protetyk_sluchu_322[17].Z3.02

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Marta Wasilew

Sprawowanie opieki nad pacjentem w okresie użytkowania
aparatów

słuchowych

urządzeń

wspomagających

słyszenie 322[17].Z3.02

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Użytkowanie aparatów słuchowych i urządzeń wspomagających słyszenie

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Problemy osób użytkujących aparaty słuchowe

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2.  Pytania sprawdzające
4.2.3.   Ćwiczenia
4.2.4.   Sprawdzian postępów

4.3. Typowe uszkodzenia aparatów słuchowych i ich lokalizacja

4.3.1.   Materiał nauczania
4.3.2   Pytania sprawdzające
4.3.3.   Ćwiczenia
4.3.4.   Sprawdzian postępów

4.4. Przeciwdziałanie uszkodzeniom aparatów słuchowych

4.4.1.   Materiał nauczania
4.4.2   Pytania sprawdzające
4.4.3.   Ćwiczenia
4.4.4.   Sprawdzian postępów

4.5. Instytucje działające na rzecz osób z wadą słuchu

4.3.1.   Materiał nauczania
4.3.2   Pytania sprawdzające
4.3.3.   Ćwiczenia
4.3.4.   Sprawdzian postępów

18
18
20
21
21
27
27
29
30
30
33
34
36
37
37
41
41
44

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy na temat opieki audioprotetycznej

i pomocy udzielanej pacjentom korzystających z aparatów słuchowych i urządzeń
wspomagających słyszenie.

W poradniku znajdziesz:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane, abyś
bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia założonych celów
kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

−

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

−

ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie
materiału całej jednostki modułowej,

−

literaturę.

Schemat układu jednostek modułowych

322[17].Z3

Opieka audioprotetyczna

nad pacjentem i jego

rodzin

322[17].Z3.01

Aktywizowanie pacjenta

i jego opiekunów

do korzystania z opieki

protetycznej

322[17].Z3.02

Sprawowanie opieki

nad pacjentem w okresie

żytkowania aparatów

łuchowych i urządzeń

wspomagaj

ących

łyszenie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

radzić sobie w trudnych sytuacjach,

−

rozwijać własne zainteresowania,

−

samodzielnie podejmować decyzje,

−

posługiwać się komputerem,

−

współpracować w grupie,

−

nawiązywać kontakty z innymi ludźmi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

rozpoznać problemy pacjenta, wynikające z użytkowania aparatów słuchowych i urządzeń
wspomagających słyszenie,

−

zaplanować i wykonać kontrolne badania słuchu u osób protezowanych,

−

zaprogramować aparaty słuchowe zgodnie z wymaganiami i potrzebami pacjenta,

−

wskazać najbardziej typowe uszkodzenia aparatów słuchowych,

−

rozpoznać rodzaj uszkodzenia aparatu słuchowego,

−

wyjaśnić przyczyny występowania najczęstszych uszkodzeń w aparatach słuchowych,

−

nawiązywać współpracę z zespołem terapeutycznym i właściwymi instytucjami
działającymi na rzecz pacjentów z ubytkiem słuchu,

−

określić możliwości pomocy finansowej ze strony powołanych do tego instytucji na
potrzeby protezowania narządu słuchu,

−

sprawdzić poprawność działania aparatu słuchowego,

−

wykonać drobne naprawy aparatów słuchowych,

−

wymienić zużyte części aparatów słuchowych,

−

poinstruować

pacjenta

użytkowaniu

konserwacji

wymienionego

sprzętu

audioprotetycznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Użytkowanie

aparatów

słuchowych

urządzeń

wspomagających słyszenie

4.1.1. Materiał nauczania

W dzisiejszych czasach, wada słuchu jest schorzeniem częstym i powszechnym. Oprócz

wrodzonych  wad  słuchu,  wyróżniamy  też  wady  nabyte  w  okresie  życia  osobniczego.  Duży
odsetek  osób  mających  problemy  ze  słuchem,  to  ludzie,  u  których  możliwości  percepcji
słuchowej  obniżyły  się  wraz  z  wiekiem.  Dla  wielu  z  nich,  pogarszający  się  słuch,  jest  na  tyle
kłopotliwy,  że  decydują  się  na  skorzystanie  z  pomocy  audioprotetycznej  i  zakup  aparatów
słuchowych oraz urządzeń wspomagających słyszenie. Niestety, wśród osób z wadą słuchu, są
też  osoby,  które  mimo  ewidentnych  problemów  wynikających  z  istniejącej  wady,  nie  chcą
korzystać z pomocy specjalistów i dostępnych na rynku aparatów słuchowych. Powody takich
decyzji  mogą  być  różne  np.:  zbyt  wysoki  koszt  aparatu  słuchowego,  brak  dostępu  do
specjalistów, niewiedza, nieznajomość możliwości technologicznych dostępnych urządzeń,   a
także walory estetyczne.

Czynniki określające potrzebę zastosowania aparatu słuchowego

Jedynym czynnikiem prowadzącym do skorzystania z aparatu słuchowego jest ubytek

słuchu. Pogorszenie się percepcji i możliwości słuchowych, mobilizuje ludzi do skontrolowania
stanu swojego słuchu. Jeśli badanie lub badania wykażą pogorszenie się słuchu i nie ma
żadnych przeciwwskazań, zaleca się protezowanie. Decyzja ta, dla wielu osób jest decyzją
trudną, jednak takie rozwiązanie jest najczęściej jedynym wyjściem i realną pomocą w sytuacji
pogarszających się możliwości percepcyjnych narządu słuchu.

Przy ubytkach słuchu od 0 do 25dB (w lepszym uchu) rezygnuje się na ogół

z protezowania  aparatem  słuchowym.  Gdy  ubytek  ten  jest  od  26  do  40dB,  zaleca  się
protezowanie  w  określonych  sytuacjach  akustycznych.  Przy  ubytkach  rzędu  41-55dB
protezowanie  jest  już  konieczne  i  to  w  każdej  sytuacji.  Przy  ubytkach  większych  niż  80dB
konieczne  jest  stałe  protezowanie  nawet  wtedy,  gdy  pomoc  w  usłyszeniu  sygnału  jest  tylko
nieznaczna. [1, s. 216]

Istnieje też, szereg innych czynników, niezależnych od stanu słuchu człowieka, które

wymagają wzmocnienia sygnału akustycznego. Czynnikiem tym, może być szczególne
środowisko akustyczne, w którym przebywa człowiek.

By jednak zebrać wszystkie informacje na ten temat i sprawdzić, jakie powody kierują

człowiekiem, że chce skorzystać z aparatu słuchowego, należy przeprowadzić bardzo
dokładny i rzetelny wywiad. W wywiadzie tym pytamy przede wszystkim o:

−

warunki jego życia,

−

powody podjęcia starań o uzyskanie pomocy, której celem jest poprawa jakości
słyszenia.

Czynniki predysponujące osoby z uszkodzonym słuchem do użytkowania aparatu
słuchowego

W pierwszej kolejności należy ocenić możliwości pacjenta w zakresie obsługi aparatu

słuchowego lub innej pomocy słuchowej. Ocena ta, musi być przeprowadzona w sposób
wnikliwy przez doświadczonego protetyka, a wynikać będzie z przeprowadzonego wywiadu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

oraz z wniosków wyciągniętych na podstawie obserwacji pacjenta. Nie bez znaczenia, będą tu
więc zdolności  manualne  i  stopień  inteligencji osoby, która wymaga protezowania. Kolejnymi
czynnikami,  które  wstępnie  określić  mogą  prognozowane  korzyści  płynące  z  użytkowania
aparatu słuchowego,  mogą  być:  procent zrozumiałości, zdolność rozróżnienia (dyskryminacji)
mowy  i  zakres  dynamiki  słuchu.  Im  mniejsza  zdolność  dyskryminacji  mowy,  tym  mniejsze
szanse,  że  aparat  słuchowy  przyniesie  odczuwalną  korzyść.  Analogicznie,  jeśli  zrozumiałość
mowy wyznaczona bez użycia aparatu jest duża, oznacza poprawę zrozumienia mowy poprzez
zastosowania protezy słuchu.

Oczekiwania pacjentów wobec zastosowania aparatów słuchowych

Punktem wyjścia do określenia szczegółowych wymagań i życzeń pacjenta względem

zastosowania  aparatu  słuchowego,  jest przeprowadzony  z nim wywiad. Należy spokojnie i ze
zrozumieniem wysłuchać potrzeb, uwag i oczekiwań wobec protezowania, z jakimi zwrócił się
pacjent. Jeśli nawet są one nie do zrealizowania, nikt z obsługi audioprotetycznej nie ma prawa
kategorycznego  ich  negowania.  Należy  zaś,  zapoznać  pacjenta  z  ogólnymi  zasadami  doboru
aparatu  słuchowego.  Nie  należy  pominąć,  tak  ważnej  sprawy,  jaką  jest  ukazanie  pacjentowi
związków  pomiędzy  wielkością  ubytku  słuchu,  typem  aparatu  i  wielkością  dostępnego
wzmocnienia.  Pacjent  też,  powinien  być  poinformowany  o  sposobie  noszenia  aparatu
słuchowego,  wykonaniu  i  użytkowaniu  wymaganej  wkładki  usznej  oraz  rodzaju  czynności  z
zakresu  obsługi  i  regulacji  aparatu.  Spełnienie  wszystkich  tych  czynników  powinno
doprowadzić  do  optymalnego  rozwiązania  zaistniałego  problemu.  A  gwarancją  spełnienia
oczekiwań  pacjenta,  może  być  akceptacja  przez  niego  rozwiązania,  zaproponowanego  przez
protetyka  słuchu.  Ostatecznie,  podczas  wyboru  odpowiedniego  rodzaju  wzmocnienia
możliwości  percepcyjnych  słuchu,  brane  są  pod  uwagę  następujące  czynniki:  oczekiwania  i
życzenia pacjenta, jego nastawienie psychiczne oraz wiek.

Ogólne zasady doboru aparatów słuchowych

Głównym powodem, dla którego wielu dorosłych ludzi słabosłyszących, decyduje się na

dobór i zakup aparatów słuchowych, jest złe rozumienie mowy. Decydując się na protezę, jaką
jest aparat, mają nadzieję, że ułatwi on komunikację słowną. Aby spełnić oczekiwania pacjenta,
protetyk słuchu, podczas wyboru odpowiedniego aparatu musi odpowiedzieć sobie na kilka
podstawowych pytań:

−

Czy zastosować jeden, czy dwa aparaty?

−

Jeśli jeden, to które ucho aparatować?

−

Jakie lub jaki aparat wybrać?

−

Jaką metodę doboru zastosować? [3, s. 125]

Zastosowanie dwóch aparatów prowadzi do poprawy rozumienia mowy, komfortu

słuchania oraz zapewnia kierunkowość słyszenia. Obuuszne protezowanie zapobiega również
zjawisku deprywacji słuchu, czyli stopniowo narastającego w czasie pogorszenia rozumienia
mowy odbieranej przez ucho bez aparatu.

Mimo wymiernych korzyści i zalet płynących z obuusznego protezowania, wiele osób

dotkniętych problemem niedosłuchu, decyduje się tylko na zakup jednego aparatu słuchowego.
Dzieję  się  tak  zazwyczaj  z  powodu  zbyt  wysokich  cen  aparatów  i  z  racji  tego,  że  noszenie
dwóch  aparatów,  w  przekonaniu  pacjentów,  zostanie  odebrane  przez  społeczeństwo  jako
większy  stopień  upośledzenia.  Zasady  wyboru  ucha  do  protezowania  można  ująć                     w
następujący sposób:
1.  Jeśli pacjent  był już użytkownikiem aparatu słuchowego przez dłuższy czas, nowy aparat

słuchowy powinno się dopasować w tym samym uchu.

2. Wybór ucha do aparatowania w przypadku pacjenta, który nigdy nie nosił aparatu, zależy

od stopnia i typu ubytku słuchu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pierwszym krokiem w procesie dopasowania aparatu słuchowego będzie więc rozmowa

z pacjentem, podczas której protetyk musi dowiedzieć się, czego pacjent oczekuje od aparatu
słuchowego.  Ważną  informacją  będzie też,  w jakich  sytuacjach  życia  codziennego  jest mu  on
potrzebny.  Kolejną  ważną  sprawą,  będzie  uzyskanie  informacji,  na  temat  środowiska
akustycznego,  w  którym  pacjent  odczuwa  mniejszy  komfort  słyszenia  i  tym  samym,  w  jakim
środowisku  tej  pomocy  potrzebuje.  Nie  można  pominąć  pytania,  o  to,  czy  pacjent  był  już
wcześniej użytkownikiem aparatu słuchowego, a jeśli tak, to czy był z niego zadowolony.

Obecnie, wszystkie znane procedury dopasowania aparatu słuchowego mają na celu

wybór najlepszego aparatu słuchowego spośród istniejących, by w jak największym stopniu
skompensował on ubytek słuchu osobie, która odczuwa dyskomfort możliwości percepcyjnych
narządu słuchu. Przy wyborze tym, nie jest istotny typ aparatu, czy też nazwa producenta, a
jedynie specyficzne parametry elektroakustyczne, którymi charakteryzuje się aparat słuchowy.

Oprócz tego wszystkie procedury wyboru i dopasowania aparatu słuchowego mają

kolejne wspólne cechy:

1. Wielkość wzmocnienia, które musi dostarczyć aparat słuchowy zależna jest od stopnia

ubytku  słuchu;  celem  zmniejszenia  maskującego  efektu  sygnałów  z  zakresu  małych
częstotliwości  w  metodach  opartych  na  audiometrii  tonalnej  obniża  się  poziom  ich
odtwarzania.  W  przypadku  przewodzeniowych ubytków słuchu na  1 dB niedosłuchu z reguły
potrzebny jest 1 dB wzmocnienia (np. 30 dB ubytku = 30 dB wzmocnienia), zaś w przypadku
niedosłuchów  odbiorczych  na  1  dB  ubytku  słuchu  z  reguły  wystarcza  ½  lub  1/3  wmocnienia
(np. 30 dB ubytku = 15 lub 10 dB wzmocnienia) aparatu słuchowego.

2. Przebieg charakterystyki częstotliwościowej wzmocnienia aparatu słuchowego jest

w prostej relacji do przebiegu audiogramu.

3. Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego na wyjściu aparatu (Maximum Power

Output-  MPO)  przez  aparat  słuchowy  musi  znacznie  przekraczać  wartości  poziomu  progu
słyszalności;  wartość  jego  musi  jednocześnie  być  niższa  od  poziomu  przypisanego  progowi
dyskomfortu- Uncomfortable Level (UCL).[ 1, s. 220]

Patrząc od strony technicznej, dopasowanie aparatu polega na:
1)  ustaleniu  odpowiedniego  stopnia  wzmocnienia sygnału,  by  dawało  ono  komfort słyszenia

i odzwierciedlało ubytek słuchu,

2) ustawieniu maksymalnego poziomu sygnału wyjściowego, w taki sposób, by nie

przekroczyć progu UCL (Uncomfortable Level)

3) ustawieniu parametrów pracy aparatu w taki sposób, aby nie prowadziło to, do

zniekształceń mowy.

