.
mgr Anna Dudzińska
mail:
konsultacje: poniedziałek, godz. 12.00 – 13.30, pok. 227
GATUNKI
DZIENNIKARSKIE -
WPROWADZENIE
.
mgr Anna Dudzińska
mail:
konsultacje: poniedziałek, godz. 12.00 – 13.30, pok. 227
GATUNKI
DZIENNIKARSKIE -
WPROWADZENIE
KORESPONDENCJA
•
Należy do najstarszych gatunków dziennikarskich
•
DEFINICJA: Rozbudowana informacja, zakładająca
„istnienie różnicy geograficznej (odległości) między
miejscem, gdzie ma być opublikowana. W tym też sensie
mówi się o korespondencji z zagranicy i różnych rodzajach
korespondencji krajowej, np. korespondencji stołecznej,
którą publikuje się w innym mieście czy też korespondencji
prowincjonalnej – opublikowanej w stolicy
(
K. Wolny-Zmorzyński, A. Kaliszewski, W. Furman, „Gatunki
dziennikarskie. Teoria, praktyka, język”, za: Z. Bauer „Gatunki
dziennikarskie
”)
KORESPONDENCJA – CECHY GATUNKU
•
Cechy: aktualność, zwięzłość, najistotniejsze fakty, opisowe i
pogłębione ujęcia
•
Swoboda w zakresie tematu i formy
•
Obowiązuje chronologia
•
Występują fotografie
•
Autorski dobór faktów z wyraźnym zasugerowaniem odbiorcy
punktu widzenia autora
•
Korespondencje prasowe, radiowe, telewizyjne – przedstawiają
ważne wydarzenia z życia politycznego, społecznego, kulturalnego
danego kraju
ŻYCIORYS I SYLWETKA
•
„Małe gatunki”
•
Autor skupia się na przywołaniu najważniejszych
szczegółów z życia postaci
•
Polska socjalistyczna – życiorys – chronologia
ważniejszych wydarzeń z biogramu postaci, podawanie
istotnych faktów, dat
•
Obecnie gatunek nabrał żywszego charakteru – teraz to
sylwetka, postać, portret, główka – prezentacja
osobowości, wyglądu zewnętrznego, sposobu życia,
zainteresowań, nie ma wymogu chronologii czasowej
SYLWETKA
•
Prezentujemy charakterystyczne elementy
osobowości prezentowanej postaci
•
Selekcja informacji
•
Nie oceniamy, a opisujemy
•
Pamiętajmy o podaniu źródła
•
Ważny jest ciekawy, żywy opis
REPORTAŻ
•
Początki reportażu upatruje się w początkach
piśmiennictwa
•
Praprzodkiem reportażu jest plotka
•
Reportaż – słowo pochodzi od łać. „reporto” = donoszę
o danym wydarzeniu ludziom, którzy tego zdarzenia nie
widzieli
•
DEFINICJA: Reportaż – utwory o charakterze
sprawozdań z wydarzeń, których autor był
bezpośrednim świadkiem lub uczestnikiem; szczegóły
odgrywają ważną rolę; human touch
W REPORTAŻU…
•
Autor rzeczowo przedstawia fakty zgodne z
rzeczywistością, używając przy tym
artystycznych środków wyrazu: obrazowość,
język charakterystyczny dla dzieł literackich,
aktualność, istotność, komunikatywność i
interakcyjność z odbiorcą
•
Autor podejmuje aktualną tematykę
•
Autor występuje w charakterze obserwatora,
świadka, współuczestnika wydarzeń,
rekonstruktora
PODZIAŁ WG. MIEJSCA I SPOSOBU PUBLIKACJI
•
Reportaż pisany (fabularny/problemowy) – publikowany w prasie –
dziennikach/czasopismach/ magazynach/w formie książkowej/seriach
reportaży
•
Reportaż radiowy – nagrywany i puszczany przez rozgłośnię radiową;
szumy/efekty akustyczne/wypowiedzi bohaterów i ich
zestawienie/montaż – istotne dla lepszej percepcji, jak również słowny
opis sytuacji
(…) Reportaż radiowy różni się od pisanego. Inna jest jego wrażliwość.
