background image

UKD 699.81:614.849  

Zgłoszona przez Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa 

Ustanowiona  przez  Polski  Komitet  Normalizacji,  Miar  i  Jakości  dnia  30  czerwca  1989  r.  jako  norma 
obowiązująca od dnia 1 stycznia 1990 r. (Dz. Norm. i Miar nr 7/1989, poz. 17) 

1. WSTĘP 

1.1. Przedmiot normy. 

Przedmiotem normy jest metoda badania właściwości dymotwórczych materiałów budowlanych i materiałów 
wyposaŜenia wnętrz, zwanych dalej materiałami. 

1.2. Zakres stosowania przedmiotu normy. 

Metodę  stosuje  się  do  badania  właściwości  dymotwórczych  materiałów  jedno-  i  wielowarstwowych  o 
grubości  nie  większej  niŜ  30  mm  oraz  do  klasyfikacji  materiałów  ze  względu  na  poŜarowe  zagroŜenie 
dymem. 

1.3. Określenia 

1.3.1. dym 

- wg PN-91/B-02840. 

1.3.2. współczynnik osłabienia kontrastu Y, (m

2

/kg)

 

-  wielkość  określająca  odwrotność  zasięgu  widzialności  wzorca  optometrycznego  obserwowanego  przez 

warstwę dymu o grubości 1 m wytworzonego w objętości 1 m

3

 w czasie rozkładu termicznego i spalania 1 

kg masy materiału. 

1.3.3. maksymalna wartość współczynnika osłabienia kontrastu Y

m

, (m

2

/kg)

 

- największa wartość współczynnika osłabienia kontrastu Y. 

1.3.4. maksymalna szybkość zmian współczynnika osłabienia kontrastu Y

m

 = (dY/dt) max, (m

2

/kg x s)

 

- maksymalny przyrost wartości współczynnika osłabienia kontrastu w jednostce czasu. 

1.3.5. zasięg widzialności 

-  maksymalna  odległość,  z  jakiej  obserwowany  w  danym  ośrodku  rozpraszającym  światło  przedmiot  jest 
jeszcze widoczny, co oznacza, Ŝe kontrast luminancji obserwowanego w tym ośrodku przedmiotu jest równy 
progowej czułości kontrastowej oka ludzkiego. 

1.3.6. wzorzec optometryczny 

-  dwa  czarne  paski  jednakowej  szerokości  zwane  dalej  przedmiotem,  umieszczone  na  białym  tle  zwanym 
dalej tłem, ustawione w odległości od siebie równej swojej szerokości. 

2. METODA BADANIA 

2.1. Zasada metody. 

Metoda  badania  właściwości  dymotwórczych  materiałów  polega  na  określeniu  wartości  współczynnika 
osłabienia  kontrastu  Y

m

  i  wartości  maksymalnej  szybkości  jego  zmian  Y

m

  w  róŜnych  warunkach  rozkładu 

POLSKI KOMITET 
NORMALIZACJI, MIAR I 
JAKOŚCI
  

POLSKA NORMA  

PN-89/B-02856  

Ochrona przeciwpoŜarowa budynków  

  

Grupa katalogowa 

 

0729

  

Metoda badania właściwości dymotwórczych 
materiałów
  

Fire protection of buildings  

Testing method of smoke behaviour of materials  

Protection des batiménts contre feu  

Méthode d’essais de propriétés des matériaux produitsantes 
la fumée  

background image

termicznego  i  spalania.  Badanie  dymotwórczości  materiałów  przeprowadza  się  w  zamkniętej  komorze. 
Próbkę badanego materiału poddaje się działaniu strumienia cieplnego emitowanego przez płytkę grzewczą 
elektrycznego  promiennika  podczerwieni.  Badany  materiał  ulega  rozkładowi  termicznemu  i  spalaniu  w 
obecności  płomienia  pilotowego  i  bez  płomienia  pilotowego,  przy  róŜnych  wartościach  gęstości  strumienia 
cieplnego padającego na powierzchnię próbki. 

