background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 
           NARODOWEJ 

 
 

                                    
 
 
 

Adam Sabiniok 

 
 
 
 
 
 
 

Montaż rurociągów stalowych 
713[04].Z1.03 

                                    
 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 

 
 

 

 
 
 

 

 
 
 
 
 
 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom  2006

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Recenzenci:

 

mgr inż. Igor Lange 
dr inż. Krzysztof  Presz 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
Adam Sabiniok  
 
 
 
Konsultacja: 
mgr Janusz Górny  
 
 
 
 
 
 

Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  713[04].Z1.03 

Montaż rurociągów stalowych zawartego w programie nauczania dla zawodu 713[04] monter 
systemów rurociągowych. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom  2006

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

SPIS  TREŚCI 

 
1.  Wprowadzenie 

2.  Wymagania wstępne 

3.  Cele kształcenia 

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

5. Ćwiczenia 

13 

5.1. Połączenia spawane rurociągów 

13 

   5.1.1. Ćwiczenia 

13 

5.2. Połączenia rozłączne rurociągów 

16 

   5.2.1. Ćwiczenia 

16 

5.3. Wycinanie otworów 

19 

   5.3.1. Ćwiczenia 

19 

5.4. Technologia prowadzenia rurociągów stalowych 

21 

   5.4.1. Ćwiczenia 

21 

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 

24 

7. Literatura 

34 

 
 
 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

1.  WPROWADZENIE

 

 

Przekazujemy  Państwu  Poradnik  dla  nauczyciela,  który  będzie  pomocny  w prowadzeniu 

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie monter systemów rurociągowych. 

W poradniku zamieszczono: 

− 

wymagania wstępne - wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,  

− 

cele kształcenia - wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas zajęć, 

− 

przykładowe scenariusze zajęć, 

− 

przykładowe  ćwiczenia  ze  wskazówkami  do  realizacji,  zalecanymi  metodami  nauczania-

uczenia oraz środkami dydaktycznymi, 

− 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, 

− 

literaturę. 

Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  różnymi  metodami  ze 

szczególnym  uwzględnieniem  aktywizujących  metod  nauczania,  np.  samokształcenia 
kierowanego, tekstu przewodniego. 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróżnicowane,  począwszy  od 

samodzielnej do zespołowej pracy uczniów. 

W  podrozdziałach  materiał  nauczania  został  opisany  w  sposób  ogólny.  Podany  zasób 

wiadomości  powinien  być  wystarczający  dla  przyszłego  montera  systemów  rurociągowych. 
Szczegółowe wiadomości uczeń będzie poznawał na zajęciach.  

Nauczyciel  powinien  być  pomocny  uczniowi  w  doborze  treści  nauczania,  wskazując 

zagadnienia,  zarówno  te  szczególnie  ważne,  jak  i  pomocnicze  –  potrzebne  w  wykonywaniu 
czynności, określonych zawodem montera systemów rurociągowych. 

Pomocne  w  prowadzeniu  zajęć  mogą  okazać  się  zestawy  pytań  zamieszczone 

w Poradniku  dla  ucznia,  w  podrozdziałach  Pytania  sprawdzające,  z  których  uczeń  może 
korzystać w różny sposób, a mianowicie może: 

− 

zapoznać  się  z  pytaniami  przed  przystąpieniem  do  pracy  z  podrozdziałem  Materiał 
nauczania  –  poznając  w  ten  sposób  wymagania  wynikające  z  potrzeb  zawodu,  a  po  
opanowaniu  wskazanych  treści  odpowiedzieć  na  zadane  pytania,  by  sprawdzić  stan 
swojej gotowości do wykonywania ćwiczeń, 

− 

zapoznać  się  z  pytaniami  i  odpowiedzieć  na  nie  po  pracy  z  podrozdziałem  Materiał 
nauczania – sprawdzając w ten sposób stan swojej gotowości do wykonywania ćwiczeń. 
Wybór należy do ucznia. 
W  Poradniku  dla  ucznia  podano  kilka  propozycji  ćwiczeń  do  każdej  grupy  materiałowej, 

sformułowanych  w  różny  sposób.  Te  same  ćwiczenia  zamieszczone  zostały  w  Poradniku  dla 
nauczyciela.  

Nauczyciel  może  zlecić  wykonanie  wszystkich  ćwiczeń  lub  wybierać  określone 

ćwiczenia i przeprowadzić je: 

− 

zgodnie z zapisanymi wskazówkami, 

− 

na stanowisku wyposażonym w określone środki dydaktyczne. 

Nauczyciel może również przedstawić swoje propozycje i przeprowadzić ćwiczenia. 

Po  wykonaniu  zaplanowanych  ćwiczeń  uczeń  ma  możliwość  sprawdzenia  poziomu 

postępów, odpowiadając na pytania w podrozdziale Sprawdzian postępów.  

 
Uczeń powinien w tym celu samodzielnie: 

− 

przeczytać pytania i udzielić na nie odpowiedzi, 

− 

zaznaczyć odpowiedź wstawiając X w podane miejsce Tak lub Nie. 

Odpowiedzi  NIE  wskazują  luki  w  wiedzy  ucznia,  informują  Cię  również,  jakich 

zagadnień jeszcze dobrze nie poznał.  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Poznanie  przez  ucznia  określonej  wiedzy  o  podstawowych  operacjach  monterskich 

będzie  stanowiło  dla  nauczyciela  podstawę  przeprowadzenia  sprawdzianu  poziomu 
przyswojonych  wiadomości  i  ukształtowanych  umiejętności.  W  tym  celu  nauczyciel  może 
posłużyć się zamieszczonymi w rozdziale 6 zadaniami testowymi.  

W tym rozdziale podano również: 

− 

klucz odpowiedzi,  

− 

instrukcję  dla  nauczyciela,  w  której  zawarto  czynności  nauczyciela  podczas 
przeprowadzania sprawdzianu, 

− 

instrukcję  dla  ucznia,  w  której  zawarto  czynności  ucznia  podczas  przeprowadzania 
sprawdzianu, 

− 

przykładową  kartę  odpowiedzi,  w  której,  w  odpowiednich  miejscach  uczeń  wpisuje 
odpowiedzi na pytania. 
W  procesie  sprawdzania  i  oceniania  poziomu  osiągnięć  uczniów  można  stosować 

sprawdziany  ustne  i  pisemne,  obserwację  czynności  ucznia  podczas  realizacji  zadań,  testów 
sprawdzających z zadaniami praktycznymi (zachowanie się w sytuacjach zagrożenia). 

