Alternatywne Metody Porozumiewania – AAC (Alternative and

Augmentative Communication)

Komunikacja alternatywna jest metodą porozumiewania używaną zamiast
mowy. Osoby, które przekazują jakiś komunikat nie mówiąc, nie używając słów
ale demonstrują coś gestami (np. pokazują jakąś czynność), mimiką, wyrazem
twarzy lub posługują się np. listą zakupów podawaną w sklepie, czy też pisemną
notatką - posługują się komunikacją wspomagającą. Komunikacja wspomagająca
określa więc wszelkie sposoby, jakimi ludzie przekazują informacje, kiedy nie
mogą mówić, lub gdy mówią niewyraźnie na tyle, by otoczenie rozumiało ich
komunikaty, obejmuje najróżniejsze sposoby porozumiewania się i zawiera w sobie
również pojęcie komunikacji alternatywnej.

Dla kogo przeznaczone są wspomagające metody porozumiewania?

Użytkowników wspomagających sposobów porozumiewania się możemy
spotkać m.in. wśród osób z porażeniem mózgowym, specyficznymi zaburzeniami
mowy, upośledzeniem umysłowym, autyzmem,

chorobami genetycznymi.

W stosunku

do małych dzieci z zaburzeniami rozwoju, u których mowa nie rozwija się o czasie
używa się komunikacji wspomagającej, aby utorować rozwój języka i mowy, jeśli
tylko warunki neurobiologiczne u dziecka na to pozwolą. Im mniej zdolności
mówienia posiada dana osoba, tym większe będzie jej zapotrzebowanie na
komunikację wspomagającą.

Na czym polega pomoc osobom nie mówiącym?

Każda osoba nie mówiąca ma inne potrzeby i predyspozycje, dlatego dla
każdego tworzy się indywidualny system komunikacji. Składa się nań wiele
elementów, które uzupełniają się wzajemnie i sprawiają, że rzeczywiście dana
osoba może lepiej się porozumiewać. Polega to na doborze odpowiedniego systemu
znaków (gesty, piktogramy, symbole, pismo), następnie buduje się osobiste
pomoce do komunikacji po czym ma miejsce nauka wybierania i wskazywania,
instruowanie partnerów rozmowy, wyposażenie osoby nie mówiącej w
odpowiednie urządzenia elektroniczne czy komputer, które użyczą jej głosu (tzw.
technologia wspomagająca), a także (w przypadku osób niepełnosprawnych
ruchowo) zaaranżowanie odpowiedniego siedziska, w którym użytkownik AAC
będzie zdolny korzystać z dostarczonych pomocy.

Aktualne sposoby porozumiewania się, które stosujemy w naszej pracy z
dziećmi to:

 ustalone znaki na potwierdzenie i zaprzeczenie (tak i nie), wyrażające m.in.:

komfort, dyskomfort oraz stan zagrożenia, czy oznaczające potrzeby
fizjologiczne (głód, ból, zimno, potrzebę wyjścia do toalety);

 symbole rzeczy (obrazki, piktogramy, symbole, litery, wyrazy

).

Najpierw

trzeba dokonać wyboru, jaki zestaw symboli jest optymalny dla danego
użytkownika. Przede wszystkim trzeba rozeznać, czy osoba, której chcemy
pomóc rozumie symbol, wie, że przedmioty, miejsca, czy osoby można
"zastąpić" ich wyobrażeniem na zdjęciu, czy obrazku;

 gesty, język migowy;
 urządzenia do komunikacji z mową nagrywaną;
 komputer wyposażony w specjalistyczny sprzęt, który zastępuje mysz lub

klawiaturę, jakich nie może obsłużyć osoba z poważniejszą ruchową
niepełnosprawnością.

Informacje pochodzą ze stron:

-

http://www.ognisko.idn.org.pl/sic/sic_artykul.asp?art_id=113

-

http://www.plock.edu.pl/prv/logopeda/komunikacja/wprowadzenie/wprowadzenie.html

- materiały z III Krajowej Konferencji Wspomagające sposoby porozumiewania się „Gestem,
obrazem, słowem”, A. Pilch, E. Przebinda (red.), Kraków 2005.
- „Twoje znaki, moje słowa i zabawa już gotowa!”, A. Smyczek, B. Bolon, A. Bombińska –
Domżał, J. Guzik, Kraków 2006.

Opracowała:
Justyna Dygoń