KPA w 12 16.01.2012
Sądowa kontrola administracji.
Przed wojną istniał w Polsce sąd, który nosił nazwę Najwyższy Trybunał Administracyjny w
skrócie NTA.
Jego rolą była kontrola zgodności z prawem decyzji administracyjnych.
Po wojnie mimo zapowiedzi działalność trybunału nie została reaktywowana. Dopiero z dniem
1.09.1980roku na podstawie ustawy z 31.01.1980 roku o naczelnym sądzie administracyjnym oraz
o zmianie ustawy „Kodeks Postępowania Administracyjnego” przywrócono w Polsce sądową
kontrolę administracji.
Obejmowała ona wyłącznie zgodność z prawem decyzji administracyjnych a także postanowienia w
przedmiocie ugody zatwierdzenia względnie odmowy zatwierdzenia, bowiem do tego
postanowienia stosowało się i nadal stosuje się przepisy dotyczące decyzji. A zatwierdzona ugoda
będzie rodzić te same skutki jak decyzja.
Można było złożyć skargę do sądu także na bezczynność administracji (czyli nie wydanie decyzji w
terminie).
Obowiązywała (rzecz bardzo ważna) zasada enumeracji pozytywnej.
Można było zaskarżyć decyzję wyłącznie wtedy gdy przedmiot tej decyzji mieścił się w jednym z
20 punktów ówczesnego art 196 par 2 KPA (oczywiście w brzmieniu ówcześnie obowiązującym).
Dlaczego tak dziwnie?? Dlatego, że nie chciano pokazywać tych rodzajów spraw, w których
sądowa kontrola była wyłączona. Ato były sprawy związane z obronnością, służbą wojskową,
paszportami, stowarzyszeniami, zrzeszeniami, te sprawy, które w tamtym ustroju były takimi
sprawami troszeńkę tabu.
Sąd nie mógł zmienić decyzji mógł wyłącznie (jeżeli ona była wadliwa) uchylić ją.
Po zmianie ustroju w 90 roku znowelizowano kodeks w tym przepisy dotyczące zaskarżenia decyzji
do sądu. Zrezygnowano z owej zasady enumeracji pozytywnej, zastępując ja klauzulą generalną,
ograniczoną enumeracją negatywną.
Co to znaczyło??
A to znaczyło tyle, że można było zaskarżyć do sądu każdą decyzję za wyjątkiem enumeratywnie
wymienionych w kodeksie decyzji.
Wprowadzono też możliwość zaskarżania do sądu niektórych kategorii postanowień, zarówno z
postępowania administracyjnego jak i postępowania egzekucyjnego.
Można było skarżyć do sadu także uchwały organów gmin oraz rozstrzygnięcia nadzorcze organów
sprawujących nadzór nad samorządem terytorialnym.
Sądowa kontrola obejmowała wtedy i obejmuje dzisiaj wyłącznie legalność.
Jedynym kryterium sprawowania sądowej kontroli jest zgodność z prawem zaskarżonego do sądu
aktu czy innej czynności organów administracji.
Zgodność z prawem- sąd nie interesuje się celowością zaskarżonego aktu, czy słusznością.
Czy słusznie Pani Pytalasińska dostała jakąś decyzję pozytywną a Pani Igrekowska decyzję
negatywną. To nie leży w sferze zainteresowań sądu. Sąd interesuję się wyłącznie tym, czy zgodnie
z prawem jedna czy druga pani otrzymały taka a nie inną decyzję.
Przepisy dotyczące sądowej kontroli zawarte były przede wszystkim w KPA w art od 196 do 216.
W konsekwencji 11.05.1995 roku wydana została ustawa o Naczelnym Sądzie Administracyjnym.
Od roku 1980 aż do końca 2003 roku sądownictwo administracyjne było jednoinstancyjne. Działał
jeden Naczelny Sąd Administracyjny.
Ze względów technicznych (i dla ułatwienia życia obywatelom) posiadał on swoje delegatury,
noszące nazwy Ośrodków Zamiejscowych Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Ich liczba podlegała ewolucji od 4 aż do kilkunastu w okresie schyłkowym działania
jednoinstancyjnego sądownictwa administracyjnego.
Ośrodki Zamiejscowe NSA o statusie (żeby powiedzieć najkrócej) delegatur.
Wyroki sądu były prawomocne z chwila ich ogłoszenia.
Jedynym sposobem obalenia prawomocnego wyroku było złożenie przez ministra sprawiedliwości,
Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich i Prezesa NSA rewizji nadzwyczajnej do
Sądu Najwyższego.
To był rzeczywiście nadzwyczajny środek prawny ze względu na podmiot, który taką decyzję
wnosił.