Praktyczny dobór aparatu słuchowego

Przy doborze aparatu słuchowego u konkretnego pacjenta należy w kolejności:

1. Zapytać o subiektywny odbiór głośności naszego głosu wraz z oceną symetrii jego

percepcji w przypadku aparatownia obuusznego

2.  Sprawdzić jakość naszego głosu (brzmienie naturalność)
3.  Sprawdzić jakość własnego głosu pacjenta (brzmienie, naturalność)
4.  Ocenić tolerancję odbioru dźwięków o dużym natężeniu
5.  Sprawdzić rozumienie mowy w cichym i hałaśliwym otoczeniu akustycznym
6.  Zaprezentować  brzmienie  różnych  sygnałów  akustycznych  spotykanych  w  codziennym

otoczeniu pacjenta (np. śpiew ptaków, odgłosy burzy itp.)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Programowanie aparatów słuchowych

W dzisiejszych czasach, przy obecnym rozwoju technologii aparatów słuchowych i

urządzeń  wspomagających  słyszenie,  jednym  z  podstawowych  zadań  programowania  jest
ustawienie  aparatu  słuchowego.  Ważną  zaletą  programowania,  są  teraz  programy
komputerowe,  które  same  ustawiają  odpowiednie  parametry  aparatu  lub  podpowiadają
protetykowi,  jakie  ustawienia  zastosować,  by  uzyskać  pożądane  wzmocnienie  i  zapewnić
pacjentowi komfort słyszenia.

Ustawienie aparatu słuchowego, dotyczy dziś głównie aparatów programowalnych

i cyfrowych. Aparaty te, nie posiadając żadnych regulatorów, programowane są za pomocą
komputera, który jest podstawowym urządzeniem pomocnym podczas zmiany ustawień
aparatu.

Oprogramowanie komputerowe nie tylko pokaże wyliczone wzmocnienie, ale również

wstępnie  ustawi  aparat  słuchowy,  tak  aby  wzmocnienia  wyliczone  i  rzeczywiste  były  jak
najbardziej zbliżone. Istnieje cały szereg pomocy przy ustawianiu aparatu słuchowego. Część z
nich  pomoże  w  automatycznym  ustawieniu  parametrów  trudnych  do dopasowania,  takich  jak
np.  czas  zadziałania  kompresji.  Dla  osoby  protezującej  program  komputerowy  jest
podstawowym narzędziem pracy, które doradzi, co jest najlepszym rozwiązaniem problemu,  a
zarazem wykona potrzebną zmianę. [2, s. 216]

Kontrolne badanie słuchu

Proces doboru odpowiedniego aparatu słuchowego jest początkiem procesu opieki

audioprotetycznej.  Pacjent  po  zakupie  aparatu,  powinien  regularnie  zgłaszać  się  na  przegląd
aparatu słuchowego oraz na kontrolne badanie słuchu. Badanie to, trzeba wykonywać zarówno
w sytuacji, kiedy pacjent uskarża się na gorsze słyszenie, na pogarszający się odbiór dźwięków
w  aparacie  słuchowym,  ale  także  profilaktycznie,  w  celu  kontroli  słuchu.  Ważną  sprawą  jest
uświadomienie  użytkownikowi,  jakie  znaczenie  dla  powodzenia  procesu  aparatowania,  mają
kontrolne badania słuchu.

Pacjentowi, zgłaszającemu się do punktu protetycznego w celu wykonania kontrolnego

badania  słuchu,  zwykle  proponuje  się  wykonanie  badania  metodą  audiometrii  tonalnej.
Pozwala  ono  więc,  na  ocenę  zakresu  ubytku  słuchu.  Wynik  kontrolnych  badań  słuchu,
porównuje  się  zawsze  z  audiogramem  pacjenta,  na  podstawie  którego,  dokonano  wyboru
i dopasowania aparatu słuchowego.

Urządzenia wspomagające słyszenie

Współczesne systemy wspomagające słyszenie osób użytkujących aparaty słuchowe,

opierają się zwykle na wykorzystaniu jednej z dwóch technik. Pierwsza z nich opiera się na
zasadzie łączności radiowej w połączeniu z modulacją częstotliwości FM. Druga z technik
wykorzystuje

wytworzenie

pola

elektromagnetycznego

odbieranego

przez

cewkę

zamontowaną  w  aparacie  słuchowym.  Systemy  FM  są  urządzeniami  przenośnymi,  a  za
powstawanie  pola  magnetycznego  odpowiedzialne  są  zaś  stacjonarne  instalacje,  zwane  też
pętlami induktofonicznymi. Pętle te, mają dziś powszechne zastosowanie i zostały stworzone z
myślą  o  środowisku  szkolnym  i  uczelnianym.  Obok  klasycznych  pętli  induktofonicznych,
dostępne są tzw. pętle ortogonalne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie czynniki określają potrzebę zastosowania aparatu słuchowego?
2. Jaką rolę w procesie użytkowania aparatu słuchowego, odgrywają kontrolne badania

słuchu?

3. Jakie zadanie w procesie programowania aparatu odgrywają specjalne oprogramowania

komputerowe?

4. Czy potrafisz wymienić kolejne czynności wykonywane podczas doboru aparatu

słuchowego?

5.  Czy wiesz, jakie są techniczne czynności dopasowania aparatów słuchowych?
6.  Czy potrafisz określić cele procedur dopasowania aparatów słuchowych?
7.  Jakie są zasady wyboru odpowiedniego ucha do protezowania?
8.  Jakie  znasz  czynniki  predysponujące  osobę  z  wadą  słuchu  do  użytkowania  aparatu

słuchowego?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Jakich argumentów użyjesz w rozmowie z pacjentem, który właśnie zakupił aparat

słuchowy i nie widzi potrzeby wykonywania w przyszłości kontrolnych badań słuchu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  znać ważkość kontrolnych badań słuchu,
3)  znać procedurę przeprowadzania kontrolnego badania słuchu,
4)  znać zasady rozmowy z pacjentem z wadą słuchu w różnym wieku.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Zaproponuj wykonanie badania słuchu pacjentom, którzy zgłosili się do Ciebie uskarżając

się  na  pogorszenie  słuchu.  Osoby  te,  nigdy  wcześniej  nie  miały  wykonywanego  tego  rodzaju
badań  i  nie  są  użytkownikami  aparatów  słuchowych.  Jako  dodatkową  informację  potraktuj
fakt, że obie osoby niechętnie podejmują współpracę i otwarcie mówią, że boją się badania.
Twoim  zadaniem  jest  uspokojenie  pacjentów  i  wzbudzenie  ich  zaufania.  Dla  ich  komfortu
psychicznego,  przed  przystąpieniem  do  realizacji  zadań  protetyka,  opisz  dokładnie  na  czym
polega to badanie.
Nie zapomnij udzielić im dokładnej instrukcji przed wykonaniem badania.

a)  Pan  Henryk,  lat  47,  od  kilku  miesięcy  odczuwa  dyskomfort  słyszenia  podczas  rozmów

z więcej niż jedną osobą. Twierdzi jednak, że nie potrzebuje aparatu słuchowego.
Do pracowni protetycznej przyszedł za namową córki i w jej obecności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

b) Franek, lat 19, od 3 tygodni gorzej słyszy na lewe ucho. Na badanie słuchu zgłosił się po

wizycie u laryngologa w osiedlowej przychodni zdrowia. Nie widzi konieczności
wykonania badania słuchu, ale obiecał mamie, że takiemu badaniu się dziś podda.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  przypomnieć sobie materiał nauczania z jednostki modułowej zatytułowanej:
Wykonywanie badania słuchu u osoby dorosłej,
3)  umieć opisać kolejne etapy badania słuchu u osoby dorosłej,
4)  znać zasady rozmowy z pacjentem w różnym wieku,
5)  znać ważkość kontrolnych badań słuchu,
6)  znać procedurę przeprowadzania kontrolnego badania słuchu,
7)  zaproponować badanie dla pacjenta.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Twoim pacjentem jest 56–letni mężczyzna, który od 3 lat jest użytkownikiem zausznego

aparatu  słuchowego.  Miesiąc  temu  zmienił  dotychczasowy  analogowy  aparat  słuchowy  na
aparat cyfrowy. Zgłasza się do Ciebie z prośbą zmiany ustawień w tym aparacie, gdyż wydaje
mu się, że dźwięki wzmocnione są zbyt słabo. Opisz, w jaki sposób możesz pomóc tej osobie.
Nie zapomnij dokładnie opisać kolejnych czynności, które będziesz wykonywał.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś
1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  przypomnieć sobie materiał nauczania z jednostek modułowych zatytułowanych:
Wykonywanie badania słuchu u osoby dorosłej oraz Dobieranie i programowanie
aparatów słuchowych oraz urządzeń wspomagających słyszenie,
3)  znać rodzaje aparatów słuchowych i ich możliwości oraz sposób działania,
4)  znać procedurę dopasowania aparatów słuchowych,
5)  umieć wymienić kolejne etapy programowania cyfrowych aparatów słuchowych,
6)  poinformować

pacjenta

możliwościach

aparatu

słuchowego,

którego

jest

użytkownikiem.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Twoim zadaniem jest przeprowadzić wywiad z pacjentem, który chce zostać

użytkownikiem aparatu słuchowego. Zapytaj o jego oczekiwania względem aparatu. Zebrane

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

informacje mają ułatwić Ci jak najlepszy wybór aparatu słuchowego, który spełni oczekiwania
Twojego pacjenta, ale przede wszystkim zapewni mu komfortowe słyszenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  przypomnieć sobie materiał nauczania z jednostki modułowej zatytułowanej:
Dobieranie i programowanie aparatów słuchowych oraz urządzeń wspomagających
słyszenie,
3)  znać zasady komunikowania się z pacjentem w różnym wieku,
4)  znać wachlarz ofert firm produkujących aparaty słuchowe,
5)  umieć dopasować odpowiedni aparat do ubytku słuchu pacjenta,
6)  znać parametry aparatów słuchowych, odpowiednich dla pacjenta.

  Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

foldery reklamowe producentów aparatów słuchowych,

−

broszury zawierające podstawowe informacje o parametrach wybranych aparatów
słuchowych,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Przygotuj

prelekcję

dla

nauczycieli i wychowawców z Ośrodka Szkolno-

Wychowawczego dla Dzieci z wadą słuchu. Tematem prelekcji mają być rodzaje urządzeń
wspomagających słyszenie i ich zastosowanie w placówce dla dzieci z wadą słuchu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  znać rodzaje urządzeń wspomagających słyszenie i ich zastosowanie,
3)  orientować się w cenniku w/w urządzeń,
4)  wiedzieć, w jaki sposób w/w urządzenia mogą pomóc osobom z wadą słuchu,
5)  przypomnieć sobie materiał nauczania z jednostki modułowej zatytułowanej:

Dobieranie i programowanie aparatów słuchowych oraz urządzeń wspomagających
słyszenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

foldery reklamowe firm produkujących urządzenia wspomagające słyszenie,

−

broszury opisujące sposób działania i zastosowanie urządzeń wspomagających słyszenie,

−

arkusz do ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wymienić czynniki określające potrzebę zastosowania aparatu

słuchowego?



2) określić, jaką rolę w procesie użytkowania aparatów słuchowych

odgrywa kontrolne badanie słuchu?



3) określić zadanie oprogramowania komputerowego w procesie

programowania aparatów słuchowych?



4) wymienić kolejne czynności doboru aparatu słuchowego?



5) wymienić techniczne czynności dopasowania aparatów słuchowych?



6) określić cele procedur dopasowania aparatów słuchowych?



7) określić zasady wyboru odpowiedniego ucha do protezowania?



8) wymienić czynniki predysponujące osobę z wadą słuchu do

użytkowania aparatu słuchowego?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Problemy osób użytkujących aparaty słuchowe

4.2.1. Materiał nauczania

Dla osób z wadą słuchu, aparaty słuchowe są bardzo często jedynym sposobem i formą

pomocy, którą mogą sobie zapewnić. Decydując się na aparat słuchowy, mają nadzieję, że
pomoże im usłyszeć te dźwięki, których niesłyszeli już od dawna, lub nie słyszeli ich w ogóle.

Decyzję o założeniu aparatu lub aparatów można rozpatrywać dwojako. Pierwszy wariant

dotyczy osób, które urodziły się z uszkodzonym słuchem. W takim przypadku zaaparatowanie,
to jedyne i najbardziej korzystne wyjście, dające nadzieję na prawidłowy rozwój dziecka i tym
samym jego aktywny udział w środowisku społecznym. Decyzję o zaaparatowaniu
dziecka, w takiej chwili podejmują rodzice.

Wariant drugi dotyczy osób, które utraciły lub tracą słuch w życiu dorosłym. Tym osobom

najtrudniej  jest  uświadomić  sobie  zachodzące  zmiany  i  wynikające  z  nich  ograniczenia
słyszenia.  Trudno  jest  też,  podjąć  decyzję  o  wizycie  u  specjalisty  i  ewentualnym
zaakceptowaniu  aparatu  słuchowego.  Dlatego  też,  bardzo  istotną  sprawą  jest  zapewnienie
takim osobom specjalistycznej i  fachowej opieki audioprotetycznej.

Świat wokół nich cichnie, wiele otaczających dźwięków stopniowo umyka. Zaczynają w

słyszenie  wkładać  coraz  więcej  wysiłku,  początkowo  nie  zdając  sobie  nawet  z  tego  sprawy.
Mimo  starań  i  wysiłku  coraz  częściej  zdarzają  się  im  kłopotliwe  sytuacje  i  nieporozumienia.
Kiedy słyszenie staje się dla nich problemem, mogą zamknąć się w sobie, unikać kontaktów z
innymi  ludźmi,  dystansować  się  od  codziennych  spraw.  Mimo  tego  wycofania,  otoczenie
bardzo szybko  zorientuje  się, że komunikacja stanowi dla tych osób duże utrudnienie. Zdarza
się  tak,  że  osoby  te,  lekceważą  uwagi  rodziny i przyjaciół, nie  rozumiejąc  że  ci, chcą pomóc.
Utrata  słuchu  jest  problemem  w  takim  samym  stopniu  dla  osoby,  którą  dotyka,  jak  i  dla  jej
otoczenia. Nie można zapominać, że dobry słuch zapewnia lepszą jakość życia.

Nie ma też żadnego powodu, dla którego warto odwlekać wykonanie badania słuchu. Im

dłużej się ja odkłada, tym ponowna nauka słyszenia może okazać się trudniejsza. W rezultacie
użytkowanie zakupionego aparatu stać się może przykrą niedogodnością, a nie koniecznością.
Im szybciej zaczyna się użytkować aparat słuchowy, tym łatwiej jest się do niego
przyzwyczaić.

Aparaty słuchowe zwracają życiu dźwięk i dobrą jakość, przez co staje się ono o wiele
łatwiejsze, a obcowanie z ludźmi ponownie staje się dużą przyjemnością, ponieważ dobry słuch
odgrywa w nim ogromną rolę.

