1 

 

Wykład 04.01.2010                                                                                                    By Soog 

 

Interakcje lekowe 

Czynniki warunkujące interakcje leków:_____________________________________ 

A)

 

Z

ALEŻNE OD PACJENTA

: 

- uwarunkowania  genetyczne 

- specyfika choroby 

- dieta 

- wpływy środowiska 

- papierosy 

- alkohol 

B)

 

W

PŁYW LEKÓW

 

- dawka 

- czas leczenia 

- czas przyjęcia 

- kolejnośd przyjmowania leków 

- droga podania 

- sposób dawkowania 

Rodzaje interakcji________________________________________________________________

 

 

1)

 

I

NTERAKCJE FARMACEUTYCZNE

 - zachodzą podczas przygotowywania leku np. podczas mieszania 

leków w roztworach infuzyjnych 

2)

 

I

NTERAKCJE FARMAKOKINETYCZNE 

- zachodzą po podaniu leku w organizmie i dotyczą:  

- wchłaniania 

- dystrybucji 

- metabolizmu 

- wydalania leków 

2 

 

3)

 

I

NTERAKCJE FARMAKODYNAMICZNE

-  zachodzą na poziomie receptorowym np. przy podaniu 

agonistów i antagonistów tego samego receptora 

Interakcje farmakokinetyczne – wchłanianie________________________________ 

 

- cholinomimetyki, leki przeczyszczające – obniżają wchłanianie leków 

- cholinolityki, leki zapierające – zwiększają wchłanianie leków 

- leki zobojętniające (np. Famotydyna) – zwiększają wchłanianie leków zasadowych: morfina,   

aminofilina. Zmniejszają natomiast wchłanianie leków kwaśnych: ASA, ibuprofen, indometacyna. 

- nie wolno stosowad tetracyklin z: witaminami, solami Mg, Fe, Al. – powstaje niewchłanialny 

kompleks. Aby dobrze się czud po tetracyklinach, należy je popid bardzo dużą ilością przegotowanej 
wody. 

- hormony tarczycy – nie podawad z jedzeniem, popid wodą 

- gryzoefulwina – MUSI byd podawana z pokarmem 

- Witaminy  rozpuszczalne w tłuszczach – wchłaniają się z jedzeniem 

 

Interakcje farmakokinetyczne – dystrybucja________________________________ 

 

Leki mogą wypierad się wzajemnie z połączeo z białkami osocza. Prowadzi to do zwiększenia wolnej 
frakcji leku, który uległ wyparciu – efekt zwiększenia  

L

EKI WYPIERAJĄCE

: 

- chloramfenikol 

- nitrofurantoina 

- chinidyna 

- werapamil 

- amiodaron 

- sulfonamidy przeciwbakteryjne 

- NLPZ 

L

EKI PODATNE NA WYPIERANIE

: 

- digoksyna 

3 

 

- metotreksat 

- penicyliny 

N

A WYPIERANIE SIĘ LEKÓW SZCZEGÓLNIE PODATNI BĘDĄ PACJENCI Z

: 

- z. nerczycowym 

- marskością wątroby 

- paraproteinemią i wszelkimi stanami zmniejszenia ilości białek krwi. 

Interakcje farmakokinetyczne - wydalanie leków:__________________________ 

 

Większośd leków jest wydalana z moczem 

– obniżenie filtracji kłębuszkowej (spadek RR, 

niewydolnośd nerek) prowadzi do wzrostu stężenia leków w organizmie) 

Analogiczna sytuacja w stosunku do leków wydalanych przez wątrobę. 

Interakcje farmakokinetyczne – inne:_________________________________________ 

 

A

)

 HAMOWANIE HEPARYNY

: 

- penicylina 

- erytromycyna 

- gentamycyna 

- kanamycyna 

- streptomycyna 

- tetracyklina 

- promazyna  

- chloropromazyna 

B

)

 HAMOWANIE DEKSTRANÓW

 

- barbiturany 

- ampicylina 

- prometazyna 

C

)

 HAMOWANIE STERYDÓW I PENICYLIN

 

4 

 

- aminoglikozydy 

Interakcje farmakodynamiczne________________________________________________ 

 

Agonista + antagonista 

 

Działanie często wykorzystywane w praktyce: 

 flumazenil wypiera benzodiazepiny,  

nalokson wypiera morfinę. 

 

Agonista + agonista 

Antagonista + antagonista 

 

Nie podaje się jednocześnie dwóch agonistów lub antagonistów tego samego receptora: 

efekt się 

nie zsumuje, za to zsumują się działania niepożądane

. 