Zakres kognicji, czyli właściwości rzeczowej sądu administracyjnego ulegał cały czas zwiększeniu.
W schyłkowym okresie działalności jednoinstancyjnego sądownictwa administracyjnego był on
zbliżony do obecnego zakresu właściwości rzeczowych sądownictwa administracyjnego.
17 października 1997 roku weszła w życie Konstytucja.
Art. 176 ust. 1. Konstytucji stanowił:
postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne.
A art. 236 ust. 2 Konstytucji zawierał przepis przejściowy, zgodnie z którym ustawy wprowadzające
dwuinstancyje sadownictwa administracyjne miały zostać uchwalone w terminie 5 lat od dnia
wejścia w życie Konstytucji. Czyli do 17.10.2002r zgodnie z wolą ustawodawcy sądownictwo
administracyjne, musiało uzyskać regulację przewidującą dwuinstancyjny model postepowania
sądowego.
W rezultacie zostały uchwalone 3 ustawy:
1. 25.07.2002r. – prawo o ustroju sądów administracyjnych.
2. i 3. zostały wydane 30.08.2002 roku – senat wprowadził poprawki po prostu
Druga ustawa to prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
A trzecia to przepisy wprowadzające obie wcześniej wymienione ustawy. Czyli prawo o
ustroju administracyjnym
oraz prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi.
Przewidziano wyjątkowo długi jak na warunki polskie okres vacatio legis, bowiem reforma
sądownictwa administracyjnego weszła w życie 01.01.2004 roku.
Jej istotą było wprowadzenie dwuinstancyjnego modelu tego sądownictwa.
W każdym województwie (przynajmniej obecnie) działa Wojewódzki Sąd Administracyjny.
A od orzeczeń wojewódzkiego Sąd administracyjnego przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego
Sądu Administracyjnego w Warszawie.
Zakres właściwości czy kognicji sądów administracyjnych określony jest w art. 3 par. 2 PPSA
(prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).
Art. 3 par. 2 PPSA
Przepis ten stanowi, że kontrola działalności administracji publicznej obejmuje postępowanie w
sprawach skarg na:
1) decyzje administracyjne; -te decyzje administracyjne stanowią koło 90%
wszystkich skarg składanych do sądu.
2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy
zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia
rozstrzygające
sprawę co do istoty; -o tym czy na postanowienie służy zażalenie czy tez nie
rozstrzyga kodeks względnie ordynacja podatkowa. Jak nie ma słowa o
zażaleniu albo jest stwierdzenie, że postanowienie jest ostateczne no to
zażalenie nie służy. A można zaskarżyć tylko takie postanowienia, na które
służy zażalenie.
Można zaskarżyć także postanowienia kończące postępowanie.
Jakie postanowienia kończą postępowanie?? np.
•
postanowienie o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania
•
postanowienie o uchybieniu terminu do wniesienia odwołania czy
•
postanowienie o niedopuszczalności odwołania.
Bo ich rezultatem jest to, że postępowanie nie będzie się już toczyło.
I w reszcie można zaskarżyć do sądu
•
postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty.
Na dobra sprawę istnieje jedno takie postanowienie w czystej postaci, które
rozstrzyga sprawę co do istoty jest to postanowienie w przedmiocie ugody (do
stwierdzenia ugody).
3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym,
na które służy zażalenie; (pod warunkiem, że służy na nie zażalenie).
4) można zaskarżyć do sądu inne niż (decyzje i postanowienia) określone w pkt
1–3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej
dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów
prawa;
Strasznie to mądrze brzmi, natomiast w praktyce okazuje się, że zakres
przedmiotowy tego punktu nie jest wcale tego rozmiaru. Sądy administracyjne
częściej zajmują się wskazywaniem, że konkretne zaskarżone do niego akty czy
czynności nie mieszczą się w tym punkcie niż tymi, które miały by w tym
punkcie się mieścić.
np. Od pewnego czasu przyjmuje się, że mieści się w tym punkcie 4 odmowa
umieszczenia na liście osób posiadających uprawnienie do zawarcia umowy o
najem lokalu socjalnego. Te osoby mało bogate, których nie stać na kupno
mieszkania mogą się ubiegać o lokale socjalne. Umieszczenie na takiej liście
jest tym aktem lub czynnością z zakresu administracji publicznej o którym
mowa w tym artykule 3 par. 2 punkt 4 kodeksu. Bo samo otrzymanie lokalu
mieszkalnego następuje już w drodze umowy cywilnoprawnej. Nie każdy może
taką umowę zawrzeć. Tylko ta osoba, która będzie umieszczona na liście tych
osób posiadających uprawnienie.
