Operator_maszyn_i_urzadzen_metalurgicznych_812[02].O1.06

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Przykładowe scenariusze zajęć

Ćwiczenia

5.1.

Parametry dokładności wykonania części maszyn

5.1.1. Ćwiczenia

5.2.

Metrologia warsztatowa

5.2.1. Ćwiczenia

5.3.

Wykonywanie podstawowych prac z zakresu obróbki ręcznej

5.3.1. Ćwiczenia

5.4.

Obróbka skrawaniem

5.4.1. Ćwiczenia

5.5.

Spajanie metali

5.5.1. Ćwiczenia

5.6.

Obróbka plastyczna metali

5.6.1.Ćwiczenia

5.7.

Odlewnictwo

5.7.1.Ćwiczenia

Ewaluacja osiągnięć uczniów

Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazuję Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń
metalurgicznych.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć juŜ ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania

−

uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone róŜnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróŜnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania zawarty w Poradniku dla ucznia podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:

−

materiał  nauczania  –  w  miarę  moŜliwości  uczniowie  powinni  przeanalizować
samodzielnie.  Obserwuje  się  niedocenianie  przez  nauczycieli  niezwykle  waŜnej
umiejętności,  jaką  uczniowie  powinni  bezwzględnie  posiadać  –  czytanie  tekstu
technicznego ze zrozumieniem,

−

pytania  sprawdzające  mają  wykazać,  na  ile  uczeń  opanował  materiał  teoretyczny  i  czy
jest  przygotowany  do  wykonania  ćwiczeń.  W zaleŜności  od  tematu  moŜna  zalecić
uczniom  samodzielne  odpowiedzenie  na  pytania  lub  wspólne  z  całą  grupą  uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
poniewaŜ  nauczyciel  sterując  dyskusją  moŜe  uaktywniać  wszystkich  uczniów  oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności spełniają ćwiczenia. W trakcie
wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę teoretyczną oraz opanować
nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję ćwiczeń wraz ze
wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia.

−

Sprawdzian  postępów  stanowi  podsumowanie  rozdziału,  zadaniem  uczniów  jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone  w  nim  stwierdzenia  potwierdzić  lub  zaprzeczyć  opanowanie  określonego
zakresu materiału. JeŜeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić,  sprawdzając  czy  braki  w  opanowaniu  materiału  są  wynikiem  niezrozumienia
przez  ucznia  tego  zagadnienia,  czy  niewłaściwej  postawy  ucznia  w  trakcie  nauczania.
W tym  miejscu  jest  szczególnie  waŜna  rola  nauczyciela,  gdyŜ  od  postawy  nauczyciela,
sposobu  prowadzenia  zajęć  zaleŜy  między  innymi  zainteresowanie  ucznia.  Uczeń  nie
zainteresowany  materiałem  nauczania,  wykonywaniem  ćwiczeń  nie  nabędzie  w pełni

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

umiejętności  załoŜonych  w  jednostce  modułowej.  NaleŜy  rozbudzić  wśród  uczniów  tak
zwaną  „ciekawość  wiedzy”.  Potwierdzenie  przez  ucznia  opanowania  treści  rozdziału
moŜe  stanowić  podstawę  dla  nauczyciela  do  sprawdzenia  wiedzy  i  umiejętności  ucznia
z tego  zakresu.  Nauczyciel  realizując  jednostkę  modułową  powinien  zwracać  uwagę  na
predyspozycje  ucznia,  ocenić,  czy  uczeń  ma  większe  uzdolnienia  manualne,  czy  moŜe
lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i naleŜy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez  uczniów  powinny  stanowić  podstawę  do  oceny  pracy  własnej  nauczyciela
realizującego  tę  jednostkę  modułową.  KaŜdemu  zadaniu  testu  przypisano  określoną
liczbę  moŜliwych  do  uzyskania  punktów  (0  lub  1  punkt).  Ocena  końcowa  uzaleŜniona
jest  od  ilości  uzyskanych  punktów.  Nauczyciel  moŜe  zastosować  test  według  własnego
projektu  oraz  zaproponować  własną  skalę  ocen.  NaleŜy  pamiętać,  Ŝeby  tak
przeprowadzić  proces  oceniania  ucznia,  aby  umoŜliwić  mu  jak  najpełniejsze  wykazanie
swoich umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

wiczenie (laboratoryjne lub inne),

−

projektów,

−

przewodniego tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

812[02].O1

Techniczne podstawy zawodu

812[02].O1.01

Przestrzeganie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej i ochrony środowiska

812[02].O1.02

Posługiwanie się dokumentacją

techniczną

812[02].O1.03

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych

i narzędziowych

812[02].O1.04

Rozpoznawanie elementów maszyn

i mechanizmów

812[02].O1.05

Analizowanie układów elektrycznych

i automatyki przemysłowej

812[02].O1.06

Stosowanie mechanicznych technik

wytwarzania części maszyn

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posługiwać się dokumentacją techniczną,

−

rozpoznawać podstawowe elementy maszyn,

−

rozpoznawać materiały konstrukcyjne i narzędziowe,

−

przeliczać jednostki,

−

rozpoznawać elementy maszyn i mechanizmów,

−

korzystać z róŜnych źródeł informacji,

−

uŜytkować komputer,

−

pracować w grupie,

−

stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy ochrony przeciwpoŜarowej i ochrony
ś

rodowiska pracy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić istotę tolerancji, pasowania i chropowatości powierzchni,