Podstawowym problemem osób użytkujących aparaty słuchowe, może być brak akceptacji

aparatów. Osoby te mogą mieć trudności z przyzwyczajeniem się do noszenia tego urządzenia
np.  ze  względów  estetycznych.  Obawiają  się  reakcji  rodziny,  znajomych,  obcych  ludzi  na
widok  aparatu  słuchowego.  Dlatego  też,  za  wszelką  ceną  starają  się  go  ukryć,  np.  pod
włosami, czapką, kapeluszem, opaską. Wielu ludzi z wadą słuchu nie chce nosić  aparatów, by
ich problem był niewidoczny. Ale to właśnie bez aparatów, ich wada słuchu uwidacznia się, bo
np.: często proszą o powtórzenie. Aparat słuchowy kojarzy się z kalectwem     i
nieszczęściem,  więc  jeżeli  jest  on  widoczny,  ludzie  postrzegają  użytkownika,  jako  osobę
ciężko

poszkodowaną

przez

los,

niepełnosprawną.

Wada

słuchu

jest

formą

niepełnosprawności,  ale  użytkowanie  aparatu  słuchowego  świadczy  o  tym,  że  osoba  ta,  chce
sobie  pomóc.  Zakładając aparat słuchowy, zdecydowanie poprawia jakość swojego słyszenia,
niwelując  skutki  niepełnosprawności  jaką  została  dotknięta.  Ważne  jest  wiec,  poszerzanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

świadomości społeczeństwa na temat skutków wady słuchu, a także możliwości, które
osobom niesłyszącym daje dziś technika.

Kolejnym często spotykanym problemem, z jakim borykają się osoby użytkujące aparaty

słuchowe, jest początkowy etap użytkowania aparatu. Przyzwyczajenie do wzmacnianych
dźwięków trwa czasem bardzo długo. Specjaliści radzą więc pacjentom, by dali sobie trochę
czasu na akceptację aparatu.

Jeśli początkujący użytkownik od dawna miał kłopoty ze słuchem, po założeniu aparatu
słuchowego usłyszy dźwięki, których być może nie słyszał od lat. Dlatego też, stopniowo musi
się do nich przyzwyczaić, ćwiczyć ich rozpoznawanie i lokalizację.

Nauka ponownego słyszenia w aparacie jest procesem długotrwałym, ale osoby funkcjonujące
dzięki aparatom słuchowym, mogą zaświadczyć, ze wysiłek ten, zostanie wynagrodzony.

Biorąc pod uwagę istniejące kłopoty z przystosowaniem się do słyszenia w aparatach, bardzo
ważną sprawą, są kontrolne wizyty w punkcie protetycznym. Podczas tych wizyt, użytkownik
ma prawo powiedzieć o swoich subiektywnych odczuciach dotyczących użytkowania aparatu,
a protetyk słuchu może dostroić aparat, by spełnić oczekiwania pacjenta.

Zalecenia dla osób zaczynających użytkować aparaty słuchowe:

−

z aparatem należy oswajać się stopniowo, najlepiej wypróbowując go początkowo
w warunkach domowych,

−

nie należy zwiększać poziomu głośności bardziej niż jest to konieczne,

−

gdy odczuwalne jest zmęczenie, należy wyłączyć aparat i zrobić sobie przerwę.

Każdy człowiek wie, że słyszenie w hałasie jest sytuacją mało komfortową. Należy też

pamiętać,  że  aparaty  oprócz  wzmocnienia  dźwięków  mowy,  wzmacniają  też  inne  dźwięki.
Dlatego też, słyszenie w hałasie dla użytkowników aparatów słuchowych jest również niezbyt
zadowalające  i  niekomfortowe.  Ocenia  się,  że  właśnie  słyszenie  w  hałasie  jest  jedną
z  najtrudniejszych  sytuacji  dla  osoby  niedosłyszącej.  Istnieją  jednak  dwa  proste  sposoby
radzenia  sobie  z tą sytuacją. Po pierwsze można wyeliminować źródło hałasu (np. zamknięcie
okna,  ściszenie  telewizora),  drugim  sposobem jest  po  prostu  unikanie  konwersacji  w  różnych
niesprzyjających miejscach i pomieszczeniach.

Aparaty słuchowe to urządzenia bardzo skomplikowane, jednak są skonstruowane tak, by

ich  obsługa  była  jak  najprostsza  i  najłatwiejsza  dla  wszystkich  potencjalnych  użytkowników.
Zdarzyć się jednak może, że pacjenci nie będą chcieli nosić aparatu słuchowego, obawiając się
problemów  z  jego  obsługą.  Prawdą  jest,  że obsługa nawet  najprostszego  aparatu słuchowego
wymaga  pewnych  zdolności  i  umiejętności  manualnych.  Ale  jeśli  użytkownik  stosuje  się  do
wszystkich  zaleceń  protetyka,  i  przestrzega  pewnych  zasad  korzystania  i użytkowania  z  tego
rodzaju urządzeń, nie powinien mieć większych trudności z ich obsługą.

Z reguły pierwszą rzeczą, którą zauważa nowy użytkownik aparatu słuchowego, jest

zmiana brzmienia i głośności jego własnego głosu. W odczuciu większości pacjentów jest to
zjawisko nieprzyjemne, ale poprzez regularne korzystanie z aparatu, pacjent w krótkim czasie
akceptuje nowe brzmienie swojego własnego głosu. Gdyby jednak brzmienie głosu było przez
dłuższy czas odczuwane jako nieprzyjemne, należy jak najszybciej skontaktować się z
audioprotetykiem, który spróbuje zmienić ustawienia aparatu, by poprawić komfort słyszenia.

Aparat słuchowy lub wkładka zajmują część zewnętrznego przewodu słuchowego,

wynikiem czego, pacjent może odczuwać niekomfortowe zatkanie ucha lub uszu. Efekt
zatkanego ucha nosi nazwę okluzji. By uniknąć okluzji lub zminimalizować jej skutki, w wielu
aparatach i indywidualnych wkładkach usznych wykonuje się tzw. otwór wentylacyjny.
Zmniejszeniu efektu okluzji może służyć też odpowiednie ustawienie aparatu słuchowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kolejnym problemem, z jakim codziennie mają do czynienia użytkownicy aparatów

słuchowych,  jest  sprzężenie  zwrotne.  Występuje  ono,  gdy  wzmocniony  dźwięk  ponownie
dostaje  się  do  aparatu  słuchowego,  gdzie  jest  jeszcze  raz  wzmocniony  i  powstaje
wysokotonowy  pisk.  Sprzężenie  zwrotne  jest  częstym  zjawiskiem  w  przypadku  noszenia
aparatów  słuchowych.  Aparat  słuchowy  może  piszczeć  w  sytuacjach,  gdy  jest  włączony
podczas  umieszczania  w  uchu,  zakładania  nakrycia  głowy  oraz  ściskania  się  z  drugą  osobą.
Tego  rodzaju  sprzężenie  zwrotne  uznaje  się  za  normalne.  Kiedy  jednak  pojawia  się  ono
podczas normalnego ruchu głową lub np. żucia, pacjent powinien jak najszybciej zgłosić się do
specjalisty w celu wyeliminowania  tego problemu.

Trening słuchowy

Nawet przy najlepszym i najbardziej starannym dopasowaniu aparatu słuchowego nie ma

zazwyczaj  możliwości  pełnej  korekty  ubytku  słuchu.  Po  zastosowaniu  protezy  słuchowej
w postaci aparatu,  pacjent  inaczej  odbiera  dźwięki  niż  przed  protezowaniem. Ten dźwięk jest
dla pacjenta obcy, nieznany, często za bardzo szeleszczący. Często dochodzi do sytuacji, kiedy
ten  dźwięk  drażni  pacjenta,  wprowadza  w  stan  depresji,  a  w  związku  z  tym  powstaje  duże
niebezpieczeństwo odrzucenia przez pacjenta aparatu słuchowego.

Ze względu na powyższe problemy procedura doboru i dopasowania aparatu powinna

objąć  też  trening  słuchowy.  Po  zakończeniu  procesu  doboru  aparatu  pacjent  musi  przez
określony czas uczyć się słuchać dźwięków, żyć w świecie, do którego dostęp dotychczas miał
ograniczony.

Najważniejsze zasady treningu słuchowego:
1.  Użytkowanie aparatu słuchowego wymaga ćwiczeń.
2.  Ćwiczenia słuchu należy rozpocząć w warunkach domowych.
3.  Aby trening przyniósł oczekiwane efekty, pacjent musi wykazać się cierpliwością.
4.  Ćwiczenia należy wykonywać codziennie z odpowiednią intensywnością.
5.  Każdego dnia trzeba starać się wydłużać czas użytkowania aparatu słuchowego.
6.  Jeśli  osoba  użytkująca  aparat  odczuwa  przemęczenie,  powinna  przerwać  trening  i  zrobić

sobie krótką przerwę.

7.  Trening słuchowy należy wykonywać świadomie.
8.  Ćwiczenia powinno się wykonywać w określonej kolejności.

Ćwiczenia składające się na trening słuchowy obejmują:

−

rozpoznawanie dźwięków,

−

przyswajanie dźwięków na nowo,

−

akceptowanie normalnej głośności dźwięków,

−

tolerowanie głośnych dźwięków,

−

filtrowanie dźwięków i przyswajanie ich w hałaśliwym otoczeniu,

−

lokalizację i świadomą selekcję dźwięków.

Podczas rozpoczynania treningu słuchowego pacjent powinien mieć świadomość, że

początki  mogą być trudne, ale nie powinien się zrażać i poddawać. Powinien wiedzieć też, że
aparat  słuchowy  wzmacnia  wszystkie  dźwięki i dlatego nauka  słuchania  w aparacie może być
procesem  długotrwałym.  W  początkowej  fazie  treningu  zaleca  się  pacjentowi, by wykonywał
następujące ćwiczenia:

−

wsłuchiwał się w swój głos, np. podczas głośnego czytania,

−

wsłuchiwał się w dźwięki kroków oraz otaczające go dźwięki w domu,

−

świadomie wywoływał dźwięki i wsłuchiwał się w nie (np.: szelest papieru, odkręcenie
kranu itp.),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

słuchał jak najwięcej dźwięków oceniając, czy są one przyjemne, neutralne, obce itp. lub
czy są to dźwięki np.: wysokie, niskie, krótkie długie, metaliczne itp.

Następnie  zaleca  się  pacjentowi,  żeby  podczas  czytania  gazety  lub  pisania  listu,  spróbował
wsłuchiwać się w otaczające go dźwięki.
Gdy  ten  etap  treningu  słuchowego  wypadł  pomyślnie,  należy  zachęcić  pacjenta  do  ćwiczeń
słuchu w specyficznych sytuacjach akustycznych, tj. rozmowa telefoniczna, rozmowa     z
członkiem rodziny w zaciszu domowym, oglądanie telewizji lub słuchanie radia.

Kiedy pacjent może stwierdzić, że pomyślnie zakończył etap wstępny treningu

słuchowego, zachęcamy go do dalszych ćwiczeń, które mogą polegać na:

−

zamierzonym wywoływaniu głośnych dźwięków i wsłuchiwaniu się w nie,

−

użytkowaniu aparatu, w głośniejszym niż dom, otoczeniu.

Podczas wykonywania ćwiczeń składających się na trening słuchowy, nie powinno się zbyt
wcześnie wykonywać ćwiczeń trudnych, gdyż grozi to niepotrzebnym rozczarowaniem i może
prowadzić do odrzucenia aparatu przez pacjenta.

Jeżeli głośne dźwięki są przez pacjenta identyfikowane jako nieprzyjemne, należy

rozpocząć ostatni i zarazem najtrudniejszy etap treningu słuchowego. Ćwiczenia te, polegają
na rozróżnianiu mowy i jej przyswajaniu w otoczeniu pełnym dźwięków (np. z odgłosem
telewizora w tle, lub w sytuacji komunikacyjnej z kilkoma osobami).

Trening słuchowy nie jest procesem łatwym, ale przynosi wymierne efekty. Jego

powodzenie  zależy  zarówno  od  zaangażowania  użytkownika  aparatu  słuchowego,  jak  i  od
fachowej  opieki  audioprotetycznej,  czyli  od  umiejętności  wykwalifikowanych  protetyków
słuchu.  Ogromna  rola  i  odpowiedzialność  protetyka  słuchu,  rozpoczynają  się  w  momencie
pierwszej  wizyty  kontrolnej.  Umiejętnie  wykonane badanie słuchu,  jest podstawą  postawienia
diagnozy  słuchu.  Jeśli  pacjent  posiada  ubytek  słuchu  kwalifikujący  go  do  aparatowania,
zadaniem  protetyka  słuchu  jest  udzielenie  wszystkich  możliwych  wskazówek  i  informacji
dotyczących procedur dalszego postępowania. Dokonuje wyboru odpowiedniego aparatu
słuchowego,  który  najlepiej  pasuej  do  rodzaju  i stopnia ubytku słuchu pacjenta. Podczas tego
wyboru,  protetyk  powinien  uwzględnić  jednocześnie  indywidualne  życzenia  i  oczekiwania
pacjenta.  W  dalszym  postępowaniu  z  pacjentem,  rola  protetyka  nabiera  jeszcze  większej
odpowiedzialności.  Musi  on  właściwie  i  umiejętnie  zaprogramować  aparat  słuchowy,  by
pacjent  jak  najszybciej  odczuł  komfort  słyszenia.  W  dużej  mierze,  od  protetyka  zależy  też,
powodzenie  treningu  słuchowego,  jaki    musi  przejść  pacjent,  by  słyszenie  w  aparacie
słuchowym było dla niego przyjemnością, a nie przykrym obowiązkiem.
Ważnym  elementem  procesu  użytkowania  aparatu słuchowego, są regularne wizyty kontrolne
w  punkcie  protetycznym  i  kontrolne  badania  słuchu.  Zadaniem  protetyka  słuchu  jest
uświadomienie  pacjentowi  ważkości  przestrzegania  tych  procedur.  Z  powyższych  informacji
wynika  fakt,  że  kwalifikacje  i  umiejętności  protetyka  słuchu,  mają  znaczący  wpływ  na
powodzenie procesu użytkowania aparatów słuchowych przez pacjentów z wadą słuchu.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Z jakimi problemami borykają się użytkownicy aparatów słuchowych?
2. Dlaczego początkującym użytkownikom aparatów słuchowych potrzebna jest szczególnie

pomoc wykwalifikowanego personelu i najbliższej rodziny?

