KALKULACJA PODZIAŁOWA PROCESOWA
(FAZOWA)
KALKULACJA PODZIAŁOWA PROCESOWA
(FAZOWA)
Jest stosowana przy produkcji następującej
w szeregu kolejnych faz (procesów)
wytwórczych np. produkcja włókiennicza,
przetwórstwo owoców itp.
Przy zastosowaniu tej metody ustala się nie
tylko jednostkowy koszt wytworzenia
wyrobu gotowego (w ostatniej fazie), ale
też koszty półfabrykatów w
poszczególnych fazach procesu
wytwórczego.
Obliczanie kosztu jednostkowego
można wyrazić formułą:
K
jf
K
if
i
n
X
jf
f
m
1
1
gdzie:
- Kjf - koszt jednostkowy j-tego półfabrykatu w fazie f,
- Kif - koszty i-tego rodzaju w fazie f,
- Xjf - ilość j-tego półfabrykatu w fazie f.
Zadanie 12
Koszty wydziałowe
Produkcja podstawowa
Wydział I
Produkcja FAZA I
Wydział II
Produkcja FAZA II
Wyroby gotowe
Sp) 900
Sp) 660
Sp) 240
Sp) 490
Sp) 330
Sp) 160
Przenosimy k. wydziałowe
fazy I na produkcję fazy I (1)
490 (1
1) 490
Jednocześnie te operacje
księgowane są analitycznie
fazy I 330 (1a),
faza II 160 (1b) razem
490 (1
)
330 (1a
1a) 330
160 (1b
1b) 160
990
Obliczamy obroty Dt czyli pulę
kosztów do podziału Fazy I
540 (2
2) 540
540 (2a
2a) 540
Obliczamy obroty Dt czyli pulę
kosztów do podziału Fazy II
940
680 (3
680 (3a
Wyroby gotowe
FAZY II
3) 680
3a) 680
wyroby
ilość
Jednostki rzeczywiste
Jednostki umowne
Gotowe
Przerobione w 50%
razem
Wyliczenie kosztu jedn. półfabrykatu (pula kosztów 990)FAZY I
Wartość półfabrykatów przekazanych do FAZY II
Wartość półfabrykatów pozostałych w fazie I
)
wyroby
ilość
Jednostki rzeczywiste
Jednostki umowne
Gotowe
40
40
Przerobione w 50%
20
10
razem
60
50
Wyliczenie kosztu jednostkowego półfabrykatu FAZY II
400/50 = 8 (bierzemy pod uwagę tylko koszty fazy II zatem 400 = 240+160)
Wartość wyrobów gotowych przekazanych do magazynu
40 * (8 + 9) = 680 zł (3)
Ilość * (koszt fazy I + koszt fazy II)
Wartość produkcji w toku
(20 * 9) + (20 * 50% * 8) = 260 (Sk produkcji fazy II)
(Ilość * koszt fazy I) +(ilość *50% * koszt fazy II)
540
680
1.930
1.220
710 (Sk
450 (Sk
260 (Sk
90
40
130
90
20
110
990 / 110 = 9
60 * 9 = 540 zł (2)
(30 * 9) + (40 * 50% * 9) = 450 (Sk produkcji fazy I)
Zadanie 13
Faza I
Faza II
Koszty wydziałowe
Faza III
Wyroby gotowe
Rozdzielenie kosztów wydziałowych –
rozdzielnikiem są płace
Faza I
Faza II
Faza III
razem
Sp)19.095
Sp) 13.500
16.875
Sp) 18.000
60.000
Sp) 52.080
18.600
16.875
60.000
18.600
95.475
100%
18%
63%
19%
np. 16.875 / 95.475
3.375
12.000
3.720
19.095
np. 16.875 / 95.475 * 19 095
3.375 (1a
1a) 3.375
12.000 (1b
1b) 12.000
3.720 (1c
1c) 3.720
Zakończono przygotowanie gliny.