−

zastosować układ tolerancji i pasowań,

−

sklasyfikować przyrządy pomiarowe,

−

określić właściwości metrologiczne przyrządów pomiarowych,

−

dobrać przyrządy do pomiaru i sprawdzania części maszyn,

−

wykonać podstawowe pomiary wielkości geometrycznych,

−

wykorzystać technikę komputerową podczas pomiarów warsztatowych,

−

zinterpretować wyniki pomiarów,

−

dobrać narzędzia i przyrządy do wykonywanych zadań,

−

wykonać trasowanie na płaszczyźnie,

−

wykonać podstawowe operacje z zakresu obróbki ręcznej (cięcie, prostowanie, gięcie,
piłowanie, wiercenie, rozwiercanie, gwintowanie),

−

określić cechy charakterystyczne obróbki skrawaniem,

−

wyjaśnić budowę narzędzi do obróbki skrawaniem,

−

wykonać podstawowe operacje z zakresu obróbki skrawaniem (wiercenie, toczenie,
frezowanie, szlifowanie),

−

scharakteryzować metody i techniki łączenia metali i materiałów niemetalowych,

−

wykonać typowe połączenia nierozłączne: spawane, zgrzewane, lutowane i klejone,

−

scharakteryzować odlewanie,

−

scharakteryzować obróbkę plastyczną,

−

wykonać podstawowe operacje kucia swobodnego ręcznego i mechanicznego,

−

odczytać dokumentację technologiczną,

−

sprawdzić jakość wykonanej pracy,

−

posłuŜyć się normami technicznymi i katalogami,

−

zastosować przepisy bhp, ochrony przeciwpoŜarowej i ochrony środowiska podczas
wykonywania obróbki ręcznej, obróbki skrawaniem oraz spajania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń metalurgicznych 812[02].

Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 812[02].O1.

Jednostka modułowa:

Stosowanie

mechanicznych

technik

wytwarzania

812[02].O1.06

Temat: Pomiary kątów.

Cel ogólny: Nabycie umiejętności posługiwania się kątomierzem uniwersalnym lub

optycznym na stanowisku ślusarskim.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

przygotować płytę pomiarową z kolumną i zaciskiem,

−

przygotować kątomierz optyczny,

−

zmierzyć kąty kątomierzem optycznym celem określenia ich wartości w stopniach.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenie praktyczne.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

przedmiot mierzony płytka stalowa skośnie ścięta,

–

kątomierz optyczny,

–

płyta pomiarowa z kolumną i zaciskiem.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

–

praca w zespołach dwuosobowych,

–

praca indywidualna.

Uczestnicy

–

uczniowie zasadniczej szkoły zawodowej kształcącej w zawodzie operator maszyn
i urządzeń metalurgicznych.

Przebieg zajęć:
A.

Podstawowe pojęcia i oznaczenia kątów na rysunkach
Wstęp – naleŜy przypomnieć uczniom,zasady mierzenia kątów.

–

uczniowie otrzymują normy i instrukcje na temat metod pomiarowych kątów,

–

uczniowie pracują w grupach, wymieniają przyrządy potrzebne do wykonania ćwiczenia.
W trakcie pracy nauczyciel zwraca uwagę na przygotowanie materiału i narzędzi.

Przygotowanie stanowiska do wykonania pomiarów kątów za pomocą kątomierza
uniwersalnego
Wstęp – naleŜy przypomnieć uczniom o zasadach bhp,

−−−−

uczniowie na podstawie danych technicznych dobierają oprzyrządowanie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−−−−

uczniowie przygotowują stanowisko do mierzenia kątów.
W trakcie pracy nauczyciel zwraca uwagę na zagroŜenia na stanowisku pomiarowym.

Wykonywanie operacji mierzenia:
Wstęp – naleŜy uczniom zademonstrować kolejne czynności przy wykonaniu mierzenia

kątów uczniowie przygotowują przyrządy pomiarowe,

−−−−

uczniowie monitorują pomiary,

−−−−

uczniowie wykonują pomiary,
W trakcie pracy nauczyciel zwraca uwagę na poprawność wykonywanie pomiarów

z zachowaniem zasad bhp na stanowisku.

Podsumowanie zajęć:

−−−−

uczniowie potrafią dobrać przyrządy pomiarowe,

−−−−

uczniowie poprawnie wykonują pomiary z zachowaniem zasad bhp na stanowisku.
Nauczyciel

podstawie

obserwacji

pracy

uczniów

określa

poziom

wiadomości,i umiejętności praktycznych.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odszukaj na stronach internetowych lub w katalogach inne sposoby sprawdzania

i mierzenia kątów.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe pisemne wypowiedzi uczniów dotyczące sposobu prowadzenia zajęć
i opanowanych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń metalurgicznych 812[02].

Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 812[02].O1.

Jednostka modułowa:

Stosowanie

mechanicznych

technik

wytwarzania

812[02].O1.06

Temat: Gwintowanie ręczne.

Cel ogólny: Wykonanie ręczne gwintu wewnętrznego.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

rozpoznać rodzaje gwintów,

−

przygotować stanowisko pracy z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz ergonomii,

−

dobrać narzędzia do wiercenia i gwintowania,

−

dobrać przyrządy pomiarowe,

−

zaplanować kolejność czynności podczas gwintowania,

−

wiercić otwory przelotowe,

−

wykonać gwintowanie ręczne,

−

ocenić jakość wykonanej pracy,

−

pozyskać informacje z róŜnych źródeł,

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

ocena pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla kaŜdego zespołu uczniowskiego,

−

stół ślusarski

−

imadło ślusarskie

−

pilniki i młotki,

−

narzędzia do wiercenia i gwintowania,

−

przyrządy pomiarowe,

−

zestaw pytań prowadzących,

−

poradnik mechanika.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w zespołach 2 – osobowych.