3.  Od czego może zależeć proces akceptacji aparatu słuchowego i chęć jego użytkowania?
4.  Co to jest okluzja i w jakich sytuacjach występuje?
5.  Co to jest trening słuchowy?
6.  Od czego i od kogo zależy powodzenie treningu słuchowego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Jakie ćwiczenia składają się na trening słuchowy?
8. Jakie są najważniejsze zasady treningu słuchowego?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Spróbuj przekonać pacjenta, który jest zniechęcony niepowodzeniami, jakie przyniósł

pierwszy etap treningu słuchowego, by zaczął trening od początku. Zaoferuj mu swoją pomoc,
przedstaw propozycje ćwiczeń na kolejnych etapach treningu słuchowego. Zdobądź jego
zaufanie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  znać problemy osób użytkujących aparaty słuchowe,
3)  znać zasady treningu słuchowego,
4)  znać prawidłowy przebieg treningu słuchowego,
5)  wykazać się umiejętnością komunikacji z osobą z wadą słuchu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

czasopisma przeznaczone dla osób z wadą słuchu,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wyobraź sobie, że do pracowni protetycznej w której pracujesz, przyjęto nowego

pracownika.  Twoim  zadaniem  jest  opowiedzieć  mu  o  pracy  protetyka  słuchu.  Zapisz
w punktach  zadania  protetyka  słuchu.  Nie  zapomnij  opisać,  jak  ważną  rolę  w  procesie
dopasowania  aparatów  odgrywa  jego  zaangażowanie  i  umiejętności  interpersonalne  oraz
wysokie kwalifikacje zawodowe.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  wiedzieć, jak jest specyfika pracy protetyka słuchu,
3)  znać zasady działania aparatów słuchowych,
4)  wiedzieć, jakie są rodzaje aparatów słuchowych,
5)  znać zasady komunikacji z osobą z wadą słuchu,
6)  znać zasady protezowania.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Sporządź listę, na której umieścisz najważniejsze i najczęściej występujące problemy osób

użytkujących aparaty słuchowe.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  znać problemy osób użytkujących aparaty słuchowe,
3)  znać zasady protezowania.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Sporządź tabelę dzieląc ją na dwie kolumny. W jednej opisz czynniki, które mają

pozytywny wpływ na powodzenie treningu słuchowego, w drugiej zaś, wypisz czynniki, które
niekorzystnie wpływają na przebieg treningu słuchowego lub nawet decydują o jego
niepowodzeniu.

Czynniki pozytywnie wpływające na

powodzenie treningu słuchowego

Czynniki negatywnie wpływające na

powodzenie treningu słuchowego

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  znać zasadność i specyfikę treningu słuchowego,
3)  znać czynniki pozytywnie wpływające na przebieg treningu słuchowego,
4)  znać czynniki negatywnie wpływające na proces treningu słuchowego,
5)  znać zadania protetyka słuchu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

ulotki reklamowe firm produkujących aparaty słuchowe,

−

kolorowe czasopisma przeznaczone dla osób z wadą słuchu,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Przygotuj prelekcję dla osób, których bliscy mają ewidentne problemy ze słuchem, jednak

nie chcą się do tego przyznać. Celem Twojej prelekcji jest, uświadomienie tym osobom, że ich
najbliższym potrzebna jest pomoc specjalistów. Ważne jest też, by wiedzieli, że z takim
problemem nie można zwlekać. Zwróć uwagę na konieczność badań kontrolnych słuchu i

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

profilaktykę utraty słuchu. Wskaż konkretnie, do kogo mogą się zgłosić, w celu uzyskania
pomocy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  znać problemy osób użytkujących aparaty słuchowe,
3)  znać zasady działania aparatów słuchowych,
4)  znać objawy utraty słuchu,
5)  znać zasadność i specyfikę treningu słuchowego,
6)  znać zasady protezowania,
7)  znać zadania protetyka słuchu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

ulotki reklamowe firm produkujących aparaty słuchowe,

−

kolorowe czasopisma przeznaczone dla osób z wadą słuchu,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) opisać problemy osób użytkujących aparaty słuchowe?



2 udowodnić dlaczego początkującym użytkownikom aparatów
słuchowych niezbędna jest pomoc doświadczonego personelu
i najbliższej rodziny?



3) powiedzieć, od czego może zależeć powodzenie procesu akceptacji
aparatu słuchowego?



4) zdefiniować pojęcie okluzji?



5) zdefiniować pojęcie treningu słuchowego?



6) opisać, od czego i od kogo zależy powodzenie treningu słuchowego?



7) wymienić i opisać specyfikę ćwiczeń treningu słuchowego?



8) wymienić najważniejsze zasady treningu słuchowego?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Typowe uszkodzenia aparatów słuchowych i ich lokalizacja

4.3.1 Materiał nauczania

Aparaty słuchowe to urządzenia elektroniczne, które wymagają szczególnego sposobu

użytkowania.  Im  aparat  jest  mniejszy,  tym  silniej  kurz,  wilgotność,  ciepło  mogą    wpływać
niekorzystnie  na  jego  funkcjonowanie.  Zakłócenia  i  obniżenie  sprawności  działania  aparatów
słuchowych  wynikać  mogą  zarówno  z  wady  produkcyjnej  aparatu,  ale  też  z  nieumiejętnej
konserwacji  i  czyszczenia  aparatu  słuchowego  oraz  wkładki  usznej.  Wiele  uszkodzeń  wynika
również  z  braku  stosowania  jakichkolwiek  czynności  pielęgnujących  oraz  bagatelizowania
terminów przeglądów technicznych.

W momencie, gdy pacjent zauważy jakiekolwiek niekorzystne zmiany w funkcjonowaniu

aparatu,  pomimo  regularnej  i  właściwej  pielęgnacji i w  przypadku jej  braku,  powinien  bardzo
szybko  zgłosić  się  do  protetyka  słuchu.  Zadaniem  protetyka  słuchu  jest  dokonać  przeglądu
urządzenia,  najlepiej  jeśli  ma  to  miejsce  w  obecności  pacjenta,  by  miał  on  pełną  świadomość
stanu  technicznego  swojego  aparatu.  Dokonując  właściwego  przeglądu  aparatu  słuchowego,
protetyk słuchu powinien zdiagnozować usterkę i jeśli jest to możliwe, natychmiast ją usunąć.
Jeśli  uszkodzenie  aparatu  i  jego  ewentualna  naprawa, wykracza  poza  działanie  i  kompetencje
protetyka  słuchu  w  punkcie  protetycznym,  aparat  słuchowy  powinien  zostać  odesłany  do
punktu  serwisowego.  Ważną  sprawą  jest,  poinformowanie  pacjenta  o  wszystkich  wykrytych
uszkodzeniach aparatu i uzyskanie zgody na jakąkolwiek działalność naprawczą.

Tabela 1. Możliwe uszkodzenia aparatów słuchowych i ich przyczyny.

Usterki

Przyczyna

Aparat gwiżdże

- uszkodzony dźwiękowód,
- źle umocowana wkładka w małżowinie,
- źle dopasowana wkładka,
- ustawione zbyt duże wzmocnienie,
- woskowina w przewodzie słuchowym,
- aparat uszkodzony (sprzężenie własne
aparatu).

Aparat jest „głuchy”

- aparat jest wyłączony,
- przełącznik w pozycji „T”,
- wyładowana bateria,
- bateria zatłuszczona,
- bateria źle włożona,
- wkładka zatkana woskowiną,
- niedomknięta szufladka baterii,
- zatkany przewód wkładki,
- zatkany otwór mikrofonu,
- zawilgotnienie aparatu,
- niewłaściwa pozycja pokrętła głośności,
- uszkodzenie aparatu,
- kropla wody lub potu w dźwiękowodzie,
- uszkodzony kabel zasilający
(przy aparatach kieszonkowych).

Słaby sygnał z aparatu

- zużyte baterie,
- pogorszenie słuchu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Osoba użytkująca aparat słuchowy musi zdawać sobie sprawę z tego, jak ważne są

regularne  przeglądy  techniczne  aparatu.  Są  one  konieczne  nawet,  jeśli  w  odczuciu  pacjenta,
aparat  działa  bez  zarzutu  i  nigdy  nie  zawiódł.  Regularne  przeglądy  bowiem,  są  warunkiem
dobrego  słyszenia  i  zachowania  warunków  gwarancji  podanych  przez  firmę  produkującą
aparaty    słuchowe.  Osobą,  która  powinna  uświadomić  użytkownika  aparatu,  o  konieczności
wykonywania przeglądów technicznych, jest protetyk słuchu.

W chwili, gdy do punktu protetycznego zgłasza się pacjent, w celu dokonania przeglądu

technicznego aparatu, protetyk słuchu powinien wykonać podstawowe czynności kontrolne,
które pozwolą wykryć usterkę i wyeliminować uszkodzenie, a tym samym zwiększyć komfort
słyszenia i samopoczucie pacjenta.

Podstawowe czynności kontrolne

Wszystkie aparaty

Tabela 2. Podstawowe czynności kontrolne [ 2, s. 221-222]

Elementy aparatu

Kontrola wizualna

Kontrola słuchowa

Bateria, styki,
kieszeń
(należy używać
baterii
przeznaczonych
do aparatów
słuchowych)

- sprawdzić testerem stan baterii,
- sprawdzić położenie baterii,
(plus do plusa)
- sprawdzić stan styków baterii
(skorodowane, brudne,
zagięte,
sprężystość)
- sprawdzić kieszeń baterii (czy
  otwiera i zamyka się łagodnie)

Słuchawka
i mikrofon

- skontrolować drożność
  otworów: mikrofonu
  i słuchawki (czy nie są zatkane,
  częściowo zatkane, czy nie ma
  znaków uszkodzeń
  mechanicznych, czy wężyki nie
są wciśnięte do środka)

Obudowa

- skontrolować stan techniczny
obudowy (czy są zadrapania,
pęknięcia, deformacje)

- wykorzystując gwizd sprzężenia,
  obracać, delikatnie uciskać
  obudowę i zaobserwować, czy
  nie występują przerwy w pracy
  aparatu

Regulator
głośności

- sprawdzić regulator i ocenić
  czy obraca się łatwo i czy jest
  zabrudzony

- wykorzystując gwizd sprzężenia
delikatnie obracać
regulator głośności,
skontrolować czy nie występują
przerwy w pracy regulatora

Przełącznik

- skontrolować, czy przełącznik
łatwo się przełącza i czy nie
jest zabrudzony

- sprawdzić, czy przełącznik
  w trakcie poruszania bez
  problemu włącza dany program

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Aparaty zauszne (BTE)

Tabela 3. Czynności kontrolne w zakresie aparatów zausznych [2, s. 221]

Elementy aparatu

Kontrola wizualna

Kontrola słuchowa

Wkładka
indywidualna

- ocenić wizualnie czystość
i  drożność dźwiękowodu
i otworu wentylacyjnego, czy
wkładka jest właściwie
dopasowana, czy nie jest
szorstka, popękana, uszkodzona

- sprawdzić, czy sygnał jest
właściwy

Kolanko

- ocenić wizualnie czystość
i  drożność, czy nie jest
popękany i zniszczony, czy
zamocowanie do aparatu nie jest
zbyt luźne, czy filtr jest czysty   i
suchy

- skontrolować, czy po zatkaniu
końca kolanka nie ma sprzężenia
i dźwięk nie jest osłabiony

Wężyk łączący
aparat i wkładkę

-sprawdzić, czy nie jest, kruchy,
sztywny, ocenić czystość

- skontrolować czy po zatkaniu
końca wkładki nie ma sprzężenia
i sygnał nie jest osłabiony

Aparaty kieszonkowe

Tabela 4. Czynności kontrolne w zakresie aparatów kieszonkowych [poradnik, s. 222-223]

Elementy aparatu

Kontrola wizualna

Kontrola słuchowa

Przewód
słuchawki

- skontrolować stan przewodu
i ocenić, czy nie jest
postrzępiony,
przerwany, luźna wtyczka

- sprawdzić, czy aparat
nie przerywa lub zniekształca

Słuchawka

- ocenić stan techniczny
zewnętrzny, czy jest mocno
umocowana do wkładki

- sprawdzić, czy aparat
nie przerywa lub zniekształca

Aparaty wewnątrzuszne

Tabela 5. Czynności kontrolne w zakresie aparatów wewnątrzusznych [ 2, s. 223]

Elementy aparatu

Kontrola wizualna

Kontrola słuchowa

Filtr ochronny

- sprawdzić czystość i drożność
filtru i dźwiękowodu
prowadzącego do słuchawki
(oglądnąć przez otoskop albo
przez lupę)

- ocenić głośność aparatu
i zniekształcenia

Jeśli protetyk wykona wszystkie czynności kontrolne i zlokalizuje ewentualne źródło
nieprawidłowości, powinien podjąć się naprawy aparatu, lub usunięcia przyczyny uszkodzenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 6. Doraźne sposoby naprawy w pracowniach [2, s. 223-225)

Objawy

Możliwe przyczyny

Możliwe sposoby naprawy

ła

1. Małe napięcie baterii

2. Styki nie kontaktują

3. Przerywa przełącznik

4. Regulator głośności ściszony

5. Otwór mikrofonowy
zanieczyszczony lub zatkany

6. Uszkodzony mikrofon

7. Niesprawny wzmacniacz

8. Nadmiar woskowiny
w przewodzie słuchowym

1. Wymienić baterię

2. a) Wyczyścić styki

b) Sprawdzić sprężystość
styków

c) Wysłać do serwisu

3. a) Wyczyścić przełącznik

b) Wysłać do serwisu

4. a) Wyregulować

b) Wysłać do serwisu

5. a) Ostrożnie wyczyścić otwory

b) Wysłać do serwisu

6. Wysłać do serwisu

7. Wysłać do serwisu

8. Skierować pacjenta do lekarza
laryngologa

ła

ł n

śc

1. Małe napięcie baterii

2. Styki nie kontaktują

3. Otwór słuchawki
zanieczyszczony lub zatkany

4. Kolanko, wężyk wkładki
skręcony lub pofałdowany

5. Uszkodzona słuchawka

6. Niesprawny wzmacniacz

7. Nadmiar woskowiny
w przewodzie słuchowym

1. Wymienić baterię

2. a) Wyczyścić styki

b) Sprawdzić sprężystość
styków

c) Wysłać do serwisu

3. a) Ostrożnie wyczyścić otwory

b) Wysłać do serwisu

4. Wyczyścić lub wymienić
kolanko, wymienić lub
wyprostować wężyk wkładki

5. Wysłać do serwisu

6. Wysłać do serwisu

7. Skierować pacjenta do lekarza
laryngologa

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

„

łu

chy

”

1. Bateria słaba lub wyładowana

2. Odwrotnie założona bateria

3. Przełącznik nie jest w pozycji
M

4. Przełącznik jest w pozycji T

5. Styki baterii nie kontaktują

6. Zatkany: dźwiękowód, otwór
słuchawki, wkładka, kolanko,
filtr.

7. Uszkodzony przełącznik

8. Uszkodzony regulator
głośności

9. Uszkodzona słuchawka

10. Uszkodzony wzmacniacz

11. Nadmiar woskowiny w
przewodzie słuchowym

1. Wymienić baterię

2. Założyć poprawnie baterię

3. Ustawić w pozycji M

4. Ustawić w pozycji M

5. a) Wyczyścić styki

b) Sprawdzić sprężystość
styków

c) Wysłać do serwisu

6. Oczyścić lub wymienić kolanko,
filtr, otwór słuchawki, wymienić
lub wyprostować wężyk wkładki,
wkładkę wysłać do serwisu

