background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Wykonanie oceny ryzyka 

Wykonanie oceny ryzyka 

wybuchowego i ryzyka 

wybuchowego i ryzyka 

procesowego dla potrzeb 

procesowego dla potrzeb 

firm energetycznych

firm energetycznych

Wykonał:

mgr inż. Robert Żuczek    

ATEX 137 

ATEX 137 

Ocena ryzyka wybuchowego na 

Ocena ryzyka wybuchowego na 

stanowiskach pracy

stanowiskach pracy

Dwie podstawowe dyrektywy zawierające 

wymagania związane z zapobieganiem wybuchowi 

zwane dyrektywami „ATEX”*:

Dwie podstawowe dyrektywy zawierające 

wymagania związane z zapobieganiem wybuchowi 

zwane dyrektywami „ATEX”*:

Dyrektywa 1999/92/EC (tzw. ATEX 137), 
zawieraj
ąca minimalne wymagania bhp dla 
pracowników w strefach potencjalnie 
zagro
żonych wybuchem 

Dyrektywa 94/9/EC (tzw. ATEX 95 lub 100a), 
zawieraj
ąca wymagania dot. urządzeń 
stosowanych w strefach potencjalnie 
zagro
żonych wybuchem 

Dyrektywa 1999/92/EC (tzw. ATEX 137), 
zawieraj
ąca minimalne wymagania bhp dla 
pracowników w strefach potencjalnie 
zagro
żonych wybuchem 

Dyrektywa 94/9/EC (tzw. ATEX 95 lub 100a), 
zawieraj
ąca wymagania dot. urządzeń 
stosowanych w strefach potencjalnie 
zagro
żonych wybuchem 

Rozporządzenie 
MGPiPS z 29 maja 
2003 (Dz.U 107/2003 
poz.1004)

Rozporządzenie 
MGPiPS z 28 lipca 
2003 (Dz.U 143/2003 
poz.1393)

Rozporządzenie 
MGPiPS z 29 maja 
2003 (Dz.U 107/2003 
poz.1004)

Rozporządzenie 
MGPiPS z 28 lipca 
2003 (Dz.U 143/2003 
poz.1393)

* Nazwa „

ATEX

” wywodzi się od słów -

AT

mosphères

EX

plosibles

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

ATEX 137 

ATEX 137 

Ocena ryzyka wybuchowego

Ocena ryzyka wybuchowego

Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 

dnia 29 maja 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących 

bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na 

stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa

(Dz. U. Nr 107 poz. 1004)

PN-EN  1127-1:2001  „Zapobieganie  wybuchowi  i  ochrona  przed 
wybuchem”

PN-EN  60079-10  „Urządzenia  elektryczne  w  przestrzeniach 
zagrożonych  wybuchem  –

Część  10:  Klasyfikacja  obszarów 

zagrożonych wybuchem”  

ATEX 137 

ATEX 137 

Ocena ryzyka wybuchowego

Ocena ryzyka wybuchowego

§ 4  nakłada obowiązek dokonywania 

oceny ryzyka stwarzanego 

przez atmosfery wybuchowe

nie rzadziej niż 1 raz w roku, tj.

-

określenia prawdopodobieństwa powstania atmosfery 
wybuchowej,

-

określenia prawdopodobieństwa występowania  i 
uaktywniania się źródeł zapłonu,

-

identyfikacji i oceny zagrożeń wybuchem stwarzanych przez 
urządzenia techniczne, procesy pracy oraz wykorzystywane 
substancje

-

oceny skutków wybuchu.

RYZYKO

ZABEZPIECZENIA

Ryzyko z uwagi na zagrożenia było i jest 

oceniane w związku z wymogami 

dyrektywy SEVESO II oraz z wymogami 

Kodeksu Pracy

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

ATEX 137 

ATEX 137 

Ocena ryzyka wybuchowego

Ocena ryzyka wybuchowego

§

5.1. Pracodawca posiada dokument zabezpieczenia stanowiska

przed wybuchem i dokonuje jego okresowej aktualizacji.

