background image

114. Rola białek G w procesie widzenia   
 
Białko typu G jest uniwersalnym ł

ą

cznikiem transmisji 

sygnałów z receptorów błonowych na ich  
efektory. Kwanty promieniowania 
elektromagnetycznego s

ą

 sygnałami fizycznymi, a 

hormony i róznego typu neuromediatory nalez

ą

 do 

grupy sygnałów chemicznych. Sygnał odbierany przez 
receptor jest nast

ę

pnie przekazywany na efektor 

docelowy lub po

ś

redni. Efektorami docelowymi s

ą

 

kanały jonowe błon biologicznych i translokazy. 
Efektory po

ś

rednie to enzymy syntetyzuj

ą

ce lub 

rozkładaj

ą

ce substancje chemiczne, które spełniaj

ą

 

rol

ę

 przeka

ź

ników wtórny,ch. Informacje s

ą

 

przenoszone do róznych cz

ęś

ci komórki za 

po

ś

rednictwem przeka

ź

ników wtórnych zmieniaj

ą

przepuszczalno

ść

 błon, pobudzaj

ą

c lub hamuj

ą

enzymy itp. Niezwykle wa

Ŝ

nymi efektorami po

ś

rednimi 

s

ą

 cyklaza adenylowa i guanylowa syntetyzuj

ą

ce 

cykliczny AMP (cAMP) i  
cykliczny GMP (cGMP) oraz fosfolipazy A i C. 
Efektorem po

ś

rednim rodopsyny jest fosfodiesteraza 

cyklicznego GMP (PDE). Wszystkie znane białka G s

ą

 

heterotrimerami, to znaczy składaj

ą

 si

ę

 z trzech 

róznych podjednostek a, 13, y. Istotn

ą

 rol

ę

 w działaniu 

białka G odgrywa podjednostka a. Wykazano istnienie 
kilku homologicznych białek G: Gs' Gi, Go oraz GT. 
Transducyna (T) sprz

ę

gaj

ą

ca rodopsyn

ę

 z 

fosfodiesteraz

ą

 cGMP i fosfolipaz

ą

 A jest białkiem GT' 

Peryferyjne białko GT jest bardzo słabo zwi

ą

zane z 

błon

ą

. Podjednostka a transducyny wyst

ę

puje w dwóch 

formach molekularnych. Hingareni i Ho przedstawili 
model budowy podjednostki a, która składa si

ę

 z trzech 

domen. Domena 1 wi

ąŜą

ca nukleotydy guaninowe 

GTP oraz GDP składa si

ę

 z 157 reszt 

aminokwasowych i wykazuje aktywno

ść

 GTP-azow

ą

Domena 2 słuzy wi

ą

zaniu efektora  

PDE i składa si

ę

 ze 127 reszt aminokwasowych. W 

domenie 3 znajduje si

ę

 obszar wi

ą

zania receptora 

rodopsyny oraz podjednostek 13 i y. Podjednostki 13 i 
Y transducyny s

ą

 silnie ze sob

ą

 zwi

ą

zane tworz

ą

kompleks j3/y. Masy cz

ą

steczkowe poszczególnych 

podjednostek a, 13, y białka T wynosz

ą

 odpowiednio 

około 40 000 Da, 36 000 Da oraz 5 000-8 000 Da. 
Kompleks j3/y transducyny jest odpowiedzialny za 
zakotwiczenie białka w błonie oraz uczestniczy w 
rozpoznawaniu receptora przez pod jednostk

ę

 a. 

Wolny kompleks białka G moze oddziaływa

ć

 z 

background image

podjednostkami a innych białek. Rodopsyna bardzo 
sprawnie reaguje z białkiem G, które przekazuje 
sygnały z muskarynowego receptora acetylocholiny na 
kanały potasowe oraz z receptorów neuro-
transmiter.ów mi odpowiednie efektory. Enzym PDE 
jest po

ś

rednim efektorem rodopsyny. Podobnie jak 

białko G jest trimerem o podjednostkach a, 13, y. 
Kompleks a/j3 fosfodiesterazy cGMP (PDE) jest 
aktywny, a kompleks a/j3/y jest nieaktywny. PDE 
nalezy do białek peryferyjnych.