Uczestnicy:

–

uczniowie zasadniczej szkoły zawodowej kształcącej w zawodzie operator maszyn
i urządzeń metalurgicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie dla ucznia:

Za pomocą wzornika określ rodzaj gwintu na śrubie otrzymanej od nauczyciela,

a następnie wykonaj w płytce metalowej otwór przelotowy gwintowany pod tę śrubę. Podczas
wiercenia i gwintowania stosuj zasady bezpiecznej pracy.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1.

Określenie tematu zajęć.

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.

Podział uczniów na zespoły.

Faza właściwa

Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I. Informacje

Pytania prowadzące:

Jak dzielimy gwinty wg zarysów ?

Jak dzielimy gwinty wg systemów?

Jak oznaczamy gwinty?

W jaki sposób sprawdzamy gwinty?

Jak dobieramy średnicę otworu do wykonywanego gwintu?

Jakie stosujemy rodzaje wiertarek?

W jaki sposób dobieramy wiertła?

W jaki sposób dobieramy gwintowniki?

Jak przebiega proces wykonywania gwintu wewnętrznego?

10.

Jakie są przyczyny wadliwego wykonywania gwintów?

Faza II. Planowanie
1.

Jak określimy rodzaj gwintu na śrubie?

Jak zidentyfikujemy rodzaj materiału, w którym będzie wykonywany otwór gwintowany?

Jakiej wiertarki uŜyjemy do wykonania otworu?

Jak będzie zamocowane wiertło?

W jaki sposób zamocujemy materiał, w którym będzie wykonywany gwint?

Jak dobierzemy wiertło do wykonania otworu pod gwint?

Jakich gwintowników uŜyjemy do wykonania gwintów wewnętrznych?

Jak sprawdzimy poprawność wykonanej pracy?

Faza III. Ustalenie

Uczniowie:

określają metodę sprawdzenia gwintu na śrubie,

określają rodzaj materiału w którym wykonają gwint,

pracując w zespołach proponują rozwiązania szczegółowe procesu wiercenia
i gwintowania,

konsultują wypracowane w grupie rozwiązanie z nauczycielem i wnoszą ewentualne
poprawki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza IV. Wykonanie

Uczniowie:

samodzielnie identyfikują materiał, w którym będzie wykonany gwint bądź uzyskują
informację na jego temat od nauczyciela,

dokonują sprawdzenia gwintu na otrzymanej śrubie,

dobierają niezbędne narzędzia i przyrządy,

wiercą w otrzymanym materiale otwór przelotowy,

wykonują ręcznie gwint wewnętrzny.

Faza V. Sprawdzanie
1.

Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność wykonania otworu gwintowanego przez
wkręcenie śruby.

Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych prac.

Faza VI. Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

Praca domowa

Odszukaj na stronach internetowych lub w katalogach inne metody wykonywania

gwintów.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe pisemne wypowiedzi uczniów dotyczące sposobu prowadzenia zajęć
i opanowanych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Parametry dokładności wykonania części maszyn

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dla tolerowanego otworu

40H8 odczytaj odchyłki, oblicz wymiary graniczne otworu

i narysuj połoŜenie pola tolerancji.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy,

odczytać wymiar nominalny i odczytać odchyłki z obowiązującej normy,

obliczyć wymiary graniczne,

narysować połoŜenie pola tolerancji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

−−−−

tolerancje i pasowania – obowiązująca norma.

Ćwiczenie 2

Jaki rodzaj pasowania przedstawia zapis

80H7/m6

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

odczytać wymiar nominalny i odczytać odchyłki dla otworu i wałka z obowiązującej
normy,

obliczyć wymiary graniczne,

obliczyć luzy,

narysować połoŜenie pola tolerancji otworu i wałka,

omówić wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rodki dydaktyczne:

–

tolerancje i pasowania – obowiązująca norma.

Ćwiczenie 3

Odczytaj na rysunku koła walcowego o zębach prostych chropowatość powierzchni

przedmiotu, wymiary tolerowane.

Rysunek do ćwiczenia 3 [4, s. 286]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

opisać przedstawioną część maszyny,

odczytać chropowatość powierzchni,

odczytać wymiary tolerowane,

omówić wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

PN – chropowatość powierzchni,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Metrologia warsztatowa

5.2.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dla tulei z otworem stopniowym dobierz przyrządy do pomiaru średnic wewnętrznych

oraz do pomiaru długości otworu o większej średnicy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy,

sprawdzić wskazania zerowe przyrządów,

zmierzyć średnice wewnętrzne w dwu płaszczyznach i trzech róŜnych przekrojach
suwmiarkami o róŜnych dokładnościach, mikrometrem do otworów i średnicówką
mikrometryczną,

wyniki pomiarów wpisać do karty pomiarowej,

narysować tulejkę i zwymiarować,

omówić wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydakrtyczne:

−−−−

przedmioty mierzone,

−−−−

przyrządy pomiarowe: suwmiarki, mikrometry, średnicówka mikrometryczna,

Ćwiczenie 2

Sprawdź wymiary wałka stopniowego, o określonej tolerancji i chropowatości. Porównaj

otrzymane wyniki z rysunkiem wykonawczym przedmiotu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy,

przygotować przyrządy pomiarowe,

odszukać odchyłki wymiarów tolerowanych,

dokonać pomiary średnicy; na końcach, w środku, a następnie uśrednić wielkości,

zmierzyć chropowatość powierzchni,

wielkości zmierzone porównać z wymiarami na rysunku wykonawczym,

zapisać wyniki pomiarów w zeszycie,

omówić wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

przedmiot mierzony i jego rysunek wykonawczy,

−

przyrządy pomiarowe: suwmiarka, mikrometry o róŜnych zakresach, profilometr lub
wzorce chropowatości,

−

PN – odchyłki wymiarów liniowych, chropowatość powierzchni.