§

5.2.  Dokument  zabezpieczenia  przed  wybuchem,  zwany  dalej 

„dokumentem” powinien zawierać:

1)

Informacje  o  identyfikacji  atmosfer  wybuchowych  i  ocenę  ryzyka 
wyst
ąpienia wybuchu,

2)  Informacje  o  podjętych  odpowiednich  środkach  zapobiegających 

wystąpienia zagrożeń wybuchem, sporządzone w formie zestawienia,

3)  Wykaz miejsc pracy zagrożonych wybuchem wraz z ich klasyfikacją,

4)  Deklarację,  że  stanowiska  pracy  i  narzędzia  pracy,  a  także  urządzenia 

zabezpieczające 

alarmujące, 

są 

zaprojektowane, 

używane 

konserwowane z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa.

ATEX 137 

ATEX 137 

Ocena ryzyka wybuchowego 

Ocena ryzyka wybuchowego 

etapy analizy

etapy analizy

Identyfikacja zagrożenia

Określenie prawdopodobieństwa wystąpienia atmosfery 

wybuchowej i jej objętości,

Określenie obecności źródeł zapłonu i prawdopodobieństwa 

wystąpienia efektywnych źródeł zapłonu (zdolnych do 

zapalania  mieszaniny wybuchowej),

Określenie możliwych skutków wybuchu,

Oszacowanie ryzyka,

Rozważenie środków dla minimalizacji ryzyka.

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

ATEX 137 

ATEX 137 

Ocena ryzyka wybuchowego 

Ocena ryzyka wybuchowego 

-

-

Identyfikacja zagrożenia

Identyfikacja zagrożenia

Charakterystyka substancji 

– (tabela)

Identyfikacja miejsc występowania atmosfer 
wybuchowych

– (tabela)

Klasyfikacja przestrzeni zagrożonych wybuchem

zgodnie z 

PN-EN 1127-1:2001

20, 21, 22,

0, 1, 2, 

Rodzaj strefy

Dla pyłów

Dla gazów 

ATEX 137 

ATEX 137 

Ocena ryzyka wybuchowego 

Ocena ryzyka wybuchowego 

określenie prawdopodobieństwa wystąpienia 

określenie prawdopodobieństwa wystąpienia 

atmosfery wybuchowej i jej objętości.

atmosfery wybuchowej i jej objętości.

0.001- 0.005

do 10 godz./rok

nie występuje w trakcie 
normalnego działania, a 
w przypadku 
wystąpienia trwa tylko 
przez krótki czas,

strefa 2/22

0.01 -0.05

do 100 godz./rok

może czasami wystąpić 
w trakcie normalnego 
działania,

strefa 1/21

1

stale

stale w długim czasie 
lub często,

strefa 0/20

Prawdopodobieństwo 

wystąpienia

Czas trwania

Opis strefy 

Rodzaj strefy 

zagrożenia wybuchem

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

ATEX 137 

ATEX 137 

Ocena ryzyka wybuchowego

Ocena ryzyka wybuchowego

Określenie prawdopodobieństwa wystąpienia 

Określenie prawdopodobieństwa wystąpienia 

efektywnych źródeł zapłonu

efektywnych źródeł zapłonu



Gorące powierzchnie,



Płomienie i gorące gazy,



Iskry generowana mechanicznie,



Urządzenia elektryczne,



Prądy błądzące, katodowa ochrona przed korozją,



Elektryczność statyczna,



Uderzenie pioruna,



Fale elektromagnetyczne o częstotliwości radiowej od 10

4

Hz do 3x10

15

Hz



Fale elektromagnetyczne od 3x10

11

Hz do 3x10

15

Hz



Promieniowanie jonizujące,



Ultradźwięki,



Adiabatyczne sprężenie i fale uderzeniowe,



Reakcje egzotermiczne z włączeniem samozapalenia pyłów.

Najwygodniejszym sposobem przedstawienia źródeł zapłonu na stanowisku pracy jest 
zestawienie w tabeli!

PRZYKŁAD

ATEX 137 

ATEX 137 

Ocena ryzyka wybuchowego 

Ocena ryzyka wybuchowego 

Analiza zagrożeń

Analiza zagrożeń

Jednoczesne zaistnienie atmosfery wybuchowej w granicach 
wybuchowości 

oraz 

efektywnego 

ź

ródła 

zapłonu 

doprowadzi do wybuchu -

ZESTAWIENIE

Naszym zadaniem jest określenie częstotliwości 

zachodzenia takich sytuacji.

