BADANIA  INSTALACJI  

ELEKTRYCZNYCH  NISKIEGO  

NAPIĘCIA

Politechnika Wrocławska
Instytut Energoelektryki

Wrocław 2011

Na podstawie prezentacji przygotowanej przez dra in

ż

. Janusza Koniecznego

Ustawa „Prawo budowlane” z 07.07.1994:

• rozdz. 5 „Budowa i oddawanie do użytku obiektów budowlanych”

(art. 57):

„do  zawiadomienia  o  zakończeniu  budowy  obiektu  budowlanego  lub 

wniosku  o  udzielenie  pozwolenia  na  użytkowanie  obiektu 

inwestor  jest 

obowiązany dołączyć protokół badań i sprawdzeń”

• rozdz. 6 „Utrzymanie obiektów budowlanych”: 

zapisano  obowiązek  poddawania  obiektu  budowlanego  (także  instalacji 

elektrycznej) 

kontroli  okresowej  i  podano  maksymalne  czasy  między 

badaniami (1 rok lub 5 lat)

Podstawy prawne

Wymagania 

dotyczące 

bezpieczeństwa 

wykonywania 

prac 

przy 

urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych:

• Rozporz

ą

dzenie  Ministra  Pracy  i  Polityki  Socjalnej  z  28.05.1996 r.  w  sprawie 

rodzajów  prac,  które  powinny  by

ć

wykonywane  przez  co  najmniej  dwie  osoby

(Dz.U. 1996 nr 62, poz. 288) 

Uwaga: wycofane 18.01.2009 !!!

1. przy  urz

ą

dzeniach  elektroenergetycznych  znajduj

ą

cych  si

ę

całkowicie  lub 

cz

ęś

ciowo  pod  napi

ę

ciem,  z  wyj

ą

tkiem  prac  polegaj

ą

cych  na  wymianie 

bezpieczników i 

ż

arówek (

ś

wietlówek) w obwodach o napi

ę

ciu do 1 kV,

2. w 

pobli

ż

u 

znajduj

ą

cych 

si

ę

pod 

napi

ę

ciem 

nieosłoni

ę

tych 

urz

ą

dze

ń

elektroenergetycznych lub ich cz

ęś

ci,

3. przy wył

ą

czonym spod napi

ę

cia torze 2-torowej linii napowietrznej o napi

ę

ciu 

≥

1 kV, 

je

ż

eli drugi tor linii pozostaje pod napi

ę

ciem,

4. przy  wył

ą

czonych  spod  napi

ę

cia  liniach  napowietrznych,  które  krzy

ż

uj

ą

si

ę

z  liniami 

znajduj

ą

cymi si

ę

pod napi

ę

ciem,

5. przy  próbach  i  pomiarach  urz

ą

dze

ń

elektroenergetycznych  w  zakładach 

energetycznych  i  innych  zakładach,  z  wył

ą

czeniem  prac  stale  wykonywanych  przez 

wyznaczonych pracowników w ustalonych miejscach pracy (laboratoria, stacje prób),

6. przy budowie i eksploatacji napowietrznych linii elektroenergetycznych:

• w terenie trudno dost

ę

pnym lub zalesionym, wymagaj

ą

cym 

ś

cinania drzew,

• przy wymianie słupów lub przewodów na słupach,

7. w  studniach  kablowych,  w  pomieszczeniach  z  nimi  poł

ą

czonych  i  dołkach 

monterskich,

8. wykonywane  na  wysoko

ś

ci  >  2 m  w  przypadkach,  w  których  wymagane  jest 

zastosowanie 

ś

rodków ochrony indywidualnej przed upadkiem z wysoko

ś

ci.

Normy:

• Szczegółowe  wymagania  dot.  zakresu  badań,  przykładowe  układy  i 

metody pomiarowe:

• PN-IEC

60364-6-61:2000

Instalacje  elektryczne  w  obiektach 

budowlanych  - Sprawdzanie  - Sprawdzanie odbiorcze 

(Uwaga: 

wycofana 05.02.2007 !!!)

•

PN-HD 60364-6:2008 Instalacje  elektryczne  niskiego  napięcia  -
Sprawdzanie

• Wymagania  dot.  niektórych  badań pomontażowych nowoinstalowanych

lub  modernizowanych  urządzeń i  układów  w  systemach  wytwarzania, 

przesyłu i rozdziału energii elektrycznej:

•

PN-E-04700:1998  Urządzenia  i  układy  elektryczne  w  obiektach 

elektroenergetycznych. Wytyczne przeprowadzania pomontażowych

badań odbiorczych

ZAKRES  BADAŃ

•

PN-IEC 60364-6-61

- szczegółowe  wymagania  dotyczące  zakresu  badań

odbiorczych i eksploatacyjnych, przykładowe układy pomiarowe

• 5.02.2007: wycofanie normy 

PN-IEC 60364-6-61

bez zastąpienia

• 17.04.2007: wprowadzenie 

PN-HD 603646-6 (oryg.)

do katalogu PKN 

• Obowiązek  dalszego  stosowania  normy  wycofanej,  gdyż jest  ona  powołana 

w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury jako norma datowana. 

• 12.2008: wprowadzenie do katalogu PKN normy 

PN-HD 60364-6:2008

oraz 

powołanie  jej  w  tekście  rozporządzenia    Ministra  Infrastruktury  z  dnia  
12.03.2009  r.  (Dz.  U.  nr  56  z  dnia  7.04.2009,  poz.  461)  zmieniającego 
rozporządzenie  w  sprawie  warunków  technicznych,  jakim  powinny 
odpowiadać budynki i ich usytuowanie. 

•

8  lipca  2009:  obowiązek  stosowania  nowego  rozporządzenia  (oraz 
przywołanych w nim norm)

Uwagi ogólne

Sprawdzanie

– wszystkie  czynności,  za  pomocą których  kontroluje  się zgodność

instalacji elektrycznej z odpowiednimi wymaganiami HD 60364. 

Oględziny

- kontrola instalacji elektrycznej za pomocą zmysłów w celu upewnienia 

się czy wyposażenie elektryczne zostało prawidłowo dobrane i zainstalowane.

Próba

– z  użyciem  środków,  za  pomocą których  sprawdzana  jest  skuteczność

ochrony. Próby wykonywane są za pomocą odpowiednich przyrządów pomiarowych.

Protokołowanie

– zapisywanie wyników oględzin i prób.

Konserwacja

– powiązanie  wszystkich  technicznych  i  administracyjnych  czynności 

(łącznie z czynnościami nadzoru) przeznaczonych do utrzymania instalacji w stanie,

w którym może spełniać wymagane funkcje lub do przywrócenia wymaganego stanu.

Terminy i definicje

•

oględziny  

•

próby (pomiary)

•

protokołowanie

Badania (sprawdzanie)

=

Cel oględzin:

• ocena  stanu  technicznego  instalacji  i  urządzeń,  ich  zdolności  do  pracy 

oraz warunków eksploatacji

• sprawdzenie,  czy  zainstalowane  urządzenia  spełniają

wymagania 

odpowiednich  norm  i  przepisów,  ze  szczególnym  uwzględnieniem 
wymagań dotyczących bezpieczeństwa ich użytkowania

Terminy  i  sposób  przeprowadzania:

ustalone  w  instrukcji  eksploatacji,  z 

uwzględnieniem  zaleceń wytwórcy  urządzeń,  odpowiednich  przepisów 
eksploatacji i warunków pracy. 

Oględziny:

• w czasie ruchu urządzeń (pod napięciem)

• w czasie postoju urządzeń (bez napięcia)

Oględziny

Podstawowy zakres o

ględzin

instalacji elektrycznej niskiego napięcia:

1. zgodność instalacji z dokumentacją techniczną

2. oznaczeni

e

przewodów

3. rozmieszczeni

e

schematów, tablic ostrzegawczych itp.

4. oznaczeni

e

obwodów, zabezpieczeń, łączników, zacisków itp. 

5. poprawność połączeń przewodów

6. dostęp do urządzeń umożliwiając

y

wygodną obsługę i konserwację

7. stan urządzeń, a w  szczególności brak  widocznych  uszkodzeń ochrony 

przed dotykiem bezpośrednim

1.

Sprawdzenie  zgodności  urządzeń

i  instalacji  z  dokumentacją

techniczną

Dokumentacja techniczna obejmuje w szczególności

:

- projekt  techniczny 

(z  rysunkami  zamiennymi  lub  naniesionymi  zmianami 

wprowadzonymi w czasie realizacji)

- dokumentację

fabryczną

dostarczoną

przez 

dostawcę

urządzeń

(świadectwa, karty gwarancyjne, fabryczne instrukcje obsługi, opisy techniczne 
oraz rysunki konstrukcyjne, montażowe i zestawieniowe)

- dokumentację

eksploatacyjną

(dokumenty 

przyjęcia 

urządzeń

do 

eksploatacji,  w  tym  protokoły  z  prób  odbiorczych  oraz  z  rozruchu  i  ruchu 
próbnego urządzeń)

- instrukcje eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych

- książki i raporty pracy urządzeń

- dokumenty dot. oględzin, przeglądów, konserwacji, napraw i remontów

- protokoły zawierające wyniki prób i pomiarów okresowych

- dokumenty dotyczące rodzaju i zakresu uszkodzeń i napraw

2. Sprawdzenie oznaczeń przewodów i zacisków

:

• kombinacja  barwy  zielonej  i  żółtej:

tylko

do  oznaczania 

przewodów  PE

(izolowanych i gołych)

• dla 

gołych  przewodów  PE

oprócz  oznaczania  przez  malowanie 

dopuszczalne  jest  stosowanie  taśmy  samoprzylepnej  zielono-żółtej  w 
postaci stykających się ze sobą pasków zielonych i żółtych o jednakowej 
szerokości 15÷100 mm

