniona (stosując 
wmontowane odpowietrzniki jak również przedmuchując instalację). 
 
Z

 na niskie temperatury. Z

 stosowania koncentratu glikolo

enie dolnej te

tury jest wska

ry wodno-glikolowe. W przypad

rną na -30

mpera

ą, resz

ć param

 

ienia przep

ażde


 
Aby uniknąć zakłócenia w pracy systemu solar należy system bardzo dokładnie odpowietrzyć. 

apowietrzona instalacja solarna mo

Z
próżniowych. Podczas odpowietrzania instalacji przez płukanie, roztwór wodno-glikolowy może 
być powtórnie wprowadzany do obiegu jednak musi on zostać wcześniej przefiltrowany. Płukanie 
końcowe należy przeprowadzać w kierunku pracy pompy obiegowej jak i w kierunku przeciwnym. 

background image

 

 

 

- 25 -

Aby w pełni odpowietrzyć układ należy napełnić układ powyżej ciśnienia roboczego i pozostawić 
je na jakiś czas, następnie powtórzyć kilkakrotnie w/w czynność, która ma na celu usunięcie 

owietrza z naczynia przeponowego. Instalację należy płukać tak długo aż z zaworu spustowego nie 

trzania należy odciąć wszystkie odpowietrzniki 

utomatyczne. 

 
Zaleca się stosowanie w obiegu solar specjalnego separatora mikropęcherzy 

komorze kolekcyjnej. 

Zanieczyszczenia gromadzone są poza strumieniem przepływu i dlatego spadek 

urządzenia. 
 

padkowym wyjęciem oraz 

afałszowaniem pomiaru temperatury (np. silikonem lub specjalną opaską gumową odporną na 

tów, co w dużej mierze obniża koszty 

westycyjne. 

p
będzie wypływać  żaden pęcherz powietrzny. Instalacja powinna być  płukana z równomierną 
prędkością najlepiej przy użyciu pompy mechanicznej. Przy wielu polach kolektorów każde pola 
należy płukać osobno.  
 
Po przeprowadzeniu płukania i odpowie
a
 
 

 

i zanieczyszczeń (przed pompą) w szczególności przy dużych instalacjach 
solarnych. Pozwala on wychwytywać nie tylko uprzednio wydzielone 
przepływające powietrze, ale również niezliczone mikropęcherze oraz różnej 
wielkości cząstki zanieczyszczeń stałych. Cząstki powietrza wydostają się przez 
automatyczny zawór w górnej części urządzenia, a usunięte rozpuszczone gazy 
z medium  uzdatniają  ją do postaci wysoce absorpcyjnej. Wytworzona wewnątrz 
przestrzeń uspokojenia przepływu pozwala na wytrącenie zanieczyszczeń i cząstek 
różnej wielkości i ich opadanie, a następnie zebranie w 

ciśnienia na separatorze jest stosunkowo niewielki, a do tego niezmienny. 
Usuwanie zanieczyszczeń odbywa się przez zawór odszlamiający w dolnej części 

 

10.2.  Czujnik kolektora 
 
Czujnik zasadniczo musi być zamontowany po stronie rury zasilania. Po lewej stronie zespołu 
odbiorczego ciepła (wymiennika kolektora) znajduje się tulejka czujnika. Czujnik należy włożyć do 
tulejki aż do oporu a następnie zabezpieczyć go przed przy
z
wysoką temperaturę). 
 
Czujnik powinien być połączony z układem sterującym przy pomocy dwużyłowego przewodu 
elektrycznego. Zaleca się prowadzanie przewodu wzdłuż instalacji. 

10.3.  Stacja solar 
 
Stacja solar jest głównym układem wykonawczym, kontrolnym i bezpieczeństwa całego układu 
solarnego. Stacja solar montowana jest na powrocie systemu solar. Stację solar można zakupić jako 
kompletną stację lub wykonać z poszczególnych komponen
in
 
 

background image

 

 

 

- 26 -

 

 
W skład stacji solar wchodzi: 

r zwrotny 

4.  Zawór regulacyjny przepływu nominalnego 
5.  Pompa stacji solar. W przeciętnych rozwiązaniach zalecamy pompę typu 

Grundfos UPS 25-60 

6.  Manomert 
7.  Naczynie wzbiorcze przeponowe  

 

1.  Termometr zasilania stacji solar 
2.  Termometr powrotu stacji solar 
3.  Zawó

background image

 

 

 

- 27 -

8.  Zawór bezpieczeństwa 6 Bar (maksymalnie. 8 Bar). W czasie przestoju systemu solarnego, 

może nastąpić wypływ płynu obiegowego z zaworu bezpieczeństwa. 

