Kształcenie ruchowe – ćwiczenia (12.03.12r.) 

 

Waloski Dawid F4 

1 

 

Transfer w uczeniu się ruchu: 

Edukację i reedukację umiejętności ruchowych można rozpatrywać w trzech kategoriach doświadczeń: 



 

Poznawczych 



 

Emocjonalnych 



 

Psychomotorycznych 

Niemal całe zachowanie człowieka (w tym i ruchowe) jest mniej lub bardziej zdeterminowanie uczeniem się 



 

Współczesna wiedza pozawala, przypuszczać ,ze ten proces jest szczególnym przypadkiem transferu, który 
można zdefiniować w układzie retrospekcyjnym , jak to uczyniła Budohoska lub prospekcyjnym, jak go opisał 
Galloway 

  Budohoska określa transfer jako przeniesienie się wprawy z uprzednio opanowanej czynności na 

uczenie się nowego materiału 

  Galloway definiuje transfer jako wpływ procesu uczenia się zachodzącego aktualnie na przyszły 

proces uczenia się oraz na nasza zdolność przechowywania w pamięci tego , czego uczymy się 
obecnie i czego uczyliśmy się wcześniej 

Rodzaje transferu: 

Badacze zajmujący się transferem wyróżniają dwa podstawowe rodzaje transferu: 

  Specyficzny (pionowy): 

- uprzednie doświadczenie bezpośrednio wpływa na to ,czego  dana osoba uczy się teraz lub czego 
będzie się uczyła w przyszłości 

  Niespecyficzny (poziomy lub ogólny): 

- Odnosi się do ogólnych czynników decydujący o przebiegu uczenia się . To „uczenie się uczenia się”, 
a także transfer zasad, sposobów rozwiązania zadań oraz nastawień 
 

W dydaktyce ogólnej są zasady wskazujące na to , jak należy organizować proces nauczania, uczenia się ,a było 
szybkie, dokładne i trwałe 

W nauczaniu należy: 



 

Przechodzić od tego, co bliższe, do tego, co dalsze (zasada przystępności, stopniowania trudności) 



 

Przechodzić od tego, co jest łatwiejsze, do tego ci trudniejsze 



 

Przechodzić od tego , co jest uczniom znane do tego, co nowe i nieznane 

W procesie edukacji i reedukacji ruchowej transfer należy planować ,ale też może on zachodzić przypadkowo. Dobra 
znajomość tego zjawiska jest podstawą przygotowanie zawodowego każdego fizjoterapeuty. W nauczaniu 
nastawionym na transfer szczególnie ważne jest , aby był on pozytywny i planowany. 

Transfer pozytywny przyspiesza proces uczenia się i nauczania, natomiast planowany zachodzi w wyniki świadomego 
działania fizjoterapeuty skierowanego na logiczny cel. Każdy nauczyciel ruchu powinien więc umieć wykorzystać 
prawa i teorii uczenia się do wywołanie zjawiska transferu w procesie dydaktyczno- wychowawczym 

 

 

Kształcenie ruchowe – ćwiczenia (12.03.12r.) 

 

Waloski Dawid F4 

2 

 

Do najważniejszych czynników wpływających na proces uczenia się  nauczanie w edukacji fizycznej należą: 



 

Podobieństwo materiałów  - poprzedniego i nauczanego aktualnie 

Ustalenie podobieństwa materiałów nie jest proste. Może być ono nowiem oceniane według różnych kryteriów: 
podobieństwa formalnego, funkcjonalnego, podobieństwa znaczeń lub podobieństwa ze względu na pozycję 
nauczanego elementu w łańcuchu aktów ruchowych 

 



 

Stopień opanowania materiału (poprzedniego i aktualnie nauczanego) 

Dla ustalenie coeny podobieństwa materiałów można wyróżnić bodźce i skojarzone z nimi reakcję: 

o  W pierwym przypadku (A) oczekuje się takiejn samej raakjci na zmienisjące się bodźce 
o  W drugim przypadku (B) bodziec pozosstaje tan sam , a zdecydowanie zmienia się reakcja 



 

 



 

Stopień trudności materiału (poprzedniego i aktualnie nauczanego) 



 

Różnorodność zadań poprzedzających zadanie aktualnie rozwiązywane 



 

Czas dzielący materiały poprzednie i nauczane aktualnie 



 

Konstrukcja programu nauczania ( szczególnie dotyczy to nauczania programowanego) 



 

Nauczanie grupowe lub indywidualne 



 

Poziom inteligencji i temperament 



 

Motywacja 

Wielkość transferu zależy od podobieństwa bodźców, ale zależność ta zmienia się pod wpływem wyuczenia się 
materiału początkowego. Im poziom opanowanie czynności początkowych (bodźce) będzie wyższy, tym transfery 
pozytywny i negatywny będą większe. 

