Morfologia komórek
bakteryjnych. Barwienie
preparatów utrwalonych.
Cel ćwiczenia
• poznanie kształtów komórek bakteryjnych
i typów urzęsienia;
• poznanie prostych i złożonych metod
barwienia;
• nauka przygotowywania preparatów
utrwalonych;
• nauka różnicowania bakterii Gram-dodatnich
i Gram-ujemnych.
Podział metod barwienia
Struktura ściany komórkowej bakterii
Gram-ujemnych i Gram-dodatnich.
Przykłady rodzajów bakterii Gram-dodatnich
i Gram-ujemnych
Obecność i ułożenie rzęsek
– bezrzęse (atrichalne), większość ziarniaków
– jednorzęse (monotrichalne) – mają jedną
biegunową rzęskę, np. Vibrio,
– dwurzęse (ditrichalne) – po jednej rzęsce na
obu biegunach,
– czuborzęse (lofotrichalne) – mają pęczek rzęsek
na jednym biegunie, np. Pseudomonas,
– lofotrichalne dwubiegunowe (amfitrichalne) –
mają pęczek rzęsek na obu biegunach, np.
Spirillum,
– okołorzęse (peritrchalne) – rzęski są
rozmieszczone wzdłuż komórki lub na całej jej
powierzchni np. Proteus, Bacillus, Clostridium
Typy urzęsienia bakterii
A) bezrzęse, B) monotrichalne, C) amfitrichalne, D,E)
lofotrichalne, F) peritrichalne
Typy przetrwalnikowania bakterii
A) bacillarny, B) plektridialny, C) klostridialny
Utrwalanie preparatów
Utrwalanie
to
termiczne
lub
chemiczne
zabiciu mikroorganizmów i przytwierdzenie
ich do powierzchni szkiełka podstawowego.
Celem utrwalania jest ułatwienie stosowanym
barwnikom penetracji przez ścianę komórkową
i ich wniknięcie do wnętrza komórki oraz
odsłonięcie
w
ścianach
komórkowych
mikroorganizmów związków, z którymi wiążą
się barwniki.
A) odtłuszczanie szkiełka podstawowego; B) wykonywanie
rozmazu mikroorganizmów przy użyciu ezy; C) termiczne
utrwalenie rozmazu na szkiełku podstawowym
Utrwalanie preparatów
Barwienie metodą Grama
Barwienie metodą Grama – jest barwieniem
różnicującym, które pozwala wyodrębnić dwie
zasadniczo
odmienne
grupy
bakterii
charakteryzujące się inną budową strukturalną
ściany komórkowej. Wyróżniamy bakterie Gram-
ujemne i Gram-dodatnie. W wyniku barwienia
metodą Grama bakterie Gram-ujemne barwią się
na kolor różowy, a bakterie Gram-dodatnie na
kolor fioletowy.
Wykonać preparat utrwalony
zgodnie z wcześniejszym
opisem.
1. Nanieść fiolet krystaliczny na
2-3 min. Spłukać dokładnie
wodą.
2. Nanieść płyn Lugola na 2 min.
3. Odbarwić alkoholem i spłukać
wodą.
4. Nanieść safraninę na 30 sek. -
1 min.
Preparat opłukać dokładnie
wodą, wysuszyć; oglądając
preparat pod immersją określić
kształt i barwę komórki
bakteryjnej.
Barwienie metodą Grama