Zaleca  się  prowadzenie  badań  diagnostycznych,  kontroli  bieżącej  i  końcowej.  W  ocenie 

końcowej,  która  jest  prowadzona  na  zakończenie  realizacji  programu  jednostki  modułowej, 
należy  zastosować  pomiar  dydaktyczny.  Wiadomości  teoretyczne  niezbędne  do  realizacji 
czynności  praktycznych  mogą być sprawdzone za pomocą testów osiągnięć. Zadania w teście 
są otwarte (krótkiej odpowiedzi) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego). 

Podczas  obserwacji  czynności  ucznia  w  trakcie  wykonywania  ćwiczeń  należy  zwrócić 

uwagę na: 

− 

wykonywanie  pracy  zgodnie  z  przepisami  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony 
przeciwpożarowej i ochrony środowiska, 

− 

wykonywanie prac monterskich. 
Kontrolę  poprawności  wykonania  zadań  należy  prowadzić  w  trakcie  i  po  realizacji 

ćwiczeń.  

W ocenianiu osiągnięć uczniów należy uwzględnić: 

− 

wynik  sprawdzianu  opanowania  umiejętności  powinien  mieć  charakter  alternatywny,  co 
oznacza, że uczeń umie lub nie umie poprawnie wykonać ćwiczenia,  

− 

może  być  różny  poziom  opanowania  umiejętności;  ćwiczenie  może  być  wykonane 
szybciej lub wolniej, bezbłędnie lub z błędem zauważonym i poprawionym przez ucznia. 
Podstawą  uzyskania  przez  ucznia  pozytywnej  oceny  jest  między  innymi  poprawne 

wykonanie ćwiczeń, zaproponowanych w programie jednostki modułowej. 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych  

 
 

 

713[04].Z1.01 

Prace przygotowawczo-zakończeniowe 

przy montażu systemów rurociągowych  

713[04].Z1 

Technologia montażu systemów  

rurociągowych  

713[04].Z1.02 

Montaż instalacji z rur stalowych  

713[04].Z1.03 

Montaż rurociągów stalowych  

713[04].Z1.04 

Montaż instalacji z rur miedzianych 

713[04].Z1.05 

Montaż rurociągów żeliwnych,  

kamionkowych i betonowych  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć : 

− 

stosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciw  pożarowej  oraz 

ochrony środowiska,  

− 

posługiwać się dokumentacją techniczną, 

− 

dokumentować, notować i selekcjonować informacje, 

− 

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budowy rurociągów, 

− 

rozpoznawać podstawowe materiały do budowy rurociągów, 

− 

magazynować i transportować materiały stosowane do budowy rurociągów, przy montażu 

rurociągów, 

− 

wykonywać prace przygotowawczo-zakończeniowe,  

− 

dostrzegać i opisywać związki między naturalnymi składnikami środowiska, człowiekiem 

i jego działalnością, 

− 

oceniać własne możliwości w zakresie wymagań stanowiska pracy i wybranego zawodu. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

3.

 

CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji ćwiczenia podanych w poradniku uczeń powinien umieć:  

− 

wykonać    prace  przy  montażu  rurociągów  stalowych  zgodnie  z  obowiązującymi 
przepisami bhp i ochrony ppoż., 

− 

zaplanować kolejność wykonywanych robót przy montażu rurociągów stalowych, 

− 

rozróżnić łączniki do połączeń rur rozłącznie i nierozłącznie, 

− 

przygotować materiały potrzebne do montażu rurociągów stalowych, 

− 

ocenić stan techniczny rurociągów i łączników stalowych przewidzianych do montażu, 

− 

dostarczyć  elementy  przewidziane  do  montażu  rurociągów  stalowych  na  miejsca 
montażu, 

− 

przygotować maszyny i urządzenia spawalnicze do pracy, 

− 

wykonać cięcie rur stalowych montowanych w sieciach na określony wymiar, 

− 

przygotować końcówki rurociągów do montażu, 

− 

przygotować rury do spawania pod różnymi kątami, 

− 

przyspawać kołnierze do rur, 

− 

osadzić na rurociągach stalowych kołnierze, kolana i trójniki, 

− 

wykonać  połączenia  spawane  rurociągów  na  odcinkach  prostych  poprzez  spawanie 
doczołowe, pachwinowe, poziome, pionowe, pod różnymi kątami, 

− 

wykonać połączenia kołnierzowe rurociągów stalowych, 

− 

wykonać połączenia rurociągów stalowych z armaturą sieciową, 

− 

wyciąć otwory w rurociągach za pomocą cięcia termicznego, 

− 

wykonać odgałęzienia rurociągów stalowych, 

− 

wykonać zawieszenia i podparcia rurociągów, 

− 

wykonać połączenia rurociągów stalowych z aparaturą z urządzeniami pomiarowymi, 

− 

wykonać i zamocować kompensatory i kolektory na rurociągach stalowych, 

− 

wykonać przejścia rurociągów stalowych na rurociągi wykonane z innych materiałów, 

− 

posłużyć się dokumentacją techniczną. 

 

 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 
 

Scenariusz zajęć 1 

 
Osoba prowadząca ………………………………………………. 
Modułowy program nauczania:  

Monter systemów rurociągowych713[04] 

Moduł:  Technologia montażu systemów rurociągowych 713[04].Z1 
Jednostka modułowa:  Montaż rurociągów stalowych 713[04].Z1.03 

Temat: Wykonywanie cięcia elementów metalowych zgodnie z rysunkiem: 

Z  blachy  stalowej  gatunku  St4S  o  grubości  20  mm  wypal    4  krążki 
z przeznaczeniem  na  kołnierze  płaskie  o  średnicy  nominalnej  DN  100  mm 
i ciśnienie 0,63 MPa wg PN-87/H-74731. 

 
Cel ogólny: 
Opanowanie cięcia palnikiem gazowym. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

− 

odszukać wymiary elementu z normy dla parametrów pracy i średnicy nominalnej, 

− 

wyposażyć stanowisko do cięcia w: palnik, butle z gazem, 

− 

prawidłowo dobrać nasadkę do cięcia gazowego, 

− 

dobrać parametry cięcia do rodzaju palnika i grubości stali, 

− 

wykonać operacje cięcia, 

− 

zastosować sprzęt ochrony osobistej przy pracach spawalniczych, 

− 

właściwie eksploatować sprzęt do spawania, 

− 

korzystać z instrukcji obsługi sprzętu spawalniczego. 

 

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe: 

− 

wyszukiwania informacji na temat cięcia gazowego,  

− 

korzystania z norm i zapisywania informacji, 

− 

obsługiwanie sprzętu do spawania i ciecia gazowego, 

− 

pracy w zespole. 

