BUDOWA I ROLA UKŁADU 

SZKIELETOWEGO CZŁOWIEKA 

UKŁAD RUCHU

 

Na układ ruchu składa się system dźwigni 

UKŁAD RUCHU 

UKŁAD SZKIELETOWY 

(część bierna) 

UKŁAD MIEŚNIOWY 

(część czynna) 

Funkcje: 

 

lokomocja (zmiana położenia całego ciała) 

 ruchy poszczególnych części ciała (np. zgięcie ręki) 

 utrzymanie postawy ciała 

 osłabianie skutków działania przeciążeń (np. w trakcie wykonywania gwałtownych ruchów 

UKŁAD SZKIELETOWY 

 TYPY KOŚCI 

Anatomiczny kształt i wielkość kości oraz jej wewnętrzna organizacja są przykładem 

przystosowania jej budowy do przeciwdziałania sile grawitacji oraz mechanicznym 

naciskom i naprężeniom, na jakie jest narażona w czasie pełnienia funkcji 

Kości długie 

Kości krótkie 

Kości płaskie 

Kości różnokształtne 

 ramieniowa 
 łokciowa 
 promieniowa 
 udowa 
 piszczelowa 
 strzałkowa  

 nadgarstka 
 stępu 

 łopatka 
 sklepienia 
mózgoczaszki 

 żuchwa 
 podniebienne 
 kręgi 

UKŁAD SZKIELETOWY 

 TYPY POŁĄCZEŃ 

Połączenia kości mają różną ruchomość i różną budowę 

Połączenia ścisłe 

 szwy w czaszce 
 zęby w zębodołach 
 żebra z mostkiem 

W obrębie szwów, które początkowo zawierają tkankę łączną, 
u osobników dorosłych dochodzi do powstania kościozrostu 

Ścisłe połączenia elementów szkieletu w miednicy  

Ząb w zębodole 

Szwy w czaszce 

UKŁAD SZKIELETOWY 

 TYPY POŁĄCZEŃ 

Połączenia ruchome (stawy) 

W stawie wyróżnia się: 

 jamę stawową (szczelina między kośćmi) 
 torebkę stawową (składa się z dwóch warstw – zewn. błona włóknista, wewn. błona maziowa)  
 kaletki maziowe 
 maź stawową (dializat osocza z domieszką kwasu hialuronowego i glikoprotein – zmniejsza tarcie) 
 chrząstkę stawową (pokrywa powierzchnie stawowe kości – duża wytrzymałość na obciążenia i tarcie) 
 twory dodatkowe, obecne w niektórych stawach, np. łąkotki, krążki stawowe 

UKŁAD SZKIELETOWY 

 TYPY POŁĄCZEŃ 

Połączenia ruchome (stawy) 

Staw kulisty 

 ramienny 
 biodrowy 

Wykonywane ruchy to:  

 zginanie i prostowanie,  

 odwodzenie i przywodzenie,  

 skręt na zewnątrz i do wewnątrz 

 ruch wypadkowy - obwodzenie 

Staw wieloosiowy 

UKŁAD SZKIELETOWY 

 TYPY POŁĄCZEŃ 

Połączenia ruchome (stawy) 

Staw siodełkowy 

 nadgarstkowo-sródręczny kciuka 

Staw dwuosiowy 

Wykonywane ruchy to:  

 przywodzenie i odwodzenie 

 przeciwstawianie i odprowadzanie  

 ruch wypadkowy - obwodzenie 

UKŁAD SZKIELETOWY 

 TYPY POŁĄCZEŃ 

Połączenia ruchome (stawy) 

Staw zawiasowy 

 ramienno-łokciowy 
 między najwyższymi kręgami 
 międzypaliczkowe 

Staw jednoosiowy 

Ruchy w tym stawie to: 

 zginanie i prostowanie 

W stawie zawiasowym występują zawsze 
więzadła poboczne, które ustalają staw i 
zabezpieczają przed bocznymi przesunięciami 

UKŁAD SZKIELETOWY 

 TYPY POŁĄCZEŃ 

Połączenia ruchome (stawy) 

Staw obrotowy 

 promieniowo-łokciowy bliższy 
 między najwyższymi kręgami 

Staw jednoosiowy 

Wykonywane ruchy to: 

 rotacja (ruch obrotowy) w obie strony 

UKŁAD 

SZKIELETOWY 

. 

 SZKIELET CZŁOWIEKA 

UKŁAD SZKIELETOWY 

 CZASZKA 

W budowie czaszki człowieka wyróżniamy trzewioczaszkę i mózgoczaszkę 

UKŁAD SZKIELETOWY 

 KRĘGOSŁUP 

Kręgosłup stanowi główną oś i podporę szkieletu (33-34 kręgi) 

 kręgi szyjne (7) 

 kręgi piersiowe (12) 

 kręgi lędźwiowe (5) 

 kręgi krzyżowe (5) – zrośnięte z kością krzyżową 

 kręgi guziczne (4-5) 

Kręgosłup ma kształt litery S 

 

Odcinki szyjny i lędźwiowy wygięte są do przodu, co 
określa się mianem 

lordozy

, natomiast piersiowy i 

krzyżowy wygięte są do tyłu, co określa się mianem 

kifozy 

Skolioza

  - boczne skrzywienie kręgosłupa 

UKŁAD SZKIELETOWY 

 KRĘGOSŁUP 

Pomiędzy trzonami kolejnych kręgów występują 

krążki 

międzykręgowe

, zwane dyskami. Ich podstawową funkcją 

jest amortyzowanie wstrząsów i zapewnienie ruchomości 
sąsiadującym kręgom 

Przestrzeń pomiędzy trzonami, a łukami kręgowymi 
kolejnych kręgów tworzy 

kanał kręgowy

, który 

chroni rdzeń kręgowy