Ćwiczenie 3

Wykonaj pomiary kątów płytki stalowej skośnie ściętej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy,

przygotować płytę pomiarową z kolumną i zaciskiem,

przygotować kątomierz uniwersalny lub optyczny,

podczas dokonywania pomiarów zwrócić uwagę na dobre przyleganie ramion kątomierza
do krawędzi przedmiotu,

zmierzyć wszystkie kąty skośnie ścięte płyty kątomierzem optycznym,

wyniki pomiarów wpisać do zeszytu,

zapisać własne wnioski z wykonanych pomiarów,

omówić sposób wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

płytka stalowa skośnie ścięta,

−

kątomierz uniwersalny lub optyczny,

−

płyta pomiarowa z kolumną i zaciskiem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3.

Wykonywanie podstawowych prac z zakresu obróbki
ręcznej

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj trasowanie środków 4 otworów rozmieszczonych symetrycznie na okręgu

o średnicy 200 mm, na płaszczyźnie blachy stalowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy,

określić charakterystyczne punkty do trasowania,

zgromadzić narzędzia i przyrządy,

dokonać oględzin materiału przeznaczonego do trasowania,

oczyścić i odtłuścić materiał,

usunąć pilnikiem ewentualne zgrubienia,

sprawdzić wymiary gabarytowe,

przyjąć bazy traserskie,

wykreślić osie symetrii,

10)

zastosować zasady bezpiecznej pracy na stanowisku traserskim,

11)

omówić sposób wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekst przewodni,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

przyrządy i narzędzia traserskie, stół traserski?

−−−−

rysunek wykonawczy przedmiotu,

−−−−

odzieŜ robocza i sprzęt ochrony indywidualnej.

Ćwiczenie 2

Wykonaj gięcie, na zimno rury o średnicy zewnętrznej 25 mm, grubości ścianki 2 mm

i długości 1000 mm. Kąt gięcia

∝

= 120

, promień gięcia R=100 mm za pomocą przyrządu

rolkowego. NaleŜy uzyskać symetryczne ramiona wygiętej rury.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rysunek do ćwiczenia 2 [3, s. 79]

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy,

przygotować przyrząd rolkowy gięcia,

wykonać gięcie rury,

wykonać gięcie zgodnie z zasadami bhp i instrukcją obsługi przyrządu,

omówić sposób wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

przyrząd krąŜkowy do gięcia rur,

−−−−

instrukcja obsługi przyrządu rolkowego,

−−−−

narzędzia do gięcia,

−−−−

odzieŜ robocza i sprzęt ochrony indywidualnej.

Ćwiczenie 3

Wykonaj wiercenie i rozwiercanie otworów w korpusie głowicy zaworów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy,

dobrać narzędzia i przyrządy mocujące,

wykonać wiercenie i rozwiercanie,

wykonać pracę zgodnie z instrukcją stanowiskową i zasadami bezpieczeństwa i higieny
pracy,

omówić sposób wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

wiertarka pionowa,

−−−−

narzędzia i przyrządy do wiercenia i rozwiercania,

−−−−

odzieŜ robocza i sprzęt ochrony indywidualnej.

Ćwiczenie 4

Dobierz narzędzia do nacinania gwintów na zewnętrznej powierzchni walcowej materiału

oraz do gwintowania otworów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy,

określić średnicę zewnętrzną trzpienia i wewnętrzną otworu,

dobrać narzędzia do wykonywania gwintów zewnętrznych i wewnętrznych,

omówić wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekst przewodni,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

stół ślusarski z imadłem ręcznym,

−−−−

tabele z wymiarami gwintów,

−−−−

narzędzia i przyrządy do gwintowania.

Ćwiczenie 5

Wykonaj prostowanie blachy stalowej o grubości 3 mm i wymiarach gabarytowych 300 x

600 mm na gładkiej stalowej płycie do uzyskania płaskości w zakresie 3 mm na całej
powierzchni.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy,

określić wielkość zniekształceń blachy,

dobrać narzędzia i przyrządy,

wykonać prostowanie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

sprawdzić uzyskaną płaskość blachy,

wykonać pracę zgodnie z instrukcją stanowiskową i zasadami bhp,

omówić wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

stalowa płyta do prostowania blach,

−−−−

młotki do prostowania,

−−−−

kreda do obrysowywania wypukłości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4.

Obróbka skrawaniem

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz prędkość skrawania dla detalu wskazanego przez nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w grupach konsultują kolejne etapy ćwiczenia z nauczycielem. Po

zakończeniu ćwiczenia uczniowie prezentują swoją pracę.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeanalizować dokumentację technologiczną wykonania detalu,

zidentyfikować materiał, z którego wykonany jest element,

określić przekrój warstwy skrawanej,

w normatywach wyszukać wykres prędkości skrawania,

odczytać z wykresu wartość prędkości skrawania,

krótko uzasadnić wyszukaną wartość.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−−−−

poradniki i normatywy,

−−−−

dokumentacja technologiczna.

Ćwiczenie 2

Dobierz wyposaŜenie uniwersalnej tokarki kłowej do toczenia zewnętrznych powierzchni

walcowych, dla pręta ze stali. S355 (St5) na podstawie danego rysunku zabiegowego
odnośnie: mocowania przedmiotu, narzędzia skrawającego i przyrządów pomiarowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy,

dokonać analizy wyposaŜenia stanowiska tokarskiego,

dobrać narzędzia robocze,

dobrać przyrządy pomiarowe i wzorce,

przedstawić sposób wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rodki dydaktyczne:

−−−−

tokarka kłowa,

−−−−

dokumentacja technologiczna,

−−−−

oprzyrządowanie tokarki,

−−−−

przyrządy pomiarowe.