 

Metody nauczania–uczenia się: 

− 

mini wykład, 

− 

metoda tekstu przewodniego, 

− 

dyskusja w grupie, 

− 

pokaz, 

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

− 

praca indywidualna, 

− 

praca w małych zespołach. 

 

Czas trwania: 2 godziny zajęć. 
 
Środki dydaktyczne: 

− 

normy, 

− 

stanowisko do cięcia gazowego wraz z oprzyrządowaniem, 

− 

przyrządy do prowadzenia palnika, 

− 

blacha ze stali St4S o grubości 20mm, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

− 

przybory traserskie, 

− 

dane techniczne dla palnika przy cięciu ręcznym, 

− 

foliogramy, 

− 

poradniki, 

− 

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 
Przebieg zajęć: 
1. Wprowadzenie. 
2. Omówienie celów zajęć. 
3. Plan zajęć: 
 
A
. Przygotowanie szkicu przedmiotu i wytrasowanie blachy: 

Wstęp  –  należy  wyjaśnić  uczniom  gdzie  powinni  znaleźć  informacje  na  temat  wymiarów 
kołnierza po obróbce: 

− 

uczniowie  otrzymują  wyciąg  z  normy  przywołanej  w  temacie  zadania  i  odszukują 
wymiary kołnierza,  

− 

uczniowie pracując grupowo, wykonują na podstawie normy szkic kołnierza  
z wymiarami, 

− 

uczniowie muszą uwzględnić naddatek na średnicy krążka na obróbkę skrawaniem, 

− 

uczniowie trasują średnice kołnierzy na materiale. 

W  trakcie  pracy  nauczyciel  zwraca  uwagę  uczniom  na  prawidłowe  naniesienie  wymiarów  na 
szkicu. 
 
B. Przygotowanie stanowiska do cięcia gazem: 

Wstęp- należy przypomnieć uczniom o doborze numeru nasadki do cięcia, odczytanie 
parametrów pracy palnika: 

− 

uczniowie  na  podstawie  danych  technicznych  palnika  i  grubości  ciętego  materiału 
dobierają  dysze  tlenowe  i  dysze  podgrzewające,  odległość  dyszy  od  materiału,  prędkość 
cięcia oraz wymagane ciśnienia tlenu i acetylenu, 

− 

uczniowie zapoznają się z instrukcją obsługi palnika, 

− 

uczniowie przygotowują stanowisko do cięcia. 

W  trakcie  pracy  nauczyciel  zwraca  uwagę  na  zagrożenia  na  stanowisku  spawacza  i  sprzęt 
ochrony osobistej, w który powinien być ubrany uczeń przed rozpoczęciem zajęć. 
 
C. Wykonywanie operacji cięcia: 

Wstęp - należy uczniom zademonstrować kolejne czynności przy wykonaniu cięcia. 

− 

uczniowie uzbrajają sprzęt do cięcia, 

− 

uczniowie regulują płomień acetylenowy, tlenowy, 

− 

uczniowie  wykonują  cięcie  z  wykorzystaniem  wózków  do  prowadzenia  palnika  po 
obwodzie krążka. 

 
W  trakcie  pracy  nauczyciel  zwraca  uwagę  na  prawidłowe  parametry  pracy  i  kąt  prowadzenia 
palnika. 
 
4. Podsumowanie zajęć : 

− 

uczniowie potrafią określić wymiary kołnierza na podstawie norm,  

− 

uczniowie potrafią dobrać i założyć dysze w palniku, 

− 

uczniowie  poprawnie  wykonują  operację  cięcia  z zachowaniem zasad bhp na stanowisku 
spawalniczym. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

10 

5. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności. 
Nauczyciel  na  podstawie  obserwacji  pracy  uczniów  określa  poziom  przyswojenia 
wiadomości, oraz umiejętności praktycznych. 
 
Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa 

Odszukaj  w  podręcznikach  lub  na  stronach  internetowych  nowoczesne  metody  cięcia 

metali. 

 

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

− 

anonimowe  pisemne  wypowiedzi  uczniów  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć  
i opanowanych umiejętności . 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

11 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca ………………………………………………. 
Modułowy program nauczania:  

Monter systemów rurociągowych713[04] 

Moduł: 

Technologia montażu systemów rurociągowych 713[04].Z1 

Jednostka modułowa:  Montaż rurociągów stalowych 713[04].Z1.03 

Temat: Wykonywanie połączenia zasuwy klinowej z rurociągiem  stalowym. 

 
Cel  ogólny:  
Opanowanie  umiejętności  wykonywania  połączeń  rur  stalowych  z  elementami 

instalacji 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

− 

dobrać środki ochrony indywidualnej do wykonywanych prac,  

− 

odczytać zapisy w dokumentacji technicznej, 

− 

dobrać materiał do wykonywania połączenia, 

− 

dobrać narzędzia do wykonania połączenia, 

− 

zorganizować stanowisko monterskie. 

 

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe: 

− 

organizowania i planowania pracy, 

− 

pracy w zespole, 

− 

pracy samodzielnej, 

− 

komunikowania się, 

− 

prezentacji uzyskanych wyników. 

 
Metody nauczania–uczenia się: 

− 

pokaz z objaśnieniem, 

− 

ćwiczenia praktyczne, 

− 

dyskusja w grupie. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

− 

praca indywidualna, 

− 

praca w małych zespołach. 

 
Czas trwania: 
2 godziny zajęć. 

 
Środki dydaktyczne: 

− 

dokumentacja techniczna, 

− 

stoły z imadłami, 

− 

 zestaw narzędzi monterskich, 

− 

zestaw rur i elementów instalacji (zasuwy), 

− 

kołnierze, śruby, 

− 

materiały do uszczelnień, 

− 

sprzęt ochrony indywidualnej, 

− 

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

 
Przebieg zajęć: 
1. Wprowadzenie. 
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć. 
3. Planowanie czynności związanych wykonaniem połączenia: 

− 

analiza rysunku wykonawczego, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

12 

− 

sporządzenie wykazu narzędzi i przyrządów niezbędnych do wykonania ćwiczenia, 

− 

sporządzeniu wykazu materiałów. 

 

 

Rys. wykonawczy do zajęć 
 

4.  Organizacja stanowiska pracy. 
5.  Wykonanie zaplanowanych czynności: 

− 

organizacja stanowiska monterskiego, 

− 

przygotowanie narzędzi monterskich, 

− 

przygotowanie materiałów do wykonania połączenia, 

− 

założenie uszczelki i dokręcenie połączenia, 

− 

bieżąca kontrola wykonywanych zabiegów. 