Wyraża się w słowie bezpośrednio usłyszanym, podczas kiedy w
reportażu pisanym dużą rolę odgrywa narracja i opis. Słowo
wypowiedziane przez bohatera lub świadka wydarzeń nieraz ginie w
reportażu, a jest ono jego wielką wartością. Korzyść z publikowania
reportaży radiowych jest obopólna. Dla radia utrwalenie ulotnej
pracy, dla gazety - zyskanie czegoś nowego, co inaczej brzmi, co
inaczej czuje (…) - B. Dudko, „Dlaczego radio w gazecie?” [w:] „To nie
jest mój pies, ale moje łóżko. Reportaże roku 1997”
PODZIAŁ WG. MIEJSCA I SPOSOBU PUBLIKACJI
•
Reportaż filmowy – gatunek filmu
dokumentalnego; głównym założeniem reportażu
jest obiektywizm i prezentacja rzeczywistych
wydarzeń, ukazuje wycinek rzeczywistości; cecha
charakterystyczna – niedopowiedzenie
wniosku/tezy
•
Reportaż telewizyjny – bezpośredni przekaz z
miejsca zdarzenia – transmisja; reportaż przekazuje
wiadomości, o których wie; interpretacja i reżyseria
bliższa jest już reportażowi filmowego
PODZIAŁ WG. MIEJSCA I SPOSOBU PUBLIKACJI
•
Fotoreportaż – informacja wizualna, pokazuje
rzeczywistość taka, jaka ona jest, ma wywoływać reakcję
u odbiorcy, drugorzędne jest słowo – element
informacyjny, składa się z minimum 3 zdjęć – pierwsza
pokazuje bohatera, druga – czas zdarzenia, trzecia –
miejsce akcji, następne – odautorskie dopowiedzenie
prezentowanej historii, pokazuje on człowieka i jego
świat, główny temat fotoreportażu – zdarzenie, w
których bohaterami są ludzie
•
Pictorial – fotografie o zabarwieniu erotycznym,
prezentujące kobietę, autor pictorialu stara się
przeniknąć do psychiki modelki, może, ale nie musi być
opatrzony tekstem
PODZIAŁ REPORTAŻU WEDŁUG K. WOLNEGO-
ZMORZYŃSKIEGO
•
Ze względu na formę:
Fabularny
Problemowy (publicystyczny)
•
Ze względu na miejsce i sposób publikacji:
Pisany
Dźwiękowy
Telewizyjny
Fotoreportaż
REPORTAŻ FABULARNY
•
REPORTER JEST BEZSTRONNY, to pośrednik, prezentujący
fakty
•
Przedstawione fakty są tylko informacją, na podstawie której
odbiorca sam wyciąga wnioski
•
Ważny jest język i jego obrazowość
•
Zjawiska są prezentowane w związku przyczynowo-skutkowym
•
W miarę rozwoju reportażu, wyłania się fabuła, którą odbiorca
może sobie wyobrazić, sam wyciąga wnioski, ocenia bohaterów
•
Fakty podane chronologicznie lub na zasadzie
przeciwstawiania zdarzeń, albo rekonstruując je
PUBLICYSTYKA
Rodzaj publicystyczny:
•
Omawia ważne społecznie wydarzenia, ale dodatkowo
interpretacja rzeczywistości, wyjaśnianie, odnoszenie się do
szerszych kontekstów, ocena, osąd na podstawie faktów
•
Puentowanie faktów, stawianie pytań
•
Podmiot – autor widoczny
•
Dopuszczalne środki artystyczne
•
Istota rodzaju – pogłębianie, problematyzowanie wiedzy o
rzeczywistości
•
Punktem wyjścia dla publicystyki jest informacja
PUBLICYSTYKA
•
Zajmuje się problemami, a nie pojedynczymi zdarzeniami
•
Opis rzeczywistości przez pryzmaty poglądów autora
•
Paradoks obiektywizmu
•
Ułatwia orientacje w natłoku informacji
•
Wpływa na odbiór rzeczywistości i jej interpretację
•
Pomaga zrozumieć
•
Sprawuje kontrolę władzy
PUBLICYSTYKA
Cechy publicystyki wg Szulczewskiego:
•
Aktualność
•
Powszechność
•
Tendencyjność (stronniczość)
CZYLI…
… dokonujemy oświetlenie zagadnień
społecznych w sposób aktualny, publiczny i
tendencyjny
REPORTAŻ PROBLEMOWY/PUBLICYSTYCZNY
•
Główne elementy – sprawozdawczość i odautorski komentarz
•
AUTOR MA ZAJĄĆ JEDNOZNACZNE STANOWISKO I OPOWIEDZIEĆ
SIĘ PO WYBRANEJ STRONIE PRZEDSTAWIANEGO SPORU
•
Punktem wyjścia są skargi, wymagające interwencji albo nieprawidłowości
czy własne obserwacje reportera
•
Dziennikarz – obserwator, prokurator, adwokat, sędzia
•
Reporter – ustala fakty za pomocą wywiadów środowiskowych, podróży,
argumentów przedstawiających stanowiska poszczególnych stron,
wyważenie racji, opowiedzenie się po stronie poszkodowanego
•
Reporter sam wywołuje problem, doszukuje się go w postępowaniu
bohaterów, prowadzi wiwisekcję – dla właściwych wniosków
REPORTAŻ
PROBLEMOWY/PUBLICYSTYCZNY
•
Forma – quasi rozprawa z zarysowaniem
problemu, przedstawianie tez, argumentacja,
wnioskowanie, uzasadnianie stanowiska
•
Składa się z 2 części: I – sprawozdawcze
przedstawienie zdarzenia przez reportera, II –
analiza zdarzenia, prezentowanie dokumentów,
polemika, krytyczne przedstawianie różnych
punktów widzenia
LITERATURA
•
M. Wojtak „Analiza gatunków prasowych”
•
K. Wolny-Zmorzyński, A. Kaliszewski, W. Furman „Gatunki
dziennikarskie. Teoria, praktyka, język”
•
M. Chyliński, S. Russ-Mohl „Dziennikarstwo”
•
„Biblia dziennikarstwa”, pod red. A. Skworza, A. Niziołka
•
Brendan Hennessy, „Dziennikarstwo publicystyczne”
•
Z. Bauer, „Dziennikarstwo i świat mediów”
•
K. Mroziewicz, „Dziennikarz w globalnej wiosce”