Ćwiczenie 3

Dobierz wyposaŜenie szlifierki do płaszczyzn do operacji szlifowania powierzchni

płaskiej przedmiotu stalowego wg danego rysunku zabiegowego – odnośnie: mocowania
przedmiotu, narzędzia roboczego, przyrządów pomiarowych i wzorców.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy,

dobrać narzędzia robocze,

dobrać przyrządy pomiarowe i wzorce,

przedstawić sposób wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

szlifierka do płaszczyzn,

−−−−

dokumentacja technologiczna,

−−−−

oprzyrządowanie stanowiska szlifierskiego,

−−−−

przyrządy pomiarowe.

Ćwiczenie 4

Przygotuj tokarkę kłową do toczenia wałka długiego ze stali S355 (St5), wg rysunku

zabiegowego Materiał wyjściowy: pręt walcowany o średnicy 40 mm.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy,

dokonać analizy wyposaŜenia,

dobrać narzędzia skrawające, urządzenia mocujące, przyrządy kontrolno

−

pomiarowe,

zamocować narzędzia skrawające,

zamocować materiał,

przygotować obrabiarkę zgodnie z instrukcją stanowiskową i zasadami bhp,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

omówić przebieg prac przygotowawczych,

zastosować odzieŜ roboczą i sprzęt ochrony indywidualnej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−−−−

tokarka kłowa,

−−−−

instrukcja obsługi tokarki,

−−−−

oprzyrządowanie stanowiska tokarskiego,

−−−−

odzieŜ robocza i sprzęt ochrony indywidualnej.

Ćwiczenie 5

Przygotuj frezarkę pionową do frezowania rowka wpustowego na wale ze stali S235JR

(St3S)

w zakresie:

mocowania

przedmiotu,

narzędzia

skrawającego,

narzędzi

kontrolno-pomiarowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy,

dobrać narzędzie skrawające,

uchwyty mocujące,

dobrać przyrządy pomiarowe,

zamocować narzędzie skrawające,

zamocować materiał,

przygotować obrabiarkę zgodnie z instrukcją stanowiskową i zasadami bhp,

omówić przebieg prac przygotowawczych,

zastosować odzieŜ roboczą i sprzęt ochrony indywidualnej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

frezarka pionowa,

−−−−

uchwyty mocujące,

−−−−

frezy do rowków,

−−−−

przyrządy pomiarowe,

−−−−

odzieŜ robocza i sprzęt ochrony indywidualnej.

Ćwiczenie 6

Na podstawie rysunku zabiegowego przedmiotu dobierz szlifierkę, narzędzia robocze

i przyrządy mocujące.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeanalizować instrukcję obsługi szlifiereki,

dokonać analizy wyposaŜenia szlifierki,

dobrać narzędzia robocze, przyrządy i uchwyty mocujące,

przygotować obrabiarkę zgodnie z instrukcją stanowiskową i zasadami bhp,

omówić sposób wykonania ćwiczenia,

zastosować odzieŜ roboczą i sprzęt ochrony indywidualnej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

szlifierki do otworów i wałków,

−−−−

instrukcja obsługi szlifierek,

−−−−

oprzyrządowanie szlifierek.

Ćwiczenie 7

Na podstawie rysunku zabiegowego przedmiotu dobierz frezarkę oraz narzędzia robocze,

przyrządy i uchwyty mocujące.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

przeanalizować instrukcję obsługi frezarki wspornikowej poziomej,

dokonać analizy wyposaŜenia stanowiska,

dobrać narzędzia robocze, uchwyty mocujące,

przygotować obrabiarkę zgodnie z instrukcją stanowiskową i zasadami bhp,

omówić przebieg prac przygotowawczych,

zastosować odzieŜ roboczą i sprzęt ochrony indywidualnej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

frezarka wspornikowa pozioma,

−−−−

instrukcja obsługi frezarki,

−−−−

oprzyrządowanie frezarki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5.

Spajanie metali

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj do spawania doczołowego dwie blachy o grubości 8 mm i długości szwu

spawanego 500 mm.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

zukosować krawędzie blach w kształcie litery V palnikiem gazowym,

ustawić blachy na konstrukcjach pomocniczych do spawania zachowując odległość
między blachami 2 mm,

sprawdzić wypoziomowanie blach,

wykonać sczepianie blach wykonując tę czynność od środka lub od brzegów blach i na
przemian oraz zachowując odległości 20 – 30 mm między punktami sczepiania,

sprawdzić poprawność wykonania sczepiania,

zastosować odzieŜ ochronną i sprzęt ochrony indywidualnej,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

blachy do spawania,

−−−−

przewoźne stanowisko do spawania gazowego z osprzętem spawalniczym,

−−−−

przyrządy do ustawiania elementów do spawania,

−−−−

przymiar kreskowy,

−−−−

poziomica,

−−−−

odzieŜ ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.

Ćwiczenie 2

Wykonaj lutowanie płytki z węglików spiekanych noŜa imakowego czołowego według

rysunku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rysunek do ćwiczenia 2 NóŜ tokarski imakowy NNBk [3, s. 232]

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

dobrać dla materiału lutowanego lut i topnik,

umocować trzonek noŜa w imadle,

posypać gniazdo topnikiem (boraks) i połoŜyć topnik (mosiądz),

nałoŜyć płytkę z węglików w gniazdo,

przygotować i sprawdzić palnik acetylenowy,

zapalić płomień i końcową częścią płomienia (1000 – 1300°C) nagrzać od dołu trzonek
noŜa,

w czasie nagrzewania kontrolować właściwe ułoŜenie płytki i uzupełnić topnik,

po stopieniu lutowia zgasić płomień palnika i docisnąć haczykiem płytkę do gniazda,

umieścić nóŜ w miale węglowym lub suchym piasku.