Pula kosztów do podziału w fazie I wynosi 33.750
Koszt 1 m
3
wynosi 33.750 / 4.500 = 7,50
Produkcja przekazana do Fazy II
7,50 * 4,200 m
3
= 31.500
Pozostało w Fazie I
7,50 * 300 m
3
= 2.250
Koszty wydziałowe rozliczone.
Można zająć się FAZĄ I produkcji
31.500 (2
2) 31.500
33.750 31.500
2.250 (Sk
Można teraz zająć się FAZĄ II produkcji
Obliczamy obroty Dt konta Faza II aby
znać pulę kosztów do podziału. Brane
pod uwagę są tylko koszty okresu.
121.500
Uformowano i wysuszono 1.500 cegieł. Pula kosztów do podziału w
fazie II wynosi 90.000 (18.000+60.000+12.000).
Koszt przerobu 1 cegły wynosi 90.000 / 1.500 =
60
Zużyto 4.000 m
3
, a więc 7,50 * 4.000 m
3
= 30.000
Obliczamy teraz koszty materiałowe II fazy 30.000 / 1.500 =
20
Półfabrykaty przekazane do fazy III
(20 + 60)
* 1.240 = 99.200
Pozostało w Fazie II 200 m
3
gliny i 260 cegieł, zatem
(7,50 * 200 m
3
) + 260 *
(20 + 60)
= 22.300
99.200 (3
3) 99.200
99.200
22.300 (Sk
Można teraz zająć się FAZĄ III produkcji
Obliczamy obroty Dt konta Faza III aby
znać pulę kosztów do podziału. Brane
pod uwagę są tylko koszty okresu.
173.600
Wypalono 1.240 cegieł
Pula kosztów do podziału w fazie III wynosi 74.400
(52.080+18.600+3.720)
Koszt wypalenia 1 cegły wynosi 74.400 / 1.240 =
60
Koszt jednostkowy wyrobu wynosi
{(20 + 60) +
60}
* 1.240 = 173.600
{(koszt fazy II) +
koszt fazy III}
* ilość
173.600 (4
4) 173.600
Zadanie 14
Faza I
9.800 (1a
Sp M) 18.700
Tak jak zawsze zaczynamy od przeksięgowania
Kosztów wydziałowych, aby znać ogólną pulę
Kosztów do podziału Fazy I i Fazy II
Faza II
Koszty wydziałowe
Fazy I
Koszty wydziałowe
Fazy II
Wyroby gotowe
Sp P) 7.000
Sp M) 3.100
Sp P) 1.860
Sp KW) 2.840
Sp P) 3.880
Sp P) 9.800
Sp P) 7.760
1a) 9.800
7.760 (1b
1b) 7.760
FAZA I
półfabrykaty
Ilość
Jednostki
rzeczywiste
Jednostki
umowne
Gotowe
Przetworzone
w 40%
Razem
1.200
500
1.700
1.200
200
1.400
Materiały są wydane na całą produkcję:
Wyprodukowano 1.700 sztuk (jedn. rzeczywiste
fazy I)
18.700 / 1.700 =
11
Koszty przerobu fazy I
7.000 + 9.800 = 16.800
Tym kosztem należy obdzielić jednostki kalkulacyjne
16.800 / 1.400 =
12
Koszt półfabrykatu rozpoczętego i zakończonego
w tym okresie w fazie I wynosi
11 + 12 = 23
Do fazy II przekazano 800 sztuk półfabrykatów
800 * 23 = 18.400 (2)
Nie przekazane półfabrykaty do fazy II to 400
sztuk
400 * 23 =
9.200
Produkcja w toku fazy I
11 + 12 * 40% = 15,80
Koszt materiału + koszt przerobu * 40%
15,80 * 500 sztuk =
7.900
9.200 + 7.900
= 17.100 (
produkcja w toku fazy I
)
Faza I
9.800 (1a