• nie  wymaga  się oznaczania  na  całej  długości  przewodu  PE,  który  może 

być łatwo zidentyfikowany (przez kształt, konstrukcję lub usytuowanie). 
Wymagane jest tylko oznaczanie jego  zakończeń i dostępnych  części  za 
pomocą symboli graficznych lub barw

y

• przewód  PEN

(w  instalacjach  TN-C)  powinien  być oznaczony  barwą

zieloną i  żółtą,  a  w  pobliżu  zacisków  dodatkowo  barwą jasnoniebieską
(tak,  aby  jednocześnie  widoczne  były  wszystkie  trzy  barwy).  Dopuszcza 
się oznaczenie odwrotne w starych instalacjach TN-C

• przewód PE

w instalacjach TN-S powinien być oznaczony barwą zieloną i 

żółtą, a 

przewód  N

- barwą jasnoniebieską

3, 4. Prawidłowe rozmieszczenie schematów, tablic ostrzegawczych

oraz 

oznaczenie obwodów, bezpieczników, wyłączników, zacisków itp.:

• sprawdzenie zgodności wykonania instalacji z dokumentacją
• w toku eksploatacji ułatwia wykonywanie napraw i konserwacji
• prawidłowe  oznaczenia  w  istotny  sposób  wpływają

na  obniżenie 

zagrożenia porażeniowego wynikającego z 

„

czynnika ludzkiego

”

5.  Poprawność połączeń:

sposób  przyłączania  przewodów  do  osprzętu 

instalacyjnego, prawidłowe wykonanie końcówek, a w szczególności:

- zachowanie naddatku żyły PE lub PEN w stosunku do żył przewodów L
- przyłączenie  przewodu  PEN  do  zacisku 

PE

gniazd

k

a  (odbiornika),  a  nie 

do zacisku 

N

- dobre mocowanie przewodu (o małej rezystancji przejścia)

6. Usytuowanie urządzeń: 

• umożliwiające wygodną obsługę i konserwację
• dostęp  nie  może  być utrudniany  przez  wyposażenie  technologiczno-

produkcyjne, składowane materiały lub surowce itp.

W  normie preferowane  jest  stosowanie  we  wszystkich  instalacjach 
ochrony przy uszkodzeniu przez samoczynne wyłączenie zasilania:

• w  warunkach  niebezpiecznych  z  punktu  widzenia  zagrożenia 

porażeniowego  wymaga  się,  aby  urządzeniem  wyłączającym  był
wysokoczuły wyłącznik RCD

• w  szczególnych  przypadkach  w  części  instalacji  może  być zalecane 

stosowanie  obwodów  SELV  lub  PELV  do  zasilania  odbiorników  i 
narzędzi  ręcznych  lub  stosowanie  separacji  elektrycznej  dla 
pojedynczego odbiornika albo grupy odbiorników

7.  Ocena  stanu  zastosowanych  środków  ochrony  (podstawowej  i  przy 

uszkodzeniu)

Zakres  prób  odbiorczych  podany  w 

PN-HD  60364-6

jest  bardzo  podobny 

do zakresu podanego w 

PN-IEC 60364-6-61

. 

Próby  należy  wykonać,  w  zależności  od  potrzeb,  w  sposób  zgodny  z 
wymaganiami  opisanymi  w  normie  i  w  miarę możliwości  w  następującej 
kolejności:

1. ciągłość przewodów

2. rezystancja izolacji instalacji elektrycznej

3. ochrona przez SELV, PELV lub separację elektryczną

4. rezystancja/impedancja podłóg i ścian

5. samoczynne wyłączenie zasilania

6. ochrona uzupełniająca

7. biegunowość

8. kolejność faz

9. sprawdzenie działania

10. sprawdzenie spadku napięcia

Badania odbiorcze

W porównaniu do 

zakresu pomiarów i prób odbiorczych

zapisanych w 

PN-

IEC 60364-6-61

w normie 

PN-HD 60364-6

:

• zrezygnowano  z  próby  wytrzymałości  elektrycznej  i  sprawdzania 

ochrony przed skutkami cieplnymi,

• dodano sprawdzanie ochrony uzupełniającej oraz kolejności faz,

• zmieniono  zapis  „sprawdzenie  ochrony  przez  oddzielenie  od  siebie 

obwodów” na  „sprawdzenie  ochrony  przez  zastosowanie  SELV,  PELV 
lub separacji”.

Odstępy między badaniami 

zgodne z „Prawem budowlanym”: 

•

nie rzadziej niż co 5 lat,

•

nie rzadziej niż co rok - przy szkodliwym wpływie czynników zewnętrznych,

•

po każdym remoncie lub przebudowie instalacji lub linii elektrycznej.

Badania eksploatacyjne (okresowe)

Czasokresy  mogą wymagać skrócenia 

w  obiektach,  w  których  występuje  wyższy 

stopień zagrożenia, np. w przypadku:

• stanowisk  lub  pomieszczeń o  dużym  zagrożeniu  porażeniowym,  pożarowym  lub 

wybuchowym, 

• stanowisk lub pomieszczeń, w których występują równocześnie instalacje WN i nn
• miejsc ogólnodostępnych,
• placów budów,
• instalacji bezpieczeństwa (np. oświetlenia awaryjnego).

Czasookresy  między  badaniami,  zależne  od  warunków  eksploatacji,  powinny  być
podane w instrukcjach eksploatacji instalacji, linii, urządzeń.

W obiektach mieszkalnych można stosować dłuższe okresy (np. 10 lat).

Zalecane  jest  dodatkowe  badanie  instalacji  w  przypadku  zmiany  użytkownika 
(właściciela) obiektu.

• Zapisy  i  zalecenia  z  protokołów  wcześniejszych  badań

powinny  być

udostępnione wykonującemu sprawdzenie.

• W  normie  zaznaczono,  że  instalacja  może  być

zaprojektowana  i 

zbudowana  zgodnie  z  wymaganiami wcześniejszych  norm

lub  przepisów, 

co nie musi oznaczać, że jest ona niebezpieczna. 

• Urządzenia  pomiarowe,  monitorujące  i  metody  badań

powinny  być

dobrane  zgodnie  z  odpowiednimi  częściami  normy 

PN-EN  61557

.  Jeśli 

zastosowany  jest  inny  sprzęt  pomiarowy,  to  powinien  on  zapewniać nie 
niższy stopień dokładności pomiarów i bezpieczeństwa. 

PN-EN  61557:  Bezpieczeństwo  elektryczne  w  niskonapięciowych  sieciach 
elektroenergetycznych  o  napięciach  przemiennych  do  1000  V  i  stałych  do 
1500  V.  Urządzenia  przeznaczone  do  sprawdzania,  pomiarów  lub 
monitorowania środków ochronnych (12 części).

• W 

instalacji skutecznie nadzorowanej 

w czasie normalnej pracy, 

możliwe 

jest 

zastąpienie  badań okresowych  odpowiednim  systemem  stałej 

kontroli

przez  wykwalifikowany  personel  (z  zachowaniem  odpowiednich 

raportów z monitorowania, konserwacji i nadzoru).

Według 

PN-IEC  60364-6-61

badania  okresowe  instalacji  elektrycznych 

powinny obejmować co najmniej:

1. oględziny, 
2. pomiary rezystancji izolacji,
3. badania ciągłości przewodów ochronnych,
4. pomiary skuteczności ochrony przed dotykiem pośrednim,
5. sprawdzenie działania urządzeń ochronnych RCD.

W 

PN-HD 60364-6

zakres badań okresowych opisano w sposób ogólny:

Badania  okresowe  powinny  być przeprowadzone  tak,  jak  dla  badań
odbiorczych, dla sprawdzenia:

• bezpieczeństwa  osób  i  inwentarza  żywego  przed  porażeniem 

elektrycznym i poparzeniem,

• ochrony  mienia  przed  zniszczeniem  w  wyniku  pożaru  lub  ciepła 

wydzielanego w wyniku uszkodzenia instalacji elektrycznej,

• że  instalacja  nie  jest  uszkodzona,  a  ewentualny  ubytek  nie  wpływa  na 

obniżenie się poziomu bezpieczeństwa,

• identyfikacji  wad  instalacji  i  odstępstw  od  wymagań niniejszej  normy, 

które mogą zwiększyć zagrożenie.

BADANIE  

CIĄGŁOŚCI  PRZEWODÓW

(pomiary  rezystancji lub  ciągłości 

przewodów  PE  i  CC)

Badania ciągłości przewodów powinny być wykonywane dla:

• przewodów  ochronnych,  w  tym  przewodów  połączeń wyrównawczych 

głównych i dodatkowych,

• przewodów czynnych – w pierścieniowych obwodów odbiorczych.

• W normie brak szczegółowych zapisów dotyczących tego badania.

• Wartość

prądu  pomiarowego  nie  powinna  stwarzać

zagrożenia 

pożarowego i wybuchowego. 

• Nie podano minimalnych wartości prądu ani napięcia pomiarowego. 

• Podano  wymóg  stosowania  przyrządów  o  parametrach  zgodnych  z 

odpowiednią normą

PN-EN  61557-4:2007

,  co  w  praktyce  oznacza  że 

sprawdzenie  powinno  być

wykonane  przy  zachowaniu  warunków 

opisanych w starej normie 

PN-IEC 60364-6-61

.

