background image

Materiały do ćwiczeń z ogrzewnictwa 

Strona 1 

1.   Odpowietrzenie instalacji ogrzewa

ń 

wodnych 

 

 

Rys.  1.1. Miejsce usytuowania samoczynnych lub ręcznych zaworów 

odpowietrzających 

 

Rys. 1.2.  Miejsce usytuowania samoczynnych zaworów 

odpowietrzających w instalacji ogrzewania wodnego z 
rozdziałem górnym 

 

Rys. 1.3. Odpowietrzenia miejsc załamań rur  
a), b) 

- zbiornikami przepływowymi dla d

≤ 40 mm; 

c), d) 

- zbiornikami nieprzepływowymi dla d

> 40 mm 

 

 

Rys.1.4. Schemat instalacji odpowietrzającej, bezciśnieniowej. 

Instalacja ogrzewania wodnego systemu otwartego, rozdział 
dolny, grawitacyjna lub pompowa 

 

Rys. 1.5. Schemat odpowietrzania instalacji przez naczynie wzbiorcze. 

Instalacja ogrzewania wodnego systemu otwartego, rozdział 
górny, grawitacyjna lub pompowa, pompa na powrocie, rura 
wzbiorcza-pion wznośny 

 

 

Rys. 1.6. Schemat instalacji odpowietrzającej, ciśnieniowej z syfonami 

indywidualnymi. Instalacja ogrzewania wodnego systemu 
otwartego, rozdział dolny, pompowa, pompa na powrocie 

 

Rys.  1.7. Schemat instalacji odpowietrzającej, ciśnieniowej z syfonami 

indywidualnymi. Instalacja ogrzewania wodnego systemu 
otwartego lub zamkniętego, rozdział dolny, pompowa, pompa 
na zasilaniu 

 

Rys. 1.8. Schemat instalacji odpowietrzającej bezciśnieniowej. 

Instalacja ogrzewania wodnego systemu otwartego, rozdział 
górny, grawitacyjna lub pompowa, pompa na powrocie 

 

Rys.  1.9. Schemat instalacji odpowietrzającej ciśnieniowej. Instalacja 

ogrzewania wodnego systemu otwartego lub zamkniętego, 
rozdział górny, pompowa, pompa na powrocie 

PDF created with pdfFactory trial version 

www.pdffactory.com

background image

Materiały do ćwiczeń z ogrzewnictwa 

Strona 2 

2.   Zabezpieczenia instalacji ogrzewa

ń 

wodnych systemu otwartego 

2.1.1. Naczynie  wzbiorcze  w  instalacji  wodnej  centralnego  ogrzewania 

systemu otwartego 

Instalacja  centralnego  ogrzewania  systemu  otwartego  powinna  być 

zabezpieczona naczyniem wzbiorczym, którego zadaniem jest przyjmowanie 
przyrostu  objętości  wody  pod  wpływem  wzrostu  temperatury  oraz 
odpowietrzenie  instalacji.  Naczynie  powinno  być  zamontowane  w 
najwyższym  punkcie  instalacji  min.  0,7  m  nad  najwyższym  odbiornikiem 
ciepła.  Pojemność  wodna  naczynia  jest  w  przybliżeniu  równa  podwójnemu 
przyrostowi objętości wody w instalacji przy ogrzaniu od 10°C do 100°C, co 
stanowi około 4,3% objętośći wody w instalacji. 
Minimalną  pojemnośc  naczynia  wzbiorczego  należy  określić  wg  PN-91/B-
02413 ze wzoru : 

]

 

l

 

[

 

;

1

,

1

1

ν

ρ

ν

=

n

V

 

gdzie :  

ν

 - pojemność wodna instalacji ogrzewania wodnego [dm

3

] obliczona 

zgodnie PN-91/B-01430 

ρ

1

 - gęstość wody w temperaturze 10°C [kg/m

3

∆ν

 - przyrost objętości wody przy jej ogrzaniu od temperatury 10°C do 

średniej temperatury obliczeniowej instalacji t

sre

 [dm

3

/kg] 

t

sre

 = 0.5*(t

z

-t

p

gdzie: t

z

 - obliczeniowa temperatura wody instalacyjnej na zasilaniu °C 

          t

p

 - obliczeniowa temperatura wody instalacyjnej na powrocie °C 

Wartości liczbowe przyrostu objętości właściwej w zależności od różnicy 
temperatur należy przyjmować zgodnie z normą. 

Ze względów montażowych można zastosować dwa naczynia wzbiorcze 

o takiej samej wysokości połączone rurą łączącą ich części wodne oraz rurą 
łączącą ich przestrzenie powietrzne. Naczynie wzbiorcze jest wyposażone w 
króćce  do  przyłączenia  wznośnej  rury  bezpieczeństwa,  opadowej  rury 
bezpieczeństwa oraz rury przelewowej i połączonego z nią odpowietrzenia. 
Wewnętrzna średnica rury bezpieczeństwa r

RB 

wynosi co najmniej : 

]

 

mm

 

[

 

;

08

,

8

3

Q

r

RB

=

 

 
lecz nie mniej niż 25 mm, gdzie Q moc cieplna lub wymiennika [kW] 

Wewnętrzna średnica rury wzbiorczej r

RW

 wynosi co najmniej : 

]

 

mm

 

[

 

;

23

,

5

3

Q

r

RW

=

 

lecz nie mniej niż 25 mm, gdzie Q moc cieplna lub wymiennika [kW] 

Wewnętrzna średnica rury sygnalizacyjnej powinna wynosić co najmniej 15 
mm.  Rura  ta  powinna  być  wyprowadzona  nad  zlew lub kratkę ściekową w 
kotłowni lub węzła cieplnego. W celu zabezpieczenia naczynia i wszystkich 
rur przed zamarznięciem często stosuje się przewód cyrkulacyjny o średnicy 
nominalnej  20  mm  wyposażony  w  zawór  dławiący,  który  zapewnia 
odpowiednią  cyrkulację  wody.  Przewody  należy  doprowadzić  do 
pomieszczenia kotłowni. 