Gromadzące się w komorze produkty rozkładu termicznego i spalania próbki badanego materiału powodują 
osłabienie  kontrastu  wzorca  optometrycznego.  Za  pomocą  fotodiod  fotometru  róŜnicowego  sygnały 
luminancji  przedmiotu  i  tła  wzorca  optometrycznego  przetworzone  zostają  na  proporcjonalne  do  ich 
wartości  sygnały  napięciowe.  Podczas  pomiaru  bada  się  sygnał  napięciowy  ∆U  odpowiadający  róŜnicy 
luminancji tła i przedmiotu wzorca optometrycznego. 

Zamknięta  komora  stanowi  układ  całkujący.  Powoduje  to  zmiany  ∆U,  a  tym  samym  współczynnika 
osłabienia kontrastu w czasie.  Po osiągnięciu  wartości  maksymalnej  Y równej Y

m

 (odpowiednio minimalnej 

∆U} wartość tego współczynnika maleje. 

Dla  kaŜdego  z  warunków  rozkładu  termicznego  i  spalania  badanego  materiału  naleŜy  określić  wartość 
maksymalną Y

m

 współczynnika osłabienia kontrastu oraz wartość maksymalną szybkości jego zmian Y

m

Największe z otrzymanych wartości Y

m

 i Y

m

 słuŜą do sceny właściwości dymotwórczych materiałów. 

2.2. Stanowisko badawcze i wyposaŜenie 

2.2.1. Schemat stanowiska badawczego 

- wg rys. 1. 

Rys. 1. Schemat stanowiska badawczego

  

 

background image

1 - fotodiody, 2 - zestaw elementów optycznych, 3 - okno górne, 4 - okno dolne, 5 - wiązka 
światła, 6 - próbka, 7 - promiennik podczerwieni, 8 - palnik pilotowy, 9 - wzorzec 
optometryczny, 10 - oświetlacz, 11 - płuczka, 12 - rotometry, 13 - wentylatory, 14 - sygnały 
napięciowe, Z

1

, Z

2

, Z

3

, Z

4

, Z

5

 - zawory

  

2.2.2. Komora dymowa. 

Podstawowym  elementem  zestawu  pomiarowego  jest  komora  dymowa  w  kształcie  prostopadłościanu  o 
wymiarach  wewnętrznych  914  x  610  x  914  ±2  mm,  wyposaŜona  w  układ  rozkładu  termicznego  i  spalania 
próbek,  układ  wentylacji,  układ  pomiaru  współczynnika  osłabienia  kontrastu,  układ  przemywania  okien 
fotometru  róŜnicowego.  Ścianki  komory  dymowej  powinny  być  wykonane  z  materiału  termoizolacyjnego 

(wełna mineralna o grubości 25 mm i gęstości 100 kg/m

3

 lub przegroda o zbliŜonej wartości współczynnika 

przenikania ciepła  k) pokrytego od wewnątrz blachą  stalową  zabezpieczoną  przed  działaniem  agresywnych 
substancji  w  podwyŜszonej  temperaturze.  Komora  powinna  mieć  otwory  umoŜliwiające  przejście  wiązki 
światła  oraz  gazoszczelne  otwory  pozwalające  na  podłączenie  układu  wentylacji  i  układu  rozkładu 
termicznego i spalania próbek. 

Zabezpieczenie  na  wypadek  wybuchu  mieszaniny  gazów  wytworzonych  w  czasie  rozkładu  termicznego  i 
spalania  próbek  badanego  materiału  stanowi  otwór  bezpieczeństwa  o  wymiarach  340  x  240  ±2  mm 
znajdujący się w suficie komory dymowej, (rys. 2 i 3) zamknięty folią aluminiową o grubości 0,025 mm. 

Rys. 2. Sufit i podłoga komory dymowej

  

 

1 - uchwyt do mocowania próbki, 2 - próbka, 3 - płyta grzejna, 4 - promiennik podczerwieni, 
5 - otwór doprowadzający zasilanie promiennika, 6 - otwór wylotowy dymu (wywiew), 7 - 
otwór wlotowy powietrza (nawiew), 8 - otwór okna górnego, 9 - otwór okna dolnego

 

Rys. 3. Ramka otworu bezpieczeństwa

  

background image

 

W ścianie przedniej komory dymowej naleŜy umieścić oszklone drzwi (rys. 4) umoŜliwiające wprowadzanie 
próbek badanych materiałów do komory i obserwacje procesu ich rozkładu termicznego i spalania. 