Badania ciągłości przewodów wg PN-HD 60364-6

Cel pomiaru: sprawdzenie poprawności działania  ochrony  przed dotykiem 
pośrednim  przez  samoczynne  wyłączenie  zasilania  – zamiast  pomiaru 
rezystancji przewodu PE

Zastosowanie: obwody chronione przez RCD

Pomiar: pomiędzy  częścią przewodzącą dostępną odbiornika  a  miejscem, 
w 

którym 

na 

pewno 

zachowane 

jest 

połączenie 

z 

punktem 

neutralnym/uziomem (np. GSW lub sprawdzony wcześniej styk ochronny)

Badania  ciągłości  przewodów PE i CC wg PN-IEC 60364-6-61

Napięcie pomiarowe: 4 ÷ 24 V AC lub DC w stanie jałowym

Natężenie prądu pomiarowego: co najmniej 0,2 A

Metoda:  techniczna,  przyrząd  specjalistyczny,  przystosowana  do  tego 
celu latarka elektryczna

Rys. Badanie ciągłości przewodów PE i CC za pomocą specjalnie 

przystosowanej do tego celu latarki

Cel  pomiaru:  sprawdzenie  skuteczności ochrony  przez  samoczynne 
wyłączenie zasilania - zamiast pomiarów impedancji pętli zwarcia

Pomiar: tak samo jak w przypadku ciągłości

Warunki wg PN-IEC 60364-6-61:

Pomiary rezystancji przewodów ochronnych PE

• taka sama budowa i ułożenie przewodu PE i przewodów fazowych
• przewód PE bez części ferromagnetycznych
• przekrój przewodów PE ≤ 95 mm

2

Cu

Napięcie pomiarowe: 4 ÷ 24 V AC lub DC w stanie jałowym

Wartość prądu pomiarowego: co najmniej 0,2 A

Rys. Przykład pomiaru rezystancji przewodów PE: 

a) metodą techniczną
b) przyrządem specjalistycznym

gdzie:

U

0

- napięcie znamionowe między fazą a przewodem neutralnym

R

ph

- rezystancja przewodu fazowego ułożonego w tym samym oprzewodowaniu co 

przewód ochronny

R - rezystancja przewodu ochronnego między dowolną częścią przewodzącą dostępną a 

najbliższym punktem GPW

Wymagania, jakie musi spełniać rezystancja przewodu PE w układzie TN:

a

0

I

U

1

m

m

R

⋅

+

≤

a

0

I

U

1

m

m

8

,

0

R

⋅

+

⋅

≤

- przy pomijalnej impedancji układu zasilania

- przy niepomijalnej impedancji układu zasilania

ph

R

R

m

=

Cel  pomiaru: sprawdzenie,  czy  przy  metalicznym  zwarciu  L  do  części 
przewodzącej  dostępnej,  napięcie  dotykowe  między  tą częścią a  częścią
przewodzącą obcą objętą połączeniem  wyrównawczym  nie  przekroczy 
wartości dopuszczalnej U

L

Pomiary rezystancji przewodów wyrównawczych CC

Warunek:

a

L

CC

I

U

R

≤

gdzie:
U

L

- dopuszczalna długotrwale wartość napięcia dotykowego

I

a

- prąd powodujący samoczynne zadziałanie urządzenia wyłączającego zainstalowanego 

w obwodzie zasilania urządzenia objętego badanym połączeniem wyrównawczym

Rys. Badanie rezystancji przewodów wyrównawczych (1-PE) 

i połączenia stykowego (1-2)

Uwaga: Rezystancja przejścia połączenia stykowego nie powinna być większa niż
rezystancja przewodu o długości 1 m  przyłączonego do tego styku

BADANIA  REZYSTANCJI 

IZOLACJI  INSTALACJI  

I  URZĄDZEŃ

ELEKTRYCZNYCH

Obiekty  badań:

przewody  i  kable  elektroenergetyczne,  przewody 

instalacyjne, urządzenia elektryczne

Cel  badań: wykrycie  uszkodzeń izolacji  - zapobieganie  zwarciom  i  ich 
skutkom

Sposób pomiarów: specjalistyczne mierniki izolacji

Typ miernika 

Cechy charakterystyczne 

Induktorowe (typ IMI): 
-

 

z ustrojem pomiarowym ilorazowym mierzącym 
rezystancję 

-

 

z ustrojem pomiarowym szeregowym, mierzące 
prąd upływający przez izolację, skalowane w M

Ω

 

niezawodne i pewne w eksploatacji 
(szczególnie ilorazowe), uciążliwe w 
użyciu ze względu na konieczność 
długiego nieraz kręcenia korbką 

Elektroniczne (typ EMI) 

łatwe w obsłudze, źródłem napięcia 
stałego jest bateria lub akumulator 

 

Warto

ść

 rezystancji izolacji

wilgotno

ść

temperatura

przylo

ż

one napi

ę

cie

• Wraz  ze  wzrostem  wilgotności  i  temperatury  rezystancja  izolacji  maleje, 

zwłaszcza w temperaturze > 20

°

C

• Wraz ze wzrostem wartości napięcia pomiarowego rezystancja początkowo 

szybko maleje i ustala się zwykle przy napięciu kilkuset woltów

• Przy  niezmiennym  napięciu  pomiarowym  prąd  płynący  przez  izolację

maleje,  głównie  ze  względu  na  ładowanie  pojemności  układu  oraz  zmiany 
fizyczne i chemiczne zachodzące w izolacji podczas przepływu prądu

• Odczyt: po określonym czasie (np. 60 s) od rozpoczęcia pomiaru

• Przy  pomiarach  w  urządzeniach  niskiego  napięcia,  dla  których  nie  określa 

się R

60

/R

15

można dokonać wcześniejszego odczytu, jeżeli:

• wartość zmierzona jest większa od zakresu przyrządu

• wartość zmierzona  jest  znacznie  większa  od  wartości  wymaganej,  a  w 

czasie około 5 s wskazówka przyrządu nie zmienia wskazań

• wartość zmierzona jest równa 0

• Dopuszczalny uchyb: 20-30 % mierzonej wartości

Uwagi:

Badanie rezystancji izolacji instalacji elektrycznej

W normie 

PN-IEC 60364-6-61

wymaga się, aby pomiary rezystancji izolacji 

były wykonywane:

• pomiędzy każdą z par przewodów czynnych,

• pomiędzy  każdym  przewodem  czynnym  a  uziemionym  przewodem 

ochronnym (ochronno-neutralnym). 

Napięcie robocze instalacji

Napięcie 

pomiarowe

Wymagana 

rezystancja izolacji

≤

50 V AC lub 120 V DC

250 V

0,25 M

Ω

U

L

< U ≤ 500 V

500 V

0,50 M

Ω

500 V < U ≤ 1000 V

1000 V

1,00 M

Ω

> 1000 V

2500 V

wymagania wytwórcy

Tabela. Wymagane napięcia pomiarowe i rezystancje izolacji

przewodów obwodów instalacji elektrycznych wg 

PN-IEC 60364-6-61

ΜΩ

ΜΩ

L1

L2

L3

PEN

L1

L2

L3

PEN

Rys. Pomiar rezystancji izolacji przewodów w instalacji typu TN-C

a) pomiar rezystancji izolacji międzyfazowej
b) pomiar rezystancji izolacji zwartych ze sobą żył fazowych względem przewodu PEN 

a)                                                              

b)

ΜΩ

L1

L2

L3

N

PE

ΜΩ

L1

L2

L3

N

PE

Rys. Pomiar rezystancji izolacji przewodów w instalacji typu TN-S: 

a) pomiar rezystancji izolacji międzyfazowej
b)  pomiar  rezystancji  izolacji  zwartych  ze  sobą żył fazowych  i  żyły  neutralnej 

względem przewodu ochronnego (ziemi) 

a)                                                               b)

• W  normie 

PN-HD  60364-6

wymóg  pełnego  wykonywania  pomiarów 

ograniczono do pomieszczeń, w których występuje 

zagrożenie pożarowe

.

• Dla  oceny  zagrożenia  porażeniowego

wystarczają pomiary  pomiędzy 

(zwartymi) przewodami czynnymi, a przewodem ochronnym PE.

•

Dopuszcza  się pomiar  całej  instalacji  (w  złączu)

po  odłączeniu 

odbiorników, ale przy załączonych łącznikach poszczególnych obwodów.

• W  sieci  TN-S  pomiary  powinny  być wykonywane  przy  przewodzie 

neutralnym N odłączonym od przewodu ochronnego PE. 

• W  sieci  TN-C  pomiar  powinien  być wykonywany  między  przewodami 

czynnymi, a przewodem PEN. 

• Jeżeli  w  badanym  obwodzie  są ochronniki  przepięciowe  SPD  lub  inne 

urządzenia  mające  wpływ  na  wynik  pomiaru,  to  powinny  one  zostać
odłączone na czas pomiaru. 

• Gdy  nie  jest  możliwe  odłączenie  w/w  wyposażenia  (np.  w  przypadku 

gniazdek  wtyczkowych  wyposażonych  w  SPD)  pomiar  można  wykonać
napięciem 250 V (lecz minimalna rezystancja izolacji wynosi 1 MΩ). 

Tabela. Wymagane napięcia pomiarowe i rezystancje izolacji

przewodów obwodów instalacji elektrycznych wg 

PN-HD 60364-6

Napięcie robocze instalacji

Napięcie 

pomiarowe

Wymagana 

rezystancja izolacji

SELV i PELV

250 V

0,5 M

Ω

do  500 V włącznie i FELV

500 V

1,0 M

Ω

Powyżej 500 V

1000 V

1,0 M

Ω

Napięcie robocze instalacji

Napięcie 

pomiarowe

Wymagana 

rezystancja izolacji

≤

50 V AC lub 120 V DC

250 V

0,25 M

Ω

U

L

< U ≤ 500 V

500 V

0,50 M

Ω

500 V < U ≤ 1000 V

1000 V

1,00 M

Ω

> 1000 V

2500 V

wymagania wytwórcy

Tabela. Wymagane napięcia pomiarowe i rezystancje izolacji

przewodów obwodów instalacji elektrycznych wg PN-IEC 60364-6-61

Napięcie pomiarowe:

• 2,5 kV - dla kabli napięciu znamionowym ≥ 1 kV

• 1 kV – dla kabli o napięciu 250 V

Pomiar: kolejne żyły względem pozostałych żył zwartych i uziemionych 

Pomiary rezystancji izolacji kabli energetycznych

Rys. Pomiar rezystancji izolacji kabli energetycznych niskiego napięcia w sieci typu TN-C

wg PN-E-04700:1998

Tabela.  Wymagane wartości rezystancji izolacji dla kabli o długości ≤1 km, 

przeliczonej na temperaturę 20

°

C wg PN-E-04700

W kablu o długości > 1 km wymaganą wartość rezystancji należy przeliczyć
na 1 km długości linii:

gdzie: 
R

zm

– zmierzona rezystancja izolacji żyły kabla

R

1km  

– wymagana rezystancja izolacji żyły kabla o długości 1 km

l – długość badanego kabla w km

l

R

R

km

1

zm

≥

Rodzaj 

izolacji

Wymagana wartość [M

Ω

]

Uwagi

dla kabli ≤1kV dla kabli >1kV

Papierowa

20

50

-

Polwinitowa

20

40

-

Gumowa

75

-

-

Polietylenowa

100

100

o napięciu znam. ≤ 30 kV

1 000

- o napięciu > 30 kV 
- kabel zasil. elektrofiltr

Olejowa

-

1 000

-

Badania wytrzyma

ł

o

ś

ci elektrycznej k

abli o napięciu 

>

1 kV

Rezystancja  izolacji  zmierzona  po  próbie  napięciowej  nie  powinna  być mniejsza 
niż 90 % wartości zmierzonej przed próbą.