Kolejny przedmiot kontroli sądów administracyjnych to:
4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w
indywidualnych
sprawach;
Ci, którzy się trochę prawem podatkowym interesują wiedzą, że te kwestie od
lat budzą dość poważne wątpliwości no bo przepisy prawa podatkowego nie są
jasne.
Kolejny przedmiot skargi i zakres mieszczący się w zakresie kognicji sądów
administracyjnych to:
5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i
terenowych
organów administracji rządowej;
Organy gmin, powiatów i sejmik wojewódzki mogą wydawać uchwały
zawierające przepisy prawa powszechnie obowiązującego na danym terenie.
Taki uprawnienia posiada również wojewoda a także niektóre z niezespolonych
organów administracji rządowej.
Co dalej?? Dalej:
6) inne niezawierające przepisów prawa powszechnie obowiązującego akty
organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż
określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji
publicznej;
Czyli mówiąc inaczej uchwały organów samorządu terytorialnego (czy
zarządzenia wójtów, burmistrzów, prezydentów) niezawierające przepisów
prawa powszechnie obowiązującego na danym terenie ale wydawane w
sprawach z zakresu administracji publicznej.
Powinniśmy wiedzieć, że: Są specjalne organy , które sprawują nadzór nad
organami jednostek samorządu terytorialnego. Te organy to:
•
Regionalna Izba Obrachunkowa
•
Wojewoda
•
a także w niektórych przypadkach Premier
Te organy mogą stwierdzić nieważność uchwały organu jednostki samorządu
terytorialnego. Jeżeli tak uczynią, to owa jednostka samorządu terytorialnego
może zaskarżyć takie rozstrzygnięcie nadzorcze do sądu administracyjnego.
I w reszcie można zaskarżyć do sądu
8) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach
określonych w pkt 1–4a.
Czyli niewydanie w terminie aktu bądź przewlekłe prowadzenie postępowania
(mówiliśmy o różnicach pomiędzy bezczynnością a przewlekłością) ale
wyłącznie w owych pięciu pierwszych wymienionych przez profesora sprawach
należących do zakresu kognicji sądów administracyjnych.
Decyzje, postanowienia i z postępowania ogólnego, podatkowego i
egzekucyjnego, inne akty lub czynności a także pisemne interpretacje prawa
podatkowego.
We wszystkich wymienionych przez profesora sprawach, w I instancjach właściwe są Wojewódzkie
Sądy Administracyjne a w II instancji na skutek wniesienia skargo kasacyjnej właściwy będzie
Naczelny Sąd Administracyjny.
Do wyłącznej właściwości NSA należy rozstrzyganie sporów o właściwość i sporów
kompetencyjnych między organami samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej.
Jak już mówił profesor sąd kontroluje wyłącznie legalność zaskarżonego do niego aktu, czynności
bądź bezczynności organu administracji poza jego sferą zainteresowań jest celowość czy też
słuszność.
ZASADA SKARGOWOŚCI
Obowiązuje w zakresie postępowania sądowego zasada skargowości.
Sąd nie może działać z urzędu.
Warunkiem uruchomienia sadowej kontroli administracji jest wniesienie przez uprawniony podmiot
skargi do sądu.
Skargę należy wnieść w terminie 30 dni od dnia doręczenia aktu będącego przedmiotem skargi
jednak po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli przysługiwały skarżącemu w danym
postępowaniu.
Co to znaczy??
To znaczy tyle, że warunkiem zaskrzenia do sądu administracyjnego decyzji administracyjnej, jest
wcześniejsze złożenie od tej decyzji odwołania, czyli w praktyce będzie można złożyć skargę
wyłącznie na ostateczną decyzję wydaną w postępowaniu równoinstancyjnym.
Chodzi o to, by sad nie zastępował organu administracji.
Jak strona przespała możliwość złożenia odwołania -jej starta.
Jeżeli w danym postępowaniu nie jest przewidziana możliwość złożenia środka zaskarżenia,
odwołania, zażalenia wtedy warunkiem dopuszczalności skargi będzie wcześniejsze wezwanie
organu do usunięcia naruszenia prawa.
Skarge wnosimy do sądu za pośrednictwem organu adminsitracji.
Czyli nie bezpośrednio do Wojewódzkiego Sądu administracyjnego, ale do Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego za pośrednictwem tego organu, którego akt, czynność lub bezczynność jest
przedmiotem skargi.
Termin do złożenia skragi to 30 dni od dnia doręczenia aktu.
Czasami 30 dni to miesiąć, od dnia doręczenia tego aktu, ale nie zawsze.