S.t.m. i aktualnie nauczanego wpływa na transfer uczeni się. Wiedza na ten temat jest jednak niepełna, a wyniki 
prowadzonych badań niezgodne. 

Mimo to wielu autorów twierdzi, ze uczenie się zadania trudniejszego po uprzednim wyuczeniu się zadania łatwego 
jest skuteczniejsze niż uczenie się najpierw zadania trudniejszego, a następnie łatwego 

--- 

Kolejnym czynnikiem wpływającym na wielkość transferu uczeni się jest różnorodność zadań poprzedzających 
zadanie aktualnie rozwiązywane 

Okazuje się bowiem, że czynnik ten istotnie warunkuje uczenie się kolejnych czynności ruchowych. Uczeń, który 
poznał wiele ruchów , który ma wysoką sprawność ruchową, znacznie łatwiej i szybciej opanuje kolejne  umiejętności 
ruchowe, może ten które prezentuj słabą sprawność ruchową. Należy przypuszczać, że duży w tym udział ma 
zjawisko generalizacji, czuli uogólnienia cząstkowej wiedzy i przenoszenia jej na nowe umiejętności 

Następnym czynnikiem mającym wpływ na wielkość transferu uczenia się jest długość przerwy miedzy czynnością 
poprzedzająca a aktualnie opanowywaną. Dotychczasowe badania wskazują na to, że wpływ transferu nie zmienia 
się w miarę upływu czasu 

Stwierdzenie to odnosi się przede wszystkim do transferu niespecyficznego – poziomego (transfer zasad) 

Wśród innych ważnych czynników wyróżnia się też konstrukcję programu i sposób organizacji zajęć 

O wielkość transferu decyduje poziom inteligencji oraz określone cechy temperamentu jednostki 

Większy pozytywny transfer wykazuję osoby o wysokiej inteligencji 

Kształcenie ruchowe – ćwiczenia (12.03.12r.) 

 

Waloski Dawid F4 

3 

 

Na wielkość transferu wpływa również poziom i sposób motywowania pacjenta, które zalezą miedzy innymi od 
trudności zadania ruchowego 

Reasumując należy stwierdzić ,ze transfer odgrywa ważna rolę w procesie dydaktycznym, także w uczeniu się i 
nauczani czynności ruchowych, dlatego wiedza o tym zjawisku powinna być  jednym  z podstawowych elementów 
przygotowanie warsztatowego fizjoterapeuty stosującego … 

 

Fizjologiczna interpretacja transferu motorycznego: 

o  Współczesne badania z zakresu neurobiologii i neurobiochemii weryfikują dotychczasową interpretację 

transferu rozumianego jako wpływ ( przenoszenie) posiadanych umiejętności w oparciu o ośrodkowy 
kierunek przepływu informacji czyli od mózgu do mięśni 

o  Przenoszenie określonych informacji niezależnie od tego, czy w stanie świadomości czy podświadomości 

pacjenta, jest dokonywane na drodze sprzężenia zwrotnego z równoczesną ich modulacją na różnych 
poziomów 

o  W interpretacji fizjologicznej zawężanie transferu motorycznego, jedynie do wpływu na funkcję 

statokinematyczne narządy ruchu z pominięciem równoczesnego wpływu na inne narządy czy układy ( np. 
krążenia, czy oddechowy), które także determinują efekty nauczania i uczenia się , jest nie do przyjęcia. 

o  Stąd powstałą propozycja interpretacji transferu motorycznego jako reakcji na organizm na drodze sprzężeń 

zwrotnych, warunkującą kodowanie o odtwarzanie określonych czynności motorycznych 

o  Oznacza to że transfer jest rozumiany jako proces wpływający na cały organizm i w znacznym stopniu 

determinujący proces uczenia się 

o  (schemat) 

