Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:
1.
Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004
2.
Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.
3.
Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992
4.
Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999
1
Wykład 2: Filozoficzno-psychologiczne podłoże systemu edukacji w
Polsce. Edukacja monologowa a wpływ psychologii rozwoju i
psychologii humanistycznej – implikacje dla pedagogiki i dydaktyki.
Edukacja holistyczna
i dialogowa w szkole
Funkcja adaptacyjna i emancypacyjna szkoły - rozwój jednostki czy
społeczeństwa ?
Zewnętrzna presja na adaptację
•
pojawienie się państw narodowych, rozwój nowoczesnego przemysłu,
realizacja programów wychowania narodowego, państwowego
•
systemy totalitarne (faszyzm, hitleryzm, komunizm)- „.kontrolująca”
edukacja
Ku szkole dla ucznia
•
przełom XIX i XX w. - szkoły alternatywne, wpływ poznawczej
psychologii rozwojowej Jeana Piageta, psychoanalizy Zygmunta Freuda,
psychologii indywidualnej Alfreda Adlera
Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:
1.
Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004
2.
Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.
3.
Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992
4.
Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999
2
Kryzys: koniec lat sześćdziesiątych - pierwsze oznaki kryzysu oświatowego,
rozwój pedagogiki progresywistycznej i nowych kierunków edukacji
humanistycznej, edukacji refleksyjnej, radykalnej reformy szkoły
Kategoria
porównania
Szkoła tradycyjna
Szkoła progresywistyczna
Filozofia
Idealizm i realizm; odwołanie do
absolutnych, ponadczasowych i
uniwersalnych
wartości
oraz
możliwości
poznania
ś
wiata
poprzez zmysły i rozumowanie
Pragmatyzm, zmiana, proces i
względność świata oraz
ludzkiego poznania
Ideologia
Transmisja kulturowa
Romantyczna i progresywna
Cel kształcenia
Akceptacja swego miejsca w
ż
yciu
Poprawa jakości życia,
wspomaganie demokracji
Uczenie się
Opanowywanie zorganizowane-
go materiału nauczania (głównie
faktów i poglądów)
Kooperatywne rozwiązywanie
problemów
Program
Zorganizowana, podzielona na
przedmioty, hierarchicznie
ustrukturyzowana wiedza
odzwierciedlająca kulturalne
dziedzictwo ludzkości
Interdyscyplinarny, opierający
się na doświadczeniach i
zainteresowaniach ucznia
Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:
1.
Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004
2.
Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.
3.
Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992
4.
Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999
3
Model
nauczania
Przekaz wiedzy, modelowanie
zachowań
Bezpośrednie,
fenomenologiczne, przez
działanie; akcent na metodę
Model
oceniania
Ocenianie produktu (rezultatów)
kształcenia, świadectwa, pro-
mocje
Ocenianie formujące
(systematyczne przekazywanie
informacji zwrotnej dotyczącej
sposobu pracy)
Model
wychowania
Rygoryzm wychowawczy
Podmiotowe traktowanie ucznia
Model
motywowania
Zewnętrzny (kary i nagrody)
Wspieranie motywacji
wewnętrznej
Zmiana
Inicjowana i sterowana z
zewnątrz
Od wewnątrz, od siebie, z
pełnym podzielaniem
przesłanek leżących u jej
podstaw przez jej rzeczywistych
realizatorów, tzn. nauczycieli
Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:
1.
Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004
2.
Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.
3.
Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992
4.
Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999
4
Modele szkoły współczesnej
Szkoła tradycyjna, czyli konserwatywna
•
autokratyczne stosunki: nauczyciele uczniowie
•
dominacja nauczycieli : stosowanie nauczania frontalnego, praca pod
kierunkiem i według wzoru prezentowanego uprzednio przez nauczyciela
•
wiedza naukowa, traktowana jako „pewna”, dobrze ustrukturyzowana i
podawana w sposób jasny i przystępny: szkolne przedmioty nauczania,
korzystanie z pomocy naukowych
•
dbałość o wykształcenie podstawowych umiejętności
- szkolnych (czytania, pisania, rachowania)
- akademickich (zestawiania danych, porównywania, dowodzenia itp.)
•
surowa dyscyplina na lekcji, sterowanie aktywnością uczniów za pomocą
systemu kar i nagród
•
w strategii motywowania uczniów do nauki ważną rolę odgrywają elementy
rywalizacji (rankingi indywidualnych osiągnięć, klas, szkół)
Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:
1.
Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004
2.
Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.
3.
Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992
4.
Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999
5
Szkoła romantyczna
•
zindywidualizowane nauczanie: uczniowie uczą się według indywidualnych
planów (semestralnych, miesięcznych, tygodniowych, dziennych)
•
nauczyciel rezygnuje z autorytetu opartego na władzy na rzecz pobłażliwości
w wychodzeniu naprzeciw ujawnianym potrzebom edukacyjnym każdej
jednostki
•
uczniowie działają nie tyle według wzoru demonstrowanego przez
nauczyciela, ile w celu zrealizowania czegoś dla nich ważnego
•
akcentuje się nie tyle przedmiot, ile metodę uczenia: uczniowie, zachęcani do
odkrywania wiedzy
•
wzmacnianie motywacji wewnętrznej: duża swoboda w określaniu, czego i
jak uczeń chce się uczyć - troska o to, aby wiedza wynoszona przez uczniów
z takiej szkoły była w pełni usystematyzowana, pozostaje wyraźnie na
drugim planie
•
klasa jako zbiór indywidualności, klimat wzajemnej akceptacji, gotowości do
współdziałania
Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:
1.
Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004
2.
Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.
3.
Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992
4.
Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999
6
Szkoła nowoczesna
•
uczenie się w elastycznie tworzonych, małych grupach roboczych
•
uczniowie realizują autorskie projekty edukacyjne, często wykraczając poza
ramy pojedynczych przedmiotów szkolnych
•
akcent położony jest na sam proces uczenia się, doświadczanie, wyzwalanie
zachowań kreatywnych
•
wiedza jest traktowana jako prawdopodobna, tymczasowa, wymagająca stałej
weryfikacji i modyfikacji.
•
demokratyczny styl kierowania pracą uczniów
•
dużą wagę przywiązuje się do wielości i różnorodności materiałów
edukacyjnych (podręczników, kart pracy, czasopism, technologii
informacyjnej) jako zasobów naukowych
Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:
1.
Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004
2.
Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.
3.
Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992
4.
Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999
7
Trzy wersje szkoły nowoczesnej
Model terapeutyczny
•
wpływ psychologii A.Maslowa i C. Rogersa oraz wyników badań nad
znaczeniem obrazu własnej osoby i motywacji dla osiągnięć szkolnych
ucznia
•
cel edukacji: pełny rozwój jednostki i jej samorealizacja
•
edukacja: prowadzenie uczniów do pełnego zrozumienia i akceptacji siebie
i innych, poprzez rozpoznanie mocnych stron i ograniczeń oraz wspieranie
niezależności uczniów
•
uczeń: indywidualność kontrolująca własne uczenie się
•
rola nauczyciela: tworzenie warunków do ujawnienia osobistych celów
edukacji i pomoc uczniom w ich określaniu i organizowaniu proces uczenia
się i doświadczania sukcesu
•
nauczanie
- dostosowane do poziomu rozwoju i zdolności uczniów
- szczególna rola informacji zwrotnej i konstruktywnego, wyrażania uznania
dla osiągnięć i postępów
- kreowanie bogatego w materiały i interakcje środowiska uczenia się
- dzielenie się wiedzą, praca grupowa, wzajemne wyrażanie akceptacji
Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:
1.
Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004
2.
Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.
3.
Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992
4.
Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999
8
Model refleksyjny
•
dydaktyczne implikacje teorii Lwa Wygorskiego, Jeana Piageta, Jerome”a
Brunera, wyników badań nad związkiem między mową a myśleniem
•
przywiązywanie dużej wagi do rozwoju poznawczego wspieranego
czynnikami społecznymi (procesami porozumiewania się)
- uruchamianie wszystkich kanałów komunikacyjnych (mówienie „od siebie do
drugiego”, aktywne słuchanie, czytanie traktowane jako „wypytywanie”
podręczników itp.)
- język medium porozumiewania się i instrument myślenia.
uczenie się opiera się na aktualne aktywności dzieci, ujętej w elastyczne ramy
organizacyjne w postaci bloków ścieżek, czy tematów wiodących
•
duża rola wewnętrznej motywacji uczenia się
•
ocenianie formatywne (formujące i kształtujące) :
- diagnozowanie poziomu rozwoju struktur poznawczych i moralnych
każdego ucznia w klasie
- monitorowanie uzyskiwanych przez niego postępów
- rozmowy na temat postępów z uczniem i jego rodzicami
(Gołębniak B.D.)
Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:
1.
Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004
2.
Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.
3.
Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992
4.
Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999
9
INTEGRACJA MIĘDZYPRZEDMIOTOWA
→
integracja procesu nauczania, kształcenia umiejętności i wychowania –
nauczyciele powinni współdziałać na rzecz tworzenia w świadomości uczniów
zintegrowanego systemu wiedzy, umiejętności i postaw
Wprowadzenie:
1/ kształcenia zintegrowanego w klasach I – III szkoły podstawowej
2/ bloków przedmiotowych
3/ ścieżek edukacyjnych
Postulaty:
- przekazywanie spójnej wizji świata;
- odejście od encyklopedyzmu
- przejście od wąskiej specjalizacji poszczególnych nauczycieli ku ich szerszemu
przygotowaniu pedagogicznemu i zawodowemu;
- położenie nacisku na osiąganie przez uczniów uniwersalnych umiejętności, a nie
jak dotychczas – głównie wiedzy;
- współpraca nauczycieli w szkole, prowadząca do spójności szkolnych programów
nauczania i wychowania
- integrowanie szkoły ze środowiskiem lokalnym, co powoduje lepsze zaspokojenie
lokalnych potrzeb edukacyjnych uczniów.
(Sielatycki M.)
Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:
1.
Gołębniak B. D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik
akademicki, (red.) Z. Kwieciński, B. Śliwerski cz 2, str.99 -107 (wybrane
fragmenty), PWN, Warszawa 2004
2.
Grondas M., Ujęcia holistyczne w edukacji, str. 42-45 (wybrane fragmenty),
w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa, CODN,
Warszawa 1999.
3.
Rylke H., Klimowicz G., Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi ,
Warszawa 1992
4.
Sielatycki M., Metodyka nauczania zintegrowanego, str. 15-27 (wybrane
fragmenty), w: Program Nowa Szkoła. Integracja międzyprzedmiotowa,
CODN, Warszawa 1999
10