--- Cechy rynku doskonałego: jest wielu
dostawców i odbiorców i żaden z nich nie ma
wpływu na cenę; nie ma barier wejścia na
rynek, kto chce może produkować dany wyrób i
kto chce może go kupować; produkty są
jednorodne ( niczym się nie różnią); rynek jest
doskonale przejrzysty tzn wszyscy uczestnicy
rynku wszystko o nim wiedzą.
--- Popyt i czynniki go determinujące: Popyt
na dane dobro to ilość dobra jaką nabywcy
chcą kupić po określonej cenie i w określonym
czasie. Jest to zapotrzebowanie konsumenta
na dane dobro. Popyt mierzy się dla
określonego czasu np. dzień, miesiąc, rok.
Wielkość popytu przekłada się na wielkość
wydatków ponoszonych na dane dobro; Dwa
rodzaje popytu Potencjalny – ilość dobra jaką
chcielibyśmy mieć abstrachując od tego jakim
dochodem dysponujemy i jaka jest cena dobra.
Rzeczywisty – ilość dobra jaką chcemy nabyć
uwzględniając ilość dobra i nasze dochody.
Popyt RZ w odróżnieniu od P pociąga ze sobą
realne działania czyli nabywanie dobra.
Wielkość popytu – uzależniona jest od ceny
danego dobra. Im wyższa cena tym niższy
popyt.
Oprócz ceny na popyt wpływają zmienne
nazywane Pozacenowymi determinantami
popytu; na wielkość popytu wpływa dochód
gospodarstwa domowego. Z reguły wyższy
dochód to wyższy popyt, dobra dla których
wzrost dochodu powoduje wzrost popytu to
dobra normalne; dla części dóbr występuje
zależność odwrotna im wyższy dochód tym
niższy popyt. Zależność ta zachodzi dla dóbr
niższej jakości zwanymi
dobrami
podrzędnymi. Na popyt wpływają też ceny
innych dóbr. Dla dóbr substytucyjnych
(zamiennych) wzrost ceny jednego powoduje
wzrost popytu na drugie.
Dobra
komplementarne to dobra występujące razem,
konsumujemy je łącznie. Wzrost ceny jednego
powoduje spadek popytu na drugie.
Pozacenowe determinanty popytu (dochód,
ceny innycg dóbr, moda) powodują
przesunięcie całej krzywej popytu.
Wzrost dochodu – w prawo; spadek – w lewo.
--- Nietypowe krzywe popytu:
a) Sztywny popyt – jest taki sam przy różnych
cenach
b) Byłby na rynku doskonałym. Przy danej
cenie można sprzedać dowolną ilość dobra
c) popyt rośnie, cena też. Ma kształt typowe
krzywej popytu. Został opisany prze Griffena
--- Podaż i czynniki ją determinujące: Podaż
dobra to ilość dobra jaką producenci gotowi są
dostarczyć na rynek po określonej cenie i w
określonym czasie. Podaż zależy od ceny,
czym wyższa cena tym wyższa podaż.
Zależność między ceną i podażą obrazuje
krzywa podaży: (wzrost ceny powoduje
przesunięcie po krzywej podaży z pkt A do B):
Do pozacenowych determinant podaży należą:
koszty produkcji: czym wyższe tymmniejsza
podaż; ich wzrost powoduje przesunięcie
krzywej podaży w lewo.
--- Podaż i cena a czynnik czasu: Ceny z
reguły bardzo szybko reagują na zmiany popytu
i równie szybko popyt reaguje na czynniki które
go determinują. Inaczej jest z podażą. Reakcja
podaży na zmianę czynników , które je
określają wymaga czasu. Podaż reaguje z
opóźnieniem
Wyróżniamy 3 sytuacje: 1) okres ultrakrótki –
to czas na tyle krótki, że nie można dokonać
żadnej zmiany, można tylko sprzedać towar z
magazynów. W tym okresie przedsiębiorca nie
jest w stanie zmienić wielkości produkcji czyli w
okresie ultrakrótkim cena nie wpływa na podaż.