Rys. 4. Ściana przednia komory

  

background image

 

1 - dodatkowy otwór umoŜliwiający odprowadzenie dymu z komory

  

2.2.3. Układ rozkładu termicznego i spalania próbek. 

W skład układu wchodzą: elektryczny promiennik podczerwieni (rys. 5), palnik pilotowy (rys. 6) i uchwyt do 
mocowania próbek (rys. 7). 

Rys. 5. Schemat budowy elektrycznego promiennika podczerwieni

  

 

1 - płyta z marynitu, 2 - izolacja z wełny mineralnej, 3 - płyta z azbestu, 4 - płyta grzewcza, 5 
- obudowa z blachy

 

Rys. 6. Statyw do mocowania próbek wyposaŜony w palnik pilotowy

  

background image

 

1 - maskownica, 2 - próbka, 3 - zatyczka o wymiarach próbki z materiału niepalnego, 4 - 
uchwyt próbki, 5 - obudowa promiennika podczerwieni, 6 - palniki rurowe, 7 - statyw, 8 - 
palnik pilotowy, 9 - wlot mieszaniny powietrza z propanem-butanem, 10 - miejsce dla 
próbki, 11 - elementy statywu

 

Rys. 7. Uchwyt do mocowania próbek

  

background image

 

a) uchwyt z przodu, b) maskownica z przodu, c) uchwyt z boku, d) maskownica z boku, e) 
maskownica z tyłu

  

Źródłem  energii  cieplnej  powodującej  rozkład  termiczny  próbki  badanego  materiału  jest  elektryczny 
promiennik podczerwieni o średnicy 76 mm, którego płytę grzewczą o mocy 1 kW stanowi zwinięta spiralnie 
i izolowana miką taśma kantalowa o szerokości 3 mm i grubości 0,2 mm. 

Promiennik  podczerwieni  powinien  być  zamocowany  na  statywie  (rys.  6)  wyposaŜony  w  uchwyt  próbki  z 
maskownicą  (rys.  7).  Powierzchnia  płyty  grzewczej  promiennika  podczerwieni  powinna  być  równoległa  do 
pionowo ustawionej powierzchni próbki. 

Usytuowanie promiennika podczerwieni oraz uchwytu do mocowania próbki pokazano na rys. 2. 

Promiennik  podczerwieni  powinien  być  wyposaŜony  w  zasilacz  (rys.  1)  będący  stabilizatorem  mocy. 
Stabilizacja mocy z dokładnością ±0,5% zapewnia stałość i powtarzalność warunków rozkładu termicznego i 
spalania  próbek  badanych  materiałów.  Przez  regulację  mocy  elektrycznej  pobieranej  przez  promiennik 
podczerwieni uzyskuje się Ŝądaną wartość gęstości strumienia cieplnego padającego na powierzchnię próbki 

w  zakresie  od  0  do  70  kW/m

2

.  Do  okresowego  ustalania  zaleŜności  gęstości  strumienia  cieplnego 

padającego  na  powierzchnię  próbki  od  mocy  pobieranej  przez  promiennik  stosować  naleŜy  radiometr  o 

zakresie  pomiarowym  od  0  do  100  kW/m

2

  i  dokładności  pomiaru  ±5%.  Czujnik  radiometru  powinien  mieć 

płaską i nieosłoniętą powierzchnię pomiarową. 

Kontrolę wartości strumienia cieplnego padającego na powierzchnię próbki naleŜy przeprowadzić po kaŜdej 
dłuŜszej  przerwie  pracy  stanowiska  oraz  po  kaŜdej  serii  badań  materiałów  emitujących  w  czasie  rozkładu 
termicznego i spalania substancje wywołujące korozję. 