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

ATEX 137 

ATEX 137 

Ocena ryzyka wybuchowego 

Ocena ryzyka wybuchowego 

Kategoria częstości zachodzenia wybuchu.

Kategoria częstości zachodzenia wybuchu.

1 na 1000 lat.

Tak mało prawdopodobne, że
mo
żna  założyć jego  nie  wystąpienie  w 
okresie u
żytkowania

Wyjątkowe (praktycznie niemożliwe)

F

1 na 100 lat,

Mało 

prawdopodobne, 

ale 

możliwe 

wystąpienie w okresie użytkowania

Bardzo rzadko

E

1 na 30 lat,

Może  czasem  występować

w  okresie 

użytkowania

Rzadko

D

1 na 5 lat

Wystąpi 

kilkakrotnie 

okresie 

użytkowania

Okazjonalnie

C

1 na rok,

Może występować często

Często

B

częściej niż 1 na 
rok,

Występuje bardzo często

Bardzo częste

A

Częstotliwość

Częstotliwość w odniesieniu do 

konkretnego urządzenia

Określenie częstotliwości zdarzenia

LP

ATEX 137 

ATEX 137 

Ocena ryzyka wybuchowego 

Ocena ryzyka wybuchowego 

Określenie możliwych skutków wybuchu

Określenie możliwych skutków wybuchu

< 100 tyś 

Majątek

Bez szkód

Środowisko

Bez urazów

Ludzie

IV

pomijalne

< 1 min zł

Majątek

Szkody na terenie zakładu

Środowisko

Drobne urazy, do 3 dni zwolnienia

Ludzie

III

małe

< 8 min zł, 1 miesiąc bez produkcji

Majątek

Odwracalne szkody

Środowisko

Poważne urazy

Ludzie

II

duże

> 8 min zł, 1 rok bez produkcji

Majątek

Długoterminowe szkody na zewnątrz

Środowisko

Ofiary

Ludzie

I

katastroficzne

Opis

Kategoria skutków

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Oszacowanie ryzyka

Oszacowanie ryzyka



jakościowo - np. przy użyciu pojęć takich jak wysokie, 
ś

rednie, niskie, tolerowalne, nietolerowalne, itp.,



ilościowo - przez oszacowanie prawdopodobieństwa lub 
częstotliwości występowania określonego zdarzenia 
niebezpiecznego,



pół-ilościowo - elementom ryzyka przypisywane są pewne 
wartości liczbowe, a następnie wartości te są przetwarzane, 
aby otrzymać wielkości pseudoilościowe umożliwiające 
przeprowadzanie porównań.

Oszacowanie ryzyka

Oszacowanie ryzyka

metoda jakościowa 

metoda jakościowa 

Przykładowa matryca ryzyka

Przykładowa matryca ryzyka

TA

A

A

A

F

TNA

TA

A

A

E

TNA

TNA

TA

A

D

NA

TNA

TNA

TA

C

NA

NA

TNA

TNA

B

NA

NA

NA

TNA

A

I

II

III

IV

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Poziomy ryzyka

Poziomy ryzyka



A  –

akceptowalne,  nie  wymaga  się  wprowadzania  żadnych 

dodatkowych środków bezpieczeństwa i ochrony,



TA

– dopuszczalny  – należy  rozważyć  wprowadzenie  dodatkowych 

ś

rodków  bezpieczeństwa  i  ochrony  jeśli  są  one  praktycznie 

uzasadnione,



TNA

-

tolerowane, 

należy 

wprowadzić 

dodatkowe 

ś

rodki 

bezpieczeństwa i ochrony,



NA 

– nieakceptowane,  należy  zatrzymać  instalację  i  wprowadzić 

natychmiast dodatkowe środki bezpieczeństwa i ochrony

Dokumentacja rysunkowa

Dokumentacja rysunkowa

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

ATEX 137 

ATEX 137 

Oznakowanie, alarmowanie

Oznakowanie, alarmowanie

…należy również ustalić sposób alarmowania ....

§ 12.  2  i  12.3

Przy  wejściach  do  pomieszczeń,  gdzie 

znajdują  się  miejsca,  w  których  występują  atmosfery 
wybuchowe,  powinno  by
ć  umieszczone  oznakowanie  w 
kształcie trójk
ąta z czarnym obramowaniem. Wewnątrz 
obramowania  powinny  by
ć  umieszczone  czarne  litery 
„Ex” na 
żółtym tle.