7. Wysłać do serwisu

8. Wysłać do serwisu

9. Wysłać do serwisu

10. Wysłać do serwisu

11. Skierować pacjenta do lekarza
laryngologa

ęż

1. Luźne mocowanie wkładki

2. Uszkodzone przewody lub
wzmacniacz

3. Nadmiar woskowiny
w przewodzie słuchowym

4. Kolanko jest luźny lub
popękany

5. Połączenie słuchawki
w aparacie kieszonkowym
z wkładką jest luźne

6. Zatkany filtr ochronny
w aparacie wewnątrzusznym

1. Wymienić wkładkę

2. Wysłać do serwisu

3. Skierować pacjeneta do lekarza
laryngologa

4. Wymienić kolanko i/ lub wężyk
wkładki

5. Wymienić wkładkę

6. Wymienić filtr w aparacie

rzer

1. Słaba bateria

2. Zły kontakt styków baterii

3. Przerywa przełącznik

4. Przerywa regulator głośności

1. Wymienić baterię

2. a) Wyczyścić styki

b) Sprawdzić sprężystość
styków

c) Wysłać do serwisu

3. a) Wyczyścić przełącznik

b) Wysłać do serwisu

4. a) Wyczyścić regulator
głośności

b) Wysłać do serwisu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rzer

5. Uszkodzone przewody lub
wzmacniacz

6. Uszkodzony mikrofon lub
słuchawka

7. Zawilgocony aparat

8. Uszkodzony przewód łączący
słuchawkę z aparatem
kieszonkowym

5.Wysłać do serwisu

6. Wysłać do serwisu

7. a) Osuszyć aparat

Używać

systematycznie

środków pielęgnacyjnych

8. Wymienić przewód

ła

ść

źwi

ęku

łce

źwi

ęk

1. Słaba bateria

2. Zanieczyszczony lub
uszkodzony przełącznik

3. Przełącznik w pozycji T

4. Zawilgocenie aparatu

5. Nieodpowiedni otwór
wentylacyjny we wkładce lub
w aparacie

6. Mikrofon lub słuchawka
zabrudzone albo uszkodzone

7. Zatkany lub zawilgocony filtr
w rożku

8. Sztywny wężyk wkładki

9. Za długi trzpień we wkładce

10. Nadmiar woskowiny w
przewodzie słuchowym

11. Nieodpowiednia średnica
dźwiękowodu

12. Złe ustawienia parametrów
aparatu

1. Wymienić baterię

2. a) Wyczyścić przełącznik

b) Wysłać do serwisu

3. Przełączyć na pozycję M

4. a) Osuszyć aparat

b) Używać systematycznie
środków pielęgnacyjnych

5. a) Jeżeli brak jest otworu to
wywiercić odpowiednią wentylację

6. a) Wyczyścić ostrożnie wejście
słuchawki

b) Wysłać do serwisu

7. Wymienić kolanko z filtrem

8. Wymienić wężyk we wkładce

9. Skrócić trzpień, zachowując kąt
wyjścia dźwiękowodu

10. Odesłać pacjenta do lekarza
laryngologa

11. Dobrać odpowiednią średnicę
dźwiękowodu

12. Dopasować lub wyregulować
ponownie ustawienia aparatu

Zamieszczone w tabelach informacje mogą być pomocne we wstępnym diagnozowaniu

uszkodzeń i wszelkich usterek. Powinny być też gwarancją skutecznej naprawy, którą
wykonać można na miejscu, czyli w punkcie protetycznym.
Podstawową zasadą jest jednak to, że jeśli zakres naprawy przekracza możliwości zespołu
w pracowni, aparat trzeba bezwzględnie odesłać do punktu serwisowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Z czego mogą wynikać zakłócenia i obniżenie sprawności działania aparatu słuchowego?
2. Jakie czynności powinien wykonać protetyk z aparatem przyniesionym do przeglądu

technicznego?

3.  Co powinien zrobić protetyk, kiedy nie może usunąć usterki aparatu w gabinecie?
4.  Jakie mogą być przyczyny gwizdów w aparacie słuchowym?
5.  Jakie czynności kontrolne w obrębie regulatora głośności może wykonać protetyk?
6.  Jakie  czynności  kontrolne  można  wykonać,  by  sprawdzić  sprawność  działania  aparatu

słuchowego?

7. Jakie mogą być przyczyny słabego wzmocnienia w aparacie słuchowym?
8. Jakie naprawy może wykonać protetyk, jeśli po dokonaniu wstępnych czynności

kontrolnych, stwierdzi słaby sygnał na wyjściu SSPL/MPO/OSPL?

9. Jakie objawy uszkodzenia aparatu słuchowego może wywołać nadmiar woskowiny

w przewodzie słuchowym?

10. Jakie zmiany w akustyce aparatu słuchowego może wywołać zbyt długi trzpień wkładki?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wymień czynności kontrolne, jakie wykonuje się podczas przeglądu technicznego

zausznego aparatu słuchowego. Pamiętaj, że wykonuje się je w obecności pacjenta.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) wiedzieć, jaka jest kolejność wykonywania czynności wchodzących w zakres

przeglądutechnicznego,

3)  znać zasady działania aparatów słuchowych,
4)  znać elementy z jakich składa się zauszny aparat słuchowy,
5)  wiedzieć, jakie elementy zausznego aparatu słuchowego mogą ulec uszkodzeniu,
6)  umieć wykonać przegląd techniczny zausznego aparatu słuchowego,
7)  znać zasady protezowania,
8)  znać zadania protetyka słuchu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

model zausznego aparatu słuchowego,

−

stół laboratoryjny,

−

przyrządy niezbędne do wykonania przeglądu technicznego aparatu słuchowego,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wymień czynności kontrolne, jakie wykonuje się podczas przeglądu technicznego

wewnątrzusznego aparatu słuchowego. Pamiętaj, że wykonuje się je w obecności pacjenta.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) wiedzieć, jaka jest kolejność wykonywania czynności wchodzących w zakres przeglądu

technicznego,

3)  znać zasady działania aparatów słuchowych,
4)  znać elementy z jakich składa się wewnątrzuszny aparat słuchowy,
5)  wiedzieć, jakie elementy wewnątrzusznego aparatu słuchowego mogą ulec uszkodzeniu,
6)  umieć wykonać przegląd techniczny wewnątrzusznego aparatu słuchowego,
7)  znać zasady protezowania.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

model wewnątrzusznego aparatu słuchowego,

−

stół laboratoryjny,

−

przyrządy niezbędne do wykonania przeglądu technicznego aparatu słuchowego,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wyobraź sobie, że do punktu protetycznego w którym pracujesz, zgłasza się pacjent na

przegląd zausznego aparatu słuchowego. Twierdzi on, że aparat od 3 tygodni „przerywa”.
Jakie pytania zadasz użytkownikowi tego aparatu słuchowego i jakich czynności dokonasz, by
sprawdzić jego działanie?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) wiedzieć, jaka jest kolejność wykonywania czynności wchodzących w zakres przeglądu

technicznego,

3)  wiedzieć, jakie mogą być przyczyny  „przerywanej pracy aparatu słuchowego”,
4)  wiedzieć, jakie elementy zausznego aparatu słuchowego mogą ulec uszkodzeniu,
5)  umieć wykonać przegląd techniczny zausznego aparatu słuchowego,
6)  wiedzieć, jakich napraw z zakresu w/w objawu można dokonać w punkcie protetycznym,
7)  znać zakres napraw, których możesz dokonać w punkcie protetycznym,
8)  wiedzieć, jakie naprawy trzeba dokonywać w punkcie serwisowym.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Przygotuj prezentację multimedialną na temat uszkodzeń aparatów. Skup się na objawach

uszkodzeń, przyczynach i możliwościach ewentualnej naprawy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  znać najczęstsze objawy uszkodzeń aparatów słuchowych,
3)  znać zasady działania aparatów słuchowych,
4)  wiedzieć, jakie mogą być przyczyny objawów uszkodzeń aparatów słuchowych,
5)  wiedzieć,  jakie  naprawy  można  wykonać  w  obrębie  najczęstszych  objawów  uszkodzeń

aparatów słuchowych.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wymienić przyczyny zakłóceń i obniżenia sprawności działania aparatu

słuchowego?



2) wymienić czynności protetyka podczas dokonywania przeglądu

technicznego aparatu?



3) określić zakres czynności naprawczych, które protetyk może wykonać

w gabinecie protetycznym?



4) określić przyczyny gwizdów w aparacie słuchowym?



5) wymienić czynności kontrolne w obrębie regulatora głośności?



6) opisać czynności kontrolne, które sprawdzą działanie zausznego aparatu

słuchowego?



7) określić przyczyny słabego wzmocnienia w aparacie słuchowym?



8) wymienić czynności naprawcze, jeśli aparat słuchowy ma słaby sygnał na

wyjściu SSPL/MPO/OSPL?



9) określić jaki negatywny wpływ na działanie aparatu słuchowego może

mieć nadmiar woskowiny w przewodzie słuchowym?



10) wymienić wpływ zbyt długiego trzpienia wkładki na właściwości

akustyczne aparatu?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Przeciwdziałanie uszkodzeniom aparatów słuchowych

4.4.1. Materiał nauczania

W poprzednim rozdziale zostały opisane najczęściej występujące uszkodzenia aparatów

słuchowych  i  podstawowe  czynności,  które  mogą  je  usunąć.  Należy  pamiętać  jednak,  że  do
wielu tych uszkodzeń mogłoby nie dojść, gdyby aparat był użytkowany w sposób prawidłowy.
Każdy  pacjent,  który  zostaje  użytkownikiem aparatu słuchowego,  powinien  być szczegółowo
i dokładnie poinstruowany o właściwym sposobie użytkowania. Powinien też umieć dbać o
swój aparat, umiejętnie go czyścić i konserwować, by działał jak najlepiej i najdłużej.      O
wszystkich  tych  czynnościach,  powinien  zostać poinformowany  przez protetyka słuchu, który
zarówno  musi  umiejętnie  dobrać  odpowiedni  aparat  słuchowy,  jak  i  udzielić
szczegółowej  i  bardzo  dokładnej  instrukcji  obsługi  aparatu  oraz  wskazówek  ułatwiających
i umożliwiających konserwację i pielęgnację aparatu słuchowego i wkładki wewnątrzusznej.

W wielu punktach protetycznych, pacjent może otrzymać broszurę dotyczącą tych

właśnie  czynności  pielęgnacyjnych.  Jest  to  wygodne  rozwiązanie,  gdyż  wielu  pacjentów  jest
zdenerwowanych  wizytą  w  punkcie  protetycznym  i  oczywiste  jest,  że  mogą  zapomnieć
o uwagach i wskazówkach udzielanych im przez protetyka. A posiadając broszurę, sami lub z
pomocą  najbliższych,  mogą  nauczyć  się  tych  czynności  już  w  domu.  Najważniejsze  jest,  by
pacjent  po  wizycie  w  punkcie  audioprotetycznym  znał  podstawowe  zasady  obsługi  aparatu
i wkładki.

Jeżeli użytkownik aparatu słuchowego nie stosuje się do zaleceń protetyka słuchu i nie dba

o  aparat  słuchowy  i  wkładkę,  musi  liczyć  się  z  konsekwencjami  i  być  świadomy,  że  złe          i
nieumiejętne  użytkowanie  tego  rodzaju  protezy,  prowadzi  do  obniżenia  sprawności  działania
aparatu  i  skrócenia  jego  „żywotności”.  O  tych  przykrych  konsekwencjach,  powinien  zawsze
informować protetyk słuchu, gdyż wtedy może mieć pewność, że pacjent będzie dbał o aparat.
Gdy  jednak  pacjent  nie stosuje się do jego zaleceń i nie dba o aparat słuchowy oraz wkładkę,
lub użytkuje i konserwuje je w sposób niewłaściwy, protetyk słuchu jest w stanie zorientować
się  podczas  kontrolnej  wizyty  i  rutynowego  przeglądu  aparatu  słuchowego. W  takiej  sytuacji
powinien po raz kolejny udzielić pacjentowi instrukcji, dodatkowo pokazując efekty złego    i
nieprawidłowego  użytkowania  aparatu  i  jego  konserwacji  na  przykładzie  aparatu  i  wkładki
tego  pacjenta.  W  tym  miejscu,  po  raz  kolejny  trzeba  uświadomić  sobie  ważkość  i  zasadność
regularnych  wizyt  kontrolnych  w  punkcie  protetycznym  oraz  regularnych  i  systematycznych
przeglądów aparatów słuchowych.

W przypadku, kiedy nasz pacjent jest osobą w podeszłym wieku i wykazuje zmniejszone

zdolności  i możliwości  manualne,  lub  ma  po prostu problem  z  zapamiętaniem,  ważne  jest,  by
podczas  wizyt  w  punkcie  protetycznym  obecna  była  też  osoba  z  jego  najbliższej  rodziny  lub
otoczenia. W takiej sytuacji, to ona uczy się i zapamiętuje wskazówki dotyczące użytkowania
aparatu  słuchowego  i  wkładki  wewnątrzusznej,  by  potem  przekazać  lub  nauczyć  ich  osobę
użytkującą  aparat.  Jeśli  wiek  osoby  użytkującej aparat słuchowy i  wiążące  się  z  nim  wszelkie
ograniczenia,  nie  pozwalają  tej  osobie  na  samodzielną  konserwację  aparatu  słuchowego,
wskazana jest wtedy pomoc osób najbliższych.

Rozpatrując więc sposoby przeciwdziałania uszkodzeniom aparatów słuchowych, ważną i

podstawową  sprawą  jest  więc  prawidłowa  instrukcja  obsługi  aparatu  i  wkładki,  którą  musi
udzielić  protetyk  słuchu  podczas  zakupu  aparatu.  Równie  istotne  są  wskazówki  dotyczące
umiejętnej  konserwacji  i  pielęgnacji  aparatu  słuchowego  i  wkładki.  Jeśli  pacjent  będzie  się
stosował do zaleceń protetyka, szanse na unikniecie uszkodzenia aparatu słuchowego, rosną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kluczową sprawą w zapobieganiu uszkodzeniom aparatów słuchowych, są też regularne i

systematyczne przeglądy techniczne aparatu, podczas których technik jest w stanie wykryć
nieprawidłowe sposoby użytkowania i konserwacji aparatu i wkładki.

By zapobiec uszkodzeniom aparatu słuchowego, wymagane jest prawidłowe użytkowanie

aparatu i stosowane się do kilku podstawowych zasad. Często pomijana, aczkolwiek równie
ważna jest prawidłowa pielęgnacja wkładki usznej.

Zasady i zalecenia do użytkowania aparatu słuchowego

Podstawową zasadą użytkowania aparatu słuchowego jest systematyczność. Im częściej

aparat słuchowy jest użytkowany, tym większe korzyści odczuwa pacjent. Pacjent musi
pamiętać też, o regularnej pielęgnacji aparatu słuchowego. Aparat słuchowy powinien być
używany codziennie, zgodnie ze swoim przeznaczeniem.

Podczas użytkowania aparatu słuchowego niezwykle ważna jest także właściwa higiena

przewodu słuchowego, gdyż nadmiar woskowiny i wilgoć stanowią zagrożenie dla trwałości
aparatu. Pacjent powinien zostać poinformowany również o tym, że jego przewód słuchowy,
dla zachowania higieny, powinien też „odpoczywać” od stałej obecności wkładki w uchu.