Do podpalania próbki naleŜy stosować palnik pilotowy (rys. 6) składający się z sześciu rurkowych palników 
umoŜliwiających  skierowanie  płomieni  na  próbkę  pod  kątami  0°,  45°  i  90°.  Palnik  pilotowy  powinien  być 

background image

zasilany mieszaniną gazu butan-propan z powietrzem. NatęŜenie przepływu gazu powinno wynosić 3 x 10

-3

m

3

/h, a powietrza 3 x 10

-2

 m

2

/h. Do regulacji natęŜenia przepływu gazów naleŜy stosować zawory Z

3

 i Z

4

wg rys. 1. Wskaźnikami natęŜenia przepływu są rotametry umieszczone poza komorą dymową. 

2.2.4. Układ wentylacji 

komory dymowej słuŜy do usuwania z komory produktów rozkładu termicznego i spalania próbki badanego 
materiału  po  kaŜdym  pomiarze.  W  jego  skład  wchodzą  dwa  wentylatory  (nawiew  i  wywiew)  z  zasilaczem 
oraz dwa zawory odcinające Z

1

 i Z

2

 wg rys. 1. 

2.2.5. Układ pomiaru współczynnika osłabienia kontrastu. 

Do  pomiaru  współczynnika  osłabienia  kontrastu  słuŜy  fotometr  róŜnicowy  (rys.  8)  składający  się  z 
oświetlacza  wzorca  optometrycznego  z  zasilaczem,  zestawu  elementów  optycznych,  fotodiod  i  miernika  z 
układem elektronicznym (rys. 8 i 9). 

Rys. 8. Schemat układu pomiaru współczynnika osłabienia kontrastu (fotometr róŜnicowy)

  

 

1 - fotometr (miernik z układem elektronicznym pomiaru luminancji tła i przedmiotu), 2 - 
fotodiody, 3 - zestaw elementów optycznych, 4 - nakrętka, 5 - okno, 6 - nawiew ochronny 
okna, 7 - oświetlacz wzorca optymetrycznego, 8 - zasilacz oświetlacza

 

Rys. 9. Zestaw elementów optycznych fotometru róŜnicowego

  

background image

 

1 - fotodiody BPW 21, 2 - podłączenie do miernika, 3 - kolektor, 4 - pryzmat, 5 - obiektyw, 6 
- wiązka światła, 7 - okna komory, 8 - paski wzorca optometrycznego, 9 - tło wzorca, 10 - 
wzorzec optometryczny, 11 - kondensor, 12 - Ŝarówka halogenowa 70 W/24 V

  

Źródło światła powinna stanowić Ŝarówka halogenowa 70 W/24 V zasilana ze stabilizowanego źródła energii 
elektrycznej  z  płynną  regulacją  mocy  doprowadzanej  do  jej  włókna.  Oświetlenie  wzorca  powinno  wynosić 
100 lx. Zasilacz oświetlacza powinien zapewniać stałość oświetlenia wzorca z dokładnością do ±1 lx. 

Zestaw elementów optycznych fotometru róŜnicowego tworzy obraz jednego z wzorców optometrycznych na 
powierzchni jego fotoprzetworników tak, Ŝe obraz paska czarnego pokrywa powierzchnię jednej fotodiody, a 
obraz  tła  powierzchnię  drugiej.  Stosunek  wielkości  obrazu  do  przedmiotu  wynosi  1:1.  Za  pomocą  tych 
fotodiod i odpowiedniego  układu elektronicznego  fotometru róŜnicowego sygnały  luminancji przetwarza  się 
na  proporcjonalne  do  ich  wartości  sygnały  napięciowe.  Na  wyjściu  fotometru  otrzymuje  się  sygnał 
napięciowy  U

1

  proporcjonalny  do  luminancji  tła  L

t

,  sygnał  napięciowy  U  proporcjonalny  do  luminancji 

przedmiotu L oraz ich róŜnicę ∆U. 

Wartości parametrów technicznych fotometru róŜnicowego naleŜy dobrać tak, aby w chwili gdy oko ludzkie 
przestaje widzieć przez warstwę dymu wzorzec optometryczny oświetlony 100 lx, równieŜ fotometr w tych 
samych warunkach przestał rozróŜniać elementy wzorca. 

Czułość  spektralna  fotometru  róŜnicowego  powinna  być  zbliŜona  do  czułości  spektralnej  oka  ludzkiego, 
dlatego teŜ naleŜy stosować fotodiody o charakterystyce takiej, jak fotodiody BPW 21 (rys. 10). 