2) okres krótki – to taki w którym możliwe są
już pewne zmiany podaży ale tylko w ramach
istniejącego aparatu produkcyjnego a) lepiej
wykorzystać istniejące moce ( wprowadzić 2 i 3
zmianę) b) zmienić strukturę asortymentową
produkcji. W okresie krótkim przedsiębiorcy
trudniej dostosowywać produkcję a więc podaż
słabiej reaguje na cenę. Krzywa podaży jest
bardziej stroma
3) okres długi – to taki w którym można
zaplanować inwestycję zwiększając moce
produkcyjne. Realizować inwestycje i
uruchamiać w oparciu ao nie produkcję. W
zależności od sytuacji pozwala to dowolnie
zwiększyć podaż. W długim okresie cena silnie
wpływa na podaż, ponieważ przedsiębiorca
może łatwo zmieniać ilość czynników produkcji.
Krzywa podaży jest wtedy w miarę płaska.
--- Cena równowagi rynkowej: Cena w
gospodarce rynkowej powstaje w konfrontacji
między popytem a podażą. Cena równowagi
rynkowej kształtuje się w punkcie przecięcia
krzywej popytu z krzywą podaży.
--- Cenowa elastyczność popytu: Miarą
elastyczności popytu jest współczynnik
elastyczności cenowej popytu. Współczynnik
ten to stosunek procentowej zmiany popytu do
procentowej zmiany ceny.
Wraz ze wzrostem ceny popyt spada czyli
współczynnik elastyczności cenowej popytu jest
mniejszy od 0. Jeżeli popyt jest
wyskoelastyczny to wsp. elastyczności jest
duży co do wartości bezwzględnej np. wynosi
-10%. Wzrost ceny o 1% powoduje spadek o
10%
--- Mieszana cenowa elastyczność popytu:
informuje jak cena jednego dobra wpływa na
popyt na drugie dobro. Dotyczy dóbr
substytucyjnych lub komplementarnych.
--- Dochodowa elastyczność popytu:
Dobra podstawowe to
takie,
których
współczynnik
elastyczności
dochodowej popytu jest zawarty w przedziale
między 0 – 1. Dobra wyższego rzędu to takie
których współczynnik elastyczności dochodowej
popytu jest większy od jedności. Współczynnik
elastyczności dochodowej popytu informuje
o tym ile procent zmieni się popyt gdy dochód
wzrośnie o 1%. Dochód rośnie to popyt rośnie i
odwrotnie.
Jeżeli elastyczność dochodowa popytu jest
większa niż zero to dobro jest dobrem
normalnym, a gdy jest mniejsza niż 0 to dobrem
podrzędnym. Jeżeli popyt rośnie szybciej niż
dochód czyli elastyczność dochodowa jest
większa od jedności to dobro to nazywamy
luksusem (wyższego rzędu) Jeżeli elastyczność
dochodowa popytu jest mniejsza od jedności
(popyt słabo reaguje na zmianę dochodu) to
dobro to nazywamy dobrem podstawowym.
Typowe dobro podstawowe to żywność. Gdy
zarabiamy 2x więcej możliwe, że kupimy więcej
żywności ale nie 2x więcej.
--- Źródła finansowania konsumpcji:
a) dochody bieżące stanowią ok 2/3 wszystkich
środków na konsumpcji. Z tego wyraźna
większość to dochody b) nagromadzone
wcześniej oszczędności które pozwalają
zwiększyć bieżące konsumpcje. Dzięki temu, że
wcześniej konsumpcję ograniczyliśmy. c)
szeroko pojęte kredyty – powstają one by
zwiększyć bieżące konsumpcje na poczet
przyszłych dochodów i ograniczenia konsumpcji
w przyszłości.
--- Wybór optymalnej struktury konsumpcji
bieżącej A. Podejście algebraiczne –
wykorzystuje się tu podejścia użyteczności
krańcowej dóbr i ich cen B. Podejście
geometryczne – wykorzystuje się tu pojęcie
krzywej obojętności i linii ograniczenia
budżetowego. Optymalną strukturę konsumpcji
bieżącej osiągamy wtedy gdy wyrównuje się
stosunek
użyteczności
krańcowej
poszczególnych dóbr do ich cen.
Krzywa obojętności to zbiór punktów
charakteryzujących się tą samą użytecznością
całkowitą konsumpcji dwóch dóbr.