10)

zastosować odzieŜ ochronną i sprzęt ochrony indywidualnej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

pokaz z objaśnieniem,

−−−−

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

palnik acetylenowy,

−−−−

imadło, haczyk,

−−−−

topniki i lut,

−−−−

węgiel lub suchy piasek,

−−−−

odzieŜ ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.

Ćwiczenie 3

Wykonaj połączenie klejone aluminiowej tabliczki znamionowej z Ŝeliwnym korpusem

wiertarki.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy,

przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

dobrać na podstawie charakterystyki odpowiedni klej,

przygotować klej zgodnie z instrukcją na opakowaniu,

oczyścić powierzchnie klejone,

nałoŜyć klej na powierzchnię obu klejonych części i dokładnie docisnąć,

odczekać czas potrzebny na utwardzenie kleju,

oczyścić skleiny,

sprawdzić poprawność wykonania złącza,

10)

zastosować odzieŜ ochronną i sprzęt ochrony indywidualnej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

przyrządy do zamocowania części klejonych,

−−−−

instrukcja klejenia,

−−−−

zestaw klejów do metali,

−−−−

rodki do oczyszczania sklein: tkanina, skrobaki,

−−−−

rodki ochrony indywidualnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6.

Obróbka plastyczna metali

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj technologią kucia swobodnego odsadzenie poprzeczne 50 mm końcówki pręta

stalowego S235JR (St3S) o przekroju kwadratowym i boku 20 mm.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przygotować prasę kuźniczą do pracy,

przygotować narzędzia kowalskie,

nagrzać wsad do kucia,

wykonać znaczenie i odsadzanie,

sprawdzić poprawność wykonania za pomocą szablonu,

zastosować zasady bhp i ppoŜ.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

prasa kuźnicza,

−−−−

urządzenie do nagrzewania wsadu,

−−−−

zestaw narzędzi do kucia ręcznego,

−−−−

szablony sprawdzające,

−−−−

instrukcje stanowiskowe bhp.

Ćwiczenie 2

Wykonaj cięcie pręta stalowego o średnicy 12 mm na odcinki o długości 250 mm przy

uŜyciu przyrządu do cięcia bezodpadowego i prasy mimośrodowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przygotować prasę mimośrodową do pracy,

przygotować przyrząd do cięcia,

umieścić pręt w podajniku,

wykonać cięcie,

sprawdzić poprawność wykonania za pomocą przymiaru kreskowego

zastosować zasady bhp podczas cięcia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

prasa mimośrodowa,

−−−−

przyrząd do cięcia,

−−−−

podajnik rolkowy,

−−−−

przymiar kreskowy,

−−−−

instrukcje stanowiskowe bhp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7.

Odlewnictwo

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj drewniany model do wytworzenia formy odlewniczej aluminiowego pierścienia

o średnicy zewnętrznej 160 mm, wewnętrznej 90 mm i grubości 15 mm.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przygotować stanowisko do pracy,

załoŜyć płaszczyznę podziału modelu,

załoŜyć pochylenie ścian pionowych (1%),

załoŜyć naddatki na obróbkę skrawaniem,

załoŜyć skosy odlewnicze,

naszkicować model i zwymiarować,

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−−−−

notatnik,

−−−−

przybory do szkicowania,

−−−−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie mechanicznych
technik wytwarzania części maszyn”

Test składa się z.20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 5, 4, 7, 16, 17, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. b, 4. d, 5. c, 6. a, 7. a, 8. a, 9. b, 10. b, 11. c,
12. a, 13. c, 14. b, 15. a, 16. b, 17. b, 18. a, 19. c, 20. a.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić

rodzaj

tolerancji

wymiaru

przedstawiony na rysunku

Zidentyfikować zapis pasowania według
stałego otworu

Zidentyfikować

przyrząd

pomiarowy

przedstawiony na rysunku

Dobrać przyrząd pomiarowy do określenia
wymiarów wałka

Dobrać sprawdzian pomiarowy do gwintów

Zdefiniować trasowanie

Usatlić parametry skrawania na podstawie
przedstawionych wartości

Zdefiniować rodzaj obróbki skrawaniem

Określić sposób łączenia części roboczej
z trzonkiem narzędzia skrawającego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zidentyfikować operację kucia ręcznego
przedstawioną na rysunku

Zidentyfikować operację cięcia przedstawioną
na rysunku

12 Zdefiniować model odlewniczy

Określić

szkodliwość

działania

promieniowania na oczy w czasie spawania
elektrycznego

Zidentyfikować stanowisko robocze do
wykonywania operacji ręcznych

15 Zdefiniować rodzaj narzędzia roboczego

Dobrać przyrządy do mocowania przedmiotu
podczas ręcznego nacinania gwintów

17 Scharakteryzować obróbkę szlifowania

Dobrać obrabiarkę słuŜącą do wykonania
przedmiotów obrotowych

Określić szybkość skrawania w procesie
frezowania

Okreslić składniki mieszaniny do spawania
gazowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

5 minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliŜającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań. Zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest
prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

W pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku
pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić
odpowiedź prawidłową).

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Czas trwania testu – 30 minut.

10.

Maksymalna liczba punktów, jaką moŜna osiągnąć za poprawne rozwiązanie testu
wynosi 20 pkt.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Na rysunku przedstawiono oznaczenie tolerancji
a)

prostoliniowości.

płaskości.

walcowości.

symetrii.

Poprawny zapis pasowania według zasady stałego totworu to
a)

∅

50H7/h7.

∅

50/g7.

∅

50h8/g7.