Rys. 10. Charakterystyka czułości widmowej fotodiody BPW 21

  

background image

 

Dopuszcza się stosowanie fotodiody z filtrem korekcyjnym cieplnym stosowanym w rzutnikach typu DIAPOL, 
o charakterystyce takiej, jak charakterystyka fotodiody BPW 34 (rys. 11). 

Rys. 11. Charakterystyka widmowa fotometru róŜnicowego z fotodiodami BPW 34

  

background image

 

W celu ustalenia warunków początkowych pracy fotometru róŜnicowego naleŜy ustalić sygnał napięciowy U

t

=  10  V  lub  U

t

  =  100  jednostek  umownych  na  wyjściu  fotodiody  z  obrazem  tła,  co  odpowiada  oświetleniu 

wzorca  optometrycznego  równemu  100  lx.  Współczynniki  wzmocnienia  układu  elektronicznego  pomiaru 
luminancji tła i układu elektronicznego pomiaru luminancji przedmiotu fotometru róŜnicowego powinny być 
jednakowe.  Błąd  pomiaru  tej  samej  luminancji  przez  oba  układy  nie  powinien  przekroczyć  0,001%.  Przed 
kaŜdym pomiarem naleŜy przeprowadzać kontrolę warunków oświetlenia. Odchylenie od uprzednio ustalonej 
wartości U

t

 = 10 V lub U

t

 = 100 jednostek umownych świadczy o zabrudzeniu okien fotometru róŜnicowego 

i wymaga ich oczyszczenia. 

2.2.6. Układ przemywania okien fotometru róŜnicowego 

składa się z butli ze spręŜonym powietrzem, zaworu Z

5

, płuczki, systemu rurek doprowadzających powietrze 

do  powierzchni  okien  (rys.  1).  Układ  ten  słuŜy  do  tworzenia  w  pobliŜu  powierzchni  okien  fotometru 
róŜnicowego  warstw  ochronnych  z  czystego  powietrza,  które  zapobiegają  błędom  pomiaru  spowodowanym 
koagulacją  i  sedymentacją  aerozolu  dymowego  na  powierzchniach  tych  okien.  NatęŜenie  przepływu 

powietrza 0,001 m

3

/H naleŜy ustalić za pomocą zaworu Z

5

 (rys. 1). Nawiew czystego powietrza w kierunku 

powierzchni  okien  fotometru  róŜnicowego  nie  powinien  wprowadzać  zakłóceń  w  pomiarach  współczynnika 
osłabienia kontrastu. 

2.3. Przygotowanie próbek do badań. 

(część normy zalecana do dobrowolnego stosowania) 

2.4. Wykonanie badania. 

(część normy zalecana do dobrowolnego stosowania) 

3. OBLICZANIE WYNIKÓW BADAŃ 

3.1. Obliczanie współczynnika osłabienia kontrastu Y. 

Współczynnik osłabienia kontrastu Y naleŜy obliczać w m

2

/kg wg wzoru

 

background image

 

w którym: 

V

k

 - objętość pomiarowej komory dymowej, 0,51 m

3

,

 

m

p

 - masa początkowa próbki, kg, 

d - grubość warstwy dymu, 0,91 m, 

∆U

0

 = U

t0

 – U

0

, przy czym: 

U

t0

 - sygnał napięciowy proporcjonalny do luminancji początkowej tła, V, 

U

0

 - sygnał napięciowy proporcjonalny do luminancji początkowej przedmiotu, V, 

∆U = U

t

 - U przy czym: 

U

t

 - sygnał napięciowy proporcjonalny do luminancji tła, V, 

U - sygnał napięciowy proporcjonalny do luminancji przedmiotu, V. 

Błąd względny pomiaru współczynnika osłabienia kontrastu nie powinien przekraczać 15%. 

3.2. Obliczanie maksymalnej szybkości zmian współczynnika osłabienia kontrastu Y

m

. Maksymalną szybkość 

zmian  współczynnika  osłabienia  kontrastu  Y

m

  naleŜy  obliczać  w  m

2

/kg  x  s  korzystając  z  metod 

numerycznych lub graficznych. 