Dokument zabezpieczenia przed wybuchem

Dokument zabezpieczenia przed wybuchem

-

-

powinien zawierać informacje o identyfikacji atmosfer 

wybuchowych i ocenie ryzyka wystąpienia wybuchu,

-

- powinien zawierać informacje o podjętych odpowiednich 

środkach zapobiegających wystąpienia zagrożeń wybuchem, 

sporządzone w formie zestawienia,

powinien zawierać wykaz miejsc zagrożonych wybuchem wraz 

z ich klasyfikacją,

powinien zawierać deklarację, ze stanowiska pracy i narzędzia 

pracy, a także urządzenia zabezpieczające i alarmujące, są 

zaprojektowane, używane i konserwowane z uwzględnieniem 

zasad bezpieczeństwa .

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

P

P

rocedura 

prowadzenia 

przegl

rocedura 

prowadzenia 

przegl

ą

ą

d

d

ó

ó

stanu 

bezpiecze

stanu 

bezpiecze

ń

ń

stwa 

stwa 

przeciwwybuchowego przez kierownictwo,

przeciwwybuchowego przez kierownictwo,

P

P

rocedura  identyfikacji  zagro

rocedura  identyfikacji  zagro

ż

ż

e

e

ń

ń

wybuchem  w  pomieszczeniach 

wybuchem  w  pomieszczeniach 

pracy

pracy

i oceny związanego z nimi ryzyka,

i oceny związanego z nimi ryzyka,

• Procedura określania potrzeb dotyczących szkolenia w zakresie 

bezpieczeństwa przeciwwybuchowego oraz sposobów realizacji 
szkolenia,

• Procedura  doboru  dostawców  i  zatrudniania  firm  obcych

(koordynacji prac),

• Procedura wewnętrznego komunikowania się,

• Procedura reagowania na wypadki przy pracy i awarie,

• Procedura 

monitorowania 

prawdopodobieństwa 

zaistnienia 

atmosfery wybuchowej,

Cele szczegółowe w zakresie zapewnienia 

bezpieczeństwa przeciwwybuchowego ujęte w 

deklaracji

RYZYKO PROCESOWE

RYZYKO PROCESOWE

II CZĘŚĆ WYKŁADU 

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

RYZYKO PROCESOWE

RYZYKO PROCESOWE

Zasadniczym  celem  zastosowania  oceny  ryzyka 
procesowego  jest  osiągnięcie  takiego  poziomu 
zagrożeń, 

(stosując 

ś

rodki 

techniczne 

organizacyjne), 

który  będzie  akceptowalny 

zarówno dla lokalnej społeczności, pracowników 
zakładu, jak i środowiska naturalnego. 

Algorytm zarządzania ryzykiem

Algorytm zarządzania ryzykiem

wg. PN

wg. PN

-

-

IEC 60300 

IEC 60300 

9

9

„Analiza ryzyka w systemach technicznych”

„Analiza ryzyka w systemach technicznych”

ANALIZA RYZYKA

Określenie zakresu
Identyfikacja zagrożeń
Oszacowanie ryzyka 

WYZNACZANIE RYZYKA

Decyzje o dopuszczalności 
ryzyka

Analiza opcji 

STEROWANIE/ZMNIEJSZANIE 

RYZYKA

Podejmowanie decyzji
Zastosowanie
Monitorowanie 

Ocena 

ryzyka

Zarządzanie 

ryzykiem

Algorytm postępowania dla 
zarz
ądzania ryzykiem 
procesowym

–(rysunek)

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Przewidywane korzyści w wyniku 

Przewidywane korzyści w wyniku 

zastosowania oceny ryzyka procesowego

zastosowania oceny ryzyka procesowego

-

wzrost świadomości zagrożenia wśród wszystkich pracowników;

-

wzrost  efektywności  (optymalizacja  kosztów)  przedsięwzięć  w  zakresie 
przeciwdziałania  zagrożeniom,  m.in.  przez  dostosowanie  ich  do 
rzeczywistej skali zagrożenia;

-

zapewnienie  rzeczywistego  stosowania  opracowanych  procedur  i 
instrukcji  bezpieczeństwa,  m.in.  dzięki  wdrożeniu  wewnętrznych 
mechanizmów kontrolnych;