Tabela. Wymagane czasy i wartości napięć dla prób napięciowych kabli wg PN-E-04700

Rodzaj kabla

Wartość napięcia 

probierczego

Czas próby

Uwagi

U

n

< 64/110 kV AC

75 %

*)

20 min

Napięcie probiercze 

stałe 

(wyprostowane)

olejowy 64/110 kV

4,5 U

0

15min

olejowy 127/220 kV

4 U

0

polietylenowy 
64/110 kV i 127/220 kV

3 U

0

220/400 kV

wg zaleceń producenta

*) % probierczego napięcia fabrycznego (wartości podanej w normach wyrobu dotyczących 

danego typu kabla)

• Zmierzona wartość prądu upływu w 

µ

A nie powinna zwiększać się w czasie 

ostatnich 4 minut próby i nie powinna być większa niż wartość 300—L, (L -
długość kabla w km)

• W przypadku nieustalenia się prądu upływu po 16 min., czas trwania próby 

należy przedłużyć do 30 min.

• Natężenie prądu upływu w linii o długości mniejszej niż 330 m nie powinno 

być większe niż 100 

µ

A

•

Prąd  znamionowy  urządzenia  probierczego  powinien  być co  najmniej 
dwukrotnie większy niż mierzony prąd upływu

•

Uwaga:

Pomiar  prądu  upływu  nie  dotyczy  kabli  do  zasilania 

elektrofiltrów oraz kabli o napięciu znamionowym wyższym niż 18/30 kV

Izolacja  powłoki/osłony  polwinitowej  lub  polietylenowej  kabla  powinna 
wytrzymać w czasie 1 min napięcie stałe o wartości:

- 5 kV w przypadku kabli o napięciu znamionowym do 18/30 kV,
- 10 kV w przypadku kabli o napięciu znamionowym powyżej 18/30 kV.

Izolacja kabla do zasilania elektrofiltru powinna wytrzymać w ciągu 20 min, 
bez  przebicia  i  przeskoków  najwyższe  napięcie  urządzenia  zasilającego 
elektrofiltr.

Wymagane wartości rezystancji izolacji:

• silnik nowy lub po remoncie: 5 M

Ω

• silnik  w  eksploatacji:  1k

Ω

na  1V  napięcia  znamionowego  (fazowego

lub międzyfazowego)

Pomiary rezystancji izolacji silników indukcyjnych do 1 kV

Napięcie pomiarowe: jak dla przewodów instalacyjnych

Przygotowanie do pomiaru: rozłączenie uzwojeń

Pomiar: uzwojenia względem siebie i względem zacisku PE (6 pomiarów)

wg PN-E-04700:1998

• Pomiar rezystancji izolacji każdej fazy oddzielnie lub wszystkich faz (przy 

stałym połączeniu punktu gwiazdowego) należy wykonać napięciem 2,5 kV

• Rezystancja  izolacji  uzwojeń stojana  wyrażona  w  kΩ,  w  temperaturze 

75

°

C,  nie  powinna  być

liczbowo  mniejsza  niż

wartość

napięcia 

znamionowego wyrażona w woltach

Pomiary rezystancji izolacji silników indukcyjnych 

asynchronicznych o napięciu powyżej 1 kV

• Podobnie  jak  dla  prądnic  i  kompensatorów  synchronicznych,  wymaganą

wartość rezystancji  izolacji  zmierzoną w  temperaturze  innej  niż 75

°

C 

należy przeliczyć:

R

iz, t

=  k

t

· R

iz, 75

gdzie: R

iz t

– wymagana wartość rezystancji izolacji w temperaturze t

k

t

– współczynnik przeliczeniowy rezystancji izolacji (z tabeli)

wg PN-E-04700:1998

Temperatura podczas 

pomiaru, 

°

C

Wspó

ł

czynnik  k

t

Temperatura podczas

pomiaru, 

°

C

Wspó

ł

czynnik  k

t

10

12,3

50

2,6

15

10,2

55

2,2

20

8,4

60

1,8

25

7,0

65

1,5

30

5,7

70

1,2

35

4,4

75

1,0

40

3,8

80

0,8

45

3,2

85

0,7

Tabela. Wartości współczynnika temperaturowego k

t

izolacji silnika

•Wartość R

60

/R

15

nie powinna być mniejsza niż:

• 1,5 – w temperaturze 20 

°

C

• 1,4 – w temperaturze 40 

°

C

• 1,3 – w temperaturze 60 

°

C

• W czasie próby napięciowej izolacja uzwojeń stojana powinna wytrzymać w ciągu 

60  s  napięcie  przemienne  50  Hz  o  wartości  80%  napięcia  probierczego 
fabrycznego. 

• Rezystancja  izolacji  zmierzona  bezpośrednio  po  próbie  napięciowej  nie  powinna 

być mniejsza niż 80 % wartości zmierzonej przed próbą.

Lp.

Parametr układu izolacyjnego

Stan techniczny izolacji

dobry

dostateczny

niedostateczny

izolacja 

zużyta

izolacja 

zawilgocona

1.

Napięcie przebicia U

p

/U

n

> 3

> 2

< 1,5

≈

1,5

2.

Rezystancja R

60

/U przy U

n

> 10 k

Ω

/V

> 1 k

Ω

/V

> 1 k

Ω

/V

< 1 k

Ω

/V

3a.

Czas zwarcia t

z

, (s) dla U

n

<6 kV

≥

10

≈

5

0,5

0,1

3b.

Maksymalna wartość napięcia 
odbudowanego U

odmax

/U

0

> 0,1

> 0

= 0

= 0

3c.

Czas odbudowy napięcia t

od

(s)

dla U

n

< 6 kV

> 60

≈

30

0

0

4.

Wahania prądu upływu (przy U

n

)

< 1±0,5

< 1±2

≥

1±5

1

5.

i

p15

/i

p60

= R

60

/R

15

> 1,5

> 1

≈

1

= 1

ś

r

60

P

min

60

P

max

60

P

I

I

I

−

Tabela. Ocena wyników badań dodatkowych stanu izolacji silników lub prądnic o 

mocy powyżej 100 kW lub silników ważnych w eksploatacji 

BADANIE  OCHRONY  

PRZEZ  ZASTOSOWANIE  

SELV,  PELV  

LUB  SEPARACJI  ELEKTRYCZNEJ

•

W  obwodach  SELV i  obwodach  separowanych ochrona  powinna  być
badana  przez  pomiar  rezystancji  izolacji  pomiędzy  częściami  czynnymi 
badanego obwodu a częściami czynnymi innych obwodów i ziemią. 

•

W obwodach PELV ochrona powinna być badana przez pomiar rezystancji 
izolacji pomiędzy częściami czynnymi obwodu PELV a częściami czynnymi 
innych obwodów. 

• Zmierzone  wartości  rezystancji  izolacji  powinny  być

zgodne  z 

wymaganiami stawianymi obwodowi o najwyższym napięciu.

W  obwodach  separowanych  zasilających  więcej  niż jeden  odbiornik 
powinien 

zostać

sprawdzony 

przypadek 

dwóch 

przypadkowych 

jednoczesnych zwarć (uszkodzeń):

• pomiędzy 

różnymi 

przewodami 

czynnymi 

a 

przewodem  

wyrównawczym,

• między  różnymi  przewodami  czynnymi  a  częścią

przewodzącą

dostępną w różnych odbiornikach.

Należy sprawdzić (pomiarowo lub obliczeniowo) ochronę przez samoczynne 
wyłączenie  zasilania,  tak  jak  w  obwodzie  typu  TN.  Przy  zwarciach  takich 
powinno  zadziałać zabezpieczenie  w  obwodzie  odbiornika  o  mniejszym 
prądzie zadziałania w czasie zgodnym z wymaganiami dla układu TN. 

BADANIE  SAMOCZYNNEGO  

WYŁĄCZENIA  ZASILANIA  

A. W 

układzie (instalacji) TN należy

: 

1) wykonać

pomiar impedancji pętli zwarcia Z

S

Uwaga  1.

Jeśli  zastosowano  wyłącznik  RCD  o  prądzie  I

∆n

≤ 500  mA,  to  pomiary 

impedancji pętli zwarcia zwykle nie są wymagane. 

Uwaga 2.

Spełnienie wymagań może zostać sprawdzone przez pomiar rezystancji 

przewodów ochronnych PE.

2) 

sprawdzić charakterystyki i skuteczność urządzeń ochronnych:

• dla  zabezpieczęń nadprądowych

– przez  oględziny  (np.  sprawdzenie 

prądu 

znamionowego 

i 

typu 

bezpieczników 

lub 

wyłączników 

instalacyjnych), 

• dla wyłączników RCD

- przez oględziny i próbę.

Uwaga:

Jeśli  skuteczność ochrony  przez  samoczynne  wyłączenia  zasilania  została 

potwierdzona  w  punkcie  instalacji  za  RCD,  to  skuteczność ochrony  w  dalszych 
punktach  instalacji  może  zostać sprawdzona  przez  pomiar  ciągłości  przewodów 
ochronnych.

Uwaga:

W załączniku normatywnym ZA podającym szczególne warunki krajowe 

zapisano,  że  z  punktu  dotyczącego  wymagania  sprawdzania  czasu  wyłączania 
wyłączników różnicowoprądowych usuwa się tekst: 
„łącznie  ze  sprawdzeniem  mającym  na  celu  wykazanie,  że  spełnione  są
wymagania dotyczące czasów wyłączania RCD, określone w 4-41”. 