4. PROTOKÓŁ BADAŃ 

Dla kaŜdego przebadanego materiału naleŜy sporządzić protokół zawierający następujące dane: 

a) nazwę jednostki wykonującej badania, 

b)  charakterystykę  materiału  (nazwę,  symbol  i  normę,  według  której  materiał  jest  produkowany, 
właściwości  materiału:  gęstość,  grubość,  itp.,  dla  wielowarstwowych  -  charakterystykę  materiałów 
składowych), 

c) wyniki badań, 

d) opis zachowania się próbek materiału w czasie badań, 

e) datę i miejsce wykonania badania, 

f) klasyfikację materiału, 

g) nazwisko i imię wykonującego badania. 

KONIEC 

INFORMACJE DODATKOWE 

1. Instytucja opracowująca normę  

- Instytut Techniki Budowlanej, Instytut Okrętowy Politechniki Szczecińskiej. 

2. Normy związane  

PN-91/B-02840 Ochrona przeciwpoŜarowa budynków. Nazwy i określenia 

3. Normy zagraniczne  

Francja NFX10-702/86 Methodes d’essai au feu. Emission de fumée. Essai de mesure de la densite optique 
specifique de la fumée emise par la combustion ou la pyrolyse des materiaux solides 

RFN  DIN  53436  Erzeugung  thermischer  Zersetzungsprodukte  von  Werskstoffen  unter  Luftzufuhr  und  ihre 
toxikologische Prüfung Teil 1: Zersetzungsgerät und Bestimmung der Versuchstemperatur Apr. 1981 

USA ASTM D 2156-80 Test method for smoke density in flue gases from burning distiiiate fuels 

ASTM D 2843-77 Test method for density of smoke from the burning or decomposition of plastics  

ASTM E 662-83 Test method for specific optical density of smoke generated by solid materials 

ASTM E 84-87 Test method for surface burning characteristics of building materials 

Wielka Brytania BS 2811: 1969 (1986) Specification for smoke density indicators and recorders 

ZSRR GOST 12.1.044-84 

background image

4. Autorzy projektu normy  

dr  Marek  Konecki  -  Instytut  Techniki  Budowlanej,  dr  Zygmunt  Sychta  -  Instytut  Okrętowy  Politechniki 
Szczecińskiej. 

5. Literatura  

Sychta  Z.:  Badania  nad  dymotwórczością  materiałów  i  zadymień  pomieszczeń  na  statku  morskim.  Prace 
naukowe Politechniki Szczecińskiej nr 299, Szczecin 1985. 

Sychta  Z.:  Nowa  metoda  badań  dymotwórczości  okrętowych  materiałów  wyposaŜeniowych.  Praca 
doktorska. Politechnika Szczecińska. Szczecin 1979. 

Konecki  M.,  Kolbrecki  A.:  Badania  systematyczne  wybranych  materiałów,  klasyfikacja  materiałów  ze 
względu na indeksy dymotwórczości i toksyczności. Praca naukowo-badawcza ITB. Warszawa 1986. 

Konecki  M.,  Kosiorek  M.:  Referat  normalizacyjny  pt.  Ochrona  przeciwpoŜarowa  w  budownictwie.  Metoda 
badań i kryteria oceny materiałów ze względu na dymowe zagroŜenie. ITB. Warszawa 1986. 

Konecki  M.,  Piechocki  J.:  Porównanie  wyników  badań  właściwości  dymotwórczych  niektórych  materiałów. 
Nauka i Technika PoŜarnicza nr 4, 1986. 

6. Klasyfikacja materiałów  

Podstawę klasyfikacji materiałów stanowią: wartość maksymalnej szybkości zmian współczynnika osłabienia 
kontrastu  Y

m

  i  maksymalna  wartość  współczynnika  osłabienia  kontrastu  Y

m

  wielkości  wyznaczonych  dla 

warunków  maksymalnego  dymienia  klasyfikowanego  materiału.  W  zaleŜności  od  tych  wartości  materiały 
dzieli się na: 

- materiały o małej intensywności dymienia 

Y

m

 <800 m

2

/kg

 

Y

m

 < 7 m

2

/kg x s

 

- materiały o średniej intensywności dymienia 

800 < Y

m

, < 1400 m

2

/kg

 

7 < Y

m

 < 20 m

2

/kg x s

 

- materiały intensywnie dymiące 

Y

> 1400 m

2

/kg

 

Y

m

 > 20 m

2

/kg x s

 

- materiały łzawiące - materiały, których produkty rozkładu termicznego i spalania pozostałe w niewielkich 
ilościach w przewentylowanej komorze (50 wymian powietrza), powodują podraŜnienie oczu. 