Dlaczego ów pośredni tryb składania skargi obowiazuje:
1. żeby było podobnie jak w postępowaniu administracyjnym
Zgodnie z art 54 par 3 Prawa o Postępowaniu przed sądami administracyjnymi organ administracji
za pośrednicetwem którego wnoszona jest skarga do sądu ma prawo dokonać autoweryfikacji
zaskarżonego aktu, jezeli uzna że skarga w całości zasługuje na uwzględnienie.
Od skargi do sądu należy uiścić wpis, czyli oplate za rozpoznanie skargi przez sąd.
To może być wpis stały, czy okrślonym kwotowo jako 100; 200 zł. w tych sprawach w których
wartość przedmiotu zaskarżenia można określić precyzyjnie wpis jest stosunkowy, ( od 0.5 % do
2,4 % wartości przedmiotu sporu) przy czym organiczony jest kwotowo przez podanie kwoty
minimalnej i maksymalnej.
Obowiazuje prawo ubogich, czyli prawo pomocy. Sąd może przyznać prawo pomocy:
–
w zakresie calkowitym, czyli zwolnienie z kosztow sądowych plus ustanowienie adwokata
lub doradcy prawnego
–
bądź w zakresie częściowym- całkowite lub częściowe zwolnienie od obowiązku
ponoszenia opłat sądowych
jest to uzaleznione od sytuacji materialnej skarżącego.
Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykoniania zaskarżonego aktu lub czynności. czyli
odwrotnie niż w odniesieniu do odwołania w postępowaniu administracyjnym ogólnym i w
większości przypadków podatkowym.
Mówiąć inaczej wnieść skargę można ale wykonywać decyzję trzeba. Bowiem może zostać
uruchomione postępowanie egzekucyjne w administracji.
Organ administracji, a po przekazaniu skargi do sądu, sąd adminsitracyjny mogą wstrzymać
wykonanie zaskarżonego aktu. Mogą ale nie muszą.
Zgodnie z art 50 prawa o postepowaniu, skarżącym, czyli podmiotem który wnosi skargę do sądu
mogą być:
1. każdy kto ma w tym insters prawny.
2. Prokurator
3. rzecznik praw obywatelskich i Rzecznik praw dziecka
4. organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności w sprawach dotyczących innych
osób, pod warunkiem ze brała udział w postępownaiu administracyjnym na prawach strony.
AD 1) Pierwszym z tych wymienionych podmiotów jest każdy kto ma w tym interes prawny, nie
pojawia sie w prawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi znane nam i bliskie z
postępowania administracyjnego określenie „strona”. Dlatego, że ten zakres jest troszeczke szerszy
niż postępowanie administracyjne ogólne i pozasądowe.
Stronami postępowania sądowo- administracyjnego są:
1. skarżący oraz organ adminsitracji, którego akt, czynność lub bezczynność stały się
przedmiotem skargi.
*W postępowaniu administracyjnym organ w sposób władczy i jednostronny kształtował
prawa i obowiązki strony. Organ decydował o tym czy ktoś dostanie określone uprawnienie
bądź czy zostaną na niego nałożone określone obowiązki.
*W postępowaniu sądowo administracyjnym mamy sąd i dwie strony- skarżący i organ.
Obie te strony mają prawie takie sam zakres obowiązków w tym postępowaniu.
Czyli rola organu w postępowaniu sądowo-administracyjnym w porównaniu do roli tego
organu w postęowaniu administracyjnym ulega pomniejszeniu
Oprócz stron w postępowaniu sądowo-administracyjnym mogą wystąpić uczestnicy postępowania.
Uczestnikami na prawach strony z mocy prawa są osoby które brały udział w postępowaniu
administracyjnym, a nie wniosły skargi. Pod warunkiem, że wynik postępowania dotyczy ich praw,
względnie obowiazków.
Jeżeli w postęowaniu administracyjnym brały udział 2 strony, jedna otrzymała uprawnienie, druga
nie. To skarge złoży ta strona niezadowolona A uczestnikiem na prawach strony będzie ta strona,
która otrzymała decyzję pozytywną.
W postępowaniu mogą zglosić swój udział także takie osoby które nie brały udziału w
postępowaniu adminsitracyjnym, bo zostały pominięte, o ile wynik postępowania
sądowo-administracyjnego dotyczy ich interesu prawnego. A także może zgłosić swój udział na
takich samych zasadach organizacja społeczna, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej
działalności.
Sąd może w dordze postanowienia odrzucić skarge jeżeli zaistnieje jedna z okoliczności
wymieniona w art 58, np.:
–
sprawa nie należy do właściwosci sadów adminsitracyjnych
–
skraga wniesiona po upływie terminu
–
gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków formalnych skargi;
Jeżeli nie zachodzą przyczyny niedupuszczalności skargi, wtedy będzie rozpoznawana przez sad.