Sp M) 18.700
Obliczmy obroty konta FAZA I
Faza II
Koszty wydziałowe
Fazy I
Koszty wydziałowe
Fazy II
Wyroby gotowe
Sp P) 7.000
Sp M) 3.100
Sp P) 1.860
Sp KW) 2.840
Sp P) 3.880
Sp P) 9.800
Sp P) 7.760
1a) 9.800
7.760 (1b
1b) 7.760
18.400 (2
2) 18.400
35.500
18.400
17.100 (Sk
17.100 to właśnie wartość produkcji w toku
na tym koncie
Możemy teraz dokonać przeksięgowania
Półfabrykatów przekazanych do fazy II
Faza II
Ustalenie kosztów
wytworzenia
Jednostki
rzeczywiste
Jednostki
umowne
Wyroby gotowe
– przerób w 100%
(-)
remanent początkowy
przerób w 30% (300 sztuk -
poprzedni okres)
(+)
remanent końcowy
przerób w 60% (100 sztuk
rozpoczętych w tym okresie
ale nie dokończone)
razem
1.000
- 300
100
1.000
- 90
60
800
970
Koszt wytworzenia 1 wyrobu gotowego rozpoczętego
i zakończonego (Faza II)
(3.880 + 7.760) / 970 =
12
(płace fazy II + K. wydział. fazy II) / jedn. kalk.
Koszt wytworzenia 1 wyrobu rozpoczętego w
poprzednim okresie, a w tym dokończonego
(3.100 + 1.860 + 2.840)
/
300
+
12
* 70% = 34,40
(saldo początkowe Fazy II)
/
ilość sztuk do dokończenia
+
koszt dokończenia
Koszt własny wyrobów rozpoczętych w poprzednim
okresie i przekazanych do magazynu wyrobów
gotowych 300 sztuk * 34,40 = 10.320 (3)
Koszt własny produkcji tego okresu
700 sztuk * (23 +12) = 24.500 (4)
Koszt własny produkcji w toku fazy II
100 sztuk * (23 + 12 * 60%) = 3.020
Faza I
9.800 (1a
Sp M) 18.700
Obliczmy obroty konta FAZA II
Faza II
Koszty wydziałowe
Fazy I
Koszty wydziałowe
Fazy II
Wyroby gotowe
Sp P) 7.000
Sp M) 3.100
Sp P) 1.860
Sp KW) 2.840
Sp P) 3.880
Sp P) 9.800
Sp P) 7.760
1a) 9.800
7.760 (1b
1b) 7.760
18.400 (2
2) 18.400
35.500
18.400
17.100 (Sk
3.020 to właśnie wartość produkcji w toku
na tym koncie
Możemy teraz dokonać przeksięgowania
wyrobów gotowych przekazanych do magazynu
10.320 (3
3) 10.320
24.500 (4
4) 24.500
37.840 34.820
3.020 (Sk
Zadanie 15
Faza I
3.150 (1a
Sp M) 11.000
Koszty wydziałowe
Materiały
Wyroby gotowe
Sp P) 6.300
Sp KW) 900
Sp P) 9.150
1a) 3.150
Faza II
Sp M) 6.000
Sp P) 3.000
Sp M) 16.160
Sp P) 14.000
1b) 4.200
9.150
Faza III
Sp KW) 1.800
0 (Sk
Tak jak zawsze zaczynamy od przeksięgowania
Kosztów wydziałowych, aby znać ogólną pulę
kosztów do podziału każdej z faz produkcji
Fazy I
– 3.150,-
Fazy II
– 4.200,-
Fazy III
– 1.800,-
4.200 (1b
1.800 (1c
1c) 1.800
9.150
20.450
Teraz możemy zająć się fazą I
obliczamy Dt konta FAZA 1
Obliczmy obroty konta
Koszty wydziałowe w celu
sprawdzenia prawidłowości rozliczeń
FAZA I
szachownice
Ilość
Jednostki
rzeczywiste
