background image

Część I

 

465

Rozdział 7 

Wybrane aspekty zapewniania jakości opieki pielęgniarskiej

7.3. Metody zapewniania jakości opieki 
zdrowotnej

Programy WHO, zwłaszcza Ljubljańska Karta Reformowania Opie-
ki Zdrowotnej, stały się podstawą sformułowania programów pod-
noszenia i zapewniania jakości. W praktyce zarządzania jakością 
w wielu krajach stosowane są wewnętrzne i zewnętrzne metody 
zapewniania jakości (Lenartowicz 1998).

Wewnętrzne metody zapewniania jakości koncentrują się na 

opracowywaniu przez zakłady opieki zdrowotnej i wprowadzaniu 
do praktyki własnych programów zapewnienia jakości, przy wyko-
rzystaniu własnych zasobów. 

Do metod tych należą m.in. badanie i ocena jakości opieki pie-

lęgniarskiej dokonywane przez kadrę kierowniczą, monitorowanie 
„zdarzeń niepożądanych” (szczególnie zakażeń szpitalnych) i wdra-
żanie programów zapobiegania im. Powszechnie stosowanym dzia-
łaniem w zakładach opieki zdrowotnej jest badanie satysfakcji pa-
cjentów
, rozumiane jako badanie subiektywnych ocen pacjentów 
opartych na ich indywidualnym doświadczeniu, wymaganiach 
i oczekiwaniach. Poziom zadowolenia pacjentów ze świadczonej 
opieki jest jednym z najważniejszych wskaźników jej efektywności 
(Opolski i wsp. 2005).

Zewnętrzne metody zapewniania jakości to oddziaływania wy-

wierane na zakłady opieki zdrowotnej przez instytucje nadrzędne, 
grupy ekspertów lub pozarządowe organizacje zajmujące się certy-
fikowaniem wytwórców wyrobów usług. Są stosowane na obszarze 
całego systemu opieki zdrowotnej i należą do nich:

licencjonowanie

 

 – to wyrażanie urzędowego zezwolenia na 

prowadzenie określonej działalności, przy wskazaniu profe-
sjonalnego uzasadnienia decyzji. Przykładem są określone 
przepisami prawnymi wymagania dotyczące świadczeń zdro-
wotnych i organizacji zakładów opieki zdrowotnej, np. przepi-
sy sanitarne, wymagania stawiane przy wydawaniu zezwoleń 
(licencji) na prowadzenie zakładów opieki zdrowotnej oraz 
wydawanie przez samorządy zawodowe zaświadczeń o prawie 
wykonywania praktyki pielęgniarskiej, położniczej lub lekar-
skiej;
rekomendacje

 

 – wytyczne i zalecenia dotyczące wykonywa-

nia określonych świadczeń zdrowotnych wydawane przez ze-
społy ekspertów – konsultantów krajowych lub wojewódzkich 
w poszczególnych specjalnościach medycznych, pielęgniar-
stwa i opieki położniczej albo instytuty naukowo-badawcze;
certyfikaty – 

 

poświadczenia przez uprawnione jednostki cer-

tyfikujące zgodności funkcjonowania jednostki lub jej części 
z określonymi normami np. certyfikatu ISO dotyczącego za-

Wewnętrzne metody 
zapewniania jakości

Zewnętrzne metody 
zapewniania jakości

background image

Anna Piątek 

7.4. Standardy praktyki i opieki pielęgniarskiej

466

 

Tom I

rządzania zakładem, ochrony środowiska czy wykonywania 
badań laboratoryjnych;
akredytacja

 

 – nadawanie przez Krajową Radę Akredytacyj-

ną certyfikatu jakości zakładom opieki zdrowotnej, które do-
browolnie poddały się przeglądowi i uzyskały wysoką ocenę 
zgodności ze standardami akredytacyjnymi. 

7.4. Standardy praktyki i opieki 
pielęgniarskiej

Zapewnienie jakości świadczeń zdrowotnych, w tym także opieki 
pielęgniarskiej, nie jest możliwe bez określenia reguł ich wykony-
wania. 

Określanie misji, celów i zadań oraz odpowiadających im stan-

dardów jest niezbędnym wymogiem profesjonalnego działania 
wszystkich organizacji i grup zawodowych w służbie zdrowia, dają-
cym gwarancję zapewnienia świadczeń na odpowiednio wysokim 
poziomie (Development... 1989).

Standardy praktyki pielęgniarskiej przyjęto traktować jako 

zbiór wymagań, norm, które określają uzgodniony, możliwy do 
zrealizowania poziom wykonywania praktyki pielęgniarskiej, jaki 
został ustanowiony w celu zapewnienia jakości opieki pielęgniar-
skiej, podstaw kształcenia i doskonalenia zawodowego pielęgniarek 
i położnych oraz inspirowania kierunków rozwoju naukowego pie-
lęgniarstwa (Piątek 1999).

Międzynarodowa Rada Pielęgniarek zaleca, aby standardy two-

rzone przez zawodowe pielęgniarki na szczeblu krajowym formu-
łowane były w kategoriach ogólnych, tak aby mogły być one za-
stosowane w każdym środowisku. Standardy tworzone przez kra-
jowe stowarzyszenia pielęgniarek stanowią istotny element strategii 
zmierzającej do realizacji celu pielęgniarstwa, a tym samym syste-
mu opieki zdrowotnej (Development... 1989).

Standardy opracowywane przez zespoły krajowe i zatwierdzane 

przez Krajowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych mają charakter ogól-
nych wytycznych. Sformułowano w nich zwięźle podstawy teore-
tyczne praktyki pielęgniarskiej, zdefiniowano podstawowe pojęcia: 
pielęgniarstwa – jako dziedziny nauki, jako podsystemu ochrony 
zdrowia, jako działalności praktycznej, a także pojęcia pielęgniar-
ka, położna, pielęgniarka/położna specjalistka oraz podstawowe 
wymagania dotyczące pielęgniarskiej praktyki klinicznej i w pod-
stawowej opiece zdrowotnej. NRPiP opublikowała też ogólne stan-
dardy pielęgniarskiej praktyki klinicznej i praktyki w podstawowej 

Standardy praktyki 

pielęgniarskiej