background image

1

Znaczenie roku 1997 dla 

uregulowań prawnych 

dotyczących polskiej 

bankowości

W 1997:

Konstytucja RP (2.04.)

oraz dwie ważne ustawy: prawo 
bankowe i o Narodowym Banku 

Polskim (29.08.)

background image

2

Ponadto (1)

:

- ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 o listach 

zastawnych i bankach hipotecznych 

- ustawa z dnia 7 grudnia 2000 r. o 

funkcjonowaniu banków spółdzielczych

Ponadto (2) m.in.

:

- kodeks spółek handlowych

- kodeks postępowania administracyjnego

- kodeks postępowania cywilnego

- kodeks karny

A ponadto dyrektywy unijne i liczne ustawy, np.

- ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 Prawo

o publicznym obrocie papierami wartościowymi

Ponadto (3) m.in.

:

- ustawa o nadzorze finansowym

- ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 o 

ostateczności rozrachunku w systemach 

płatności i systemach rozrachunku papierów 

wartościowych oraz zasadach nadzoru nad 

tymi systemami

-ustawy z dnia 29 września 1994 o 

rachunkowości

- ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 o Policji

background image

3

a także (4) m.in.

:

- ustawa z dnia 12 września 2002 o elektronicznych 

instrumentach płatniczych

- ustawa z dnia 27 maja 2004 o funduszach 

inwestycyjnych

- ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 o organizacji i 

funkcjonowaniu funduszy emerytalnych

- ustawa z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym 

Funduszu Gwarancyjnym

- ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 o ochronie danych 

osobowych

pieniądz a bank centralny

background image

4

Po drugie

, jest to ustawa 

z dnia 29 sierpnia 1997 roku 

o Narodowym Banku Polskim

Po pierwsze

, jest to 

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

background image

5

Z ustawy 

z dnia 29 sierpnia 1997 

o Narodowym Banku Polskim

Narodowy Bank Polski, zwany dalej 

„NBP”, jest bankiem centralnym 

Rzeczypospolitej Polskiej

Art. 1

Z ustawy 

z dnia 29 sierpnia 1997 

o Narodowym Banku Polskim

1. NBP posiada osobowość prawną i prawo 

używania pieczęci z godłem państwowym

2. NBP nie podlega wpisowi do rejestru 

przedsiębiorstw państwowych

3. Działalność NBP jest prowadzona na 

obszarze Rzeczypospolitej Polskiej

4. Siedzibą NBP jest Warszawa

Art. 2

background image

6

Z ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 

o Narodowym Banku Polskim

1. Podstawowym celem działalności NBP 

jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, 

przy jednoczesnym wspieraniu polityki 

gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to 

podstawowego celu NBP

Art. 3

a Konstytucja?

Narodowy Bank Polski odpowiada za 

wartość polskiego pieniądza

O ile nie narusza to celu podstawowego, ESBC 

O ile nie narusza to celu podstawowego, ESBC 

wspiera swymi dzia

wspiera swymi dzia

ł

ł

aniami og

aniami og

ó

ó

ln

ln

ą

ą

polityk

polityk

ę

ę

gospodarcz

gospodarcz

ą

ą

Wsp

Wsp

ó

ó

lnoty, skierowan

lnoty, skierowan

ą

ą

na wzrost 

na wzrost 

gospodarczy, zwalczanie bezrobocia, ekspansj

gospodarczy, zwalczanie bezrobocia, ekspansj

ę

ę

eksportow

eksportow

ą

ą

, rozw

, rozw

ó

ó

j regionalny, restrukturyzacj

j regionalny, restrukturyzacj

ę

ę

oraz unowocze

oraz unowocze

ś

ś

nianie gospodarki

nianie gospodarki

G

G

ł

ł

ó

ó

wnym celem

 statutowym

 

wnym celem

 statutowym

 

ESBC jest 

utrzymywan

ie 

ESBC jest 

utrzymywan

ie 

stabilno

stabilno

ś

ś

ci cen

ci cen

Z ustawy 

z dnia 29 sierpnia 1997 

o Narodowym Banku Polskim

1. NBP wykonuje zadania przez Centralę i inne jednostki 

organizacyjne

2. Zarząd NBP w drodze uchwały:

1) powołuje, przekształca i likwiduje komórki

organizacyjne Centrali NBP i inne jednostki

organizacyjne, 

2) określa zakres działalności oraz organizację

wewnętrzną Centrali NBP i pozostałych jednostek

Art. 7

background image

7

Definicja banku

Art. 2. Bank jest osobą prawną

utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, 

działającą na podstawie zezwoleń

uprawniających do wykonywania 

czynności bankowych obciążających 

ryzykiem środki powierzone pod 

jakimkolwiek tytułem zwrotnym.