9.  Bezciśnieniowy pojemnik zdolny przyjąć całą pojemność obiegu kolektora 
10. Zawór przelotowy wykorzystywany podczas napełniania, odpowietrzania i płukania 

instalacji 

11. Zawór spustowy 
12. Zawór napełniający 
13. Separator mikropęcherzy 

10.4.  Naczynie wzbiorcze i ciśnienie robocze 
 
Aby właściwie dobrać wielkość naczynia wzbiorcze przeponowe należy ustalić pojemności 
poszczególnych części składowych instalacji. 
 

V

nom

 ≥ (V

1

 

⋅ 0,1 + V

2

 

⋅ 1,25) ⋅ 2,0 

 
Gdzie: 
 

o

  V

nom

    – pojemność nominalna naczynia wzbiorczego przeponowego 

o

  V

1

 – 

pojemność całego obiegu solar 

o

  V

2

 – 

pojemność instalacji leżącej w strefie występowania pary 

 
W skład V

1

 wchodzi: 

 

o

  Pojemność kolektorów 

o

  Pojemność instalacji 

o

  Pojemność wężownicy zasobnika/zasobników wodnych (w przypadku zbiorników 

buforowych bez wężownic – pojemność zbiorników) 

 
Pojemności poszczególnych kolektorów zostały podane w p. 4.2. 
Pojemności wężownic zasobników należy szukać w DTR właściwego zasobnika. Pojemności dla 
typowych zasobników biwalentnych przedstawiono poniżej: 
 

Wymiennik 

ciepła  

[pojemność dm

3

]

Pojemność wężownicy 

wymiennika 

 [dm

3

200 8,20 
300 8,20 
400 9,40 
500 9,40 

 

ojemności poszczególnych ru

P
 

r: 

ziana  

Pojemność  

[dm

3

/m] 

Rura mied

[typ DN] 

Cu 12 

0,079 

Cu 15 

0,133 

Cu 18 

0,201 

Cu 22 

0,314 

 

background image

 

 

 

- 28 -

W ob
kolektora
 
UWA
że jego w

 części nie reagują z medium układu solarnego. 

 
UWA

aczynie odpowiednie do prognozowanych temperatur. Dotyczy to 

w szc

zynie wzbiorcze (często razem z zasobnikiem) znajduje się 

powyżej pola kolektorów. W takim przypadku na naczynie mogą działać wysokie temperatury 

no znajdować w strefie pary), należy dobierać 

aczynie na wysokie temperatury lub stosować środki ochronne (np. przednaczynie, w którym jest 

 w/w przypadku (zasobnik na równym poziomie, co pole kolektorów lub powyżej), aby 

ograniczyć strefę pary, należy z

owo w dół od najniższego pola 

olektora, a dopiero później powrócić do poziomu gdzie znajdują się zasobniki, stacja solar, 

e przeponowe itp. Dodatkowo w celu ochrony stacji solar i naczynia przeponowego 

alecamy stosowanie zawory odcinającego z siłownikiem, który podczas postoju pompy pozostaje 

zam i

szej oferty zalecamy 

stos
 

  AE-Qxx  

 

– zawór przelotowy/odcinający kulowy z siłownikiem  

iśnienie wstępne i robocze w instalacji zależy od wysokości statycznej układu solar (wysokość 

pom

 systemu a naczyniem wzbiorczym przeponowym. 

 

systemu [m] 

[% V

wstępne 

[Bar] 

robocze 

[Bar] 

szarze pary znajdują się wszystkie kolektory i 1,5 m instalacji poniżej najniżej położonego 

GA! Naczynie wzbiorcze przeponowe musi być przeznaczone do systemu solar, oznacza to, 

ewnętrzne

GA! Należy dobierać n

zególności sytuacji, gdy nac

(nawet powyżej, 100 

o

C, ponieważ może się o

n
przechowywany zimny zapas płynu). 
 