Wadą stosowania systemu otwartego jest narażenia na zwiększoną korozję 
przewodów instalacji centralnego ogrzewania, dlatego powszechnie 
zastępowane są przez urządzenia systemu zamkniętego. Wg PN dla kotłów 
na paliwo stałe można stosować tylko układy z systemem otwartym. 

Tablica 1.1. Wartości liczbowe przyrostu objętości właściwej w 
zależności od różnicy temperatury. 

t

sre

[°C] 

90 

85 

82,5 

80 

77,5 

75 

70 

t

sre

-10[°C] 

80 

75 

72,5 

70 

67,5 

65 

60 

∆ν⋅10

−3

[dm

3

/kg] 

35,6 

32,1 

30,4 

28,7 

27,1 

25,5 

22,4 

 

t

sre

[°C] 

65 

60 

55 

50 

45 

40 

t

sre

-10[°C] 

55 

50 

45 

40 

35 

30 

∆ν⋅10

−3

[dm

3

/kg] 

19,5 

16,8 

14,2 

11,8 

9,6 

7,6 

 

 

 

 

 

Rys.  2.1. Schemat podłączenia rur do naczynia wzbiorczego 

stosowanego do zabezpieczania instalacji ogrzewania wodnego 
wyposażonej w: jeden kocioł lub wymiennik (lewa strona), dwa 
lub więcej kotłów lub wymienników. 

 

Rys. 2.2. Schemat podłączenia rur przy stosowaniu dwóch naczyń 

wzbiorczych o różnej wysokości 

 

Rys.  2.3. Umieszczenie naczynia ponad najwyżej położonym punktem 

obiegu wody - rozdział górny 

 

Rys.  2.4. Umieszczenie naczynia ponad najwyżej położonym punktem 

obiegu wody - rozdział dolny 

PDF created with pdfFactory trial version 

www.pdffactory.com

background image

Materiały do ćwiczeń z ogrzewnictwa 

Strona 3 

 

Rys. 2.5. Schemat zabezpieczenia instalacji ogrzewania wodnego, 

wyposażonej w jeden kocioł lub wymiennik ciepła stosowany w 

następujących instalacjach: 

 

rozdział górny, pompa na powrocie; 

 

rozdział górny, pompa na zasileniu; 

 

rozdział dolny, pompa na zasileniu; 

 

rozdział górny i dolny z obiegiem grawitacyjnym 

 

Rys.  2.6. Schemat zabezpieczenia instalacji ogrzewania wodnego, 

wyposażonej w dwa lub więcej kotłów lub wymienników ciepła 

stosowany w następujących instalacjach: 

 

rozdział dolny, pompa na powrocie; 

 

rozdział dolny, pompa na zasilaniu; 

 

rozdział górny, pompa na zasileniu; 

 

rozdział górny, pompa na powrocie; 

 

rozdział górny i dolny z obiegiem grawitacyjnym 

 

Rys. 2.7. Naczynie wzbiorcze systemu otwartego typu A o pojemności 

użytkowej do 30 dm

 

 

Tablica  2.1. Dane techniczne i typoszergi przewodów instalacji 

wewnętrznych. Rury stalowe ze szwem średnie przewodowe PN/H-74200 

 

DN 

Dz 

Dw 

Mj 

Vj 

Pco 

[mm] 

[mm]  [mm] 

[mm] 

[kg/m] 

[dm3/m]  [cm] 

DN15  

21.3  

2.65  

16 

1.23  

0.201  

200 

DN20  

26.9  

2.65  

21.6  

1.59  

0.366  

250 

DN25  

33.7  

3.25  

27.2  

2.46  

0.581  

300 

DN32  

42.4  

3.25  

35.9  

3.17  

1.012  

300 

DN40  

48.3  

3.25  

41.8  

3.65  

1.372  

350 

DN50  

60.3  

3.65  

53 

5.17  

2.206  

400 

DN65  

76.1  

3.65  

68.8  

6.63  

3.717  

450 

DN80  

88.9  

4.05  

80.8  

8.64  

5.127  

450 

DN100   114.3   4.50  

105.3  

12.4  

8.708  

500 

 
Oznaczenia: 
DN - średnica nominalna  
Dz - średnica zewnętrzna  
g - grubość ścianki  
Dw - średnica wewnętrzna  
Mj - masa 1 mb przewodu  
Vj - pojemność wodna 1 mb przewodu  
Pco - maksymalny rozstaw podpór dla co 
 

PDF created with pdfFactory trial version 

www.pdffactory.com