-

sprawne reagowanie na ewentualne zmiany w charakterystyce zagrożenia, 
które  mogą  się  pojawić  w  trakcie  funkcjonowania  zakładu,  m.in.  dzięki 
wdrożeniu  mechanizmów  systematycznej  analizy  zagrożenia  i  oceny 
ryzyka;

-

wzrost kultury bezpieczeństwa i spadek liczby wypadków przy pracy;

-

możliwość wynegocjowania korzystniejszych warunków ubezpieczenia, 

-

ś

wiadomość  skali  zagrożenia  oraz  poprawności  stosowanych  systemów 

zdecydowanie  wzmacnia  pozycję  zakładu  w  negocjacjach  wysokości 
składki ubezpieczeniowej.

Etapy analizy 

Etapy analizy 

1. Charakterystyka instalacji

1. Charakterystyka instalacji

- opis instalacji, lokalizacji, 

- stosowane substancje oraz procesy

- rozwiązania technologiczne i kontrolno –

pomiarowe, 

- wyciąg z baz danych o wypadkach i awariach, 

- dane niezawodnościowe, 

- informacje meteorologicznych 

- dane na temat populacji na zagrożonym terenie 

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Etapy analizy 

Etapy analizy 

2. Identyfikacja źródeł zagrożeń

2. Identyfikacja źródeł zagrożeń

- identyfikacja  stanów  eksploatacyjnych  instalacji  z  punktu 
widzenia bezpieczeństwa,
- identyfikacja źródeł zagrożeń zewnętrznych, 
- identyfikacja zdarzeń inicjujących awarie,
- identyfikacja  funkcji  bezpieczeństwa  realizowanych  przez 
systemy 

bezpieczeństwa, 

ochrony 

przeciwdziałania 

ratowniczego,
- identyfikacja 

zdarzeń  wypadkowych  -

wybór  zdarzeń 

awaryjnych, które będą charakterystyczne dla danej instalacji.

Etapy analizy 

Etapy analizy 

3. Scenariusz awaryjny

3. Scenariusz awaryjny

- opracowanie  modeli  ciągów  zdarzeń  po  wystąpieniu  zdarzeń 
wypadkowych 

uwzględnieniem 

występujących 

funkcji 

bezpieczeństwa, 

warunków 

meteorologicznych 

oraz 

charakterystyk środowiskowych

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Etapy analizy 

Etapy analizy 

4. Prawdopodobieństwo występowania 

4. Prawdopodobieństwo występowania 

określonych skutków

określonych skutków

-

określenie 

prawdopodobieństwa 

wystąpienia 

zdarzenia 

charakterystycznego dla danej instalacji.  

-

określenie  prawdopodobieństwa  występowania  zapłonu  jako 
ź

ródła zagrożeń pożarowo –wybuchowych. 

-

ocena niepewności,

-

określenie  prawdopodobieństwa  powstawania  skutków  zagrożeń 

chemicznych

Etapy analizy

Etapy analizy

5. Analiza efektów fizycznych i 

5. Analiza efektów fizycznych i 

skutków

skutków

- przyjęcie kryteriów progowych dla narażenia człowieka, 

majątku i środowiska, 

- określenie efektów fizycznych zagrożeń.

- określenie stref zagrożonych i wrażliwych obiektów. 

- obliczenie skutków 

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Etapy analizy

Etapy analizy

6. Obliczenie ryzyka dla każdego 

6. Obliczenie ryzyka dla każdego 

zdarzenia wypadkowego

zdarzenia wypadkowego

-

obliczenie 

iloczynu 

prawdopodobieństwa 

powstawania 

konkretnych  skutków  i  wielkości  tych  skutków  dla  danego 
zdarzenia wypadkowego,

-

określenie ryzyka indywidualnego, 

-

określenie ryzyka grupowego, 

-

ocena niepewności.

Etapy analizy

Etapy analizy

7. Ocena ryzyka globalnego

7. Ocena ryzyka globalnego

-

przyjęcie kryteriów akceptacji.

-

ocena ryzyka globalnego poprzez uwzględnienie analiz 
cząstkowych dotyczących zdrowia i środowiska. 