W

asyfonować orurowanie 1,5m pion

k
naczyni
z

kn ęty i zapobiega przez to przedostawaniu się  pęcherzy pary. Z na

owanie zaworu: 

o

 
C

iędzy najwyższym punktem

Wysokość 

statyczna 

Pojemność naczynia 

przy normalnej pracy 

Ciśnienie 

Ciśnienie 

nom

< 5 

14% 

2,0 

2,5 

÷ 10 

12% 2,5 

3,0 

10 

÷ 15 

11% 3,0 

3,5 

> 15 

10% 

3,5 

4,0 

 
Aby wyznaczyć konieczn
 

V

med

 = V

1

 + V

nom

 

⋅ %

 

 
Gdzie: 
 

  V

   – wymagana ilość medium w instalacji solar 

 obiegu solar 

o

  V

nom

 – 

pojemność nominalna naczynia wzbiorczego przeponowego (rzeczywistego 

dobranego a nie w

ła z poprzednich obliczeń) 

o

  %V

nom 

– Pojemność naczynia przy normalnej pracy (wartości z tabeli wyżej) 

 
Ciśnienie wstępne oznacza ciśnienie podczas płukania i przygotowywania instalacji do pracy. 
Instalacja solar pracuje z ciśnieniem roboczym 

ą ilość medium: 

V

nom

o

med

o

  V

1

 – 

pojemność całego

artość, jaka wysz

background image

 

 

 

- 29 -

o prawidłowego działania systemu solarnego niezbędne jest ustawienie odpowiedniej prędkości 

w powoduje większe straty 

acji, ale za to umożliwia uzyskanie wysokich temperatur zasilania.  

pływu wynosiła: 

emperaturę zasilania na kolektorze, temperaturę zasilania i powrotu  (w stacji 

olar i warunków zewnętrznych. 

 

rzy zbyt małym przepływie (zbyt mocno przykręcony zawór regulacyjny) może okazać się,  że 

żna poznać po 

ysokiej temperaturze na kolektorze a niskiej temperaturze zasilania w stacji solar. W takim 

przypadku należy chwilowo zwięk

u.

 
Przy niskich w

zepływu n

ać na temperatury w kolektorze, które mogą 

osiągnąć wartości k

czne! 

10.6.  Sterowanie
 

kład solarny powinien być sterowany przez odpowiedni sterownik. Sterowanie odbywa się na 

ektorze i zasobniku c.w.u. (w przypadku zasobników 

sobnika) lub temperatury powrotu solar. Jeżeli różnica 

mperatur (

ΔT) jest wyższa od nast io

ci

 systemu zaczyna pracować, w innym 

rzypadku pompa nie pracuje. Odpo

ędna do optymalnej pracy systemu, 

ga wychładzaniu zbiornika i umożliwia większą efektywność uzyskiwania ciepła.  

ale

,  y

dnich strat ciepła na długości instalacji 

(stra

peratury na kolektorze i temperatury 

zasi
 
Zale

ć ile energii słonecznej jest niewykorzystane. 

Kolektor słoneczny bardzo szybko w dzień nagrzeje cały zasobnik c.w.u. i przez większą część dnia 

10.5.  Nastawa przepływu nominalnego 
 
D
przepływu nominalnego. Większy przepływ powoduje mniejsze straty temperatury na instalacji, ale 
równocześnie niższe temperatury zasilania, mniejszy przepły
temperatury na instal
 
Podstawową, ogólną nastawą prędkości przepływu jest dobór odpowiedniego biegu pracy pompy. 
Dla typowych instalacji solarnych zaleca się prace pompy na II biegu (z trzech dostępnych). 
Precyzyjna nastawa odbywa się przy pomocy dokładnego zaworu regulacyjnego. 
 
