Strona 1 z 5
Odwołanie od decyzji ZUS
Od decyzji wydanych w pierwszej instancji przez ZUS przysługuje prawo do odwołania się. Przepisy
przewidują, że kontrolę nad tymi decyzjami sprawują sądy.
Odwołanie wnosi się zatem do sądu za pośrednictwem jednostki ZUS, która wydawała zaskarżoną
decyzję. Sądem właściwym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych jest ten, w którego
okręgu ma miejsce zamieszkania strona odwołująca się od decyzji wydanej przez organ rentowy,
chyba że przepis odrębny stanowi inaczej.
Ważne
Odwołanie od decyzji ZUS wnosi się do sądu. Przysługuje ono także w razie bezczynności organu
rentowego.
Właściwymi do spraw odwołań od decyzji organu rentowego są w I instancji sądy rejonowe lub
okręgowe. Od ich wyroków przysługuje prawo do wniesienia apelacji odpowiednio do sądu
okręgowego lub apelacyjnego. Stosownie do przepisów k.p.c., do właściwości sądów okręgowych
należą sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych z wyjątkiem tych, dla których zastrzeżona jest
właściwość sądów rejonowych. Do właściwości sądów rejonowych należą natomiast sprawy o:
zasiłek chorobowy, wyrównawczy, opiekuńczy, macierzyński, porodowy, pogrzebowy,
rodzinny oraz o dodatki do zasiłku rodzinnego,
świadczenie rehabilitacyjne,
odszkodowanie z tytułu wypadku w drodze do pracy lub z pracy, wypadku przy pracy lub
choroby zawodowej,
o świadczenie z tytułu funduszu alimentacyjnego.
Odwołania od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję w
terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji
Strona 3 z 5
Przykładowy wzór odwołania od decyzji ZUS odmawiającej prawa do zasiłku chorobowego.
Odwołanie można również wnieść do protokołu. ZUS po jego wniesieniu przekazuje odwołanie wraz z
aktami sprawy i odpowiedzią na odwołanie do właściwego sądu. Powinien to uczynić w terminie 30
dni od daty wniesienia odwołania. Jeżeli jednak ZUS uzna odwołanie za słuszne, zmienia lub uchyla
decyzję niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od daty wniesienia odwołania. W takiej
sytuacji sprawie nie nadaje się biegu sądowego.
Jeżeli natomiast w odwołaniu od decyzji organu rentowego wskazano nowe okoliczności dotyczące
niezdolności do pracy, które powstały po dniu wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS (od
którego nie wniesiono sprzeciwu lub orzeczenia komisji lekarskiej ZUS), organ rentowy nie przekazuje
odwołania do sądu, lecz kieruje je do lekarza orzecznika w celu ponownego rozpatrzenia. Organ
rentowy uchyla poprzednią decyzję, rozpatruje nowe okoliczności i wydaje nową decyzję, od której
przysługuje odwołanie do sądu. Przepis ten stosuje się także wówczas, gdy nie można ustalić daty
powstania wskazanych w odwołaniu nowych okoliczności.Ważne jest, aby dochować miesięcznego
terminu do wniesienia odwołania. Sąd odrzuci bowiem odwołanie wniesione po upływie terminu,
chyba że jego przekroczenie nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego
się.
Ważne
Odwołanie należy wnieść w terminie miesiąca od dnia otrzymania decyzji ZUS.
Istotne jest także, aby w postępowaniu orzeczniczym przed ZUS wnieść sprzeciw od orzeczenia
lekarza orzecznika w przypadku, gdy z jakichkolwiek powodów jest się z niego niezadowolonym (np.
lekarz stwierdził za krótki okres, na który przyznano prawo do świadczenia rehabilitacyjnego). Należy
bowiem pamiętać, że sąd odrzuci odwołanie w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do
którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy, a podstawę do wydania
decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika ZUS. Stanie się tak, jeżeli osoba zainteresowana nie
wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej ZUS, a odwołanie jest oparte wyłącznie na
zarzutach dotyczących tego orzeczenia. Jeżeli odwołanie opiera się także na zarzucie nierozpatrzenia
sprzeciwu wniesionego po terminie, które nastąpiło z przyczyn niezależnych od osoby
zainteresowanej, sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania organowi
rentowemu i umarza postępowanie. W takim przypadku organ rentowy kieruje sprzeciw do
rozpatrzenia do komisji lekarskiej ZUS. Odwołanie można także wnieść w przypadku bezczynności
organu rentowego. Jeżeli organ ten nie wydał decyzji w terminie dwóch miesięcy, licząc od dnia
zgłoszenia roszczenia w sposób przepisany, odwołanie można wnieść w każdym czasie po upływie
tego terminu.
Przepisy nie przewidują szczególnych wymogów, jakim powinno odpowiadać odwołanie od decyzji
ZUS. Stanowią jedynie, że powinno ono zawierać oznaczenie zaskarżonej decyzji, określenie i zwięzłe
uzasadnienie zarzutów i wniosków oraz podpis ubezpieczonego albo jego przedstawiciela
ustawowego lub pełnomocnika.
Strona 4 z 5
Może się zdarzyć, że ubezpieczony w trakcie postępowania sądowego zgłosi nowe żądanie, które nie
było dotychczas rozpoznawane przez ZUS. W takim przypadku sąd przyjmuje to żądanie do protokołu
i przekazuje je do rozpoznania organowi rentowemu.
W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zawieranie ugód nie jest dopuszczalne. Zmiana przez
organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd, przez wydanie decyzji
uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony, powoduje umorzenie postępowania w całości
lub w części. Poza tym zmiana lub wykonanie decyzji nie ma wpływu na bieg sprawy.
Sąd oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia. W przypadku uwzględnienia
odwołania zmienia zaskarżoną decyzję w całości lub w części i orzeka co do istoty sprawy. Jeżeli
odwołanie wniesiono w związku z niewydaniem decyzji przez organ rentowy, sąd w przypadku
uwzględnienia odwołania zobowiązuje organ rentowy do wydania decyzji w określonym terminie,
zawiadamiając o tym organ nadrzędny, lub orzeka co do istoty sprawy. W przypadku sprawy o
świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia
niezdolności do pracy, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub
orzeczenie komisji lekarskiej ZUS i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach
dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności
dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej
decyzji. W takiej sytuacji sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu
i umarza postępowanie.
Apelację od wyroku sądu wnosi się do sądu okręgowego w przypadku, gdy sąd rejonowy wydawał
wyrok w pierwszej instancji lub do sądu apelacyjnego, gdy w pierwszej instancji wyrokował sąd
okręgowy. Apelację należy wnieść za pośrednictwem sądu pierwszej instancji. Terminy do jej
wniesienia wynoszą:
14 dni od daty otrzymania wyroku sądu pierwszej instancji wraz z uzasadnieniem; sąd
sporządza uzasadnienie na wniosek złożony w ciągu 7 dni od daty ogłoszenia wyroku lub
21 dni od daty ogłoszenia wyroku.
Fragment pochodzi z książki Joanny Grzelińskiej-Darłak „Świadczenia z
ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego” (Gaskor, Wrocław 2011).
Jest to praktyczne opracowanie omawiające zasady ustalania
uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego i
wypadkowego, przesłanki nabycia, sposób obliczenia ich wysokości i
wypłatę. Rozważania uzupełniają wskazówki, o których należy
pamiętać w codziennej pracy. Ponadto autorka przytacza wiele
praktycznych przykładów dotyczących poruszanych zagadnień oraz
przywołuje bogate orzecznictwo sądowe.