Linia ograniczenia budżetowego pokazuje
jakie możliwości konsumpcji na gospodarstwo
domowe zależy od jego dochodów nominalnych
i od ceny dóbr które kupuje.
Optymalna struktura konsumpcji bieżącej jest w
punkcie styczności linii ograniczenia
budżetowego danego gospodarstwa domowego
z najwyżej położoną ale możliwą do osiągnięcia
przez to gospodarstwo krzywą obojętności.
--- Użyteczność całkowita i krańcowa:
użyteczność krańcowa –
to przyrost
satysfakcji wynikający ze spożycia kolejnej
jednostki dobra. Jest największa przy spożyciu
pierwszej jednostki danego dobra. Spada wraz
ze wzrostem spożycia danego dobra. Może ona
osiągnąć poziom 0 a w specyficznych
przypadkach być ujemna (gdy jest przymusowa
Użyteczność całkowita – to suma satysfakcji
ze spożycia wszystkich jednostek danego
dobra. Wzrasta wraz ze wzrostem spożycia
dobra.
Wielkość użyteczności całkowitej i krańcowej
dla poszczególnych ludzi jest różna.
Odzwierciedla subiektywne warunki każdej
jednostki.
--- Koszty księgowe i ekonomiczne: Koszty
księgowe obejmują wszystkie faktycznie
poniesione i udokumentowane wydatki
pieniężne związane z prowadzeniem
działalności
gospodarczej.
Koszty
ekonomiczne są pojęciem szerszym, obejmują
poza kosztami księgowymi zysk przeciętny
(nominalny) oraz tzw koszty alternatywne a)
zysk przeciętny jest wtedy gdy w danym
segmencie nie ma bodźców do dochodzenia
kapitałów od innych segmentów rynku ani
przepływu kapitałów z zewnątrz, z innych
segmentów rynku. b) koszt alternatywny – to
koszt utraconych możliwości czyli
równowartość dochodu, które dany czynnik
produkcji mógłby przynieść gdyby
wykorzystano go w inny sposób. c) zyskiem
ponadprzeciętnym
nazywamy
zysk
nadzwyczajny albo ekonomiczny. W teorii tylko
ten zysk nazywany jest naprawdę zyskiem.
Natomiast zysk normalny traktowany jest jako
element szeroko pojętych kosztów. Można
powiedzieć, że jest to wynagrodzenie za
przedsiębiorczość.
--- Efekty skali produkcji: są 3 możliwości
dotyczące relacji między tempem wzrostu
produkcji, a tempem wzrostu czynników
produkcji. 1. występują stałe efekty skali
wzrostu produkcji i wzrostu czynników
produkcji. Jest tak wtedy gdy produkcja rośnie
w tym samym tempie jak nakłady czynników
produkcji. Zysk na jednostkę wyrobu nie
zmienia się. 2. występują rosnące efekty skali,
jest tak wtedy gdy produkcja rośnie szybciej niż
nakłady czynników produkcji. Wtedy zysk na
jednostkę wyrobu rośnie wraz ze wzrostem
produkcji. 3. Występują malejące efekty skali,
jest tak wtedy gdy produkcja rośnie wolniej niż
nakłady czynników produkcji. Zysk na jednostkę
wyrobu maleje
--- Wybór technik wytwarzania: A.
algebraicznie – wg podejścia algebraicznego
optymalna kombinacja czynników produkcji jest
wtedy gdy stosunek krańcowego każdego z
czynników produkcji do ich ceny będzie taki
sam.
B. geometryczne – wymaga wyjaśnienia
dwóch pojęć: Krzywej jednakowego produktu
– jest zbiorem wszystkich technicznie
wydajnych kombinacji czynników produkcji
które pozwalają wytworzyć taką samą ilość
danego dobra.
Czynnik ziemia
został włączony
do kapitału
Linia jednakowego kosztu – pokazuje różne
kombinacje czynników produkcji, które przy
danych cenach produkcji można zakupić za
taką samą ilość środków finansowych.
Zakładamy tu, że przedsiębiorca dysponuje
określoną kwotą środków finansowych za które
chce zakupić czynniki produkcji i przyjmuje
określone ceny z tych czynników.
Optymalną kombinację czynników produkcji
mamy w punkcie styczności linii jednakowego
kosztu z krzywą jednakowego produktu.