Zaleca się, aby wartość prędkości prze
 

o

  0,2 l/min na każde 100 litrów uzysku cieplnego przy słabym nasłonecznieniu 

o

  0,4 l/min na każde 100 litrów uzysku cieplnego przy średnim nasłonecznie 

o

  0,6 l/min na każde 100 litrów uzysku cieplnego przy silnym nasłonecznie 

 
Prędkość przepływu należy dobierać indywidualnie dla każdego układu i powinno się go regulować 
tak, aby uzyskać największą efektywność układu. Do doboru odpowiedniej prędkości przepływu 
należy obserwować t
s

P
zawór zwrotny blokuje przepływ. Dodatkowo, jeżeli w kolektorze powstała para, pompa przy małej 
wartości nie jest wstanie przepchać parę dalej do instalacji. Sytuację taką mo
w

szyć wielkość przepływ

ależy uważ

 

artościach pr

ryty

 

U
zasadzie porównania temperatury w kol

iwalentnych czujnik w niższej części za

b
te

aw nej wartoś  pompa

wiednia regulacja jest niezb

p
zapobie
 
Z

ca się ab  wartość 

ΔT była o 5 ÷ 10 

o

C wyższa od śre

e

odczytu tem

ty ci pła można porównać przy pomocy 

sta

lania 

cji solar). 

camy stosowanie regulatora solarnego typu RGF

10.7.  Magazynowanie energii w zasobnikach c.w.u. 
 
Użytkując układ słoneczny niejednokrotnie wida

background image

 

 

 

- 30 -

o kolektor nie ma już co ogrzewać. Wieczorem cała 

dzina wraca do domu, każdy domownik bierze gorącą kąpiel i zasobnik jest rozładowany (zimny), 

a zostanie 

ędzie  

ądzeń: 

ięcej a energia zostanie zmagazynowana na całą noc a nawet na 

ury próżniowe kolektorów IB-Sol przy dekompresji spowodowanej warunkami zewnętrznymi lub 

 pełnej sprawności kolektora próżniowego. Jednakże mogą zdarzyć 

się uszkodzenia rury niewidoczne gołym okiem. W takim przypadku jedynym sposobem na 

d

presji jest wizualne sprawdzenie stanu srebrzystej powłoki znajdującej się 

 dolnej części rury (tam gdzie jest założony gumowy pierścień ochronny). W momencie kontaktu 

odczas demontażu uszkodzonej rury należy uważać na rurkę ciepła „Heat-pipe”, w szczególności 

rkę ciepła „Heat-pipe” wraz z blaszanymi 

 analogiczny sposób.  

 uszkodzonej rury zdjąć gumowy pierścień gumowy i postępować tak jak w fazie montażu (patrz 

energia słoneczna jest niewykorzystana, b
ro
aby mieć gorącą wodę należy dogrzewać  ją innym źródłem energii np. elektrycznie, bo przecież 
w nocy kolektor nie działa. Przez cały dzień w zasobniku woda była odpowiednia na poziomie 
40 

o

C, a kolektor przez 60% dnia nie pracował, w jaki sposób poprawić pracę układu? Rozwiązanie 

wydaje się proste: wystarczy ogrzewać zasobnik do wyższych temperatur, zmagazynowan

iększa ilość energii. I wszystko byłoby w porządku gdyby nie fakt, że gdy w zasobniku b

w
temperatura np. 80 

o

C można się po prostu poparzyć, komfort użytkowania jest na bardzo niskim 

poziomie. Dlatego zaleca się stosowanie układów mieszających. Układ taki będzie mieszał gorącą 
wodę z zasobnika z zimną wodą z instalacji wodnej.  
 
Jako układ mieszający zalecamy stosowanie naszych urz
 

o

  AE-Qxx-3    

– zawór trójdrogowy kulowy mieszający z siłownikiem  

o

  IB-Tron 309WH 

– sterownik 

o

  TSC-8200    

– zewnętrzny czujnik temperatury  

 
Sterownik będzie tak sterował zaworem aby temperatura ciepłej wody w kranie była zawsze na 
odpowiednim poziomie. Bilans energetyczne jest, zamiast nagrzewać wodę w zasobniku c.w.u. do 
poziomu 40 

o

C staje się możliwe nagrzewanie zasobnika do granic wytrzymałości (np. do 80 

o

C), 

dzięki temu ciepłej wody jest 2x w

astępny pochmurny dzień. 

n

11.  Eksploatacja, naprawa i konserwacja układu 

11.1.  Kontrola stanu i wymiana uszkodzonej rury próżniowej 
 
R
zniszczeniu przestaje pracować i zmniejsza efektywność kolektora. Uszkodzoną rurę należy 
wymienić w celu przywrócenia

stwier zenie dekom
w
z powietrzem powłoka ta utlenia się i staje się całkowicie niewidoczna, jest to oznaka dekompresji. 
 