Jak było widać na schemacie ,na każdym poziomie obiegu informacji ujawnia się zwrotnie sprzężenie , tak w 
pozytywnym jak  i negatywnym wymiarze, w połączeniu z ośrodkami ruchowymi kory mózgowej (świadomość) , 
podkorza oraz układem wegetatywnym 

o  Modulacja i zwrotny obieg informacji zachodzi w receptorach nerwowych komórkowych i 

wewnątrzkomórkowych, dzięki właściwościom jej blokowania, wzmacniania bąz osłabiania zarówno na 
drodze przekazu dośrodkowego jaki i odśrodkowego 

o  Podczas nauczania pacjenta czynności motorycznych transfer jest sprawcą przemodelowania łącznie z 

ośrodkami korowymi, łańcucha obiegu informacji, w którym receptory błonowe dzięki możliwości zapisu 
pamięciowego odgrywają zasadnicza rolę, Zwrotnie sprzężony transfer „zamazuje” stare zapisy i koduje 
nowe 

o  Proces przemodelowania zapisów pamięciowych i kodowania nowych to okres pamięci nietrwałej.  
o  Pamięć długotrwała to ustabilizowane wpływy transferu na modulację obiegu informacji na drodze 

aferentnej i eferentnej, o niewielkiej skali zmienności, która prawie nie występuje w wysoce 
zautomatyzowanych czynnościach ruchowych (stereotyp dynamiczny)W takich sytuacjach mogą wystąpić u 
pacjenta trudności ze zdobywaniem umiejętności motorycznych , a czasem nawet niemożliwość ich 
nauczenia się  np. u robotników pracujących przy taśmie 

Fizjologiczne podłoże wpływu na uczenie się w stanach świadomej kontroli tego procesu lub na drodze 
mechanicznego powtarzani obrazu pokazywanego przez rehabilitanta: 

o  Świadomy proces uczenia się pozwala bardzo precyzyjnie korygować błędy i wzmacnia motywacje, a 

jednocześnie utrudnia  fizjologiczny wpływ transferu na sprzężenie zwrotne związane z synchronizacją 
wielonarządową przez. No. Świadomą korektę wentylacji płuc, statyki i dynamiki ciała, wzmożone 
pobudzenie układu synaptycznego itp. 

Kształcenie ruchowe – ćwiczenia (12.03.12r.) 

 

Waloski Dawid F4 

4 

 

Fizjologiczne podłoże tych reakcji wiąże się z odmiennym przekazem informacji z obszaru koty kojarzeniowej i 
ruchowej (rysunek) 

Przykładanie znacznej uwagi do wykonywania ruchów precyzyjnych powoduje, że informacja wykonawcza biegnie 
głównie drogami piramidowymi do rdzenia kręgowego i dalej do mięśni z pominięciem jąder postawy mózgu, 
móżdżku, ośrodków pnia mózgu i układu wegetatywnego 

W sytuacji świadomego uczenia się ruchu, transfer jest zawężony do ekspozycji nauczanych ruchów z ograniczeniem 
wpływu na synchronizację z innymi układami. 

W miarę ograniczania świadomej kontroli wykonawczej wpływ transferu jest poszerzany na inne układy, co jednak w 
sumie wydłuża czas nauczania i kodowania 

Podsumowanie: 

Transfer motoryczny w interpretacji fizjologicznej jest odpowiedzialny za kodowane (pamięć) i odtwarzanie czynności 
motorycznych , przebieg i modulację (modyfikację) informacji na różnych piętrach jej obiegu oraz synchronizacje 
funkcji poszczególnych układów tak podczas uczenia się nowych ruchów, jak ich odtwarzania 

Pozytywne lub negatywne wpływy transferu motorycznego sa warunkowane wieloukładowymi reakcjami , a nie tylko 
reakcjami układu ruchu. Poznane fizjologicznej interpretacji transferu motorycznego wyznacza potrzebę 
przygotowanie fizjoterapeutów do diagnozowanie efektów edukacji i reedukacji ruchowej również na podstawie 
wiedzy fizjologicznej.