Zasadą jest, że skargi sąd rozpoznaje na rozprawie.
Co do zasady udział stron i uczestnioków na prawach strony nie jest obowiązkowy w rozprawie.
Strony nie otrzymują wezwania na rozprawe, ale zawiadomienie o terminie rozprawy.
Z praktycznego punktu widzenia data rozprawy jest niesłychanie ważka, z tego powodu że jeżeli
sąd skarge oddali to warunkiem zaskarżenia wyroku sądu będzie złożenie w terminie 7 dni od jego
ogłoszenia wniosku o sporządzenie na piśmie uzasadnienia wyroku.
Jezeli sie nie wystapi o to sporządzenie na piśmie uzsadanienia w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia
wyroku, to nie będzie można złożyć skargi kasacyjnej, bo termin wnisienia skrgi kasacyjniej to 30
dni od dnia doreczenia stronie wyroku wraz z uzsadanieniem
Mamy do czynienia z taką syuacją, że warunkiem uruchomienia sądowej kontroli jest złożenie
skargi przez uprawnionuy podmiot.
Bez skargi sąd adminsitracyjny nie może badać legalności aktów lub czynności organów
administracji. Ale sąd nie jest zwiazany ani podstawą prawna, ani zarzutami, ani wnioskami skargi.
To znaczy tyle, że w pierwszej kolejności sąd ustosunkuje się w swoim wyroku do zarzutów
podniesonych w skardze, ale oprócz tego musi zbadać zgodność z prawem zaskarżonego aktu lub
czynności we wszystkich aspektach tej zgodnosci z prawem.
Czyli jeżeli w skardze napisano by że zaskarżona decyzja narusza zasade praworządności z art 6 i 7
KPA, to sąd musi zbadać czy zaskarżony akt tą zasadę praworządności narusza, czy też nie. A
poźniej musi zbadać, czy zaskarżony akt nie narusza innych przepisów KPA, odpowiednio
ordynacji podatkowej i przepisów prawa materialnego, nawet tych które nie zostały w skardze
wspomniane.
Skarga jest jedynie impulsem do tego aby sąd mógł skontrolować zaskarżony akt. Skargi nie musi
sporządzać profesjonalista
(od tego momentu profesor mówi tyko o skardze na decyzje i postanowienie )
–
Jeżeli sąd nie uwzględnia skargi, czyli uznaje,że zaskarżony akt nie narusza prawa w stopniu
uzasadniajacym jego wycofania z obrotu prawnego, wtedy sąd w drodze wyroku skarge
oddala.
–
Jeżeli skraga nie spełniana formalnych wymogów ( nie była opłacona, nie uzupełniono
braków formalnych, bądź skarga nie należała do właściowości sądu) sąd skarge odrzuca w
drodze postanowienia.
–
Jeżeli skarga jest niezasadna ( nie zasługuje na uwzględnienie) sąd w drodze wyroku skarge
oddala.
Jeżeli sąd skarge uwzględnia to może postąpić trojako:
1. może uchylić zaskarżony akt (
czyli decyzje albo postanowienie). W konsekwencji organ
adminsitracji, którego decyzja, czy postanowienie zostały uchylone, musi sprawe jeszcze raz
rozpoznać. Owo uchylenie zaskarżonego aktu nastapi w 3 sytuacjiach (art 145 ppsa):
•
Gdy sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik
sprawy ( inaczej mówiąc gdyby nie było naruszenia prawa decyzja miałaby inną treść).
•
Gdy stwierdzi wystąpienie naruszenia prawa dającego podstawe do wznowienia
postępowania ( czyli mówiąc inaczej gdy sąd się dopatrzy, że miało miejsce naruszenie
prawa wyliczone w art 145 par. 1 KPA, 145a par 1 KPA, 145
5
par 1 KPA).
•
Gdy stwierdzi inne niż dające podstawe do wznowienia postępowania naruszenie
przepisów postępowania, jeżeli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy.
Prof. zwraca uwage, że nie miało istotny wpływ na wynik sprawy, ale mogło mieć istotny
wpływ na wynik sprawy. Np. organ administracji nie przeprowadził dowodów żądanych
przez strone, np. zeznań świadków ( nie wiadomo co by świadkowie zeznali, jakby składali
zeznania, najlepiej jak swiadek nic nie pamieta, wtedy się nikomu nie narazi:) )
Czyli jeśli mialo miejsce naruszenie prawa materialnego badz naruszenie dajce podstawe do
wznowiena postepowania badz inne przepisow postepowania, które mogło mieć wpływ na
wynik sprawy sad uchyli zaskarzony akt.