Stan wszystkich rur próżniowych w układzie należy kontrolować 2 razy w roku. 
 
Podczas demontażu rury należy używać rękawic ochronnych z uwagi na możliwość skaleczenia. 
 
P
należy zwrócić uwagę, na to, aby nie została ona odgięta zbyt bardzo od płaszczyzny kolektora, 
ponieważ może to doprowadzić do złamania rurki ciepła, która jest elementem wielokrotnego 
użytku.  
 
Z uszkodzonej rury próżniowej należy wyciągnąć ru
radiatorami i należy je umieścić w nowej rurze próżniowej w
 
Z
punkt 6.5). 
 
 

background image

 

 

 

- 31 -

aty właściwości. 

W s

ciepłej wody 

i w z

ń w wodzie ma większe niż przy 

żs

h

ac  tend

zbędne jest okresowe czyszczenie 

11.2.  Kontrola stanu medium 
 
Roztwór wodno-glikolowy po długim czasie eksploatacji może utracić swoje właściwości 
niezbędne do pracy w instalacji solarnej. Przyjmuje się, że roztwór zachowuje swoje właściwości 
przez okres ok. 5 lat. Należy okresowo kontrolować właściwości niezamarzające roztworu zaleca 
się je wykonywać raz w roku przed okresem zimowym. Po stwierdzeniu utraty właściwości, 
roztwór w instalacji należy wymienić. Czas pracy roztworu w dużej mierze zależy od ilości 
i długości postoju systemu solarnego przy wysokich temperaturach.  
 
Zmiana konsystencji i barwy roztworu nie oznacza utr

11.3.  Kontrola stanu zasobników wodnych 
 

ystemach solarnych występują wysokie temperatury również w zbiornikach 

biornikach  buforowych.  W  wysokich temperaturach kamie

zyc  temperatur h

encje do wytrącania się. Dlatego nie

ni
wszystkich zasobników i zbiorników wraz z anodami w układzie solarnym.  
 
Czyszczenie zasobników i zbiorników należy przeprowadzać przy użyciu myjek ciśnieniowych 
i zaleca się, aby czyszczenie przeprowadziła specjalistyczny zakład usługowy. 
 

background image

 

 

 

- 32 -

2.  Warunki gwarancyjne i karta gwarancyjna 

o

  3 lata na pozostałe części kolektora 

Gwarancja nie będzie uznawana, gdy stwierdzi się między innymi: 

o

  Zastosowanie niezgodnie z przeznaczeniem 

o

  Wadliwe lub zaniedbane użytkowanie 

o

  Korozja tlenowa i dalsze użytkowanie pomimo wystąpienia wad 

 
Typy i ilość zamontowanych kolektorów:   __________________________________________

______________________________________________________________________________

Firma sprzedająca kolektor, pieczęć, podpis i data sprzedaży:   ________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________  

Firma instalująca system, pieczęć, podpis i data montażu:   ____________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________  

Użytkownik systemu:  ___________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________  

 

1

 
Przy rzeczowej, poprawnej i zgodnej z niniejszą instrukcją zabudowie przez wykwalifikowaną 
firmę oraz poprawnej eksploatacji i konserwacji producent udziela gwarancji na kolektor, 
z wyjątkiem części i elementów naturalnie się zużywających na okres: 
 

o

  10 lat na warstwę absorpcyjną 

 

 

o

  Wadliwy montaż lub uruchomienie  

o

  Pozostawienie kolektora na działanie promieni słonecznych bez wcześniejszego napełnienia 

lub niekompletnego napełnienia 

o

  Stosowanie wyższych ciśnień niż dopuszczalne 

o

  Nieprzestrzeganie instrukcji obsługi i montażu 

o

  Agresywne opary w atmosferze 


Document Outline