Cechy konstytucji:
1. szczególna treść: polega na zakresie i sposobie regulowanej przez
konstytucję materii. Konstyt. to jedyna ustawa obowiązuj. w państwie
,która kompleksowo reguluje całokształt zagadnień dotycząc.:
1. zasad ustroju politycznego państwa
2. relacje między państwem a obywatelem, określenie podstawowych
praw , wolności i obowiązków jednostki
3. normy określające stosunek prawa wewnętrznego do
międzynarodowego.
2. szczególna forma:
- polega na szczególnej nazwie (sama nazwa konstytucja)
- polega na szczególnym trybie ustalania, uchwalania konstytucji oraz
wszelkich zmian wprowadzanych do niej.
Chodzi tu o szczególne wymogi np. by dokonać zmiany konstytucji -
potrzebne jest 2/3 głosów posłów .
3. najwyzsza moc prawna: jest to nadrzędność konstytucji w systemie
prawa.
Konstytucja jest ustawą szczególną , ustawą zasadniczą ,a więc :
1-.jest zbiorem praw kardynalnych stanowiących fundament politycznego i
społecznego ładu, gwarantuje prawa ,wolności i obowiązki jednostki.
2-.Zawiera podstawowe zasady dotyczące treści prawa , określa jego
formy i tryb stanowienia(kompetencje organów do wydawania aktów
prawnych określonego rodzaju)
3-.Zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii aktów normatywnych, jest więc
aktem w tej hierarchii nadrzędnym.
Cechy
Konstytucji
jako
ustawy
zasadniczej.
- całościowo reguluje najważniejsze sprawy w państwie, tworzy podstawę i
jest początkiem całego systemu prawnego w państwie, zawiera
postanowienia odnoszące się do podstawowych zasad ustroju
politycznego, społecznego i gospodarczego państwa, organizacji, zadań i
kompetencji oraz wzajemnych relacji między organami państwa a także
podstawowe przepisy dotyczące samorządu terytorialnego , określa
podstawowe
prawa
i
obowiązki
obywatelskie
- ma najwyższą moc prawną: wszystkie inne ustawy i akty prawotwórcze
muszą być z nią zgodne, służą one rozwijaniu i stosowaniu zasad
zawartych
w
konstytucji
- jest uchwalana lub zmieniana przez najwyższy organ ustawodawczy
państwie w specjalnym trybie legislacyjnym (który ma na celu
uniemożliwić zmianę konstytucji w pochopny sposób), wymagającym
znacznie wyższego stopnia zgodności poglądów na jej treść niż tryb
wymagany
dla
uchwalenia
innych
ustaw
- nazwa „konstytucja” przysługuje tylko ustawie zasadniczej
- ma na celu zapewnienie stabilności państwa i poszanowanie praw
obywateli
- podsumowując powyższe: konstytucja spośród ogółu ustaw wyróżnia się
treścią, mocą prawną, trybem uchwalania lub zmieniania, nazwą i tym, że
państwo ma tylko jedną konstytucję.
Ustrój państwowy jest kształtowany przez konstyt. Jest to caloksztalt
organizacji państwa i metod działania władzy państwowej. Wyrozniamy:
-u. polityczny – elementy: ustalenie jest suwerenem (podmiot władzy
najwyższej w państwie, jest źródłem sprawowania władzy np. naród,
społeczeństwo) ; status jednostki w państwie (określenie jej uprawnień i
obowiazkow) ; ustalenie organów władzy, struktury władzy i ich kontrola
-u. społ-gosp. -ustala sie na podstawie takich elementów jak: struktura
własności (czy dominuje wł. prywatna czy publiczna); zakres wolności
dział. gosp.; ustalenie poziomu spraw finansowych i socjalnych.
Zmiany konstytucji w latach 1989-1997.
1989- przywrócono f-cję Prezydenta, wzmocniono niezależność władzy
sądown., utworzono Krajową Radę Sądownictwa, wprowadzono wybory
prezydenta przez Zgrom.Narodowe (sejm+senat), Prezydent wybrany
przez Zgrom.Narodowe to Jaruzelski, następny prezydent wybierany w
wyborach powszechnych (lipiec 1989), w kwietniu – zmiana reformująca
ówczesny ustrój, 29.12.1989 – zmiana nazwy państwa przywrócenie godła,
zniesiono zapis że Polska jest państwem socjalistycznym, wprowadzono
wolność działalności gospodarczej (zniesiono preferencje własności
państwowej).
1990–08.03.1990-wprowadzenie samorząd terytorialnego, 27.09.1990 –
wprowadzono powszechne wybory prezydenckie, 2 m-ce później pierwsze
powszechne wybory prezydenckie.
1992 – ustawa o trybie uchwalenia konstytucji RP, tzw. mała konstytucja –
akt prawny, który miał uchylić konstyt. z 1952 r. Przywrócono zasadę
podziału władzy, częściowo ograniczono władzę prezydenta (zmniejszono z
4 do 3 przypadków na podstawie których mógł rozwiązać sejm),
pozbawiono sejm przymiotu najwyższego organu władzy,wprowadzono
konstruktywne wotum nieufności, zagwarantowano dochody własne
1997 – 02.04.97 ustawa konstytucyjna o trybie uchwalenia, uchwalona
przez Zgrom.Narodowe, oficjalna data konstytucji 25.05.97 – referendum
zatwierdzające.