Ale sad może nie tylko uchylic zaskarzony akt a może takze wydac wyrok, w ktorym
stwierdzi niewaznosc zaskarzonej decyzji lub postanowienia w calosci lub w czesci.
Kiedy???
*Wtedy kiedy dopatrzy się, z mialo miejsce naruszenia prawa wtedy gdy mialo miesce
naruszneie prawa okreslone w art 156 kpa czy art 247 ordynacji podatkowej, badz tez
gdy stwierdzi wystapienie przeslanek niewaznosci decyzji zawartych w ustwach
materialnoprawnych.
W ustawie z zakresu prawa materialnego mogą zawierac się przepisy szczgolne i
prezentowac także inne wady niewaznosci niż okreslone w kodeksie.
*Wreszcie sad może wydac w ramach uwzglednienia skargi trzeci rodzaj wyroku, w
którym stwierdzi wydanie zaskarzonego aktu, decyzji lub postanowienia z
naruszeniem prawa , gdy zachodza przeslanki okreslone w kpa bedace negatywnymi
przeslankami uchylenia decyzji w drodze wznowienia postepowania badz negatywne
przeslanki stweirzdenia niewaznosci decyzji.
W kpa i ordynacji są terminy przedawnienia, po upływie tych terminow nie można już uchylic w
drodze wznowienia postepowania decyzji.
Takie same przeslanki czy podobne przeslanki obowiazuja w odniesieniu do niektorych z podstaw
niewaznosci decyzji.
Upłynie 10 lat. Decyzja zawierala wade niewaznosci, ale upływ czasu powoduje, ze nie można już
tej decyzji wycofac z obrotu prawnego przez stwierdzenie niewaznosci.
To samo w przypadku stwierdzenia niewaznosci, gdy decyzja wywolala nieodwracalne skutki
prawne. Nie będzie można stwierdzic niewaznosci mimo iz byla ona wadliwa.
Jaki sens ma ten III rodzaj wyroku, w ktorym sad stwierdza wydanie zaskarzonego
aktu z naruszeniem prawa???
A taki ze trzeba wziac pod uwage to ze ta decyzja czy postanowienie bedą nadal
obowiazywały, az do konca swiata.
Ale byly one wadliwe i ten rodzaj wyroku moze stanowic podstawe do dochodzenia
odszkodowania za szkody zwiazane z wydaniem wadliwego aktu – art. 417 k.c.
Sad moze wydajac ten wyrok uwzgledniacy skarge, czy uchylajacy zaskarazona decyzję,
stwierdzajacy niewaznosc zaskarzonej decyzji, stwierdzajacy wydanie zaskarzonego aktu z
naruszeniem prawa objac swoim orzekaniem wylacznie zaskarzony akt, czyli ten wydany w II
instancji jak rowniez poprzedzajacy ten akt, akt czy decyzje, odpowiednie postanowienie wydany
w charakterze I instancji. Czyli może uchylic zarowno zaskarzona decyzje ministra jak i
poprzedzajaca decyzje wojewody, zaskarzona decyzje samorzadowego kolegium odwolawczego
jak i poprzedzajaca ja decyzje prezydenta miasta Łodzi czy wojta Pcimia Dolnego.
Teraz wezykiem!!!
Sad uzasadnia z urzedu jedynie wyrok uwzgledniajacy skarge, w odniesieniu do wyrokow
pozostalych, czyli oddalajacych skarge, uzasadnienie, sporzadza sie na pismie, ale na wniosek
strony zlozony w terminie 7 dni od dnia ogloszenia wyroku.
Przy czym ogloszenie wyroku to odczytanie jego sentencji i nastepuje to niezaleznie czy sa na sali
strony czy tez nie ma.
Od tego dnia jeżeli wyrok oddalił skarge, od tego dnia w ciagu 7 dni strona może złozyc wniosek o
sporzadzenie na pismie uzasadnienia wyroku. Jezeli nie złozy tego wniosku nie będzie można
zlozyc skargi kasacyjnej.
Od takeigo wniosku sporzadzenia na pismie uzasadnienia wyroku trzeba uiscic oplate kancelaryjna
w wysokosci 100zl.
I to niezaleznie od tego, ze wniosek się sporzadzi w poniedzialek a we wtorek strona cofnie taki
wniosek. 100 zł i tak będzie trzeba zaplacic.
Wyrok sadu I instancji bedzie prawomocny o ile nie bedzie od niego przyslugiwal srodek
zaskarzenia, a nie bedzie przysługiwal po uplywie 7 dni od dnia ogłoszenia wyroku oddalajacego
skarge o ile nie złozono wniosku o sporzadzenie na pismie uzasadnienia wyroku.