6.  Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności: 

− 

uczniowie prezentują swoje prace, 

− 

nauczyciel analizuje pracę ucznia i stwierdza czy czyni postępy, 

− 

uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują oceny prac. 

 
Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa: 

Wyszukaj  w  zasobach  Internetu  informacje  na  temat  :  Zastosowania  instalacji 

alarmowych w rurociągach. Wynotuj informacje. 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

− 

anonimowe  pisemne  wypowiedzi  uczniów  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć  
i opanowanych umiejętności . 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

13 

5.  ĆWICZENIA  

 

5.1. Połączenia spawane rurociągów. 

 
5.1.1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Wykonanie  połączenia  spawanego  z  blach  stalowych  St3S  o  grubości  6  mm  metodą 

spawania 135. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i technikę wykonania oraz wyjaśnić uczniom zasady bezpiecznej pracy. 

Oceniając pracę uczniów nauczyciel powinien zwrócić uwagę na: 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

rozpoznawanie wymagań bhp dotyczących stanowisk na których wykonuje się prace 

spawalnicze 

− 

umiejętność pracy w grupie. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z instrukcją spawania w osłonie gazów aktywnych metodą 135, 
2)  przygotować stanowisko do spawania w osłonie gazów aktywnych metodą 135, 
3)  założyć odzież ochronną zgodnie z przepisami bhp, 
4)  ustawić parametry spawania dla poprawnie wykonanego połączenia spawanego, 
5)  wykonać  połączenie  spawane  doczołowo  w  pozycji  dolnej  z  blach  stalowych  o  gatunku 

St3S, 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

− 

instrukcja bhp podczas obsługi urządzeń do spawania w osłonie gazów ochronnych, 

− 

stanowisko do spawania w osłonie gazów aktywnych metodą MAG, 

− 

literatura wymieniona w punkcie 7 Poradnika dla nauczyciela, 

− 

odzież ochronna do wykonania ćwiczenia.  

 

Ćwiczenie 2 

Odczytywanie oznaczenia elektrod i podanie zastosowania. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i technikę wykonania oraz wyjaśnić uczniom zasady bezpiecznej pracy. 

Oceniając pracę uczniów nauczyciel powinien zwrócić uwagę na: 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

rozpoznawanie  wymagań  bhp  dotyczących  stanowisk  na  których  wykonuje  się  prace 

spawalnicze, 

− 

umiejętność pracy samodzielnej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

14 

Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien: 

1)  wyszukać informacje odnośnie klasyfikacji i przeznaczenia elektrod, 
2)  odczytać oznaczenia z opakowania elektrod, 
3)  dokonać interpretacji oznaczeń zgodnie z normą dotyczącą klasyfikacji elektrod, 
4)  dokonać zastosowania określonej elektrody. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne:  

− 

norma dotycząca klasyfikacji elektrod otulonych, PN EN499, 

− 

opakowanie z elektrodami, kilka rodzajów, 

− 

literatura wymieniona w punkcie 7 Poradnika dla nauczyciela,. 

 

Ćwiczenie 3 

Dwie  blachy  o  grubości  4mm  połączyć  spoiną  pachwinową.  Po  spawaniu  blachy 

usytuowane  są  wzajemnie  prostopadle  w  kształcie  symetrycznej  litery  „T”  w  widoku 
poprzecznym. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i technikę wykonania oraz wyjaśnić uczniom zasady bezpiecznej pracy. 

Oceniając pracę uczniów nauczyciel powinien zwrócić uwagę na: 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

rozpoznawanie wymagań bhp dotyczących prac spawalniczych, 

− 

umiejętność pracy w grupie. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien: 

1)  przygotować i sprawdzić sprzęt do spawania łukowego, 
2)  dobrać parametry spawania elektrycznego, 
3)  dobrać elektrodę, 
4)  oczyścić krawędzie przed spawaniem, 
5)  ustawić blachy do spawania w pozycji poziomej bocznej, 
6)  wykonać wstępne spawanie sczepiające, 
7)  wykonać spoinę pachwinową w dwóch przejściach,  
8)  usunąć zgorzelinę, 
9)  sprawdzić poprawność wykonanego ćwiczenia, 
10)  zastosować odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ćwiczenia praktyczne. 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

15 

Środki dydaktyczne:  

− 

blacha o grubości 4mm, 

− 

stanowisko do spawania elektrycznego wraz z osprzętem, 

− 

przyrządy ślusarskie,  

− 

przymiar kreskowy, 

− 

kątownik, 

− 

młotek spawalniczy, 

− 

szczotka druciana, 

− 

odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej. 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

16 

5.2. Połączenia rozłączne rurociągów. 
 

5.2.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Na  podstawie  dokumentacji  technicznej  wykonaj  połączenie  kołnierzowe  na  kołnierz 

luźny. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i technikę wykonania oraz wyjaśnić uczniom zasady bezpiecznej pracy. 

Oceniając pracę uczniów nauczyciel powinien zwrócić uwagę na: 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

znajomość rodzajów połączeń kołnierzowych, 

− 

umiejętność pracy samodzielnej, 

 
Sposób wykonania ćwiczenia. 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy, 
2)  przygotować narzędzia i przyrządy do wykonania ćwiczenia, 
3)  zapoznać się z dokumentacją techniczną, 
4)  wykonać ćwiczenie zgodnie z zasadami bhp, 
5)  zaprezentować efekt wykonanej pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 
Środki dydaktyczne: 

− 

stół ślusarski z imadłem, 

− 

narzędzia monterskie, 

− 

materiały do wykonania połączenia, 

− 

materiały do uszczelniania, 

− 

dokumentacja techniczna, 

− 

narzędzia monterskie. 

 
Ćwiczenie 2 

Wykonaj  uszczelkę  do    połączenia  kołnierzowego,  wiedząc  ze  rurą  przepływa  czynnik 

roboczy o temperaturze 50

°

C i ciśnieniu 1,5 MPa 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i technikę wykonania oraz wyjaśnić uczniom zasady bezpiecznej pracy. 

Oceniając pracę uczniów nauczyciel powinien zwrócić uwagę na: 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

znajomość rodzajów materiałów uszczelniających, 

− 

umiejętność korzystania z norm 

− 

umiejętność pracy samodzielnej, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

17 

Sposób wykonania ćwiczenia. 
 