Kolejną istotną sprawą jest też umiejętne korzystanie z baterii. By jak najdłużej działały i

nie  marnowały  się,  należy  pamiętać  o  wyłączaniu  aparatu,  gdy  jest  on  nieużywany.  Protetyk
powinien  uczulić  też,  że  do  aparatu  powinny  być  wkładane  tylko i  wyłącznie  baterie do tego
przeznaczone.  Pacjent  nie  powinien  korzystać  z  baterii  zakupionych  np.  u  zegarmistrza,  ale
dokonywać zakupu baterii tylko w punktach audioprotetycznych. Niezwykle ważne jest, by do
baterii nie miały dostępu dzieci i osoby niepełnosprawne intelektualnie.

Aparat słuchowy jest urządzeniem bardzo delikatnym i wymaga odpowiedniego sposobu

użytkowania.  Trzeba  chronić  go  przed  zawilgoceniem  i  uszkodzeniami  mechanicznymi.
Należy    pamiętać  również,  że  aparaty  słuchowe nie są wodoodporne.  Nigdy  nie  powinny być
też, narażone  na działanie wysokiej temperatury. By jak najdłużej cieszyć się niezawodnością
działania  aparatu  słuchowego,  należy  unikać  kąpieli  w  aparacie,  łaźni  parowych,  a  także
dużego deszczu. Jeżeli jednak aparat został narażony na działanie cieczy lub wilgoci, należy go
ostrożnie  wytrzeć  i  dokładnie  osuszyć  np.  za  pomocą  specjalnie  do  tego  przeznaczonego
zestawu. Jeżeli użytkownik aparatu  stosował krem, np. do rąk, powinien dokładnie umyć lub
osuszyć ręce przed posłużeniem się aparatem lub bateriami.

Wilgotność, pocenie się lub kondensacja pary mogą być przyczyną wielu problemów

w  zależności  od  pory  roku,  skłonności  do  pocenia  się  i  rodzaju  aparatu  słuchowego.  By
zapobiec  tego  typu  problemom  należy  używać  specjalnych,  łatwych  w  użyciu,  zestawów
suszących.  Nieduży  wydatek  na  zakup  takiego  zestawu  i  jego  regularne  stosowanie  może
wydłużyć życie aparatu słuchowego nawet o kilka lat.

By przedłużyć „żywotność” aparatu słuchowego, użytkownik powinien wiedzieć, że na

noc, komora baterii powinna być otwarta, by zapewnić lepszą cyrkulację powietrza i osuszyć ją
po całodniowym użytkowaniu aparatu słuchowego.

Wszystkie wątpliwości i pytania związane z użytkowaniem aparatu słuchowego, należy

kierować bezpośrednio do protetyka słuchu, który powinien na nie odpowiedzieć w sposób
wyczerpujący, ale przede wszystkim jasny i zrozumiały dla pacjenta.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Konserwacja zausznych i wewnątrzusznych aparatów słuchowych

Bez względu na typ aparatów słuchowych (zauszny, wewnątrzuszny, wewnątrzkanałowy)

codzienne ich czyszczenie i pielęgnacja jest bardzo ważne dla zapewnienia sprawności
i optymalnego działania aparatów słuchowych.

Aparaty słuchowe zauszne (BTE)

−

powinny być czyszczone miękką, suchą szmatką lub miękką szczoteczką;

−

do czyszczenia aparatów nigdy nie powinna być używana woda, alkohol lub inne płyny;

−

powinny być chronione przed działaniem wilgoci i wysokich temperatur;

−

jeżeli aparat słuchowy nie jest używany, powinien być wyłączony;

−

w aparacie słuchowym nie wolno spać.

Aparaty słuchowe wewnątrzuszne (ITE)/ wewnątrzkanałowe (CIC):

−

ze  względu  na  obecną  w  przewodzie  słuchowym  woskowinę,  która  może  zatykać  wylot
dźwięku  z  aparatu  słuchowego,  filtr  woskowinowy  należy  czyścić  przynajmniej  raz
dziennie;

−

sposoby usuwania woskowiny z wylotu słuchawki są różne i zależą od producenta
aparatów, są one bardzo dokładnie opisane w instrukcjach dołączonych do tych aparatów;

−

obudowa powinna być delikatnie przecierana miękką, suchą szmatką;

−

do czyszczenia aparatów nigdy nie powinna być używana woda, alkohol lub inne płyny.

Konserwacja wkładki zausznego aparatu słuchowego

Indywidualna wkładka jest podstawową częścią zausznego aparatu słuchowego i wymaga

również  odpowiedniego  sposobu  użytkowania i pielęgnacji.  Jest bowiem kluczowym i bardzo
ważnym  komponentem  dla  uzyskania  optymalnej  kompensacji  wady  słuchu.  Jest  nazywana
indywidualną  wkładką,  gdyż  została  wytworzona  na  podstawie  precyzyjnego  odlewu  ucha.
Powinna  więc  być  idealnie  dopasowana  i  sprawiać  wrażenie  wygodnej.  Musi  minąć  trochę
czasu, zanim użytkownik aparatu przyzwyczai się do obecności wkładki w uchu.

Wkładanie wkładki do ucha

Każda wkładka jest tak ukształtowana, aby pasowała do konturów ucha pacjenta, dzięki

czemu można uzyskać bezpieczne i dyskretne dopasowanie. Wkładkę należy wkładać do ucha,
dla którego została wykonana.

Podczas umieszczania wkładki w uchu, aparat słuchowy powinien być wyłączony lub jego

głośność  powinna  być  maksymalnie  ściszona.  W  czasie  tej  czynności,  wkładka  powinna  być
trzymana  pomiędzy  kciukiem  a  palcem  wskazującym.  W  przewodzie  słuchowym  należy
umieścić  część  kanałową  wkładki,  jednocześnie obracając wkładkę palcami, by w odpowiedni
sposób  umieścić  ją  w  muszli  małżowiny.  Po  włożeniu  wkładki,  należy  upewnić  się,  że
znalazła  się  ona  we  właściwym  położeniu.  Można  to  sprawdzić,  przytrzymując  małżowinę
kciukiem  i  delikatnie  ugniatając  wkładkę  w  uchu  wskazującym  palcem  drugiej  reki.  Jeśli
podczas tego ruchu, pacjent nie odczuwa bólu, dyskomfortu lub ucisku, możemy stwierdzić, że
wkładka  jest  włożona  do  ucha  prawidłowo.  Po  wprowadzeniu  wkładki  do  ucha  należy
włączyć  aparat  słuchowy  i  jeśli  to  konieczne,  wyregulować  poziom  głośności.  Jeśli  po
włączeniu  aparatu  słychać  pisk  lub  gwizd,  należy  jeszcze  raz  spróbować  wyregulować
ułożenie wkładki w uchu. Gdy jednak czynność ta, nie przyniesie zamierzonych efektów, a
piski  i  gwizdy  będą  nadal  obecne  podczas  użytkowania  aparatu,  zakładając  że  wkładka  jest
wkładana  prawidłowo,  użytkownik  aparatu  powinien  jak  najszybciej  zgłosić  się  do  punktu
protetycznego, w którym dokonał zakupu aparatu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pielęgnacja wkładki usznej

Wkładkę uszną należy codziennie oglądać i sprawdzać, czy jej otwory nie są zapchane

przez  woskowinę.  Codziennie  też,  należy  wkładkę  przecierać  miękką  szmatką.  W  zależności
od ilości woskowiny w uchu, należy pamiętać, że wkładkę trzeba myć bardzo często, jeśli jest
to  konieczne,  codziennie.  Przed  przystąpieniem  do  czynności  mycia  wkładki,  trzeba
rozłączyć  wkładkę  z  aparatem.  W  celu  umycia  wkładki  można  umieścić  ją  w  specjalnym
płynie,  który  jest  dostępny  w  punktach  protetycznych.  Płyn  pielęgnacyjny,  ma  właściwości
odkażające,  skutecznie  oczyszcza,  a  także  rozmiękcza  woskowinę,  która  gromadzi  się
w  otworach  wkładki.  Po  wyjęciu  wkładki,  należy  opłukać  ją  pod  bierzącą  wodą,  a  następnie
osuszyć  szmatką  lub  ręcznikiem  papierowym.  Najważniejsze  jest  uzyskanie  całkowitej
drożności  wkładki  przed  jej  ponownym  założeniem.  Przed  połączeniem  wkładki  z  aparatem,
powinna  być  ona  przedmuchana  za  pomocą  specjalnej  pompki,  w  celu  dokładnego  jej
osuszenia  i  pozbycia  się  kropel  wody.  Wilgoć  wkładki  może  zaszkodzić  aparatowi
słuchowemu.  Wilgoć  może  zbierać  się zarówno w  otworach  wkładki,  jak też  w rurce zwanej
dźwiękowodem,  powodując  całkowite  zablokowanie  dźwięku  wychodzącego  z  aparatu.
Należy pamiętać, że czyszczenie wkładki usznej może zapobiec infekcjom ucha.

Wymiana wkładki

Podczas przeglądów technicznych, protetyk słuchu sprawdza stan wkładki usznej, może

zalecić  też  wymianę  jej  elementów  lub  zasugerować  wymianę  wkładki  na  nową.  Wkładka
powinna  być  wymieniana  co  około  4  lata  ze  względu  na  powolny  wzrost  małżowiny  usznej,
który  trwa  przez  całe  życie  człowieka.  Wymiana  wkładki  może  być  niekiedy  stosowana  ze
względów higienicznych.

Najczęściej wymienianym elementem wkładki jest wężyk, który może pęknąć, stwardnieć

lub odbarwić się. Powinien być wymieniany co cztery miesiące, ponieważ sztywny, nie jest w
stanie dopasować się do anatomii ucha. Twardy wężyk może uwierać w ucho i trudno go
również odłączyć od wkładki. Może być też przyczyną, gorszej jakości dźwięku i zmiany jego
barwy. Systematyczna wymiana wężyka zapewnia komfort słyszenia, lepszą jakość dźwięku, a
także zabezpiecza przed piszczeniem aparatu.

Wymiana wkładki na nową powinna nastąpić w chwili, w której przestanie pasować,

wskutek powolnego wzrostu małżowiny usznej. Wraz z upływem czasu może powstać
konieczność dokonania nowego dopasowania, aby zapewnić odpowiednie przyleganie
wkładki do ucha. W przypadku dzieci może występować wielokrotnie konieczność wymiany
wkładki, aby uwzględnić tempo wzrastania.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Kto i w jakich okolicznościach powinien poinformować pacjenta o zasadach użytkowania

aparatu słuchowego?

2. Do czego może doprowadzić niewłaściwe użytkowanie aparatu i niedostateczna

pielęgnacja aparatu i wkładki usznej?

3. Kiedy wkładka uszna podlega wymianie?
4. Jakim deformacjom może ulec wężyk we wkładce i w jaki sposób mogą one wpłynąć na

jakość słyszenia?

5.  W jaki sposób należy pielęgnować wkładkę uszną?
6.  W jaki sposób należy wkładać wkładkę do ucha?
7.  W  jaki  sposób  przebiega  konserwacja  zausznych  i  wewnątrzusznych  aparatów

słuchowych?

8. Jakie znasz zasady użytkowania aparatu słuchowego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Do punktu protetycznego zgłasza się pacjent, który uskarża się na piski w aparacie.

Oczekuje  natychmiastowej  pomocy  i  poprawy  jakości  słyszenia.  Przegląd  techniczny  aparatu
nie wykazał żadnych usterek. Jednak okazuje się, że pacjent nie potrafi dobrze włożyć wkładki
do  ucha,  co  właśnie  jest  przyczyną  słyszanych  przez  niego  pisków.  Udziel  mu  dokładnej
instrukcji  poprawnego  zakładania  wkładki  usznej.  Pacjent  jest  starszym  mężczyzną,  a  jego
sprawność manualna jest poprawna.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) wiedzieć, jaka jest kolejność wykonywania czynności wchodzących w zakres przeglądu

technicznego,

3)  znać kolejność czynności wykonywanych podczas prawidłowego zakładania wkładki,
4)  umieć prawidłowo założyć wkładkę uszną na ucho pacjenta,
5)  znać zasady komunikacji z osobami starszymi.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

lustro,

−

model ucha,

−

aparat zauszny z wkładką,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Do pracowni audioprotetycznej, w której pracujesz zgłasza się pacjent, w celu wykonania

przeglądu  technicznego  aparatu.  Odbierasz  od  niego  aparat  i  dokonujesz  przeglądu,
zachowując  kolejność  wykonywanych  czynności.  Już  po  wstępnych  oględzinach  wiesz,  że
trzeba  wymienić  kolanko.  Informujesz  o  swych  spostrzeżeniach  klienta,  mówiąc  mu  jaka
będzie  cena  nowego  kolanka.  Klient  zdecydowanie  nie  zgadza  się  na  dokonanie  wymiany
zużytego elementu. Twoim zadaniem jest przekonanie go o słuszności wymiany. Nie zapomnij
opisać  negatywnego  wpływu  zużytego  elementu  na  jakość  słyszenia.  Zastanów  się  i wypisz,
jakie  mogą  być  przyczyny  zachowania pacjenta objawiającego się kategorycznym sprzeciwem
przed wymianą kolanka.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) dokonać analizy treści ćwiczenia,
2) wiedzieć, jaka jest kolejność wykonywania czynności wchodzących w zakres przeglądu

technicznego,

3)  umieć ocenić stan kolanka,
4)  znać zasady wymiany zużytego kolanka,
5)  wiedzieć, jakie konsekwencje dla jakości słyszenia ma zużyty kolanko,
6)  znać zasady komunikacji z osobami z wadą słuchu,
7)  przypomnieć sobie materiał nauczania z poprzedniego rozdziału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formaty A4,

−

aparat zauszny z wkładką,

−

zużyty kolanko, który predysponuje do wymiany na nowy,

−

nowy kolanko,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Zredaguj ulotkę informującą o konieczności stosowania się do zaleceń i wskazówek

protetyka, dotyczących  sposobu użytkowania aparatów słuchowych. Postaraj się, by w ulotce
były  zawarte  zalecenia,  które  trzeba  wykonywać  podczas  użytkowania  aparatu,  jak
i  wskazówki  dotyczących  tego,  czego  kategorycznie  użytkownik  aparatu  słuchowego
powinien się wystrzegać.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  znać zasady użytkowania aparatów słuchowych,
3)  wiedzieć, jakie są konsekwencje nieprawidłowego użytkowania aparatów słuchowych,
4)  znać ważkość i zasadność regularnych przeglądów technicznych aparatu słuchowego.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formaty A4,

−

kolorowy papier samoprzylepny,

−

kolorowe pisma i broszury dotyczące protetyki słuchu,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Poinstruuj swojego pacjenta o możliwościach i konieczności konserwacji oraz sposobach

pielęgnacji zausznego aparatu słuchowego i wkładki wewnatrzusznej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  znać zasady użytkowania aparatu słuchowego i wkładki wewnatrzusznej,
3)  umieć  zademonstrować  prawidłowe  czynności  pielęgnacyjne  stosowane  podczas

konserwacji aparatu słuchowego i wkładki,

4) wiedzieć, jakie konsekwencje mogą wynikać z nieprawidłowego użytkowania

aparatusłuchowego i jego niewłaściwej pielęgnacji,

5) wiedzieć, jakich czynności pielęgnacyjnych nie należy wykonywać w przypadku

pielęgnacji aparatu słuchowego,

6) umieć zademonstrować prawidłowe czynności pielęgnacyjne stosowane podczas

konserwacji wkładki usznej,

7) znać konsekwencje dla jakości słyszenia, wynikające z braku lub nieprawidłowej

pielęgnacji wkładki usznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

model zausznego aparatu słuchowego,

−

środki pielęgnacyjne,

−

wkładka wewnątrzuszna,

−

arkusz do ćwiczenia.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić, kto i w jakich okolicznościach powinien poinformować pacjenta

o zasadach użytkowania aparatu słuchowego?