Za główny parametr klasyfikacji materiałów z punktu widzenia stwarzanego przez nie dymowego zagroŜenia 
poŜarowego 

przyjmuje 

się 

maksymalną 

szybkość 

zmian 

współczynnika 

osłabienia 

kontrastu 

charakteryzującą dynamikę emisji dymu. NiezaleŜnie od wartości podstawowych parametrów określających 
dymotwórczość materiałów nie dopuszcza się do stosowania wszystkich materiałów łzawiących. 

7. Kompleksowa ocena poŜarowego zagroŜenia dymowego  

Dla  warunków  maksymalnego  dymienia,  otrzymuje  się  następującą  nierówność  stanowiącą  warunek 
konieczny,  aby  poŜarowe  zagroŜenie  dymowe  moŜna  było  uznać  za  dopuszczalne  z  punktu  widzenia 
bezpieczeństwa ludzi: 

 

- współczynnik dynamiki rozwoju poŜaru, 

- współczynnik proporcjonalności zaleŜny od warunków oświetlenia produktów poŜaru, 

l

m

  -  charakterystyczny  wymiar  liniowy  pomieszczenia,  który  określa  maksymalną  odległość,  w  jakiej  -  w 

stosunku do wyjścia z niego - moŜe znaleźć się człowiek, m, 

t

kr

, - czas krytyczny, s, 

- stosunek masy j-tego materiału do objętości rozpatrywanego pomieszczenia, kg/m

2

,

 

-  wartość  średnia  szybkości  zmian  współczynnika  osłabienia  kontrastu  dla  warunków  maksymalnego 
dymienia  j-tego  materiału,  t

mj

  -  czas  w  s,  po  upływie  którego  współczynnik  osłabienia  kontrastu  osiąga 

wartość maksymalną Y

mf

, m

2

/kg x s. 

background image

Podana  nierówność  pozwala  na  kompleksową  ocenę  poŜarowego  zagroŜenia  dymowego  dowolnego 
pomieszczenia  w  fazie  jego  projektowania  w  oparciu  o  wyniki  badań  dymotwórczości  materiałów  oraz 
stopień nasycenia nimi jego objętości. 

Nierówność uwzględnia dynamikę rozwoju poŜaru, dynamikę zaniku kontrastu obserwowanej przez warstwę 
dymu  sceny  oraz  dynamikę  zmian  stęŜeń  toksycznych  składników  w  jego  atmosferze  w  razie  powstania  w 
nim poŜaru. 

Ponadto nierówność pozwala wyznaczyć czas krytyczny ze względu na zadymienie. 

Szczegółowy opis oceny poŜarowego zagroŜenia dymowego wraz z programem komputerowym zawarty jest 
w pracy Sychta Z.: Badania nad dymotwórczością materiałów i zadymień pomieszczeń na statku morskim. 
Prace naukowe Politechniki Szczecińskiej nr 299, Szczecin 1985. 

8. Inne wykorzystanie stanowiska do badań  

Stanowisko badawcze moŜe być wykorzystane do badań metodą  ASTM-E 662-83 i metodą NFX-10-702/86 
w celu porównania właściwości dymotwórczych materiałów. 

9. Deskryptory  

0708360  ochrona  przeciwpoŜarowa;  0641689  budynki;  0035099  metoda  badania;  0000000  właściwości 
dymotwórcze; 0334632 materiały budowlane. 

10. Wydanie 2  

-  stan  aktualny:  grudzień  1993.  Wprowadzono  zmianę  1  Biuletyn  PKNMiJ  nr  5/92  oraz  w  Informacjach 
dodatkowych wprowadzono p. 2 - Normy związane.