Uczeń powinien: 

1)  dobrać materiał uszczelniający w  zależności od parametrów czynnika roboczego, 
2)  dokonać pomiarów potrzebnych wymiarów kołnierza,  
3)  przenieść wymiary na podziałkę wykrojnika cyrkla, 
4)  wyciąć uszczelkę przy pomocy wykrojnika cyrkla, 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

− 

wykrojnik-cyrkiel, 

− 

materiały uszczelniające, 

− 

uszczelniany kołnierz, 

− 

suwmiarka  

− 

odzież ochronną, 

− 

sprzęt ochrony osobistej. 
 

Ćwiczenie 3 

Mając  do  dyspozycji  dwa  kołnierze  oraz  uszczelkę  dokonaj  prawidłowego  montażu 

połączenia,  przy  założeniach  ze  rurą  nie  będzie  przepływał  czynnik  o  temperaturze  większej  
niż 40

°

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i technikę wykonania oraz wyjaśnić uczniom zasady bezpiecznej pracy. 

Oceniając pracę uczniów nauczyciel powinien zwrócić uwagę na: 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

znajomość rodzajów materiałów uszczelniających, 

− 

umiejętność korzystania z norm 

− 

umiejętność pracy samodzielnej, 

 

Sposób wykonania ćwiczenia. 
 
Uczeń powinien: 

1)  dobrać materiał uszczelniający w  zależności od parametrów czynnika roboczego, 
2)  dokonać pomiarów potrzebnych wymiarów kołnierza ,  
3)  przenieść wymiary na podziałkę wykrojnika cyrkla, 
4)  wyciąć uszczelkę przy pomocy wykrojnika cyrkla, 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

− 

kołnierze, uszczelka 

− 

komplet kluczy, 

− 

wykrojnik-cyrkiel, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

18 

− 

materiały uszczelniające, 

− 

uszczelniany kołnierz, 

− 

suwmiarka  

− 

odzież ochronną, 

 
Ćwiczenie 4 

Wykonaj połączenie rozłączne normalne rur według rysunku. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i technikę wykonania oraz wyjaśnić uczniom zasady bezpiecznej pracy. 

Oceniając pracę uczniów nauczyciel powinien zwrócić uwagę na: 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

rozpoznawanie wymagań bhp dotyczących wykonywania połączeń rozłącznych, 

− 

umiejętność pracy w grupie. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko do wykonywania ćwiczenia, 
2)  dobrać elementy połączenia, 
3)  wykonać ćwiczenie zgodnie z zasadami bhp, 
4)  zaprezentować efekt wykonanej pracy, 
5)  ocenić efekt wykonanego połączenia rur. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne:  

− 

nagwintowane rury, 

− 

złączki, 

− 

dokumentacja techniczna, 

− 

materiał do uszczelnień, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

19 

5.3. Wycinanie otworów. 

 
5.3.1

Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Przygotuj stanowisko robocze do cięcia termicznego gazowego. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i technikę wykonania oraz wyjaśnić uczniom zasady bezpiecznej pracy. 

Oceniając pracę uczniów nauczyciel powinien zwrócić uwagę na: 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

rozpoznawanie wymagań bhp dotyczących pomieszczeń prac spawalniczych, 

− 

umiejętność pracy w grupie. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia. 
 
Uczeń powinien: 

1)  ustawić  butle  z  gazem  w  pozycji  bezpiecznej  (  pionowej,  przymocowane  do  ściany  lub 

wózka), 

2)  przed przystąpieniem do pracy oczyścić ręce z olejów lub smarów,  
3)  sprawdzić czystość elementów sprzętu od olejów lub smarów, 
4)  zabezpieczyć butle przed oddziaływaniem wysokich temperatur, 
5)  oddzielić stanowisko robocze od otoczenia osłonami lub kotarami, 
6)  sprawdzić działanie wyciągów wentylacyjnych, 
7)  przygotować odzież ochronną, 
8)  zgromadzić sprzęt ochrony osobistej. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

− 

butle z gazem, 

− 

wózek do butli, 

− 

osłony lub kotary, 

− 

odzież ochronną, 

− 

sprzęt ochrony osobistej. 
 

Ćwiczenie 2 

Wykonaj przecinanie rur według dokumentacji za pomocą palnika tlenowego.  
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i technikę wykonania oraz wyjaśnić uczniom zasady bezpiecznej pracy. 

Oceniając pracę uczniów nauczyciel powinien zwrócić uwagę na: 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

rozpoznawanie wymagań bhp dotyczących pomieszczeń prac spawalniczych, 

− 

umiejętność pracy w grupie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

20 

Sposób wykonania ćwiczenia. 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko do wykonywania ćwiczenia, 
2)  przygotować narzędzia i przyrządy do wykonania ćwiczenia, 
3)  wytrasować materiał do cięcia,  
4)  dobrać dysze tnącą, 
5)  prawidłowo zamocować przedmiot, 
6)  wykonać ćwiczenie zgodnie z zasadami bhp, 
7)  zaprezentować efekt wykonanej pracy, 
8)  ocenić efekt przecięcia rury. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

− 

stół ślusarski z imadłem, 

− 

zestaw do cięcia gazowego, 

− 

przyrządy traserskie,

 

− 

rury do cięcia.

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

21 

5.4. Technologia prowadzenia rurociągów stalowych. 

 
5.4.1

Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Posługując  się  normami  dobierz  ciśnienie próby  hydraulicznej  dla rur wykonanych  zestali 

St3S. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i technikę wykonania oraz wyjaśnić uczniom zasady bezpiecznej pracy. 

Oceniając pracę uczniów nauczyciel powinien zwrócić uwagę na: 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

korzystanie z poradników i norm 

− 

umiejętność pracy w grupie, 

− 

umiejętność pracy samodzielnej. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien: 

1)  prawidłowo odczytać z norm maksymalne ciśnienie próby hydraulicznej dla stali St3S. 
2)  podać  wyniki  odczytu  uzależniając  je  od  maksymalnego  dopuszczalnego  ciśnienia 

roboczego i temperatury czynnika roboczego 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne:  

− 

normy. 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

 

 

Ćwiczenie 2 

Dobierz  rodzaj  podpory  do  instalacji  ciepłowniczej  w  zależności  od  terenu  na  którym 

przebiega.  

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i technikę wykonania oraz wyjaśnić uczniom zasady bezpiecznej pracy. 

Oceniając pracę uczniów nauczyciel powinien zwrócić uwagę na: 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

korzystanie z poradników i norm 

− 

umiejętność pracy w grupie, 

− 

umiejętność pracy samodzielnej. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

22 

Uczeń powinien: 

1)  określić rodzaj i temperaturę czynnika roboczego, 
2)  wskazać na różnicę zastosowania podpór stałych w zależności od rodzaju czynnika , 
3)  dobrać podporę,  
4)  uzasadnić wybór rodzaju podpory do instalacji ciepłowniczej. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne:  

− 

katalogi, normy , 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

 

 

Ćwiczenie 3 

Wykonaj sprawdzenie szczelności połączenia rurociągu za pomocą czujnika. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i technikę wykonania oraz wyjaśnić uczniom zasady bezpiecznej pracy. 