2) określić, kiedy wkładka uszna podlega wymianie?



3) opisać i określić, do czego może doprowadzić niewłaściwe użytkowanie

aparatu i niedostateczna pielęgnacja aparatu?



4) opisać deformacje, jakim może ulec wężyk we wkładcei w jaki sposób

mogą one wpłynąć na jakość słyszenia?



5) określić, w jaki sposób należy pielęgnować wkładkę uszną



6) opisać i zademonstrować sposób wkładania wkładki do ucha?



7) określić sposób konserwacji zausznych i wewnątrzusznych aparatów

słuchowych?



8) wymienić zasady użytkowania aparatu słuchowego?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Instytucje działające na rzecz osób z wadą słuchu

4.5.1. Materiał nauczania

Wada słuchu to niepełnosprawność, która niesie za sobą szereg ograniczeń, nie

pozbawiając  jednak  wielu  możliwości.  Ludzie,  którzy  zostali  dotknięci  tym  rodzajem
niepełnosprawności,  mimo  trudności  wynikających  przede  wszystkim  z  ograniczeń
komunikacyjnych  i  problemów  z  przyswajaniem  języka  polskiego,  są  pełnoprawnymi
członkami  społeczeństwa.  Większość  tych  ludzi  korzysta  z  aparatów  słuchowych,  które  nie
zastąpią  uszkodzonego  słuchu,  ale  w  dużym  stopniu  mogą  wspomóc  i  poprawić  jakość
słyszenia.  Ludzie  którzy  użytkują  aparaty  słuchowe  przez  dłuższy  czas,  zgodnie  twierdzą,  że
bez  aparatu  nie  są  w  stanie  już  funkcjonować.  Można  zatem  śmiało  stwierdzić,  że  aparaty
słuchowe, to urządzenia niezastąpione.

Wraz z rozwojem techniki, aparaty słuchowe są ciągle unowocześniane i ulepszane. Są

projektowane  tak,  by  w  jak  największym  stopniu  spełniać  oczekiwania  osób  z  wadą  słuchu.
Jednak  aparaty  słuchowe  nowej  generacji,  to  urządzenia  bardzo  kosztowne  i  nie  każdy
dysponuje  taką  ilością  pieniędzy,  że  może  sobie  z  dnia  na  dzień  pozwolić  na    wydatek  rzędu
kilku tysięcy złotych.

Wysoka cena aparatów słuchowych,  bardzo często wpływa na to, że osoby z wadą słuchu nie
mają  możliwości  ich  nabycia.  Wiąże  się  to  z  tym,  że osoby  te np.  odkupują używane aparaty
słuchowe od innych osób. Nie jest to postępowanie właściwe, ponieważ każdy z nas wykazuje
inne  cechy  osobnicze,  ma  inny  poziom  percepcji  słuchowej, a  przede wszystkim  wada  słuchu
nie  oznacza  takiego  samego  poziomu  słyszenia.  Oprócz  tych  różnic,  należy  wspomnieć
o bardzo ważnym elemencie aparatu słuchowego, jakim jest indywidualna wkładka uszna. Jak
wskazuje  sama  nazwa,  każda  wkładka  wykonywana  jest  na  wzór  pobranej  wcześniej  formy
ucha  danej  osoby.  Rzeczą  niemożliwa  jest  więc,  by  wkładka  ta,    pasowała  idealnie  do  ucha
innej  osoby.  Kolejną  ważną  sprawą,  która  dotyczy  pożyczanych  aparatów  i  wkładek  jest
oczywiście sprawa higieny.

W  ramach  oszczędności  lub  z  powodu  braku  możliwości  uzyskania  dofinansowania
z  Narodowego  Funduszu  Zdrowia,  bardzo  często  zdarza  się,  ze  ludzie  kupują  aparaty
słuchowe  sprzedawane  drogą  wysyłkową.  Nie  jest  to  dobry  wybór,  gdyż  aparat  słuchowy
powinien być dopasowany indywidualnie do ubytku słuchu pacjenta. Należy pamiętać, że takim
aparatem  zakupionym  bez  dopasowania,  można  zrobić  sobie  więcej  krzywdy  niż  pożytku.
Proces  zakupu  aparatu  i  jego  użytkowanie,  to  nie  tylko  kwestia  zapłacenia  za  aparat    i
założenia  go  na  ucho.  To  długotrwały  proces,  w  którym  bierze  udział  kilka  osób.
Najważniejszą  z  nich  jest  osoba  z  wadą  słuchu,  której  pomocy  udziela  wykwalifikowany
protetyk  słuchu.  Innymi  osobami,  ważnymi  dla  powodzenia  procesu  użytkowania  aparatu
słuchowego,  są  najbliżsi  naszego  pacjenta.  Najważniejsza  jest  osoba  z  wadą  słuchu,  jej
problemy  i  potrzeby.  Zgodnie  z  nimi,  protetyk  słuchu  dobiera  odpowiedni  aparat  słuchowy,
który  dopasowany  do  stopnia  ubytku  słuchu  pacjenta,  pomaga  mu  słyszeć.  W  dalszej  części
procesu użytkowania aparatu słuchowego musi nastąpić okres przystosowania się do słyszenia
w aparacie, przez specjalistów zwany treningiem słuchowym. Gdy pacjent nauczy się odbierać
na nowo dźwięki wzmacniane przez aparat słuchowy, zacznie odczuwać korzyści płynące      z
użytkowania aparatu słuchowego, można mówić o powodzeniu procesu aparatowania. Jednak
zadowolenie  pacjenta,  nie  oznacza  końca  tego procesu, gdyż kolejnymi etapami użytkowania
aparatu  są  systematyczne  wizyty  kontrolne,  podczas  których  powinno  być  wykonywane
kontrolne badanie słuchu i przegląd techniczny aparatu słuchowego. Wszystko te elementy, są

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

stałymi  procesu  użytkowania  aparatu  słuchowego,  który  niestety  kosztuje,  więc  trzeba  za
niego zapłacić.
Wielu  ludzi  nie  wie  jednak,  że  aparaty słuchowe  są częściowo  refundowane  przez Narodowy
Fundusz  Zdrowia.  Poniżej  została  przedstawiona  procedura  zakupu  nowego  aparatu
słuchowego dofinansowanego przez NFZ.

Jak zakupić nowy aparat słuchowy dofinansowany przez NFZ
1.  W  pierwszej  kolejności  osoba,  która  podejrzewa  u  siebie  pogorszenie  słuchu,  musi  udać

się do lekarza rodzinnego, który wystawi skierowanie do lekarza laryngologa.

2. Lekarz laryngolog przeprowadzi badanie słuchu, a w przypadku stwierdzenia niedosłuchu,

wystawi wniosek na aparat słuchowy i wkładkę uszną.
a) Jeśli pacjent jest osobą czynną zawodowo, w przypadku obustronnego ubytku słuchu,

może mieć wypisany wniosek na 2 aparaty słuchowe i 2 wkładki uszne (raz na 5 lat).

b) Jeśli pacjent nie jest osobą czynną zawodowo, może otrzymać wniosek o

dofinansowanie tylko i wyłącznie na 1 aparat słuchowy i 1 wkładkę (raz na 5 lat).

3. Gdy pacjent otrzyma wniosek na aparat słuchowy i wkładkę, powinien dostarczyć go do

siedziby Narodowego Funduszu Zdrowia stosownej do miejsca zamieszkania.

4. Po złożeniu wniosku w NFZ, pacjent otrzymuje potwierdzenie.
5. Wniosek z potwierdzeniem o dofinansowaniu NFZ powinien zawierać odpowiednie

pieczątki, wpisy i dokładnie określony termin jego realizacji. Z reguły jest to okres 3
miesięcy, co oznacza, że aby dostać dofinansowanie z NFZ, pacjent musi dokonać zakupu
aparatu słuchowego w okresie ważności wniosku.

6. Jeśli pacjent zwlekał z realizacją wniosku i termin realizacji podany na wniosku zostanie

przekroczony, musi ponownie uzyskać przedłużenie jego ważności.

7. Pacjent wybiera dowolny punkt protetyczny, w którym chce dokonać zakupu aparatu

słuchowego. W wybranym przez pacjenta punkcie, odbywa się dobór aparatu słuchowego,
odpowiedniego dla ubytku słuchu.

8. Jeśli pacjent ma grupę inwalidzką lub orzeczenie o niepełnosprawności, może starać się

o dodatkowe dofinansowanie z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej lub Powiatowego
Centrum Pomocy Rodzinie.

9. Aby uzyskać dodatkowe dofinansowanie z ośrodków MOPS/PCPR pacjent powinien

złożyć dodatkowe dokumenty. Najczęściej wymagane dokumenty to faktura Pro-Forma za
aparat  lub  system  FM,  zaświadczenie  o  dochodach,  NIP  oraz  potwierdzenie  faktury
w oddziale  NFZ.  Zarówno  wymagania  dotyczące  rodzaju  dokumentów  jak  i  czasu
oczekiwania  na  dofinansowanie  są  uzależnione  od  województwa.  Korzyścią  jest
rozwiązanie,  które  umożliwia  pacjentowi  zakup  aparatu  z  własnych  środków
i oczekiwanie na późniejszy zwrot środków z ośrodka MOPS/PCPR.
Wykaz  kompletu  dokumentów  wymaganych  podczas  starania  się  o  dodatkowe
dofinansowanie w MOPS/PCPR:

−

orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (oryginał);

−

zlecenie z przyznanym limitem NFZ (kopia);

−

faktura fiskalna lub Pro-Forma;

−

wypełniony i podpisany wniosek o dofinansowanie MOPS/PCPR.

W instytucjach tych obowiązują kryteria dochodowe.

10. Po złożeniu wniosku o dofinansowanie wraz z kompletem dokumentów, pacjent musi

czekać na odpowiedź.

11. Jeśli decyzja z MOPS/ PCPR jest pozytywna, ale termin realizacji wniosku został

przekroczony, pacjent powinien dokonać przedłużenia ważności wniosku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jeśli termin realizacji wniosku nie został przekroczony, pacjent może realizować dalsze
czynności postępowania procesu zakupu aparatu słuchowego.

12. Po przyznaniu dofinansowania przez MOPS/PCPR pacjent może udać się do punktu

protetycznego po zakup aparatu. Po zakupie pacjent powinien okazać oryginał faktury
w ośrodku MOPS/PCPR.

Generalnie, schemat postępowania podczas zakupu aparatu dofinansowanego przez NFZ jest
taki sam w każdym mieście, jednak w punktach protetycznych mogą występować różnice
w podanej procedurze.

Tabela 7. Limit NFZ dofinansowania do aparatów słuchowych

Limit NFZ

800 zł na aparat słuchowy wzmacniający drogą przewodnictwa

powietrznego

1500 zł na aparat słuchowy wzmacniający drogą

przewodnictwa kostnego

50 zł na wkładkę uszną

dla inwalidów

wojennych i

wojskowych

100% limitu na aparat słuchowy
wzmacniający drogą przewodnictwa
powietrznego

100% limitu na aparat słuchowy
wzmacniający drogą przewodnictwa
kostnego

100% limitu na wkładkę uszną

dla pozostałych

osób

70% limitu na aparat słuchowy
wzmacniający drogą przewodnictwa
powietrznego

70% limitu na aparat słuchowy
wzmacniający drogą przewodnictwa
kostnego

100% limitu na wkładkę uszną

Limity MOPS/PCPR zależą od decyzji Rady Miasta lub Powiatu.

W przypadku dofinansowania z Narodowego Funduszu Zdrowia na aparaty słuchowe dla
dzieci i młodzieży kwoty się zmieniają.

Tabela 8 Limit NFZ dofinansowania do aparatów słuchowych dla dzieci i młodzieży

Limit NFZ

dla dzieci i młodzieży

do 18 r. ż. lub do

26 r. ż. jeśli kontynuują

naukę.

3.000 zł na 2 aparaty słuchowe

120 zł na 2 wkładki uszne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Narodowy Fundusz Zdrowia częściowo pokrywa też zakup systemów wspomagających

słyszenie.  Pętle  induktofoniczne  i  systemy  FM,  w  przypadku  wad  słuchu  utrudniających
nabywanie  języka  i  naukę  szkolną  dzieciom  i  młodzieży  do  lat  18  lub  do  26,  w  przypadku
dalszego kształcenia, są dofinansowywane w 50 % limitu (50% kwoty 5500 zł, tj. 2750 zł) raz na
10 lat.

Jak widać, zdobycie środków finansowych na pokrycie częściowych kosztów zakupu

aparatu  słuchowego,  nie  jest  rzeczą  łatwą  i  krótkotrwałą.  W  dodatku,  nie  można  załatwić
wszystkiego  w  jednym  miejscu,  a  to  wymaga  od osoby  zainteresowanej  wysiłku  i czasu. Jeśli
do  tej  sytuacji  dołączymy  stres,  bezpośrednio  wiążący  się  z  protezowaniem  narządu  słuchu,
możemy  sobie  wyobrazić,  jak  jest  to  trudny  okres  dla  pacjenta.  Dlatego  też,  od  protetyka
słuchu  wymaga  się  pozytywnego  nastawienia  do  ludzi,  umiejętności  interpersonalnych,
wysokiej    kultury  osobistej  oraz  wysokiego  poziomu  empatii.  Osoby  z  wadą  słuchu,
szczególnie starsze, potrzebują w tych chwilach dobrego słowa i zrozumienia.

Oprócz dofinansowania do zakupu aparatu słuchowego i wkładki, osoby z wadą słuchu,

bardzo  często  potrzebują  innych  rodzajów  wsparcia  finansowego.  Mogą  się  o  nie  starać
bezpośrednio w MOPR/PCPR lub PFRON, a także w działających na ich rzecz fundacjach   i
stowarzyszeniach.  Młodzież  ucząca  się  i  studiująca,  ma  szansę  na  różnego  rodzaju  stypendia
socjalne przeznaczone dla osób niepełnosprawnych.
Dodatkowo  z  Państwowego  Funduszu  Rehabilitacji  Osób  Niepełnosprawnych,  osoby
niedosłyszące i niesłyszące mogą ubiegać się m. in. o: dofinansowanie do uczestnictwa   w
turnusach

rehabilitacyjnych,

dofinansowanie

zakupu

sprzętu

rehabilitacyjnego,

dofinansowanie do likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się, technicznych w
związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych.