-

ocena uzyskanych wyników względem kryteriów akceptacji 
i jakościowych wskaźników ryzyka 

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Etapy analizy 

Etapy analizy 

8. Kontrola ryzyka

8. Kontrola ryzyka

Zaproponowanie 

dodatkowych 

ś

rodków 

bezpieczeństwa 

dla 

uzyskania  akceptowanego  poziomu  ryzyka  i  ponowne  sprawdzenia 
jego poziomu. 

Typowe zagrożenia pożarowo 

Typowe zagrożenia pożarowo 

-

-

wybuchowe występujące w zakładach 

wybuchowe występujące w zakładach 

branży energetycznej. 

branży energetycznej. 

1.

wykorzystywanie węgla kamiennego – zagrożenie 
wybuchem pyłu,

2.

paliwa alternatywne – mazut, lekki olej opałowy –
zagro
żenie wybuchem par cieczy palnej,

3.

chłodzenie turbogeneratorów wodorem – zagrożenie 
wybuchem gazu palnego. 

4.

demineralizacja wody – HCL, NaOH,

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Schemat ideowy układu chłodzenia 

Schemat ideowy układu chłodzenia 

generatora

generatora

Identyfikacja zagrożeń

Identyfikacja zagrożeń

W celu zidentyfikowania potencjalnych zagrożeń i awarii dla instalacji 
chłodzenia wodorowego turbozespołu wykonano analizę  HAZOP 

Wyciek wodoru na stanowisku zasilania z butli

6.

Wybuch (pożar) w osuszaczu wodoru spowodowany wytworzeniem mieszaniny 

wybuchowej podczas operacji regeneracji.

5.

Rozerwanie  generatora  wskutek  odkształceń termicznych  uzwojeń spowodowanych 

utratą chłodzenia wodnego

4.

Przeciek rurociągu doprowadzającego wodór

3.

Wybuch  (pożar)  w  generatorze  spowodowany  wytworzeniem  mieszaniny 

wybuchowej podczas operacji napełniania

2.

Wyciek wodoru przez uszczelnienie olejowe wału generatora

1.

Zdarzenie

Lp.

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Reprezentatywne zdarzenia awaryjne 

Reprezentatywne zdarzenia awaryjne 

-

-

RZA

RZA

Wyciek wodoru przez uszczelnienie olejowe wału generatora wskutek awarii 

reduktora

RZA(P)2

Przeciek rurociągu doprowadzającego wodór wskutek korozji

RZA(P)1

Wyciek wodoru na stanowisku zasilania wskutek mechanicznego uszkodzenia 

butli

RZA(W)

3

Wybuch (pożar) w generatorze spowodowany wytworzeniem mieszaniny 

wybuchowej podczas operacji napełniania (błąd obsługi)

RZA(W)

2

Rozerwanie generatora wskutek odkształceń termicznych uzwojeń

spowodowanych utratą chłodzenia wodnego.

RZA(W)

1

Zdarzenie

Typ

Zasięg chmur wybuchowych

Zasięg chmur wybuchowych

----

----

----

----

3

4

4

RZA(P) 2

6

12

47

----

----

14

16

RZA(P) 1

6

12

47

14

16

18

10

RZA(W) 3

7

15

65

----

----

----

----

RZA(W) 2

6

12

50

----

----

----

9

RZA(W) 1

0.45

0.14

0.02

37.5

12.5

4.0 

Zasięg strefy zagrożonej 

nadciśnieniem wybuchu [m], 
dla trzech warto
ści progowych 
[bar].

Zasięg strefy zagrożonej 

promieniowaniem cieplnym 
po
żaru [m], dla trzech wartości 
progowych [kW/m2].

Zasię
chmury 
palnej o 
st
ężeniu 
DGW [m]

Typ
scenriusza

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Ocena skutków

Ocena skutków

----

----

0

0

RZA(P)2

Rurociągi, turbogenerator 

Hala maszynowni

0

10

RZA(P)1

Stanowisko gazowe, 

turbogenerator nr 7, 
rurociągi 

Hala maszynowni

2

10

RZA(W)3

Turbogenerator nr 7, 

rurociągi

Hala maszynowni

0

10

RZA(W)2

Turbogenerator nr 7, 

rurociągi

Hala maszynowni

0

10

RZA(W)1

Zniszczone urządzenia 

technologiczne i budynki

Uszkodzone 

budynki

Liczba osób 

narażonych na 

utratę życia

Liczba osób 

narażonych na 

urazy

Straty materialne

Straty ludzkie

Scenariusz

TA

3

4*10

-4

Wyciek wodoru na stanowisku zasilania 
wskutek mechanicznego uszkodzenia 
butli

RZA(W)3

TA

3

9*10

-4

Wybuch (pożar) w generatorze 
spowodowany wytworzeniem 
mieszaniny wybuchowej podczas 
operacji napełniania 

RZA(W)2

TA

3

1*10

-5

Rozerwanie generatora wskutek 
odkształceń termicznych uzwojeń
spowodowanych utratą chłodzenia 
wodnego.