Tak  więc  w  Polsce  nie  obowiązuje  pomiar  czasu  wyłączania  wyłączników 
RCD.

Zalecane  jest  sprawdzenie  czasu

wyłączania  wyłączników  RCD  w 

przypadku: 

• sprawdzania ponownie używanych RCD,
• rozbudowy  lub  zmian  w  eksploatowanych  instalacjach  elektrycznych z 

wyłącznikami RCD.

Uwaga:

podczas  sprawdzania  czasu  działania  wyłączników  RCD  próba 

powinna być wykonana przy prądzie różnicowym równym 5 I

∆

n

B.  Dla  układu  TT  spełnienie  wymagań samoczynnego  wyłączenia  zasilania 

powinno zostać sprawdzone przez:

1) pomiar rezystancji uziemienia R

A

części przewodzących dostępnych

Uwaga:

Jeżeli  pomiar  rezystancji  uziemienia  nie  jest  możliwy,  można 

zastąpić go pomiarem rezystancji pętli zwarcia.

2) sprawdzenie charakterystyki i skuteczności zastosowanych urządzeń

ochronnych (tak jak dla układu TN)

Warunek skuteczności ochrony w sieci TT:

a

L

A

I

U

R

≤

R

A

- rezystancja uziemienia części przewodzących dostępnych badanego urządzenia

I

a

- prąd powodujący samoczynne zadziałanie urządzenia zabezpieczającego nadprądowego w 

wymaganym czasie (prąd wyłączający)

U

L

- dopuszczalna w danych warunkach wartość napięcia dotykowego (50 lub 25 V)

I

a   

– prąd powodujący zadziałanie urządzenia ochronnego w wymaganym czasie (wyłączający)

I”

k1

– prąd metalicznego zwarcia doziemnego (do części przewodzącej dostępnej lub do PE)

Warunek skuteczności ochrony przez samoczynne wyłączenie zasilania w sieci TN:

I”

k1 

≥ I

a

Tabela. Maksymalne czasy wył

ą

czenia zasilania w sieci TN dla odbiorników r

ę

cznych i przeno

ś

nych

Napi

ę

cie znamionowe

sieci  U

0

(V)

Czas wył

ą

czenia zasilania (s)

dla U

L

= 50V

dla U

L

= 25V

120

0,8

0,35

230, 277

0,4

0,20

400

0,2

0,05

480

0,1

0,05

580

0,1

0,02*

* przy niemo

ż

no

ś

ci spełnienia nale

ż

y stosowa

ć

poł

ą

czenia wyrównawcze 

dodatkowe

Obwody rozdzielcze i obwody zasilaj

ą

ce tylko (!!!) urz

ą

dzenia stacjonarne: 5 s

Rys. Charakterystyka czasowo-prądowa 

wkładki topikowej typu BiWts (I

n

= 20 A)

Rys. Charakterystyki czasowo-

prądowe wyłączników instalacyjnych

Sposoby pomiaru impedancji pętli zwarcia Z

S

w sieci TN :

A. metoda techniczna
B. mierniki specjalistyczne
C. pomiar rezystancji przewodów PE

D. pomiar  z  uwzględnieniem  wzrostu  temperatury  podczas  przepływu 

prądu zwarciowego

Uwagi:

• Pomiary  należy  wykonywać dla  wszystkich  urządzeń (rozdzielczych  i 

odbiorczych) I klasy ochronności zainstalowanych w badanym obiekcie. 

• Układ  pomiarowy  należy  przyłączać bezpośrednio  do  zacisków  badanego 

urządzenia. 

• W obwodach trójfazowych pomiar wykonuje się raz - z dowolnej fazy.

A.  Pomiar Z

S

metodą techniczną

Kolejność postępowania:

1. Kontrola ciągłości przewodu PE - zwarcie przez rezystor R

k

o znacznej 

wartości ograniczającej prąd zwarcia:

• pomiar napięcia U

1

przy otwartym łączniku S

1

• pomiar napięcia U

2

przy zamkniętym łączniku S

1

A.  Pomiar Z

S

metodą techniczną

Kolejność postępowania:

1. Kontrola ciągłości przewodu PE - zwarcie przez rezystor R

k

o znacznej 

wartości ograniczającej prąd zwarcia:

• pomiar napięcia U

1

przy otwartym łączniku S

1

• pomiar napięcia U

2

przy zamkniętym łączniku S

1

Warunek ciągłości:

U

2

≈≈≈≈

U

1

2. Pomiar R

S

:

• pomiar napięcia U

1

przy otwartym S

2

• pomiar napięcia U

2R

i prądu I

PR

przy zamkniętym łączniku S

2

3. Pomiar X

S

– analogicznie jak w p. 2

2. Pomiar R

S

:

• pomiar napięcia U

1

przy otwartym S

2

• pomiar napięcia U

2R

i prądu I

PR

przy zamkniętym łączniku S

2

3. Pomiar X

S

– analogicznie jak w p. 2

Schemat zastępczy obwodu zwarciowego:













−

=

−

=

∆

=

1

2

1

2

1

R

Z

pR

R

pR

R

S

U

U

R

I

U

U

I

U

R













−

=

−

=

∆

=

1

2

1

2

1

X

Z

pX

X

pX

X

S

U

U

X

I

U

U

I

U

X

2

2

S

S

S

X

R

Z

+

=

S

0

''

1

k

Z

U

I

=

Uwagi:

• przy  pomiarach  R

S

wynik  pomiaru  może  służyć do  wyznaczenia  prądu 

zwarciowego tylko w obwodach o stosunkowo dużej R

S 

(powyżej 0,5 Ω)

• w  obwodach  rozdzielczych  lub  odbiorczych  o  bardzo  dużych  prądach 

znamionowych zabezpieczeń (ponad 100 A) konieczny jest pomiar Z

S

B. Pomiary Z

S

miernikami specjalistycznymi

Uwagi:

• większe natężenie prądu pomiarowego = większa dokładność pomiaru

• metody  przemiennoprądowe:  z  reguły  obarczone  błędem  dodatnim  -

zmierzona wartość R

S

lub X

S

większa od wartości rzeczywistej

• pomiar  Z

S

przyrządem  o  określonym  kącie  przesunięcia  fazowego:  z  reguły 

obarczony błędem ujemnym

• błąd  można  ograniczyć wykonując  zwarcie  przez  impedancję pomiarową o 

regulowanym  kącie przesunięcia fazowego.  Największą dokładność pomiaru 
Z

S

uzyska się uwzględniając geometryczną różnicę napięć U

1

- U

2

Pomiar  impedancji  pętli  zwarcia  może  być

zastąpiony  pomiarem  rezystancji 

pomiędzy  dowolną częścią przewodzącą dostępną a  najbliższym  punktem 
głównego połączenia wyrównawczego, gdy:

• przewód PE jest tej samej budowy i tak samo ułożony jak przewody fazowe, 

bez części ferromagnetycznych

• przekrój przewodów PE nie przekracza 95 mm

2

Cu

Wymagania pomiarowe: 

• zasilanie ze źródła o napięciu 4 - 24 V w stanie bezobciążeniowym
• prąd pomiarowy ≥ 0,2 A (AC lub DC) 

Rys. Przykład pomiaru rezystancji przewodów ochronnych: 

a) metodą techniczną, b) miliomomierzem 

C. Pomiar Z

S

przez pomiar rezystancji przewodów PE

gdzie:

U

0

- napięcie znamionowe między fazą a przewodem neutralnym

R

ph

- rezystancja przewodu L ułożonego w tym samym oprzewodowaniu co przewód PE

R - rezystancja przewodu PE między dowolną częścią przewodzącą dostępną a 

najbliższym punktem głównego połączenia wyrównawczego

0,8 – współczynnik przyjęty doświadczalnie

Zmierzona rezystancja powinna spełniać warunki:  

a

0

I

U

1

m

m

R

⋅

+

≤

a

0

I

U

1

m

m

8

,

0

R

⋅

+

⋅

≤

- przy pomijalnej impedancji układu zasilania

- przy niepomijalnej impedancji układu zasilania

ph

R

R

m

=

• pomiar  uwzględnia  wzrost  rezystancji  przewodów  powodowany 

wzrostem ich temperatury w wyniku przepływu prądu zwarciowego

• może  być stosowany,  gdy  pomiary  są wykonywane  w  temperaturze 

pokojowej, przy małych prądach 

Warunek skuteczności ochrony:

gdzie: 
Z

S 

– zmierzona impedancja pętli zwarcia

U

0

– napięcie znamionowe względem ziemi

I

a

– prąd powodujący samoczynne zadziałanie zabezpieczenia w wymaganym czasie

a

S

I

U

Z

0

3

2

⋅

≤

D. Pomiar Z

S

z uwzględnieniem wzrostu rezystancji przewodów

Wyjaśnienie:

gdzie: 
α

– temperaturowy wspó

ł

czynnik zmian rezystywności (dla Cu: 3,98 ·10

-3

Ω/K)

R

1

– rezystancja żyły przewodu podczas pomiaru w 

temperaturze 

υ

1

R

2

–

rezystancja ży

ł

y przewodu w czasie przep

ł

ywu prądu zwarciowego w temperaturze 

υ

2

(

)

[

]

1

2

1

2

1

υ

υ

α

−

+

=

R

R

(

)

[

]

C

C

C

R

R

R

°

°

°

⋅

=

−

⋅

+

=

20

20

120

398

,

1

20

120

89

,

3

1

Założenia dla przewodu z żyłą Cu i izolacją polwinitową (PVC): 

• temperatura w czasie pomiaru: 

υ

1

= 20˚C

• temperatura wywołana przepływem prądu zwarciowego: 