Oceniając pracę uczniów nauczyciel powinien zwrócić uwagę na: 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

rozpoznawanie wymagań bhp dotyczących wykonywania pomiarów, 

− 

umiejętność pracy w grupie, 

− 

umiejętność pracy samodzielnej. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko do wykonywania ćwiczenia, 
2)  przygotować czujnik, 
3)  wykonać ćwiczenie zgodnie z zasadami bhp, 
4)  zaprezentować efekt wykonanej pracy, 
5)  ocenić efekt sprawdzenia za pomocą czujnika szczelności połączenia rurociągu. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne:  

− 

rurociąg do ćwiczeń, 

− 

dokumentacja techniczna, 

− 

czujnik rezystancyjny lub impulsowy, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

 

 

Ćwiczenie 4 

Zamontuj do rurociągu zawór kulowy kołnierzowy. 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

23 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i technikę wykonania oraz wyjaśnić uczniom zasady bezpiecznej pracy. 

Oceniając pracę uczniów nauczyciel powinien zwrócić uwagę na: 

− 

stosowanie poprawnego nazewnictwa, 

− 

rozpoznawanie wymagań bhp dotyczących wykonywania połączeń, 

− 

umiejętność pracy w grupie, 

− 

umiejętność pracy samodzielnej. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien: 

1)  określić rodzaj połączenia zaworu z rurociągiem, 
2)  dobrać narzędzia do montażu połączenia, 
3)  dobrać materiały do wykonania połączenia,  
4)  uzasadnić wybór technologii montażu zaworu kulowego. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem, 

− 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne:  

− 

katalogi , normy , 

− 

narzędzia monterskie, 

− 

fragmenty rurociągu, 

− 

materiały do wykonania połączenia. 

− 

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

24 

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ  UCZNIA 

 
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego. 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Montaż  rurociągów 
stalowych” 

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

− 

zadania  2,  3,  4,  5,  7,  9,  10,  11,  12,  13,  14,  15,  17,  18,  20,  21,  22  są  z  poziomu 
podstawowego, 

− 

zadania 1, 6, 8, 16, 19 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt 

 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

dopuszczający  

− 

za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego 

dostateczny  

− 

za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego, 

dobry  

− 

za  rozwiązanie  17  zadań,  w    tym  co  najmniej  2  zadania  z  poziomu 
ponadpodstawowego, 

bardzo dobry  

− 

za  rozwiązanie  20  zadań,  w    tym  co  najmniej  4  zadań  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 
Klucz  odpowiedzi:  1.  
d,  2.  a,  3. b, 4. a, 5. b, 6. d, 7. c, 8. d, 9. c, 10. a, 11. d, 
12. a, 13. c, 14. c, 15. b, 16. c, 17. b, 18. c, 19. b, 20. c, 21. c, 22. 
 
Plan testu 
 

Nr 

zad 

Cel operacyjny 

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1. 

Określać zasady doboru prądu spawania. 
 

PP 

2. 

Rozpoznawać metody spawania. 

3. 

Określać warunki spawania. 

4. 

Dobierać przyrządy do cięcia 
i ukosowania.  

5. 

Rozpoznawać rodzaje złącz spawanych.  

6. 

Przygotować materiał do spawania. 

PP 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

25 

7. 

Dobrać gazy do spawania.  

8. 

Rozpoznać oznaczenia spoin dla rur.  

PP 

9. 

Rozpoznać 

elementy 

uszczelniające 

w połączeniu. 

10.  Określać rodzaje ciśnień w rurociągu.  

11.  Korzystać z norm i tabel. 

12.  Dobrać elementy do budowy rurociągu. 

13.  Dobrać elementy do budowy rurociągu 

14. 

Rozpoznać element do montażu 
rurociągu.  

15. 

Określać warunki prowadzenia 
rurociągów.  

16. 

Rozpoznawać podpory rurociągów. 

PP 

17. 

Określać metody kompensacji 
wydłużeń.  

18. 

Określać przeznaczenie elementów 
rurociągowych. 

19. 

Dobrać metody połączeń elementów 
preizolowanych. 

PP 

20. 

Rozpoznawać armaturę sieciową.  

21. 

Określić zasady montażu aparatury 
pomiarowej. 

22 

Dobrać środki ochrony osobistej. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

26 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  co  najmniej  jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Przeprowadź  z  uczniami  próbę  udzielania  odpowiedzi  na  takie  typy  zadań  testowych, 

jakie będą w teście. 

5.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 
6.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
7.  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  określ  czas  przeznaczony 

na udzielanie odpowiedzi. 

8.  Stwórz  odpowiednią  atmosferę  podczas  przeprowadzania  pomiaru  dydaktycznego 

(rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości). 

9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się 

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 

10.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
11.  Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 
12.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które 

sprawiły uczniom największe trudności. 

13.  Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 
14.  Opracuj  wnioski  do  dalszego  postępowania,  mającego  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem pytań testowych. 
4.  Test  zawiera  22  pytania  dotyczących  wykonywania  podstawowych  operacji  montażu 

instalacji  z  rur  stalowych.  Są  to  pytania  wielokrotnego  wyboru  i  tylko  jedna  odpowiedź 
jest prawidłowa;  

5.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi: 

− 

w  pytaniach  wielokrotnego  wyboru  zaznacz  prawidłową  odpowiedź  X  (w  przypadku 
pomyłki  należy  błędną  odpowiedź  zaznaczyć  kółkiem,  a następnie  ponownie  zakreślić 
odpowiedź prawidłową), 

6.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
7.  Kiedy  udzielenie  odpowiedzi  będzie  Ci  sprawiało  trudność,  wtedy  odłóż  jego 

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.  

8.  Na rozwiązanie testu masz 45 min. 

 

 

 

 

 

 

Powodzenia 

 
Materiały dla ucznia: 

− 

instrukcja, 

− 

zestaw zadań testowych, 

− 

karta odpowiedzi. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

27 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 
 

1.  Podstawowym czynnikiem podczas doboru prądu spawania nie jest: 

a)  grubość materiału, 
b)  średnica elektrody, 
c)  pozycja spawania, 
d)  umiejętności spawacza. 

 

2.  Metoda spawania MAG to spawanie w: 

a)  osłonie gazów aktywnych chemicznie, 
b)  osłonie gazów nieaktywnych chemicznie, 
c)  powietrzu atmosferycznym, 
d)  azocie. 