W przypadku zas gdy uzasadnienie sporzadzono, czy to z urzedu tak jak w przypadku
wyrokow uwzgledniajacych skarge czy na wniosek tak jak w przypadku wyroku oddalajacych
skarge wyrok sadu I instancji stanie sie prawomocny po bezskutecznym uplywie 30 dniowego
terminu do zlozenia skargi kasacyjnej liczonego od dnia doreczenia stronie uzasadnien
wyroku wraz z uzasadnieniem.
Postepowanie sadowoadministracyjne jest 2 instancyjne, srodkiem zaskarzenia wyrokow jest
skarga kasacyjna, srodkiem zaskarzenia postanowien jest zazalenie.
Gdy chodzi o skarge kasacyjna obowiazuje przymus radcowskoadwokacki, skarge musi sporzadzic
profesjonalista, adwotak, radca prawny, w sprawach podatkowych doradzca finansowy, a w
sprawach wlasnosci przemyslowej rzecznik patentowy.
Od skargi kasacyjnej nalezy uiscic wpis, z reguly wynosi on polowe wpisu od skargi zwyklej, z tym
ze ze wzgledu na to ze obowiazuje przymus adwokacki, temu adwokatowi tez bedzie trzeba
zaplacic za sporzadzenie takiej skargi, ale okazuje sie ze te bariery finansowe postawione w 2002r
nie sa wystarczajace, bo liczba skarg kasacyjnych do NSA zwieksza sie corocznie.
Ok ¼ wszystkich spraw rozstrzyganych przez wojewodzkie sady administracyjne skladane są skargi
kasacyjne do NSA.
Teraz wezykiem!!!
NSA zwiazany jest granicami skargi kasacyjnej, to znaczy tyle ze poza bardzo nielicznymi
przeslankami niewaznosci postepowania sadowowadm, ktore to przeslanki sa okreslone w art
183 par 2 ppsa, 183 par. 2 ppsa sad dziala wylacznie w ramach skargi kasacyjnej.
NSA nie może badac innych rzeczy, innych naruszen prawa niż te , które zostaly wskazana w
skardze kasacyjnej. Jeżeli by się okazalo, ze w skardze kasacyjnej zakłocono naruszenie art. 24
jakiejs ustawy, tej na podstawie której orzekano w postepowaniu administracyjnym a NSA uznałby,
ze art. 24 wcale nie został naruszony , ale został naruszony art. 30 tej ustawy to musi być slepy i
głuchy. Bo absolutnie nie może orzekac o owym art. 30.
po to jest przymus radcowsko- adwokacki, zeby skarga kasacyjna była wniesiona przez
profesjonalistow.
Jakie sa podstawy skargi kasacyjnej - art 174 ppsa to okresla.
1.naruszenie prawa materialnego przez bledna jego wykladnie lub niewlasciwe zastosowanie,
badz
2.narusznie przepisow postepowania, jezeli uchybienie to mogla miec istotny wplyw na wynik
sprawy.
Skarge kasacyjna skladamy od wyroku Wojewódzkiego Sadu Administarcyjnego.
A więc naruszenia przepisow postepowania, o którym mowa w art. 174 punkt 2 ppsa dotyczy
procedury sadowoadministracyjnej. Naruszenia przepisow prawa o postepowaniu przed sadami
administracyjnymi a nie naruszenia przepisow KPA!!!!
sad nie stosuje kpa tylko ocenia jego stosowanie przez organy administracji. Na tym tle może dojsc
do licznych nieporozumien, sporow.
W skardze kasacyjnej trzeba podac konkretne paragrafy, ustepy, punkty, litery itd czyli najmniejsze
jednostki systematyczne aktu prawnego, który w ocenie skladajacego skarge kasacyjna naruszyl
sad I instancji.
NSA rozpoznaje skargi kasacyjne co do zasady na rozprawie i oddala skarge kasacyjna, jezeli nie
ma ona usprawiedliwionych podstaw, czyli w 2 przypadkach:
1. wtedy kiedy wyrok sadu I instancji jest prawidlowy pod kazdym wzgledem
2. wtedy gdy wyrok jest co prawda nieprawidłowy ale skladajacy skarge kasacyjna zle
sformułowal podstawy tej skargi ale i nie powolal tych przepisow ktore w
rzeczywistosci sad naruszyl a te przepisy, które zostały w skardze powolane nie zostaly
naruszone.
Jezeli skarga kasacyjna posiadalaby usprawiedliwione podstawy, sad uwzglednia skarge, co polega
na tym,ze co do zasady uchyla zaskrazony wyrok i przekazuje sprawe do ponownego rozpoznania
WSA, ktory orzekał w I istancji.