υ

2

= 120˚C

Po podstawieniu:  

a) zmierzyć impedancję pętli  zwarcia  Z

e

na  początku  instalacji  (przy 

złączu) obejmującej przewód fazowy i uziemiony punkt neutralny

b) zmierzyć rezystancję przewodów L i PE obwodu rozdzielczego

c) zmierzyć rezystancję przewodów L i PE badanego obwodu odbiorczego

d) wartości  rezystancji  zmierzone  w  b)  i  c)  powiększyć w  związku  ze 

wzrostem 

temperatury, 

uwzględniając 

w 

przypadku 

prądów 

zwarciowych energię przepuszczaną przez urządzenia zabezpieczające

e) powiększone  wartości  rezystancji  dodać do  wartości  impedancji  pętli 

zwarcia  Z

e

,  by  otrzymać r

ealn

ą wartość impedancji  Z

S

w  warunkach 

zwarcia

Jeżeli  zmierzona  wartość Z

S

przekracza  2U

0

/3I

a

,  to  można  dokładniej 

oszacować wartość impedancji pętli zwarcia:

BADANIE  INSTLACJI  

Z  WYŁĄCZNIKAMI  RCD

• dokładność pomiaru prądu zadziałania RCD: 

±

10 %

• norma PN-IEC 60364-6-61 ani PN-HD 60364-6 nie wymaga badania czasu 

wyłączania RCD

Uwagi:

Ogólne warunki wykonywania badań

Tok post

ę

powania (

we wszystkich układach sieciowych: TN-S, TT, IT):

1. Sprawdzenie mechanizmu wyłącznika: przyciskiem „TEST”: 

• prąd kontrolny: do 2,5

⋅

I

∆n

• sprawny, prawidłowo zainstalowany wyłącznik MUSI zadziałać
• częstość

sprawdzeń:  raz  na  miesiąc,  raz  na  2  tygodnie, 

„okazjonalnie”, przed rozpoczęciem pracy

2. Sprawdzenie prądu zadziałania I

∆

wyłącznika:

• przy odłączonych odbiornikach od zasilanej instalacji
• przy  znacznych  długościach  przewodów  instalacji  (> 100 m)  – przy 

odłączonych przewodach od wyłącznika (szczególnie przy wyłącznikach 
wysokoczułych) 

Badanie samego (!) wyłącznika RCD

Czynność

Wartość I

∆p

Czas 

przepływu

Zadziałanie

nagłe włączenie prądu 

pomiarowego I

∆p

0,5 · I

∆n

0,5 s

NIE

I

∆n

0,3 s

TAK

2 · I

∆n

0,15 s

5 · I

∆n

0,04 s

1. Sprawdzenie  RCD  za  pomocą testera  (np.  FIT) powodującego  nagłe 

pojawienie się prądu uszkodzeniowego I

∆p

Warunek sprawności wyłącznika RCD typu AC:

(badanie wyłącznie prądem sinusoidalnie zmiennym nieodkształconym):

0,5—I

∆n

< I

∆

≤

I

∆n

   I

mA

R

p

∆

  

Odbiornik

L1

L3

L2

PE

N

S

I

∆

Rys. Metoda techniczna badania poprawności 

działania wyłącznika RCD

n

0

max

p

I

2

.

0

U

R

∆

⋅

≥

n

0

min

p

I

2

.

1

U

R

∆

⋅

≤

2. Metoda techniczna (badanie rzeczywistej wartości różnicowego prądu 

zadziałania I

∆

)

Tok postępowania

Wartość I

∆

Zadziałanie

1. zwiększanie prądu pomiarowego

…

÷

0,5·I

∆n

nie

2. przerwanie i ponowne załączenie obwodu

0,5· I

∆n

nie

3. zwiększanie prądu pomiarowego

0,5· I

∆n

÷

…

tak

Dla  wyłączników 

typu  A,  przy  badaniu  prądem  pomiarowym  przemiennym 

odkształconym, prąd zadziałania I

∆

musi spełniać następujące warunki:

I

∆

n

Prąd pomiarowy stały 

pulsujący

Wymagana wartość I

∆

≥

30 mA

o k

ą

cie zapłonu 0°

0,35 I

∆

n

≤

I

∆

≤

1,4 I

∆

n

o k

ą

cie zapłonu 90°

0,25 I

∆

n

≤

I

∆

≤

1,4 I

∆

n

o k

ą

cie zapłonu 135°

0,11 I

∆

n

≤

I

∆

≤

1,4 I

∆

n

≤

10 mA

o k

ą

cie zapłonu 0°

0,35 I

∆

n

≤

I

∆

≤

2 I

∆

n

o k

ą

cie zapłonu 90°

0,25 I

∆

n

≤

I

∆

≤

2 I

∆

n

o k

ą

cie zapłonu 135°

0,11 I

∆

n

≤

I

∆

≤

2 I

∆

n

1. Badanie wyłącznika 

2. Sprawdzenie  ciągłości  połączeń przewodu  PE  z  częściami  przewodzącymi 

dostępnymi  urządzeń I  klasy  ochronności  i  stykami  ochronnymi  w 
gniazdach wtyczkowych

Badanie skuteczności  ochrony  w  obwodach  TN-S  z  RCD

PEN

R

B

L1

L2

L3

N

PE

∆

I

• wyłącznik  RCD  (często  wysokoczuły):  urządzenie  chroniące  skutecznie, 

ale  skomplikowane,  o  zawodności  wyższej  niż

zabezpieczenie 

nadprądowe

• urządzenie nadprądowe zwarciowe: o dość niskiej czułości, lecz zwykle 

mniej zawodne niż RCD 

Dla  sprawdzenia  poprawności  działania  urządzenia  nadprądowego  przy 
zwarciach  jednofazowych  należy  przy  zbocznikowanym  RCD  wykonać
klasyczne pomiary skuteczności ochrony przez pomiar Z

S

Uzasadnione  jest,  by  w  instalacjach  TN-S  zapewniać ochronę dodatkową
przez towarzyszące wyłącznikowi RCD zabezpieczenie nadprądowe:

a) przy uziemieniu indywidualnym: 

n

L

A

I

U

R

∆

≤

b) przy uziemieniu 

grupowym lub zbiorowym:

n

L

A

I

U

R

∆

Σ

≤

1. Badanie wyłącznika
2. Sprawdzenie ciągłości połączeń przewodu PE z częściami przewodzącymi 

dostępnymi urządzeń I klasy ochronności i ze stykami ochronnymi gniazd 
wtyczkowych 

3. Pomiar rezystancji uziemienia R

E

przewodu ochronnego PE

Warunki skuteczności ochrony:

Badanie skuteczności  ochrony  w  obwodach  TT  z  RCD

  I

mA

R

p

∆

Odbiornik

L1

L3

L2

N

S

V

PE

R

E

I

∆

∆

−

≈

I

U

U

R

E

2

1

Rys. Badanie poprawności działania wyłącznika różnicowoprądowego i pomiar 

rezystancji uziemienia ochronnego R

E

w sieci o układzie TT

Pomiar rezystancji uziemienia R

E

: 

• przyrządem specjalistycznym lub
• w  sposób  przybliżony:  przez  pomiar  impedancji  (rezystancji)  pętli  zwarcia 

doziemnego L - PE (np. metodą 2-krotnego pomiaru napięcia):

a) U

1

- przy otwartym łączniku S

b) U

2

- przy zamkniętym łączniku S i max. prądzie pomiarowym I

∆

POMIARY  REZYSTANCJI 

STANOWISK

Cel badań:

a) ocena skuteczności ochrony przy dotyku pośrednim:

• przez zastosowanie izolowanego stanowiska,

• przez zastosowanie nieuziemionych połączeń wyrównawczych,

b) ocena 

zagrożenia 

pożarowego 

lub 

wybuchowego 

w 

wyniku 

elektryczności statycznej

Metody badań

techniczna

woltomierzowa

omomierzem lub 

miernikiem izolacji

•

50 k

Ω

- przy napięciu znamionowym instalacji elektrycznej 

≤

500 V,

•

100 k

Ω

- przy wyższym napięciu instalacji

Wymagania:

Uwagi: 

•

napięcie pomiarowe: AC lub DC

•

odczyt: po ok. 1 min od załączenia napięcia

•

ilość punktów pomiarowych  w  pomieszczeniu  – na  każdej  powierzchni 
należy  wykonać przynajmniej  3  pomiary,  w  tym  jeden  w  odległości 

ok. 1 m  od  dostępnych  części  przewodzących,  a  pozostałe  dwa  w 

większych odległościach

• do 

oceny należy przyjmować najmniejszą zmierzoną wartość

• przed  pomiarem  badaną powierzchnię należy  zwilżyć lub  pokryć

zwilżoną tkaniną

V

mA

E

Rys. Schemat układu do pomiaru rezystancji 

stanowiska metod

ą

techniczn

ą

: 

V – woltomierz, mA – miliamperomierz, 

E – elektroda 

(

)

A

A

V

A

A

A

V

st

R

I

U

I

R

I

U

R

−

=

⋅

−

=

gdzie: 
U

V

 - zmierzone napięcie (V), 

R

A

 - rezystancja miliamperomierza, (

Ω

), 

I

A

 - zmierzony prąd, (A)

 

Pomijając rezystancję miliamperomierza: 

A

V

st

I

U

R

=

Pomiary rezystancji stanowisk – metoda techniczna

V

S

Rd

1

2

E

U

1

U

2

Rys. Schemat układu do pomiaru rezystancji 

stanowiska metod

ą

„woltomierzow

ą

”:

R

d

– rezystor dodatkowy, E – elektroda pomiarowa 













−

=

1

2

1

z

st

U

U

R

R

gdzie:
U

1

- napi

ę

cie sieci wzgl

ę

dem ziemi,

U

2

- napi

ę

cie mi

ę

dzy przewodem fazowym a elektrod

ą

E,

R

Z

- rezystancja równolegle poł

ą

czonych rezystancji: wewn

ę

trznej woltomierza R

V

i rezystancji 

dodatkowej R

d

• Błąd  pomiaru  zależy  od  ilorazu  R

st

i  R

z

oraz  od  klasy  zastosowanego  woltomierza. 

Udowodniono, że błąd będzie najmniejszy, gdy R

z

≈

0,7 R

st

• Na stanowiskach o dużej rezystancji można zrezygnować z użycia rezystora R

d

Pomiary rezystancji stanowisk – metoda woltomierzowa

• Jeden zacisk przyrządu należy przyłączać do przewodu ochronnego PE, a 

drugi do elektrody pomiarowej.