 
3.  Spawanie może odbywać się bez spoiwa w metodzie:  

a)  MAG, 
b) TIG, 
c)  MIG, 
d) Acetyleno-tlenowej. 
 

4.  Palnikiem  acetylenowo-tlenowym  można  przecinać  i  ukosować  blachy  ze  stali  węglowej 

i niskostopowej  do grubości: 

a)   600 mm,  
b)  400 mm,  
c)  200 mm,  
d)  100 mm.  

 

5.  Rysunek przedstawia złącze spawane:  

a)  krzyżowe, 
b)  doczołowe, 
c)  nakładkowe, 
d)  przylgowe. 

 

6.  Spoiny brzeżne stosujemy przy spawaniu: 

a)  grubych blach, 
b)  rur, 
c)  przedmiotów okrągłych, 
d)  cienkich blach.  

 
7. Do spawania gazowego używa się mieszaniny acetylenu i: 

a)  argonu, 
b)  dwutlenku węgla, 
c)  tlenu, 
d)  azotu. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

28 

 
8.  Rysunek przedstawia złącze spawane:  

a)  krzyżowe,  
b)  doczołowe, 
c)  nakładkowe, 
d)  przylgowe. 

 
9. Jakiego typu uszczelka zastosowana została w złączu na rysunku: 

a)  płaska, 
b)  rowkowa, 
c)  falista, 
d)  półzamknieta. 

 
10.   Umowne  minimalne  ciśnienie,  do  którego  dobiera  się  rury,  armaturę  i  części  połączenia 

to ciśnienie: 
a)  nominalne, 

b) robocze, 
c)  próbne, 
d)  normalne. 
 

11.  Dla ciśnienia roboczego wynoszącego 0,8 MPa najmniejsze nominalne wyniesie:  

a)  2,5 MPa,  
b)  2 MPa,  
c)  1,5 MPa, 
d)  1 MPa. 

 
 
 
 
 
12. Dobierz,  według  załączonego  szkicu,  najmniejszą  ilość  odcinków  rur  i  kolan  do 

zbudowania kompensatora U-kształtnego: 

a)  3 odcinki rury i 4 kolana, 
b)  4 odcinki rury i 4 kolana, 
c)  4 odcinki rury i 2 kolana, 
d)  5 odcinków rury i 3 kolana. 
 

13. Ile śrub należy pobrać, jeżeli w przedmiarze robót przewidziano 

montaż 3 połączeń kołnierzowych, a każdy kołnierz posiada 4 otwory na śruby: 

a)  3 szt., 
b)  4 szt., 
c)  12 szt., 
d)  16 szt.. 

 
14.  Na rysunku przedstawiono łuk: 

a)  krótki, 
b)  gładki,  
c)  segmentowy, 
d)  hamburski. 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

29 

15.  Odległość pomiędzy podłożem a izolacją rury na podporze niskiej wynosi minimum:  

a)  0,5 m,  
b)  0,75 m,  
c)  1 m,  
d)  1,25 m. 

 
 
16. Na rysunku przedstawiono :  

a)  estakadę dla rurociągu, 
b)  podporę wysoką rurociągu,  
c)  podporę niską rurociągu, 
d)  kanał ciepłowniczy dla rurociągu. 

 
17. Co nazywamy samokompensacją? 

a)  Niekontrolowane wydłużenie, 
b)  Ukształtowaniem rurociągów w kształcie litery L  lub litery Z, 
c)  Zastosowanie wydłużki, 
d)  Ukształtowaniem rurociągów w kształcie litery U. 

 
18. W systemach rurociągowych zwężki stosuje się do: 

a)  stabilizacji ciśnienia w rurociągu, 
b)  załamania przewodów w rurociągu, 
c)  zmiany średnic rur wodociągu, 
d)  umieszczenia rurociągu w kanałach. 

 
19. Rury preizolowane łączymy za pomocą: 

a)  śrubunków i muf, 
b)  muf i spawania, 
c)  kielichów i muf, 
d)  spawania i kielichów. 

 

20. Element przedstawiony na rysunku to:  

a)  zawór zwykły, 
b)  zasuwa,  
c)  zawór kulowy, 
d)  odmulacz. 

 
 

21. W  jakich  odległościach  umieszczane  są  termometry  na  zasilającym  rurociągu 

ciepłowniczym?  
a)  0,5 km, 
b)  1,5 km, 
c)  2 km, 
d)  4 km. 
 

22. Używanie rękawic roboczych zabronione jest podczas wykonywania: 

a)  wiercenia, 
b)  spawania, 
c)  prac izolacyjnych, 
d)  prac transportowych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

30 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko …………………………………………………….. 

 

Montaż rurociągów stalowych 713[04].Z1.03 

 

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub opisz. 

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1.   

 

2.   

 

3.   

 

4.   

 

5.   

 

6.   

 

7.   

 

8.   

 

9.   

 

10.  

 

11.  

 

12.  

 

13.  

 

14.  

 

15.  

 

16.  

 

17.  

 

18.  

 

19.  

 

20.  

 

21.  

 

22.  

 

Razem:   

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

31 

Zadanie nr 2 

 

ZADANIE TYPU PRÓBA PRACY : 

Zgodnie  z  rysunkiem  montażowym  nr  1  zmontuj  odcinek  rurociągu  łączący  dwa 

zbiorniki  balastowe.  Odcinek  rurociągu  powinien  łączyć  króciec  A  o  średnicy 
nominalnej  300  mm  zbiornika  1  z  króćcem  B  o  średnicy nominalnej  250  mm zbiornika  2. 
Do  montażu  odcinka  rurociągu  wykorzystaj  elementy  ujęte  w  tabeli  1.  Zastosuj 
połączenia  kołnierzowe.  Wymagane  jest  również  uszczelnienie  kołnierzy. Na  wykonanie 
zadania masz 180 minut. 

