1
1
1
PASYWNA POLITYKA
RYNKU PRACY
2
Pasywna polityka rynku pracy
Zasiłki dla bezrobotnych (pierwsze w 1911 r.,
Wielka Brytania)
Świadczenia (z pomocy społecznej) dla osób
długotrwale bezrobotnych, które utraciły prawo
do zasiłku
Wcześniejsze emerytury dla osób w starszym
wieku, które utraciły pracę (Polska – świadczenia
i zasiłki przedemerytalne)
3
Cechy systemów w różnych krajach
Kto i po spełnieniu jakich warunków jest uprawniony
Przez jaki okres
Jaka jest wysokość zasiłku
4
Zasiłki dla bezrobotnych w Polsce
Uprawnieni
Podstawa prawna: Ustawa z 20 kwietnia 2004 r.
o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
Uprawnieni:
Wiek (18-60/65)
Staż (w okresie 18 mies. poprzedzających
rejestrację co najmniej 365 dni pracy za
przynajmniej minimalne wynagrodzenie)
Rejestracja (po 7 dniach)
Inne warunki
5
Zasiłki dla bezrobotnych w Polsce
Długość pobierania
6 miesięcy, gdy:
stopa bezrobocia w powiecie nie przekracza 150% przec.
stopy bezrobocia w kraju,
12 miesięcy, gdy:
stopa bezrobocia w powiecie przekracza 150% przec. stopy
bezrobocia w kraju,
wiek 50 lat i 20-letni okres uprawniający do zasiłku,
na utrzymaniu dziecko do 15 r.ż. i bezrobotny małżonek bez
prawa do zasiłku.
6
Zasiłki dla bezrobotnych w Polsce
Wysokość podstawowa
Od 1 I do 1 VI 2010 r.:
717 zł w pierwszych trzech miesiącach
563 zł w kolejnych miesiącach posiadania prawa do zasiłku
Obecnie:
742,10 zł w pierwszych trzech miesiącach
582,70 zł w kolejnych miesiącach posiadania prawa do
zasiłku
Zasiłki dla bezrobotnych w Polsce
Wysokość
80% podstawowej kwoty – do 5 lat stażu pracy
100% podstawowej kwoty - między 5 a 20 lat stażu
120% podstawowej kwoty – co najmniej 20 lat stażu
8
Porównanie „szczodrości” systemów
Stopa zastąpienia zarobków zasiłkiem – względna
wysokość zasiłku dla bezrobotnych
Odsetek osób bez pracy objętych PLMP – komu
zasiłek przysługuje i przez jaki czas
Stopa zastąpienia
W zależności od wysokości poprzednich zarobków
W pierwszym miesiącu pobierania zasiłku albo po
wielu miesiącach
Różne mierniki do porównań między krajami (np.
OECD albo Boeri&van Ours)
10
Wydatki na PLMP
Wg Eurostatu na programy pasywne rynku pracy
w 2008 r. wydano:
Na zasiłki i świadczenia dla bezrobotnych:
od 0,1% PKB na Słowacji do 1,8% PKB w Hiszpanii,
w Polsce 0,14% PKB.
Na wcześniejsze emerytury z powodów związanych
z rynkiem pracy
Najwięcej 0,7% PKB w Belgii, w Polsce ok. 0,2% PKB.
Wpływ zasiłków na rynek pracy
Rynek konkurencyjny:
aktywność zawodowa, min. płaca wymagalna,
podatki finansujące politykę rynku pracy.
Rynki niekonkurencyjne:
aktywność zawodowa biernych,
podatki (j.w),
długość pozostawania na bezrobociu,
poziom płac motywacyjnych.
11
12
Prywatne ubezpieczenia od utraty pracy
Pokusa nadużycia – pracownicy mniej unikają utraty
pracy i słabiej poszukują nowej, jeśli stracą
poprzednią.
Negatywna selekcja – większe uczestnictwo osób
z nieobserwowalnymi cechami zwiększającymi
prawdopodobieństwo bezrobocia.
Publiczny system jako lepsza alternatywa od
prywatnych ubezpieczeń od utraty pracy
Wyniki analiz empirycznych
Cechy systemu zasiłków a:
Stopa bezrobocia
Czas pozostawania na bezrobociu
Bardziej szkodliwe są zasiłki wypłacane długotrwale
niż zasiłki nawet wyższe, ale wypłacane krócej
Optymalny system
Zapewnia częściową ochronę przed ryzykiem utraty
pracy
Zmniejszająca się z czasem stopa zastąpienia
Łączenie ALMP i PLMP
15
15
INSTYTUCJE RYNKU PRACY
Wybrane instytucje rynku pracy
Publiczne służby zatrudnienia
Opodatkowanie pracy, klin podatkowy
Transfery
Wynagrodzenie minimalne
Związki zawodowe
Ochrona prawna zatrudnienia
Klin podatkowy
Różnica między płacą netto otrzymywaną przez
pracownika a kosztem pracy obejmującym podatki
bezpośrednie i składki płacone przez pracodawców
(niektórzy badacze włączają również wpływ VAT)
Klin podatkowy dla niskich i wysokich wynagrodzeń;
przeciętna i krańcowa stopa opodatkowania
Wpływ poziomu, struktury i zmian klina podatkowego na
rynek pracy
Związek z elastycznością podaży i popytu na pracę
Zadanie
LC to całkowity koszt pracy ponoszony przez pracodawcę, WN nominalne
wynagrodzeniem brutto, a WN wynagrodzeniem netto pracownika.
Wyróżnimy kilka rodzajów podatków:
ter - stopa podatków (np. składek na ubezpieczenia społeczne)
obciążających pracodawcę,
tee - stopa składek społecznych obciążających pracownika,
ti - efektywna stopa podatku dochodowego.
Klin podatkowy Θ, definiowany jako suma wszystkich obciążeń podatkowych
nakładanych na pracę, czyli zadany jest przez relację
LC = (1+Θ) WN.
Zapisz równania wiążące ze sobą całkowity koszt pracy, wynagrodzenia brutto
i netto.
Policz klin podatkowy.
Przedstaw na wykresie wpływ klina podatkowego na zatrudnienie
i wynagrodzenia