• Wymaga się, aby w instalacjach o napięciu znamionowym nie 

przekraczającym 500 V, do pomiaru R

st

stosować omomierz induktorowy 

lub próbnik izolacji wytwarzający w stanie bez obciążenia napięcie 
500 V (lub 1000 V)

Pomiary rezystancji stanowisk – miernik izolacji

• Przy pomiarze podłóg - modeluje styczność stóp ze stanowiskiem

• Przy pomiarze rezystancji ścian - modeluje styczność ręki ze ścianą

• W normie PN-HD 60364-6 opisano dwie elektrody pomiarowe:

-

elektroda  1

-

metalowy  statyw  trójnożny  w  kształcie  trójkąta 

równobocznego o boku 180 mm. 

Elektroda ma kontakt z mierzonym stanowiskiem poprzez trzy elastyczne 
podstawy z gumy przewodzącej o powierzchni styku ok. 900 mm

2

każda i 

rezystancji nie większej niż 5 k

Ω

-

elektroda 2 - składa się z metalowej płytki kwadratowej o boku 250 mm i 
zwilżonego  papieru  lub  tkaniny  o  boku  270 mm  umieszczonej  między 
metalową płytką a badaną powierzchnią

Pomiary rezystancji stanowisk – elektroda pomiarowa

• W czasie wykonywania pomiarów rezystancji ściany należy przyłożyć siłę

ok. 250 N, w czasie pomiaru podłogi: ok. 750 N

39

21

33

1

5

8

a)

c)

d)

b)

Rys. Elektroda pomiarowa w postaci trójdro

ż

nego statywu: a) widok z góry, b) widok od 

spodu, c) widok z boku, d) przekrój kołka stykowego z przewodz

ą

cej gumy

Elektrody pomiarowe stosowane w praktyce:

• elektroda 

prętowa - pogrążana  w  grunt  na  głębokość co  najmniej  20  cm  przy 

pomiarach U

TM

, a dla szybkiej oceny U

STM

– na głębokość 10 cm

• optymalna -

elektroda czterowarstwowa:

- dolna warstwa, zapewniającą styczność elektrody z podłożem: guma przewodząca 

o grubości 3 ÷ 5 mm i rezystywności 

≤

10

Ω

m

- druga warstwa: folia lub cienka blacha miedziana o grubości 

≤

0,2 mm, z 

zaciskiem pomiarowym

- równomierny docisk elektrody do podłoża zapewnia elastyczna warstwa filcu o 

grubości ok. 5 mm i sztywna płyta z materiału izolacyjnego (np. z tekstolitu).

7

3

1

6

5

4

2

Rys. Czterowarstwowa elektroda pomiarowa; 1 – stanowisko, 2 – guma przewodz

ą

ca, 

3 – folia metalowa, 4 – zacisk elektrody, 5 – filc, 6–płyta izolacyjna, 7 – obci

ąż

enie

Napięcie  dotykowe  U

ST

(U

D

) - napięcie  między  dwoma  punktami  nie 

należącymi  do  obwodu  elektrycznego,  z  którymi  mogą się zetknąć
jednocześnie ręka (ręce) i stopy człowieka. 

Cel pomiarów U

ST

- uzyskanie danych dla: 

• oceny zagrożenia porażeniowego przy dotyku pośrednim,
• wyboru odpowiednich środków ochrony przy dotykiem pośrednim 

Pomiary  mogą być wykorzystane,  np.  przy  podejmowaniu  decyzji  o 
dopuszczeniu  przekroczenia  wymaganego  czasu  samoczynnego  wyłączania 
zasilania 

W  celu  pomiaru  napięcia  dotykowego  niezbędne  jest  wykonanie  dwóch 
obwodów: 

•

obwodu wymuszania prądu pomiarowego I

M

,

•

obwodu pomiaru napięcia dotykowego.

Pomiary napięć dotykowych

L 1

L 2

L 3

N

a)

A

S

1

V

S

2

R

B

1 m

L 1

L 2

L 3

N

b)

A

S

1

V

S

2

R

B

2 m

PE

PE

E

R

Z

R

Z

Rys. Zasada pomiaru napi

ęć

dotykowych U

ST

(i napi

ęć

dotykowych ra

ż

eniowych 

U

T

) mi

ę

dzy: a) cz

ęś

ci

ą

przewodz

ą

c

ą

dost

ę

pn

ą

i podło

ż

em, b) cz

ęś

ci

ą

przewodz

ą

c

ą

dost

ę

pn

ą

i cz

ęś

ci

ą

obc

ą

pozostaj

ą

c

ą

w zasi

ę

gu drugiej r

ę

ki

• Rezystor R

Z

ogranicza pr

ą

d I

M

do warto

ś

ci niestwarzaj

ą

cej zagro

ż

enia.

• Woltomierz - o du

ż

ej rezystancji wewn

ę

trznej.

• U

ST

przy ra

ż

eniu na drodze r

ę

ka-stopy, nale

ż

y mierzy

ć

w odległo

ś

ci 1 m od cz

ęś

ci 

przewodz

ą

cej dost

ę

pnej, która mo

ż

e stwarza

ć

zagro

ż

enie, a przy ra

ż

eniu na drodze 

r

ę

ka-r

ę

ka – mi

ę

dzy cz

ęś

ciami oddalonymi od siebie nie wi

ę

cej ni

ż

2 m. 

• Obci

ąż

enie elektrody odwzorowuj

ą

cej styczno

ść

stóp z podło

ż

em przy urz

ą

dzeniach 

niskiego napi

ę

cia powinno wynosi

ć

około 750 N. 

M

1

k

STM

ST

I

"

I

U

U

=

POMIARY  REZYSTANCJI 

UZIEMIEŃ

I  REZYSTYWNOŚCI  GRUNTU

U

EM

U

SPM

Strefa potencjału

zerowego

G

E

S

P

A

V

S

n

Rys. Zasada pomiaru pr

ą

du i napi

ę

cia uziomowego metod

ą

techniczn

ą

oraz 

rozkład potencjałów na powierzchni gruntu wywołany pr

ą

dem pomiarowym I

EM

EM

EM

EM

I

U

R

=

Szukana rezystancja:

R

E

= R

EM

×

k

R

Rezystancja uziemienia – zasady pomiaru

Tablica. Wymogi stawiane obwodom pomiarowym przy pomiarach rezystancji uziemienia

Element
obwodu

Stawiane wymagania

Obwód pr

ą

dowy

Obwód napi

ę

ciowy

Ź

ródło 

pr

ą

du

Ź

ródło  powinno  umo

ż

liwia

ć

wymuszanie  pr

ą

du 

o  warto

ś

ci  i/lub  przebiegu  pozwalaj

ą

cym 

wyeliminowa

ć

istotne 

wpływy 

pr

ą

dów 

zakłócaj

ą

cych na wyniki pomiarów

-

Przyrz

ą

dy 

pomiarowe

Amperomierz

powinien  umo

ż

liwia

ć

pomiar 

pr

ą

du 

wymuszanego 

przez 

ź

ródło 

pr

ą

du 

pomiarowego (warto

ść

, kształt)

Zakres 

woltomierza

powinien 

pozwala

ć

mierzy

ć

napi

ę

cia U

EM

Stosunek 

rezystancji 

wewn

ę

trznej 

woltomierza R

v

do  rezystancji  uz. elektrody 

napi

ę

ciowej  R

Sn

powinien  by

ć

na  tyle  du

ż

y, 

aby bł

ą

d pomiaru U

EM

był dopuszczalny

Elektrody

Elektroda  pr

ą

dowa powinna  by

ć

tak  oddalona 

od badanego  uziomu,  aby  mi

ę

dzy  wyst

ę

powała 

dostatecznie 

szeroka 

strefa 

potencjału 

zerowego

Elektroda 

napi

ę

ciowa

powinna 

by

ć

pogr

ąż

ona  w  gruncie  w  miejscu,  w  którym 

potencjał ma warto

ść

zerow

ą

Przewody

Przewody ł

ą

cz

ą

ce elementy obwodów pomiarowych powinny by

ć

izolowane od ziemi

Przewody  obwodu  pr

ą

dowego  powinny  by

ć

tak  usytuowane wzgl

ę

dem  przewodów  obwodu 

napi

ę

ciowego,  aby  pr

ą

d  I

EM

nie  indukował w  obwodzie  napi

ę

ciowym  napi

ę

cia  zakłócaj

ą

cego 

pomiar napi

ę

cia U

EM

Przewody  i  elektroda  pr

ą

dowa  powinny  mie

ć

ograniczon

ą

rezystancj

ę

,  aby  przy  pomocy 

zastosowanego 

ź

ródła  pr

ą

du  mo

ż

na  było 

wymusi

ć

pr

ą

d 

pomiarowy 

o 

warto

ś

ci 

pozwalaj

ą

cej zmierzy

ć

napi

ę

cie U

EM

-

Oddalenie elektrody napi

ę

ciowej - niesprecyzowane przez norm

ę

PN-HD 60364-6 

A

V

E 

S

n

S

p

Regulacja

pr

ą

du

6 m

6 m

G

Rys. Rozstawy elektrod przy pomiarach R

E

wg PN-HD 60364-6

W większości przypadków poprawne wyniki pomiarów uziomów prostych (zajmujących 
niewielki  teren)  przy  niewielkich  prądach  pomiarowych  uzyskuje  się stosując 
odległości  między  uziomem  badanym  i  elektrodą napięciową co  najmniej  20  m  a 
między uziomem badanym i sondą prądową S

p

– co najmniej 40 m 

Główne nieprawidłowo

ś

ci przy

pomiarach rezystancji uziemienia

 Niewła

ś

ciwe

rozmieszczenie

elektrod

pomiarowych

 Niewła

ś

ciwy

dobór elementów

układu

pomiarowego

 Niewła

ś

ciwe usytuowanie przewodów

układu pomiarowego wzgl

ę

dem

przewodów pobliskich linii

napowietrznych lub podziemnych

elementów  przewodz

ą

cych

zbyt bliskie umieszczenie elektrody pr

ą

dowej - ograniczenie

strefy potencjału zerowego i niemo

ż

no

ść

 jej zlokalizowania

usytuowanie elektrody napi

ę

ciowej poza stref

ą

 potencjału

zerowego - pomiar napi

ę

cia ró

ż

nego od napi

ę

cia uziomowego

zasilanie obwodu pr

ą

dowego ze 

ź

ródła o mocy niewystarczaj

ą

cej

do wymuszenia pr

ą

du pomiarowego o dostatecznej warto

ś

ci (wpływ

pr

ą

dów bł

ą

dz

ą

cych na wynik pomiarów)

zastosowanie przyrz

ą

dów pomiarowych o niewła

ś

ciwych zakresach

zastosowanie woltomierza o zbyt małej rezystancji wewn

ę

trznej w

stosunku do rezystancji elektrody napi

ę

ciowej

zastosowanie elektrody pr

ą

dowej o rezystancji uniemo

ż

liwiaj

ą

cej

wymuszenie pr

ą

du pomiarowego

Pomiar 

rezystywności gruntu

MRU

IMU

metoda techniczna

mierniki specjalistyczne

np.