Art. 3. Wyrazy "bank" lub "kasa" mogą

być używane w nazwie oraz dla 

określenia działalności lub reklamy 

wyłącznie banku w rozumieniu art. 2

(…)

Rodzaje podmiotów

background image

8

Polskie prawo bankowe wyróżnia 

w art. 4, między innymi:

1. bank krajowy
2. bank zagraniczny
3. międzynarodową instytucję

finansową

4. instytucję kredytową
5. oddział instytucji kredytowej
6. instytucję finansową

Art. 4. 1. Użyte w ustawie określenia 

oznaczają:

1) bank krajowy - bank mający siedzibę

na terenie Rzeczypospolitej Polskiej,

2) bank zagraniczny - bank mający 

siedzibę za granicą Rzeczypospolitej 

Polskiej, na terytorium państwa 

niebędącego członkiem Unii Europejskiej,

3) międzynarodowa instytucja 

finansowa - instytucję finansową, której 

większość kapitału własnego należy do 

państw będących członkami Organizacji 

Współpracy Gospodarczej i Rozwoju lub 

banków centralnych takich państw.

17) instytucja kredytowa - podmiot 

mający swoją siedzibę za granicą

Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium 

jednego z państw członkowskich Unii 

Europejskiej, zwanych dalej "państwami 

członkowskimi", prowadzący we własnym 

imieniu i na własny rachunek, na 

podstawie zezwolenia właściwych władz 

nadzorczych, działalność polegającą na 

przyjmowaniu depozytów lub innych 

środków powierzonych pod jakimkolwiek 

tytułem zwrotnym i udzielaniu kredytów 

lub na wydawaniu pieniądza 

elektronicznego.

background image

9

18) oddział instytucji kredytowej -

jednostkę organizacyjną instytucji 

kredytowej wykonującą w jej imieniu i na 

jej rzecz wszystkie lub niektóre czynności 

wynikające z zezwolenia udzielonego tej 

instytucji kredytowej, przy czym wszystkie 

jednostki organizacyjne danej instytucji 

kredytowej odpowiadające powyższym 

cechom, utworzone na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej, uważa się za 

jeden oddział.

Art. 4. (…)

7) instytucja finansowa - podmiot 

niebędący bankiem ani instytucją

kredytową, którego podstawowa 

działalność będąca źródłem większości 

przychodów polega na wykonywaniu

działalności gospodarczej w zakresie:

a) nabywania i zbywania udziałów lub akcji,

b) udzielania pożyczek ze środków własnych,

c) udostępniania składników majątkowych na podstawie 

umowy leasingu,

d) świadczenia usług w zakresie nabywania i zbywania 

wierzytelności,

e) świadczenia usług związanych z transferem środków 

pieniężnych,

(…)

l) świadczenia usług brokerskich na rynku pieniężnym.

Czynności bankowe

background image

10

Art. 5. 1. Czynnościami bankowymi są:

1) przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na 

żądanie lub z nadejściem oznaczonego

terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,

2) prowadzenie innych rachunków bankowych, 

3) udzielanie kredytów,

4) udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych 

oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw,

5) emitowanie bankowych papierów wartościowych,

6) przeprowadzanie bankowych rozliczeń

pieniężnych,

6a) wydawanie instrumentu pieniądza 

elektronicznego,

7) wykonywanie innych czynności przewidzianych 

wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.

Art. 5. 2. Czynnościami bankowymi są

również następujące czynności, o ile są

one wykonywane przez banki:

1) udzielanie pożyczek pieniężnych,

2) operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, 

których przedmiotem są warranty,

3) wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie 

operacji przy ich użyciu,

4) terminowe operacje finansowe,

5) nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,

6) przechowywanie przedmiotów i papierów 

wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych,

7) prowadzenie skupu i sprzedaży wartości 

dewizowych,

8) udzielanie i potwierdzanie poręczeń,

9) wykonywanie czynności zleconych, związanych z 

emisją papierów wartościowych,

10) pośrednictwo w dokonywaniu przekazów 

pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie dewizowym.

Art. 5. 4. Działalność gospodarcza, której 

przedmiotem są czynności, o których 

mowa w ust. 1,

może być wykonywana wyłącznie przez 

banki, z zastrzeżeniem ust. 5.