 

Rysunek montażowy nr 1  
 

Tabela 1. Zestawienie elementów do montażu  

Lp. 

wyszczególnienie

 

ilość

 

materiał

  ciężar w kg 

Zespół zaworu balastowego 300/LL 

stal

 

210,5 

Kołnierz ślepy Z300 - 

φ

 300 

stal

 

19,5 

Zwężka dwukołnierzowa  

φ

  300/250 

stal

 

47,0 

Kolano  

φ

  250 - 90° 

stal

 

75,3 

Króciec dwukołnierzowy P300 -  

φ

 300/300 

stal

 

47,0 

Śruba z łbem 6-kątnym M22 wg PN-85/M-82101 

72 

stal 

0,31 

Nakrętka M22 wg PN-85/M-82101 

72 

stal

 

0,26 

Uszczelka zbrojona płaska  

φ

  300 

klingeryt   

Podkładka M22 wg PN-85/M-82101 

72 

stal

 

0,05 

10  Uszczelka zbrojona płaska  

φ

  250 

 

klingeryt   

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

32 

Materiały dla ucznia: 

− 

instrukcja, 

− 

zestaw narzędzi koniecznych do wykonania zadania: 

− 

zestaw  kluczy  płaskich,  klucz  pneumatyczny,  klucz  przegubowy  z  mechanizmem 
zapadkowym, młotek, łom montażowy, rysik, ołówek. 

− 

sprzęt kontrolno-pomiarowy konieczny do wykonania zadania: 
przymiar kreskowy, poziomnica, pion. 

− 

rury, kołnierze i złączki, 

− 

materiały i surowce. 
 

Uczeń  zaliczył  zadanie,  jeżeli  wykonał  67%  czynności  określonych  w  arkuszu  oceny 
pracy ucznia. 

Arkusz oceny pracy ucznia 

 

L.

p. 

Czynności związane z pracami monterskimi 

Uczeń 

wykonał 

0/1 

1. 

 

Zorganizował stanowisko pracy – dobrał narzędzia niezbędne do 
wykonania zadania 

 

2. 

 

Sporządził PLAN DZIAŁANIA: 

 

• 

uproszczony szkic instalacji przy użyciu symboli graficznych, 

ujmujący wszystkie elementy zastosowane do montażu odcinka rurociągu, 
• 

zestawienie kolejno wykonywanych, głównych czynności 

montażowych prowadzących do realizacji zadania, 
• 

wykaz narzędzi i sprzętu kontrolno - pomiarowego koniecznego do 

wykonania zadania, 

 

3. 

 

Założył ubranie  robocze i dobrał wymagane do wykonania  zadania 
środki ochrony indywidualnej. 

 

4. 

 

Przystąpił do zorganizowania stanowiska pracy; zgromadził i rozmieścił 
elementy instalacji balastowej oraz materiały pomocnicze, narzędzia, 
sprzęty i przybory pomiarowe niezbędne do wykonania zadania. 

 

5. 

 

Sprawdził przez oględziny i próbne uruchomienie czy urządzenia, 
narzędzia i sprzęt przygotowane do wykonania zadania są sprawne oraz 
mają zabezpieczenia i osłony zgodne z instrukcjami obsługi. 
 

 

6. 

 

Przygotował armaturę do montażu i usunął zaślepienia oraz ewentualne 
zanieczyszczenia. 

 

7. 

 

Połączył elementy rurociągu zgodnie z wymaganiami dotyczącymi 
połączeń kołnierzowych, a w szczególności: 

• 

dokręcił śruby przeciwległe parami równomiernie na całym obwodzie, 

• 

użył takich śrub, aby gwintowany rdzeń śruby wystawał ponad 
nakrętkę na wysokość równą średnicy śruby, nie więcej jednak niż 25 
mm. 

• 

zapewnił po założeniu uszczelki i przed dociągnięciem śrub luz 
początkowy poniżej 2 mm. 

 

8. 

 

Zmontował zadany odcinek instalacji zgodnie z rysunkiem montażowym. 

 

9. 

 

Sprawdził na bieżąco jakość wykonywanej pracy, odnosząc się do 
wymagań określonych w zadaniu, czyli: 

 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

33 

wymagań określonych w zadaniu, czyli: 

• 

zgodność montowanego odcinka rurociągu z rysunkiem montażowym, 

• 

zachowanie wymagań jakościowych przy wykonywaniu połączeń 
kołnierzowych. 

10. 

 

Wykonał zaplanowane czynności zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i 
higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej. 

 

11. 

 

Utrzymywał ład i porządek na stanowisku pracy. 

 

12. 

 

Uporządkował  stanowisko  po zakończeniu  pracy, oczyścił narzędzia i 
sprzęt oraz zagospodarował wybrakowane i zniszczone podczas montażu 
materiały jako odpady. 

 

 
 
Ocenianie: 

− 

Dopuszczający   

- 8    pkt 

− 

Dostateczny 

 

- 9    pkt 

− 

Dobry 

 

- 10   pkt 

− 

Bardzo dobry 

 

 

 

- od 11 pkt 

 

 

 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

34 

7. LITERATURA 

 

1.  Cieślowski S., Kryger K.: Technologia – Instalacje  sanitarne cz. 1. WSiP, Warszawa 2001 
2.  Cieślowski S., Kryger K.: Technologia – Instalacje sanitarne cz. 2. WSiP, Warszawa 2001 
3.  Francuz  W.:  Dydaktyka  w  nowej  szkole  zawodowej.  Wydawnictwo  Politechniki 

Krakowskiej, Kraków 2004 

4.  Górecki  A.:  Technologia  ogólna  –  podstawy  technologii  mechanicznych.  WSiP, 

Warszawa 1998 

5.  Górecki  A,  Grzegórski  Z.:  Technologia  –  Montaż,  naprawa  i  eksploatacja  maszyn 

              

i urządzeń przemysłowych. WSiP, Warszawa 2001 

6.  Hillar J., Jarmoszuk S.: Technologia. Ślusarstwo i spawalnictwo. WSiP, Warszawa 1991 
7.  Krogulec-Sobowiec  M.,  Rudziński  M.:  Poradnik  dla  autorów  pakietów 

edukacyjnych. KOWEZiU, Warszawa 2003 

8.  Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP, Warszawa 2004 
9.  Ornatowski  T.,  Figurski  J.:  Praktyczna  nauka  zawodu.  Instytut  Technologii 

Eksploatacji, Radom 2000 

10.  Rączkowski B.: BHP w praktyce. ODDK, Gdańsk 2002 
11.  Solis H.: Technologia i eksploatacja maszyn. WSiP, Warszawa 1996 
12.  Symela  K.:  Zarys  metodologii  konstruowania  modułowego  programu  nauczania  dla 

zawodu. KOWEZiU, Warszawa 2002 

13.  Szlosek  F.:  Wstęp  do  dydaktyki  przedmiotów  zawodowych.  Wyższa  Szkoła 

Inżynierska, Radom  1995 

14.  Mały poradnik mechanika. WNT, Warszawa 1994 
15.  www.messer.pl 
16.  www.spawalnictwo.spawsc.pl 
17.  www.thyssenkrupp-energostal.pl 
18.  www.wychowanietechniczne.prv.pl 
19.  www.tworzywasztuczne.pl