Jednostki
umowne
Gotowe
Przetworzone
w 50%
Razem
1.000
100
1.100
1.000
50
1.050
Materiały są wydane na całą produkcję:
Wyprodukowano 1.100 sztuk (jedn. rzeczywiste
fazy I)
11.000 / 1.100 =
10
Koszty przerobu fazy I
6.300 + 3.150 = 9.450
Tym koszt należy obdzielić jednostki kalkulacyjne
9.450 / 1.050 =
9
Koszt 1 szachownicy wyprodukowanej w tym
okresie w fazie I wynosi
10 + 9 = 19
Do fazy III przekazano 1.000 sztuk
szachownic
1.000 * 19 = 19.000 (2)
Produkcja w toku fazy I
10 + 9 * 50% = 14,50
Koszt materiału + koszt przerobu * 50%
14,50 * 100 sztuk = 1.450 (
produkcja w toku
fazy I
)
Faza I
3.150 (1a
Sp M) 11.000
Koszty wydziałowe
Materiały
Wyroby gotowe
Sp P) 6.300
Sp KW) 900
Sp P) 9.150
1a) 3.150
Faza II
Sp M) 6.000
Sp P) 3.000
Sp M) 16.160
Sp P) 14.000
1b) 4.200
9.150
Faza III
Sp KW) 1.800
0 (Sk
4.200 (1b
1.800 (1c
1c) 1.800
9.150
Teraz możemy zająć się fazą II
obliczamy Dt konta FAZA 1
20.450
Przeniesienie szachownic do FAZY III
19. 000
(2)
2) 19. 000
19.000
1.450 (Sk
1.450 to właśnie wartość produkcji w toku
FAZY I
wyrób
Ilość
jednostek
współczy
nnik
Ilość
współczy
nnika
Koszt
współczy
nnika
Koszt
wyrobu
Zwykłe
Ozdobne
500
500
1,5
2,5
750
1.250
2.000
koszt materiałowy jaki rozliczamy to (16.160 – 160) = 16.000
(Materiały z treści zadania – odzysk materiałów)
koszt współczynnika to 16.000 / 2.000 = 8
8
8
12
20
FAZA II materiał
Ustalenie kosztu figurek
– przerób
Faza II
Figurki zwykłe
Ustalenie kosztów wytworzenia
Jednostki
rzeczywiste
Jednostki
umowne
Wyroby gotowe
– przerób w 100%
razem
Figurki ozdobne
Wyroby gotowe
– przerób w 100%
Remanent początkowy 300 sztuk przero-
bionych w 2/3
– zatem aby dokończyć te
wyroby musimy obciążyć je 1/3 kosztów
bieżących
razem
500
500
500
500
500
500
300
100
800
600
FAZA II
wyrób
Ilość
jednostek
współczy
nnik
Ilość
współczy
nnika
Koszt
współczy
nnika
Koszt
wyrobu
Zwykłe
Ozdobne
500
600
2
3
1.000
1.800
2.800
Koszt przerobu jaki rozliczamy to (14.000 + 4.200) = 18.200
(Płace z treści zadania + koszty wydziałowe)
koszt współczynnika to 18.200 / 2.800 = 6,50
6,50
6,50
13
19,50
Wyliczenie kosztu jednostkowego figurki:
figurka
materiał
Koszt
wytworzenia
razem
zwykła
Ozdobna
– rozpoczęta i
zakończona w tym m-cu
Ozdobna
– rozpoczęta w
poprzednim, a zakończona
w tym okresie m-cu
12
20
20
13
19,50
(3.000+ 900)/ 300 + 19,50*1/3 = 19,50
(remanent początkowy)/ilość + 1/3 kosztów bieżących
19,50
25
39,50
39,50
6.000 / 300 = 20
remanent początkowy) / ilość
Przekazanie figurek z fazy II do
fazy III