Cytochrom P450__________________________________________________________________ 

 

- układ 6 enzymów mikrosomalnych (CYP1A2, CYP2C9, CYP2C19, CYP2D6, CYP2E1, CYP3A4) 

- substrat, inhibitor, induktor 

I

NDUKTORY 

CYP3A4

 

–

 POWODUJĄ ZNACZNE PRZYSPIESZENIE METABOLIZMU

: 

- karbamazepina 

- cisplatyna 

- rifampicyna 

- wyciąg z dziurawca 

- fenytoina 

- fenobarbital 

- deksametazon 

I

NHIBITORY  

CYP3A4

 

–

 SPOWALNIAJĄ METABOLIZM WĄTROBOWY

: 

5 

 

- SSR 

- metadon 

- erytromycyna 

- sok grejpfrutowy 

- zafirlukast 

- leki przeciw grzybicze 

I

NTERAKCJE 

K

ETOKONAZOLU

: 

a) leki antycholinergiczne 

blokery H2                               - spadek wchłaniania ketokonazolu z p.pok 

środki zobojętniające  

b) rifampicyna  

izoniazyd                                  - mogą spowodowad spadek stężenia ketokonazolu 

fenytoina 

c) tegenadyna                              - spadek metabolizmu tegenadyny (dz. kardiotoksyczne) 

d) astemizol                                 - inhibicja Cyt P450 i metabolizmu astemizolu 

e) leki przeciwkrzepliwe             - wzrost stężenie leków przeciwkrzepliwych 

f) cyklosporyna                           - wzrost T1/2 cyklosporyny i jej stężenia 

g) alkohol                                    - reakcja disulfiramowa (zatrzymanie metabolizmu alkoholu) 

h) GKS                                        - wzrost, skutkuje spuresją kory nadnerczy 

 

Statyny____________________________________________________________________________ 

 

Statyny – przy  wzroście stężenia, lub aktywnych metabolitów – ryzyko toksyczności mięśniowej 

Statyny zwiększają stężenia: digoksyny, pojedyncze przypadki rabdomiolizy (itrakonazol, fibraty, 

nefazodon, cyklosporyna), a także poch dikumarolu, ale 

nie

 powodują interakcji z pochodnymi 

tienopirydyny (klopidogrel) 

Statyny a Amiodaron – nieistotne klinicznie interakcje 

6 

 

NLPZ________________________________________________________________________________ 

 

Najczęstsze klinicznie niepożądane interakcje NLPZ: 

- leki obniżające RR 

- antybiotyki 

- kumaryna 

- leki p.arytmiczne 

- leki p.cukrzycowe 

- digoksyna 

 

Pacjenci szczególnie narażenie na interakcje lekowe:__ 

pacjenci kardiologiczni: 

 

Hiperlipidemia mieszana: 

Statyny + fibraty = wzrost ryzyka miopatii 

Niewydolnośd krążenia: 

Digoksyna – spadek klirensu digoksyny powodują: amiodaron, werapamil, kaptopril, spironolakton 

Nadciśnienie: 

Leki nadciśnieniowe + NLPZ = rozchwianie ciśnienia 

Arytmia: 

Nie łączymy leków z grupy Ia ( chinidyna, dizopiramid) z lekami z gr III (sotalol, amiodaron) 

pacjenci leczeni przeciwkrzepliwie 

 

WZROST INR: 

Zwiększanie czynników krzepnięcia: 

- Wit K 

- GKS 

7 

 

- metyloksantyny 

- śr. Antykoncepcyjne 

Zaburzenie wchłaniania leków przeciwkrzepliwych: 

- wodorotlenek glinu  

- neomycyna 

- metoklopramid 

- cholestyramina 

Nasilenie metabolizmu 

- fenobarbital 

- rifampicyna 

- fenytoina 

SPADEK INR: 

Rozpad cz. krzepnięcia, hamowanie syntezy: 

- sterydy 

- glukagon 

- tetracykliny 

Nasilenie wchłaniania: 

- wodorotlenek magnezu 

- dwuwęglan sodu 

Hamowanie metabolizmu 

- amiodaron 

- cymetydyna 

- metronidazol 

- ketokonazol  

- erytromycyna 

- chloramfenikol 

- cyprofloksacyna 

Wypieranie z białek osocza: 

8 

 

- NLPZ 

- sulfonamidy 

- poch. sulfonylo-mocznika 

Klopidogrel – spadek stężenia po IPP 

pacjenci z astmą 

 

Teofilina: 

Zwiekszenie stężenia teofiliny: 

- cymetydyna 

- makrolity 

- fluorochinolony 

- allopurinol 

- doustne śr. przeciwkrzepliwe 

Zmniejszenie stężenia teofiliny: 

- barbiturany 

- rifampicyna 

- fenytoina 

- karbamazepina 

- palenie tytoniu 

Teofilina nasila działanie furosemidu i digoksyny. 

Grilowane mięso jest silnym induktorem metabolizmu teofiliny. 

pacjenci z cukrzycą typu 2 

 

Akarboza – zaburza wchłanianie wielu innych leków 

Metformina – zwiększa działanie leków przeciw krzepliwych (zmienia ich wychwyt     wątrobowy 

-  jej działanie nasilają: cymetydyna, leki o charakterze kationowym (współzawodniczą 

o wydalanie nerkowe) 

Pochodne SUR 

9 

 

Działanie nasilają: doxycyklina, cymetydyna, chloramfenikol, nowobiocyna 

Przyspieszenie metabolizmu: fenytoina, rifampicna 

Przy neuropatii podaje nieczęsto karbamazepine, która nasila metabolizm pochodnyh SUR - 
hiperglikemia 

Leki o najmniejszej liczbie interakcji (najbezpieczniejsze):_______________ 

- ASA 

- Beta – blokery 

- sartany 

- inhibitory ACE