RZA(W)1

Ryzyko

Kategoria 
skutków

Prawdopodo
-bie
ństwo

Scenariusz

Typ RZA

A

2

5*10

-7

Wyciek  wodoru  przez  uszczelnienie 
olejowe  wału  generatora  wskutek 
awarii reduktora

RZA(P)2

A

2

5*10

-5

Przeciek 

rurociągu 

doprowadzającego  wodór  wskutek 
korozji

RZA(P)1

Ryzyko

Kategoria 
skutków

Prawdopodo-
bie
ństwo

Scenariusz

Typ 
RZA

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Informacje o środkach bezpieczeństwa 

Informacje o środkach bezpieczeństwa 

stosowanych w zakładzie

stosowanych w zakładzie

I poziom

I poziom

Okresowe próby i pomiary 

16.

Procedury kontroli szczelności 

8.

Regulator temperatury 
osuszacza 

15.

Radiograficzna kontrola spoin 
rurociągów 

7.

Osuszacz wodoru 

14.

Okresowe kontrole sprawności 
gazoanalizatorów

6.

Instalacja gazu pośredniego 

13.

Manometry

5.

Zabezpieczenia antykorozyjne 
rurociągów 

12.

Przetwornik ciśnienia 

4.

Uziemienie instalacji 

11.

Przekaźnik cieczowy 

3.

Instalacje elektryczne w formie 
Ex

10.

Gazoanalizatory

2.

Wyznaczone i oznakowane 
strefy zagrożenia wybuchem 

9.

System pomiarów i automatyki 

1.

Informacje o środkach bezpieczeństwa 

Informacje o środkach bezpieczeństwa 

stosowanych w zakładzie

stosowanych w zakładzie

II poziom

II poziom

Odpowiednia konstrukcja hali 

9.

Przyciski pożarowe 

8.

Wewnętrzny system alarmowania 

7.

Podręczny sprzęt gaśniczy 

6.

Sieć przeciwpożarowa 

5.

Wytrzask turbiny 

4.

Alarmy ciśnienia 

3.

Zawory bezpieczeństwa

2.

Czujniki eksplozymetryczne 

1. 

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Informacje o środkach bezpieczeństwa 

Informacje o środkach bezpieczeństwa 

stosowanych w zakładzie

stosowanych w zakładzie

III poziom

III poziom

Plan operacyjno ratowniczy

3. 

Państwowa Straż Pożarna 

2. 

Zakładowa Straż Pożarna

1. 

Zarządzanie bezpieczeństwem 

Zarządzanie bezpieczeństwem 

procesowym

procesowym

Zarządzanie  ryzykiem  jest  ciągłym  procesem  podejmowania  decyzji,
w  którym  dokonuje  się  optymalnej  kombinacji  technicznych, 
organizacyjnych i ludzkich decyzji dla spełnienia kryteriów akceptacji 
ryzyka.  Mogą  one  stanowić  zarówno  wymagania  formalno-prawne 
lub też być celem bezpieczeństwa określonym w systemie zarządzania 
bezpieczeństwem funkcjonującym w danym zakładzie. 

System  zarządzania  bezpieczeństwem  procesowym,  podobnie  jak 
bezpieczeństwem  i  higieną  pracy  oparty  jest  na  ciągłym  cyklu 
doskonalenia. 

background image

III Ogólnopolska Konferencja "Systemy Zarządzania w Energetyce" - Bełchatów 26-28.04.2005

Niniejsze materiały nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w całości lub w części bez zgody
organizatorów konferencji: PKE SA Elektrowni Łaziska lub  „Energopomiar” Sp. z o.o. Gliwice

Zarządzanie bezpieczeństwem 

Zarządzanie bezpieczeństwem 

instalacji procesowych

instalacji procesowych

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