A

M

N

B

a

a

a

V

A

l

Rys. Zasada pomiaru rezystywno

ś

ci gruntu w 

układzie czteroelektrodowym Wennera 

AB

MN

I

U

a

2

π

=

ρ

gdy: a 

≥

5 l

gdzie: 
l – długo

ść

podziemnej cz

ęś

ci elektrody 

Rezystywność gruntu – zasada pomiaru

Cechy układu:
1. Elektrody prądowe A i B tworzą obwód prądowy z udziałem gruntu. 
2. Elektrody napięciowe M i N.
3. Założenie upraszczające: elektrody A, B, M i N są uziomami półkulistymi.
4. W gruncie jednorodnym zwiększanie „a” ponad 5

⋅

l nie wpływa na wynik pomiaru.

5. W gruntach niejednorodnych 

ρ

= f (a)

6. Odległość „a” należy dobrać odpowiednio do rozmiarów uziomu:

-zależność między  głębokością „h” warstwy  gruntu,  której  mierzona  jest 

rezystywność zastępcza a odległością „a”:

h 

≈

0,7 a

-odległość

„a”

przy  wyznaczeniu  rezystywności  zastępczej  gruntu  dla 

projektowania uziomu kratowego zajmującego terem o powierzchni S (m

2

):

20

S

a

=

-dla uziomu pionowego o dł. l (m) i głębokości górnego końca uziomu t (m):

a = 1,25 (l + t)

Tablica. Warto

ś

ci współczynnika k

R

Rodzaj uziomu

Rozmiar 

uziomu

Zmierzona 

rezystywno

ść

gruntu, 

Ω

Ω

Ω

Ω

m

Warto

ść

k

R

grunt w czasie pomiarów:

suchy

1)

wilgotny

2)

mokry

3)

Pojedynczy 

uziom poziomy

4)

L < 30 m

dowolna

1,4

2,2

3,0

Uziom kratowy

4)

S

E

<

900 m

2

ρ ≤

200

1,3

1,8

2,4

ρ >

200

1,4

2,2

3,0

S

E

≥

900 m

2

ρ ≤

200

1,1

1,3

1,4

ρ >

200

1,2

1,6

2,0

Uziom pionowy

L=2,5

÷

5 m

dowolna

1,2

1,6

2,0

L

>

5 m

dowolna

1,1

1,2

1,3

1) Od czerwca do wrze

ś

nia (wł

ą

cznie) z wyj

ą

tkiem 3-dniowych okresów po długotrwałych opadach

2) Poza okresem 1) z wyj

ą

tkiem 3-dniowych okresów po długotrwałych opadach lub stopieniu si

ę ś

niegu

3) W okresie trzech dni po długotrwałych opadach lub stopieniu si

ę ś

niegu 

4) Gł

ę

boko

ść

uło

ż

enia uziomu od 0,6 do 1 m

Przy  projektowaniu  rezystancji  uziemienia  należy 

uwzględniać

największą

rezystywność gruntu, jaka może  wystąpić w ciągu  roku.  Rezystancję tę oblicza  się
mnożąc  rezystancję zmierzoną rezystywność ρ

M

przez  współczynnik  k

R

sezonowych 

zmian rezystywności gruntu:

ρ

= 

ρ

M

×

k

R

1

0,1

10

ρ

100

1000

10000

Ω

m

woda morska

woda słodka

wapno

ż

wir

kamienista ziemia

suche piaski

mokre piaski

grunty orne

grunty bagniste

beton

Rys. Przedziały rezystywno

ś

ci wybranych rodzajów gruntów 

-30

mies.

2

4

6

8

10

12

1

3

5

7

9

11

-20

-10

0

+10

+20

+30

,%

ρ

Ε

glębokość pogrążenia < 1,5 m

glębokość pogrążenia > 1,5 m

Rys. Procentowe roczne wahania rezystywno

ś

ci 

gruntu (bez uwzgl

ę

dniania opadów) 

DOKUMENTACJA

WYNIKÓW  BADAŃ

Zawartość protokołu z badań:

• informacje dotyczące oględzin

• zestawienie istotnych wyników prób (pomiarów)

• informacje dotyczące przeprowadzonych zmian i rozbudów instalacji

• informacje  o  występujących  odchyleniach  od  norm  i  przepisów  w 

badanej instalacji

• informacje o zauważonych uszkodzeniach 

• znaczące ograniczenia badań w stosunku do wymagań normy

• informacje  dla  osoby  zlecającej  wykonanie  badań

o  terminie 

ponownych badań okresowych (zalecenie) 

• podpis osoby kompetentnej w zakresie sprawdzania

Rodzaj sprawdzenia:

Sprawdzanie odbiorcze
Sprawdzanie okresowe

Nazwisko i adres u

ż

ytkownika:

Adres instalacji:
Nazwisko i adres instalatora:
Instalacja:
              Nowa                                Modyfikacja
              Rozbudowa

Istniej

ą

ca

Nazwisko inspektora:
Opis prac instalacyjnych:
Data kontroli:                                     Podpis: …………………...

Identyfikacja u

ż

ytych przyrz

ą

dów pomiarowych

Typ

Model

Numer seryjny

Opis instalacji przeznaczonej do sprawdzenia

Załącznik F (informacyjny): Opis instalacji przeznaczonej do sprawdzenia

S z c z e g ó ły  u z io m u  o d b io r c y  (je

ż

e li m a  z a s t o s o w a n ie )

C u

In n y

F e

T y p

M a te ria ł

U z io m  fu n d a m e n to w y

U z io m  g ru n to w y

P r

ę

t

T a

ś

m a

In n y  … … … … … … … … … … … … … … … … … … .

U s y tu o w a n ie   … … … … … … … … … .

R e z y s ta n c ja  u z ie m ie n ia   … … … … … …   

?

       U w a g a : J e

ż

e li w  in s ta la c ja c h  n ie  m o

ż

n a  u s ta li

ć

 p o w y

ż

s z y c h  in fo rm a c ji, to  fa k t te n  n a le

ż

y  o d n o to w a

ć

Urz

ą

dzenia izolacyjne i ochronne przy zł

ą

czu  instalacji

Urz

ą

dzenie

Typ

Liczba 

biegunów

Warto

ś

ci 

znamionowe

Urz

ą

dzenie RCD

Bezpiecznik lub 

wył

ą

cznik

Ł

ą

cznik główny

  U    …………..…..  V
   I     ……………....  A

   I    ……….……...   A
   I     ,  I     , I    ..... kA

I     ………………   A
I      …………….  mA

n

?

n

n

n

n

cs

cu

cn

(N5)

(N5) Odsyłacz krajowy: symbole stosowane do oznaczania zdolno

ś

ci znamionowej 

wył

ą

czania pr

ą

dów zwarciowych (patrz PN-EN 60947-1):

I     - pr

ą

d znamionowy wył

ą

czalny zwarciowy,

I     - pr

ą

d znamionowy wył

ą

czalny zwarciowy graniczny,

I     - pr

ą

d znamionowy wył

ą

czalny zwarciowy eksploatacyjny.

cn

cu

cs

G.1.  Formularz oględzin instalacji elektrycznej

A. Ochrona przed dotykiem bezpośrednim

Przedmiot

Zgodność

1)

Komentarze

I

Izolacja części czynnych

II

Przegrody

III

Obudowy

1)

Wpisa

ć

(Z), je

ś

li jest zgodne z przepisami krajowymi 

lub (NZ), je

ś

li jest niezgodne 

Załącznik G (informacyjny): Formularz oględzin instalacji elektrycznej

Osprzęt

Dobór 

2)

Montaż

1)

Komentarze

I

Przewody

II

Osprzęt do przewodów

III

Rury instalacyjne

IV

Listwy

V

Urządzenia rozdzielcze

VI

Oprawy oświetleniowe

VII

Ogrzewanie

VIII

Urządzenia ochronne RCD,
wyłączniki instalacyjne, itd.

IX

Inne

1)

Wpisać (Z), jeśli jest zgodne z przepisami krajowymi lub (NZ), jeśli jest niezgodne

2)

Widzialny  znak  zgodności  z  odpowiednim  standardem  produktu.  W  razie  wątpliwości  

wymagane jest posiadanie certyfikatu zgodności uzyskanego od producenta wyrobu.

B. Osprzęt (wyposażenie)

Przedmiot

Obecność

Prawidłowe

umiejscowienie

Poprawność

nazw

Komentarze

I

Oznaczenie 

urządzeń

ochronnych, łączników 
i zacisków

II

Napisy ostrzegawcze

III

Napisy wskazujące 
na niebezpieczeństwo

IV

Identyfikacja 
przewodów

V

Urządzenia do
odłączania

VI

Łączniki

VII Schematy i plany

C. Identyfikacja

Załącznik H. Przykład formularza do opisu szczegółów obwodu i wyników prób