∅

50H8/G7.

Przedstawiony na rysunku przyrząd pomiarowy to
a)

mikrometr.

suwmiarka.

przymiar kreskowy.

wysokościomierz.

Dobierz przyrząd pomiarowy do sprawdzenia wymiaru wałka

rednicówka mikrometryczna.

przymiar kreskowy.

suwmiarka z dokładnością wskazań do 0,02.

mikrometr zewnętrzny.

Rysunek przedstawia sprawdzian do
a)

wałków.

otworów.

gwintów wewnętrznych.

gwintów zewnętrznych.

Trasowaniem nazywa się czynności wyznaczania na powierzchni półwyrobu środków
i okręgów, osi, obrysów warstw przewidzianych do obróbki z zachowaniem wymiarów
wskazanych na
a)

rysunkach warsztatowych.

wykonawczych.

złoŜeniowych.

schematycznych.

Podstawowe parametry skrawania to
a)

prędkość skrawania, posuw i prędkość obrotowa.

prędkość skrawania, głębokość skrawania i posuw.

prędkość skrawania, posuw i prędkość obrotowa.

prędkość liniowa, posuw i przesunięcie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wierceniem nazywa się wykonywanie otworów w pełnym materiale za pomocą
narzędzia skrawającego zwanego
a)

wiertłem.

skrobakiem.

noŜem.

frezem.

Łączenie części skrawającej narzędzia ze stali narzędziowej z trzonkiem wykonanym ze
stali niestopowej odbywa się przez
a)

spawanie.

zgrzewanie.

lutowanie.

klejenie.

10.

Rysunek przedstawia
a)

WydłuŜanie.

Zgrzewanie.

Przecinanie.

Spęczanie.

11.

Rysunek przedstawia
a)

wycinanie.

dziurkowanie.

okrawanie.

nacinanie.

12.

Model odlewniczy odtwarza
a)

zewnętrzne kształty odlewu.

wewnętrzne kształty odlewu.

gniazda rdzeniowe odlewu.

układ wlewowy odlewu.

13.

W czasie spawania elektrycznego koniecznie naleŜy stosować okulary ochronne ze
względu na szkodliwe działanie na oczy promieni:
a)

cieplnych.

wietlnych.

ultrafioletowych.

jonizujących.

14.

Stanowiskiem roboczym do obróbki ręcznej metali jest
a)

stół ślusarski z przymocowanym do niego imadłem i szufladą z narzędziami.

płyta traserska z narzędziami i przyrządami pomiarowymi.

stół ślusarski z przyrządami pomiarowymi.

płyta montaŜowa z przyrządami pomiarowymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15. Przedstawiona część robocza narzędzia na rysunku to

pilnik.

kleszcze.

palnik gazowy.

wiertło.

16. Ręczne nacinanie gwintów przeprowadza się za pomocą

noŜy tokarskich.

gwintowników i narzynek.

noŜy tokarskich i gwintowników.

frezów i narzynek.

17. Szlifowanie stosujemy celem usunięcia warstwy materiału

zgrubnej.

o niewielkiej grubości.

wewnętrznej.

zewnętrznej.

18. Tokarka to obrabiarka słuŜąca do obróbki powierzchni

walcowych, stoŜkowych i czołowych.

płaskich i kształtowych.

kulistych i płaskich.

stoŜkowych i zębatych.

19. W procesie frezowania szybkością skrawania jest szybkość

obrotowa części obrabianej.

ruchu postępowego narzędzia.

obrotowa narzędzia.

ruchu postępowego przedmiotu.

20.

Do spawania gazowego uŜywa się mieszaniny
a)

acetylenu i tlenu.

argonu i acetylenu.

argonu i tlenu.

azotu i tlenu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko………………………………………………………………………………….

Stosowanie mechanicznych technik wytwarzania części maszyn

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie mechanicznych
technik wytwarzania części maszyn”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 3, 4, 5, 6, 7, 10,11, 12, 13, 14, 16, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 2, 8, 9, 15, 18, są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. a, 4. a, 5. d, 6. b, 7. b, 8. b, 9. b, 10. a, 11. a,
12. b, 13. a, 14. d, 15. a, 16. c, 17. c, 18. b, 19. b, 20. a.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zdefiniować trasowanie

Dobrać zabieg końcowy wykonania otworu

∅

8H6

Zdefiniować rodzaj obrabiarki do obróbki
powierzchni

Zdefiniować rodzaj narzędzia roboczego

Zdefiniować rodzaj obrabiarki na podstawie
schematu

Określić

rodzaj

tokarki

obróbki

przedmiotów o duŜych gabarytach

Określić zastosowanie podzielnicy uniwersalnej

Scharakteryzować frezowanie

Ustalic podstawowe parametry skrawania

10 RozróŜnić operacje kucia ręcznego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

RozróŜnić odkształcenia powstałe wskutek
obróbki plastycznej

12 Zidentyfikować rodzaje spawania

Określić

stanowisko

robocze

gdzie

podstawowym

wyposaŜeniem

jest

przetwornica spawalnicza

Określić zagroŜenia dla oczu powstałe
podczas spawania łukiem elektrycznym

15 Scharakteryzować rysunek odlewu

Zidentyfikować operację cięcia na podstawie
rysunku

Określić rodzaje ruchu jaki wykonuje przedmiot
podczas szlifowania wałków

Dobrać narzędzia robocze do obróbki na
szlifierkach

Zidentyfikować obróbkę skrawaniem w czasie
której narzędzie wykonuje obrotowy ruch
roboczy, a przedmiot ruch posuwowy

Określić zabezpieczenia stosowane podczas
pracy na tokarce

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

5 minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliŜającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań Zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest
prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku
pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić
odpowiedź prawidłową).