Figurki zwykłe 500 szt * 25 zł = 12.500 (3)
Figurki ozdobne rozpoczęte w poprzednim, a
dokończone w tym miesiącu
300 szt * 39,50 zł = 11.850 (4)
Figurki ozdobne rozpoczęte i zakończone w tym
miesiącu
200 szt * 39,50 zł = 7.900 (5)
Pozostało w fazie II
300 szt * 39,50 = 11.850
Faza I
3.150 (1a
Sp M) 11.000
Koszty wydziałowe
Materiały
Wyroby gotowe
Sp P) 6.300
Sp KW) 900
Sp P) 9.150
1a) 3.150
Faza II
Sp M) 6.000
Sp P) 3.000
Sp M) 16.160
Sp P) 14.000
1b) 4.200
9.150
Faza III
Sp KW) 1.800
0 (Sk
4.200 (1b
1.800 (1c
1c) 1.800
9.150
Obliczamy obroty konta FAZA 2
20.450
Przeniesienie figurek do FAZY III
Zwykłe - 12.500
Ozdobne dokończone z poprzedniego okresu - 11.850
Ozdobne rozpoczęte i dokończone w tym okresie – 7.900
Materiały przekazane do magazynu - 160 (6)
19. 000
(2)
2) 19.000
19.000
1.450 (Sk
11.850 to właśnie figurki ozdobne,
które pozostały w FAZIE II
12.500 (3)
3) 12.500
11.850 (4)
4) 11.850
7.900 (5)
5) 7.900
44.260
160 (6
6) 160
32.410
11.850 (Sk
Koszty fazy III
zwykłe -
zapakowane
Ozdobne
zapakowane
Ozdobne
niezapoakowane
Ilość
500
400
100
Pudełko (szachownica)
Koszt Jednostkowy
wyrobu
koszt pakowania
koszt 1 kompletu
Komplety przekazane do
magazynu
Pozostało w III fazie
Koszt zapakowania 1 kompletu (1.800 + 1.800) / 900 = 4
(koszty fazy III + koszty wydziałowe) / wyroby zapakowane ( 500 + 400)
Koszty fazy III
zwykłe -
zapakowane
Ozdobne
zapakowane
Ozdobne
niezapoakowane
Ilość
500
400
100
Pudełko (szachownica)
19
19
19
Koszt Jednostkowy
wyrobu
25
39,50
39,5
koszt pakowania
4
4
koszt 1 kompletu
48
63
58,5
Komplety przekazane do
magazynu
24.000
25.000
Pozostało w III fazie
5.850
Koszt zapakowania 1 kompletu (1.800 + 1.800) / 900 = 4
(koszty fazy III + koszty wydziałowe) / wyroby zapakowane ( 500 + 400)
Faza I
3.150 (1a
Sp M) 11.000
Koszty wydziałowe
Materiały
Wyroby gotowe
Sp P) 6.300
Sp KW) 900
Sp P) 9.150
1a) 3.150
Faza II
Sp M) 6.000
Sp P) 3.000
Sp M) 16.160
Sp P) 14.000
1b) 4.200
9.150
Faza III
Sp KW) 1.800
0 (Sk
4.200 (1b
1.800 (1c
1c) 1.800
9.150
20.450
19. 000
(2)
2) 19.000
19.000
1.450 (Sk
12.500 (3
3) 12.500
11.850 (4
4) 11.850
7.900 (5
5) 7.900
44.260
160 (6
6) 160
32.410
11.850 (Sk
24.000 (7
7) 24.000
25.000 (8
8) 25.000
54.850 49.000
5.850 (Sk
Przeniesienie figurek do magazynu wyrobów gotowych
Zwykłe (500 komplety zapakowane)
- 24.000 (7)
Ozdobne (400 komplety zapakowane) - 25.000 (8)
Ozdobne (100 nie pakowane) pozostały w III fazie – 5850
Obliczamy obroty konta FAZA 3
5.850 to właśnie figurki ozdobne niezapakowane,
które pozostały w FAZIE III