Na zasadzie wyjatku mozna potraktowac sytuacje, w ktorej jezeli w sprawie nie nastapiły
naruszenia przepisow prawa procesowego, a wylacznie prawa materialnego sad uchyli zaskarzony
wyrok i rozpozna ta skrage, która wczesniej rozpoznawal błednie sad I instancji. I w tym
przypadku NSA będzie posiadal takie komnptencje jak sad I instancji, czyli takie, które są okreslone
w art. 145 ppsa.
Wyroki NSA sa prawomocne, podlegaja wykonaniu, nie mozna ich zaskazyc.
W wyroku sad orzeka o kosztach postepowania, co do zasady strony ponosza koszty postepowania
zwiazane ze swym udzialem w sprawie, chyba ze przepis szczegolny stanowi inaczej.
Przepisy szczegolne to art nastepne od 200 do 200 ktoregos.
W tych przepisach szczegolnych sa opisane sytuacje, w ktorych sad bedzie orzekal o zwrocie
kosztow postepowania pomiedzy stronami.
Bardzo wazna kompetencja NSA:
NSA podejmuje uchwaly, moga byc to uchwaly skladu 7 sedziow, skladu calej izby i pelnego
skladu NSA.
Trzeba powiedziec ze NSA dzieli sie na 3 izby:
1. ogolno adminsitracyjna
2. finansowa
3. gospodarcza
Te uchwaly podejmowane w powiekszonych skladach czyli najczesciej 7 sedziow, a czasami calej
izby, a niesłychanie rzadko, bo do tej pory raz pełnego skladu NSA moga byc uchwalami
abstrakcyjnymi i uchwalami konkretnymi.
Uchwala abstrakcyjna dotczy wyjasnienia przepisow, ktorcyh stosowanie wywolalo watpliwosci
w orzecznistwie.
Niezawislosc sedziowska polega na tym , ze sedziowie podlegaja kilku ustawom i to, ze w zeszlym
tygodniu jakis sklad NSA by wydał wyrok, w którym powiedział, ze biale jest czarne to wcale nie
oznacza, ze w nastepnym tygodniu ja bede musial wydac taki sam wyrok, w ktorym znowu blednie
uznam, ze biale jest czarne. Mnie ten wyrok nie wiaze.
Ale jeżeli ja wydam inny wyrok nastapi rozbieznosc w orzecznictwie.
Jeżeli taka rozbieznosc będzie dluzej istniala to na wniosek prezesa NSA , prokuratora generalnego,
rzecznika praw obywatelskich a także rzecznika praw dziecka może być podjeta taka uchwala
abstrakcyjna dotyczaca wyjasnienia tych przepisow , których stosowanie wywolalo rozbieznosci.
Uchwaly konkretne
Podejmowane sa na wniosek sładu orzekajacego sadu administarcyjnego, więc zarowno składu
orzekajacego wojewodzkiego sadu administracyjnego jak i skladu orzekajacego NSA.
Chodzi w tych uchwalach konkretnych o roztrzygniecie watpliwosci prawnej wywolujacej
powazne watpliwosci w konkretnej sprawie.
Jezeli jest podjeta taka uchwala wszystko jedno czy jest abstrakcyjna czy konkretna to zastosowanie
bedzie mial art 269 prawa o postepowaniu przed sadami administracyjnymi.
Ten przepis stanowi w istocie ze taka uchwala jest wiazaca dla skladu orzekajacego sadu, chyba ze
ow sklad, ktory nie podzieli stanowiska zawartego w tej uchwale, wystapi ponownie do
powiekszonego skladu NSA o podjecie nowej uchwaly w tej sprawie.
Czyli można powiedziec tak, ze taka uchwala będzie wiazaca dla zwykłych skladow NSA tak
długo, jak długo ktorys z tych składow nie wystapi do powiekszonego skladu o podejcie ponownej
uchwaly.
Jeżeli napisalo się skarge kasacyjan, to nie należy się spoziewac tego, ze beda dane szanse na to,
zeby ta skarge w calosci przed sadem odczytac. Sad ta skarge przeczyta przed rozprawa.
Proszę nigdy nie sugerowac się tym, ze sprawa jest albo latwa albo trudna , czasami ekstemalnie
trudna ale narada składu orzekajacego trwa 10 min czy 5 minut. W 99% przypadkow narada skladu
orzekajacego nad ta sprawa odbyła się w wigilie, czyli w dniu poprzedzajacym rozprawe i czasami
taka narada trwa nad jedna sprawa kilka godzin.
Zielona aula godz 18:00
30 stycznia.