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Czas trwania testu – 45 minut.

10.

Maksymalna liczba punktów, jaką moŜna osiągnąć za poprawne rozwiązanie testu
wynosi 20 pkt.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Trasowanie to czynność wyznaczania linii obróbkowych, osi symetrii i zarysów części na
a)

materiale przed jego obróbką.

materiale po obróbce.

rysunku warsztatowym.

rysunku wykonawczym.

2. Zabiegiem końcowym wykonania otworu

∅

8H6 będzie

rozwiercanie.

docieranie.

pogłębianie.

dłutowanie

3. Tokarka to obrabiarka słuŜąca do obróbki powierzchni

walcowych, stoŜkowych i czołowych.

płaskich i kształtowych.

kulistych i płaskich.

stoŜkowych i zębatych.

4. Narzędzie przedstawione na rysunku jest

wiertłem.

rozwiertakiem.

nawiertakiem.

pogłębiaczem.

5. Na rysunku przedstawiono schemat budowy

wiertarki stołowej.

frezarki pionowej.

tokarki kłowej.

frezarki poziomej.

6. Przedmioty o duŜych gabarytach moŜna obrabiać na tokarce

kłowej.

karuzelowej.

wiertarce.

frezarce.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Podzielnica uniwersalna uŜywana do obróbki przedmiotów na frezarkach słuŜy do

podziału odcinka na równe części.

podziału obwodu koła na równe części.

nacinania zębów.

nacinania rowków.

8. Przedstawiona na rysunku obróbka jest frezowaniem

współbieŜnym.

przeciwbieŜnym.

czołowym.

kształtowym.

9. Podstawowe parametry skrawania to

szybkość skrawania i posuw.

szybkość skrawania, głębokość skrawania, i posuw.

głębokość skrawania i posuw.

szybkość skrawania i grubość warstwy skrawanej.

10. Rysunek przedstawia

wyginanie (gięcie).

zgrzewanie.

przecinanie.

spęczanie.

11.

W procesie kucia trwała zmiana kształtu obrabianego przedmiotu następuje w wyniku
a)

odkształcenia spręŜystego.

odkształcenia plastycznego.

ubytku zewnętrznej warstwy materiału.

wzrostu temperatury materiału.

12.

Przy uŜyciu mieszanki acetylenowo tlenowej przeprowadza się spawanie
a)

elektryczne łukowe.

gazowe.

w osłonie gazów.

plazmowe.

13.

Na stanowisku roboczym przetwornica spawalnicza naleŜy do podstawowego
wyposaŜenia
a)

spawacza.

tokarza.

lusarza.

elektryka.

14.

Podczas spawania łukiem elektrycznym największe zagroŜenie dla oczu wywołują
a)

drgania elektrody.

pole elektromagnetyczne.

produkty utleniania.

promieniowanie ultrafioletowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15.

Podstawą do opracowania kompletu modelowego jest

rysunek odlewu.

model odlewniczy.

rdzeń.

układ wlewowy.

16.

Rysunek przedstawia

17. Wybierz zdanie fałszywe. Podczas szlifowania wałków na szlifierce kłowej

przedmiot wykonuje ruch obrotowy.

ciernica wykonuje ruch obrotowy i posuwowy wgłębny.

przedmiot wykonuje ruch posuwowy i wzdłuŜny.

ciernica wykonuje ruch obrotowy i posuwowy wzdłuŜny.

18. Do pracy na szlifierkach stosuje się narzędzia robocze

noŜe.

ciernice.

frezy.

wiertła.

19. Obróbka skrawaniem w czasie której narzędzie wykonuje obrotowy ruch roboczy,

a przedmiot ruch posuwowy to
a)

dłutowanie.

frezowanie.

przeciąganie.

struganie.

20. Zabezpieczenia stosowane w czasie pracy na tokarce to

osłony części wirujących i nakrycie głowy.

odzieŜ ochronna.

okulary i odzieŜ ochronna.

maski ochronne.

wycinanie.

dziurkowanie.

okrawanie.

nacinanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko………………………………………………………………………………….

Stosowanie mechanicznych technik wytwarzania części maszyn

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

Górecki A., Grzegórski Z.: MontaŜ, naprawa i eksploatacja maszyn i urządzeń
przemysłowych. WSiP, Warszawa 2005

Górecki A.: Technologia ogólna. Podstawy technologii mechanicznych. WSiP,
Warszawa 1984

Hillary J., Jarmoszuk S.: Ślusarstwo i spawalnictwo. WSiP, Warszawa 1991

Lewandowski T.: Rysunek techniczny. WSiP, Warszawa 1995

Mac S.: Obróbka metali z materiałoznawstwem. WSiP, Warszawa 1999

Malinowski J.: Pasowania i pomiary. WSiP, Warszawa 1993

Mistur L.: Spawanie gazowe w pytaniach i odpowiedziach. WN – T, Warszawa 1989

Okoniewski S.: Technologia maszyn. WSiP, Warszawa 1999

Poradnik spawalniczy. WN – T, Warszawa 1970

10.

Poradnik Warsztatowca Mechanika. WN – T, Warszawa 1969

11.

Rączkowski B.: BHP w praktyce. Ośr. Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 2005

12.

Sell L.: Ślusarstwo w pytaniach i odpowiedziach. WN – T, Warszawa 1987

13.

Zawora J.: Podstawy technologii maszyn. WSiP, Warszawa 2001

Literatura metodyczna
1.

Krogulec – Sobowiec M., Rudziński M.: Poradnik dla autorów pakietów edukacyjnych.
KOWEZiU, Warszawa 2003

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia
Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997

Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut Technologii
Eksploatacji, Radom 1998