Źródła prawa w Konstytucji
Zgodnie z postanowieniem źródłami powszechnie obowiązującego prawa
RP są : Konstytucja, Ustawy, Ratyfikowane umowy
międzynarodowe,Rozporządzenia
Konstytucja wyróżnia dwa rodzaje źródeł prawa :
1) źródła pr. powszechnie obowiązującego – obowiązują na całym
terytorium RP,
*2) źródła prawa miejscowego – na obszarze działania organu, który je
ustanowił ( akty prawa miejscow.).
Ad.1 są to akty prawne wiążące wszystkich, zarówno organy państwowe,
jak też obywateli, ale również osoby i podmioty prawne znajdujące się pod
jurysdykcją RP.
Z wyliczonych kategorii aktów prawnych określanych mianem źródeł
prawa powszechnie obowiązującego wynika ich szczególny charakter. Są
to akty ustanow. przez parlament, dot. to Konstytucji i ustaw. Są także
wliczone akty prawne, które wchodzą w życie za zgodą parlamentu. Dot. to
umów międzynarodowych, które do ratyfikacji ( dokonywanej przez
Prezydenta) wymagają zgody parlamentu.
Do źródeł pr. powszechnie obowiązującego poza Konstyt., ustawami i
ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi oraz rozporządzeniami
należą : -rozporządzenia Prezydenta RP z mocą ustawy, które może on
wydawać w okresie stanu wojennego, jeżeli sejm nie może zebrać się na
posiedzenie.
Zamknięty katalog źródeł prawa – organy państwowe nie mają
swobody tworzenia prawa powszechnie obowiązującego. Tylko zamknięta
grupa organów państwowych może tworzyć to prawo (art.87).
Zasada podzialu wladz - zawarta jest w art. 10 Konstyt.. Ustrój RP opiera
się na podziale i równowadze wł. ustawod., wykonawczej i sądow. Władzę
ustawod. sprawują Sejm i Senat, władz wykon. Prezydent RP i Rada
Ministrów, a władz sądown. sądy i trybunały. Funkcja ustawodawcza
(legislacyjna) polega na stanowieniu norm prawnych. Funkcja wykonawcza
(egzekutywa) polega na wykonywaniu ustaw, ale także działanie na
obszarach nie objętych regulacją ustawową. Funkcja wymierzania
sprawiedliwości (judykatura) polega na rozstrzyganiu sporów prawnych
przez nie
zawisły i niezależny organ.
Cechy ustawy - jest normatywnym aktem prawnym, wydawanym przez
organ władzy zwierzchniej w państwie. W hierarchii aktów prawnych
zajmuje ona miejsce o jeden stopień niższe niż konstytucja. Ustawa jest
to :1 - akt parlamentu,2 - o charakterze normatywnym ,3 - zajmujący
najwyższe miejsce w systemie źródeł prawa krajowego (podporządkowany
konstytucji) , 4 –o nieograniczonym zakresie przedmiotowym, przy czym
niektóre materie mogą być uregulowane tylko w drodze ustawy lub z jej
wyraźnego upoważnienia, 5 – dochodzący do skutku w szczególnej
procedurze, która w swych zasadniczych zrębach znajduje unormowanie
konstytucyjne. W świetle art. 88 wszystkie akty prawne stanowione w
Polsce muszą być ogłaszane, a zasady i tryb ich ogłaszania określa
ustawa. Akty prawne powsz. obowiązującego prawa ogłaszane są Dz.
Ustaw. Zarządzenie o ich ogłoszeniu wydaje odpowiedni organ, są w nim
określone terminy w jakich czynność ta powinna się dokonać i w jakim
dniu akt prawny wchodzi w życie. Miedzy ogłoszeniem aktu prawnego w
Dz. U, a dniem jego wejścia w życie upływa pewien okres czas, zwany
vacatio legis, niezbędny do upowszechnienia się znajomości organów
państwa do jego stosowania..
Procedura uchwalania ustawy.
Przedłożenie Sejmowi projektu ustawy przez upoważniony do tego podmiot
rozpoczyna kolejny etap postępowania ustawodawczego, mający
doprowadzić do uchwalenia (ustanowienia) bądź odrzucenia ustawy. By
projekt mógł stać się przedmiotem prac Sejmu (i jego organów) inicjatywie
ustawodawczej należy „nadać bieg” w trybie i formie przewidzianej
regulaminem. Prawo „nadania biegu inicjatywom ustawodawczym” należy
do Marszałka Sejmu, do niego też należy wstępna kontrola projektu. Jeżeli
projekt nie odpowiada wymogom formalnym, Marszałek Sejmu może
zwrócić go wnioskodawcy. Może także, po zasięgnięciu opinii Prezydium
Sejmu, skierować projekt, co, do którego istnieje wątpliwość dotyczące
jego zgodności z prawem, do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka,
celem wyrażenia opinii. Komisja większością 3\5 głosów może zaopiniować
projekt jako niedopuszczalny. Rozpatrywanie projektów ustaw przez Sejm
odbywa się według dość ściśle określonego porządku, obejmującego
kolejne fazy postępowania, tradycyjnie nazywane „czytaniami”. Pierwsze
czytanie w komisji ma na celu nie tylko rozpatrzenie ogólnych zasad
KWWS QRWDWHNSOSUDZRNRQVW\WXF\MQH"QRWDWND