Ceny aparatów słuchowych są bardzo zróżnicowane i zależą zarówno od rodzaju aparatu,

jego parametrów i firmy produkującej. Obecnie, wśród firm produkujących aparaty słuchowe,
jest kilka, których produkty przodują na rynku. Niżej podano nazwy firm i ich adresy
internetowe, pod którymi można znaleźć adresy autoryzowanych serwisów.

Producent/nazwa
firmy

Adres strony internetowej

Auric

www. auric.pl

Audiofon

www. audiofon.com.pl

Audio Service

www. audioservice.pl

Bernafon

Geers

Marke Med

Medicus

Oticon

Phonak

Siemens

www.siemens-audiologia.pl

Sono

Starkey

Videomed

Widex

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Dlaczego nie należy dokonywać zakupu aparatu słuchowego np. drogą wysyłkową,

a jedynie w punktach protetycznych?

2. Jak przebiega procedura dofinansowania aparatu słuchowego przez NFZ?
3. Jaką maksymalną kwotę dofinansowania z NFZ mogą otrzymać rodzice, mający

niesłyszące dziecko, na zakup 2 aparatów słuchowych?

4. Co jaki czas można otrzymać dofinansowanie z NFZ na zakup urządzeń wspomagających

słyszenie?

5. Jakie znasz firmy produkujące aparaty słuchowe?
6. Jakie dokumenty musi złożyć w siedzibie MOPS osoba z wadą słuchu, ubiegająca się

o dodatkowe dofinansowanie na zakup aparatu słuchowego z dofinansowania NFZ,
MOPS, PCPR?

7. Jakie są etapy procesu zakupu aparatu słuchowego z dofinansowania NFZ, MOPS,

PCPR?

8. Jakie kwoty limitu dofinansowania przyjął NFZ?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Do punktu protetycznego, w którym pracujesz, zgłasza się Jan Kowalski i chce dokonać

zakupu  aparatu  słuchowego.  Pan  Jan  jest  inwalidą  wojennym  i  posiada  orzeczenie  o  stopniu
niepełnosprawności. Interesuje go zakup dwóch aparatów słuchowych ale chce dowiedzieć się,
gdzie  i  w  jaki  sposób  może  zdobyć  dofinansowanie  do  zakupu  aparatów.  Pan  Jan,  nie  był
jeszcze w siedzibie NFZ, ale ma wniosek od lekarza laryngologa.
Twoim  zadaniem  jest  wytłumaczyć  klientowi,  o  jakie  kwoty  dofinansowania  może  się  starać
i w jakich instytucjach może się o nie ubiegać.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  znać procedury dofinansowania przez NFZ zakupu aparatu słuchowego,
3)  wiedzieć, jakie są kwoty limitu którymi dysponuje NFZ,
4)  wiedzieć, jakie limity dofinansowania przysługują poszczególnym osobom,
5)  znać specyfikę procedury dofinansowywania zakupu aparatów słuchowych,
6)  orientować się w zakresie działalności MOPS i PCPR,
7)  wiedzieć,  jakie  dokumenty  trzeba  złożyć w MOPS/PCPR  ubiegając się  o dofinansowanie

na zakup aparatów słuchowych,

8) umieć komunikować się z osobami starszymi z wadą słuchu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

mapa miejscowości w której pracujesz/mieszkasz,

−

adresy NFZ, MOPS/PCPR,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Do punktu protetycznego zgłasza się klient, który podejrzewa u siebie pogorszenie

słuchu. Po wykonaniu badania, okazuje się, że słuch w prawym uchu jest w normie, ale lewe
faktycznie wymaga protezowania. Wytłumacz pacjentowi, gdzie powinien się udać i jakie
dokumenty powinien posiadać, by starać się o dofinansowanie zakupu aparatu przez NFZ.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  znać procedury dofinansowania przez NFZ zakupu aparatu,
3)  wiedzieć,  gdzie  kolejno  musi  udać  się  osoba,  by  dokonać  wszelkich  formalności

związanych z otrzymaniem dofinansowania z NFZ na zakup aparatu słuchowego,

4) orientować się w zakresie działalności MOPS i PCPR,
5) wiedzieć, jakie dokumenty trzeba złożyć w MOPR/PCPR/PFRON ubiegając się

o dofinansowanie na zakup aparatów słuchowych,

6) umieć komunikować się z osobami z wadą słuchu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia.

Ćwiczenie 3

O jaką maksymalna kwotę dofinansowania z funduszy NFZ, może starać się matka, której

niedosłyszący syn ma 10 lat. Kobieta chce kupić dla syna 2 aparaty słuchowe z wkładkami
oraz system FM, z którego syn będzie korzystał w szkole integracyjnej. Aparaty słuchowe
kupowała ostatnio 3 lata temu, ale nie starała się o dofinansowanie. Jak dotąd, nie dokonywała
zakupu żadnych urządzeń wspomagających słyszenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  znać procedury dofinansowania przez NFZ, zakupu aparatu w przypadku dzieci do lat 18,
3)  wiedzieć, jakie są kwoty limitu którymi dysponuje NFZ w przypadku dzieci do lat 18,
4)  znać procedury dofinansowania przez NFZ, zakupu urządzeń wspomagających słyszenie,
5)  orientować się w zakresie działalności MOPS i PCPR,
6)  wiedzieć,  jakie  dokumenty  trzeba  złożyć  w MOPS/PCPR  ubiegając  się  o dofinansowanie

na zakup aparatów słuchowych.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Udziel porady studentowi, u którego kilka lat wcześniej, zdiagnozowano symetryczny

ubytek słuchu stopnia umiarkowanego. Do tej pory, nie chciał nosić aparatów słuchowych. Od
chwili,  gdy został  studentem,  zaczął  przebywać  w  większym  gronie  towarzyskim  i zrozumiał,
że  bez  aparatów  sobie  nie  poradzi.  Ma  również  nadzieję,  że  będzie  lepiej  słyszał
wykładowców  i  pozwoli  mu  to  aktywnie uczestniczyć w  zajęciach. Dużym  problemem  są  dla
niego  pieniądze  na  zakup  tych  aparatów.  Ciekawi  go  również  zakup  urządzeń
wspomagających słyszenie.
Twoim  zadaniem  jest  wytłumaczenie  młodemu  człowiekowi,  na  czym  polega  trening
słuchowy, a także wskazanie mu instytucji, w których może starać się o pomoc finansową i
dofinansowanie do zakupu aparatów słuchowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  znać procedury dofinansowania przez NFZ zakupu aparatu słuchowego,
3)  wiedzieć, jakie są kwoty limitu którymi dysponuje NFZ,
4)  wiedzieć, jakie limity dofinansowania przysługują poszczególnym osobom,
5)  znać specyfikę procedury dofinansowywania zakupu aparatów słuchowych,
6)  orientować się w zakresie działalności MOPS i PCPR,
7)  wiedzieć,  jakie  dokumenty  trzeba  złożyć w MOPS/PCPR  ubiegając się  o dofinansowanie

na zakup aparatów słuchowych,

8) znać procedury dofinansowania przez NFZ, zakupu urządzeń wspomagających słyszenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

adresy NFZ, MOPS/PCPR,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz do ćwiczenia.

Ćwiczenie 5

Porównaj kwoty limitu, jakimi dysponuje NFZ w przypadku dofinansowania zakupu

aparatów słuchowych na przewodnictwo powietrzne i kostne. Dokładnie opisz, każdą z tych
kwot i wynotuj ewentualne różnice.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)  dokonać analizy treści ćwiczenia,
2)  wiedzieć, jakie są kwoty limitu którymi dysponuje NFZ,
3)  wiedzieć, jakie limity dofinansowania przysługują poszczególnym osobom,
4)  znać specyfikę procedury dofinansowywania zakupu aparatów słuchowych.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

broszury, pisma i poradniki specjalistyczne,

−

arkusz do ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wytłumaczyć, dlaczego aparatów słuchowych nie należy kupować np.

drogą wysyłkową, a jedynie w punktach protetycznych?



2) określić przebieg procedury dofinansowania aparatu słuchowego

przez NFZ i MOPS/PCPR?



3) określić limity finansowe jakie przysługują dzieciom i młodzieży

w NFZ, MOPS, PCPR?



4) określić warunki dofinansowania przez NFZ urządzeń

wspomagających słyszenie?



5) wymienić kilka firm produkujących aparaty słuchowe?



6) wymienić niezbędne dokumenty, jakie w MOPS musi złożyć osoba

ubiegająca się o dofinansowanie?



7) przedstawić etapy procesu zakupu aparatu słuchowego

z dofinansowania NFZ, MOPS, PCPR?



8) wymienić i opisać etapy procesu użytkowania aparatu słuchowego?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwości  odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Najcenniejszym źródłem informacji o pacjencie dla protetyka słuchu jest

a)  ankieta.
b)  dokładny wywiad.
c)  obserwacja pacjenta.
d)  ankieta wypełniona przez członka najbliższej rodziny pacjenta.

2. Do urządzeń wspomagających słyszenie zaliczamy

a)  pętle induktofoniczne i ortogonalne.
b)  systemy FM.
c)  systemy FM i pętle induktofoniczne.
d)  wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

3. Czynnikami predysponującymi osoby z wadą słuchu do użytkowania aparatów

słuchowych są
a)  zdolności manualne, zakres dynamiki słuchu, wielkość małżowiny usznej.
b)  zakres dynamiki słuchu, zdolność dyskryminacji mowy, zdolności manualne.
c)  poziom inteligencji, zdolności manualne, zdolności plastyczne.
d)  zysk zrozumiałości, wielkość małżowiny usznej, średnica przewodu słuchowego.

4. Przed przystąpieniem do czynności pielęgnacyjnych wkładki usznej należy

a)  dokładnie umyć ręce.
b)  wyjąć baterię z aparatu słuchowego.
c)  rozłączyć wkładkę z aparatem.
d)  otworzyć komorę baterii w aparacie.

5. Aparat słuchowy powinien być użytkowany

a)  systematycznie, w różnych sytuacjach akustycznych.
b)  regularnie, ale nie dłużej niż 3 godziny dziennie.
c)  przez całą dobę.
d)  tylko w określonych sytuacjach akustycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Jeśli w czasie przeglądu technicznego aparatu, protetyk zdiagnozuje zły kontakt styków

baterii, może
a)  wyczyścić styki.
b)  sprawdzić sprężystość styków.
c)  wysłać aparat do serwisu.
d)  wyczyścić styki, sprawdzić sprężystość styków i wysłać aparat do serwisu.

7. Ćwiczenia rozróżniania dźwięków mowy i jej przyswajania w trudnych warunkach

akustycznych
a)  są końcowym etapem treningu słuchowego.
b)  są początkowym etapem treningu słuchowego.
c)  zazwyczaj sprawiają pacjentowi niewielką trudność.
d)  nie składają się na trening słuchowy.

8. Jeśli w aparacie uszkodzony jest mikrofon, protetyk słuchu powinien

a)  wymienić uszkodzony element na miejscu.
b)  odesłać aparat do serwisu.
c)  wydać pacjentowi nowy aparat słuchowy.
d)  przeczyścić uszkodzony element miękką szczoteczką nasączoną alkoholem.

9. Kontrolne badanie słuchu należy wykonywać

a)  2 razy w miesiącu.
b)  7 razy w roku.
c)  regularnie, w zależności od zaistniałej sytuacji.
d)  tylko w przypadku zakupu nowego aparatu słuchowego.

10. Słaby sygnał z aparatu może świadczyć o

a)  wyłączeniu aparatu.
b)  braku lub całkowicie zużytej baterii.
c)  pogorszeniu słuchu.
d)  źle włożonej baterii.

11. Limit NFZ na aparat słuchowy dla osoby dorosłej wynosi

a)  650 zł.
b)  540 zł.
c)  2.250 zł.
d)  800 zł.

12. Filtr woskowinowy powinien być czyszczony

a)  przynajmniej raz dziennie.
b)  raz w miesiącu.
c)  tylko podczas przeglądu technicznego aparatu.
d)  tylko w sytuacji, kiedy aparat słuchowy przestaje działać.

13. Zużyty wężyk może być przyczyną

a)  zwiększenia komfortu słyszenia.
b)  gorszej jakości dźwięku i zmiany jego barwy.
c)  szybszego zużywania się baterii.
d)  żadna z odpowiedzi nie jest prawidłowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Urządzenia wspomagające słyszenie są

a)  w całości refundowane przez NFZ.
b)  refundowane przez NFZ w 50 % raz na 5 lat.
c)  refundowane przez NFZ w 50 % raz limitu na 10 lat.
d)  refundowane tylko przez PFRON.

15. Ćwiczenia składające się na trening słuchowy obejmują

a)  rozpoznawanie dźwięków.
b)  przyswajanie dźwięków na nowo.
c)  akceptowanie normalnej głośności dźwięków.
d)  rozpoznawanie dźwięków, przyswajanie dźwięków na nowo, akceptowanie normalnej

głośności dźwięków.

16. Jeśli podczas otoskopowania ucha pacjenta, protetyk zauważy nadmiar woskowiny

w przewodzie słuchowym , powinien podjąć następujące czynności
a)  skierować pacjenta do lekarza laryngologa.
b)  skierować pacjenta do lekarza dermatologa.
c)  próbować usunąć woskowinę szpatułką.
d)  próbować usunąć woskowinę otoskopem.

17. Wniosek na aparat słuchowy i wkładkę może wystawić

a)  tylko lekarz medycyny rodzinnej.
b)  lekarz medycyny rodzinnej lub protetyk słuchu.
c)  tylko lekarz laryngolog.
d)  lekarz laryngolog lub protetyk słuchu.

18. Jeśli aparat ulegnie zawilgoceniu należy

a)  wysuszyć go suszarką lub włożyć do kuchenki mikrofalowej.
b)  wytrzeć go suchą szmatką, pozostawić do wyschnięcia.
c)  poczekać, aż wyschnie albo odesłać aparat do serwisu.
d)  natychmiast skontaktować się z protetykiem słuchu.

19. Jeśli brzmienie własnego głosu w aparacie jest odczuwane jako nieprzyjemne, należy

a)  niezwłocznie zgłosić się do lekarza laryngologa.
b)  odczekać, a jeśli nadal jest ono nieprzyjemne, trzeba skontaktować się z protetykiem.
c)  zaprzestać użytkowania aparatu słuchowego na najbliższe 48 godzin.
d)  przetrzeć delikatnie obudowę aparatu suchą szmatką.

20. Aby przeciwdziałać uszkodzeniom aparatów słuchowych, należy

a) udzielić pacjentowi dokładnej instrukcji obsługi aparatu oraz zasad pielęgnacji aparatu

i wkładki podczas zakupu aparatu.

b) udzielić pacjentowi dokładnej instrukcji obsługi aparatu oraz zasad pielęgnacji aparatu

i wkładki podczas kolejnych wizyt kontrolnych.

c) wyposażyć pacjenta w ulotki i broszury dotyczące pielęgnacji i konserwacji aparatu.
d) wyposażyć pacjenta w ulotki i broszury dotyczące pielęgnacji i konserwacji wkładki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.........................................................................................................................

Sprawowanie opieki nad pacjentem w okresie użytkowania aparatów
słuchowych i urządzeń wspomagających słyszenie

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem: