plik

Tabelaryczna prezentacja opracowanego materiału statystycznego:

Tablica 1. Produkcja płaszczy męskich w Zakładach

Przemysłu OdzieŜowego „AKA” w Krakowie
w latach 1998 – 2003r. w tys. szt.

Okres

Ilość płaszczy w tys. szt.

1998

1999

2000

2001

2002

2003

Źródło: dane umowne

Tablica 2. SprzedaŜ artykułów odzieŜowych w sklepach

GSS „Społem” w Lublińcu, w latach

2000 - 2003

Okres

Obrót w tys. zł.

2000

36,0

2001

45,0

2002

36,0

2003

54,0

Źródło: dane umowne

II.

Opis zaprezentowanych tablic:

Obydwie przedstawione powyŜej tablice są zbudowane w podobny sposób. Materiał

statystyczny jest usystematyzowany i podany w zwięzłej, a takŜe zrozumiałej formie. Dane
statystyczne uporządkowane są według jednego kryterium, tj. informacji o czasie,
wyszczególnieniu kilku lat z pewnego przedziału czasowego.

Tablice te stanowią szeregi statystyczne i są, według definicji, dynamicznymi szeregami

statystycznymi, gdyŜ pokazują nam jak kształtuje się dane zjawisko w pewnych okresach
czasowych (szeregi czasowe okresów). W naszym przypadku tablice pokazują kształtowanie się
wielkości produkcji liczonej w tysiącach sztuk (tab. 1) oraz obrotu wykazywanego w tysiącach
złotych (tab. 2) pewnych, przykładowo podanych, zakładów pracy, liczonych za dany rok.

Dynamiczne szeregi statystyczne zwane równieŜ szeregami czasowymi, chronologicznymi

lub rozwojowymi, słuŜą do prezentacji rozwoju zjawiska w czasie. Szeregi dynamiczne
zbudowane są z dwóch kolumn. W pierwszej z nich podawane są momenty lub okresy czasu, a w
drugiej kolumnie zapisywana jest wielkość badanego zjawiska, jaka wystąpiła w czasie (okresie
czasu) wyznaczonym w pierwszej kolumnie.

Tablice powyŜsze charakteryzują się następującymi właściwościami:

Wykazy klasyfikacyjne tych szeregów statystycznych posiadają następujące przedziały
klasowe: 1998-2003 (tj. posiada 6 klas) dla tablicy 1, oraz 2000-2003 (tj. posiada 4 klasy) dla
tablicy 2.

Dla przedziału klasowego z tablicy 1 dolna granica przedziału to 1998, górna granica 2003,
zaś rozpiętość przedziału klasowego wynosi 5. Dla przedziału klasowego z tablicy 2 dolna
granica przedziału to 2000, górna granica 2003, zaś rozpiętość przedziału wynosi 3.

Obydwa przedziały klasowe są obustronnie domknięte, a poszczególne klasy w tych
przedziałach są klasami zamkniętymi. Klasy się nie zazębiają.

Obydwa szeregi dynamiczne charakteryzują się cechą mierzalną ze zmiennością skokową.

Charakterystyka zbiorowości statystycznej dla tablicy 1:
a)

zbiorowość statystyczna: produkcja płaszczy męskich w ZPO „AKA” w Krakowie,

jednostka statystyczna: produkcja płaszczy męskich,

•

rzeczowo: płaszcze męskie,

•

czasowo: lata 1998-2003r.,

•

terytorialnie: Zakład Przemysłu OdzieŜowego „AKA” w Krakowie,

•

zakresowo: ilość płaszczy w tys. szt.

cecha statystyczna: okres produkcyjny - cecha mierzalna ze zmiennością skokową.

warianty: 6.

liczebność cząstkowa wariantu 3.: 86000.

ilość liczebności cząstkowych: 6.

liczebność generalna: 428000.

W analogiczny sposób moŜna scharakteryzować zbiorowość statystyczną dla tablicy 2.:
a)

zbiorowość statystyczna: sprzedaŜ artykułów odzieŜowych w sklepach GSS „Społem”
w Lublińcu,

jednostka statystyczna: obrót artykułami odzieŜowymi,

•

rzeczowo: artykuły odzieŜowe,

•

czasowo: lata 2000-2003r.,

•

terytorialnie: sklepy GSS „Społem” w Lublińcu,

•

zakresowo: obrót liczony w tys. zł.

cecha statystyczna: okres produkcyjny - cecha mierzalna ze zmiennością skokową.

warianty: 4.

liczebność cząstkowa wariantu 3.: 36000.

ilość liczebności cząstkowych: 4.

liczebność generalna: 171000.

III.

Graficzna prezentacja danych statystycznych:

Rysunek 1. Produkcja płaszczy męskich w Zakładach

Przemysłu OdzieŜowego „AKA” w Krakowie
w latach 1998-2003r. w tys. szt.

100

1998

1999

2000

2001

2002

2003

Rysunek 2. SprzedaŜ artykułów odzieŜowych w sklepach GSS

„Społem” w Lublińcu, w latach 2000-2003

2000

2001

2002

2003

Przyjęte proporcje i załoŜenia:
1. Obrót sklepów w wys. 36,0 tys. zł. odpowiada 4 cm wysokości prostokąta.
2. Podstawa kaŜdego prostokąta jest taka sama.

Obrót w tys. zł.

Okres

Źródło: Andrzej Komosa ”Statystyka”, str. 29, tabl. 26

Ilość płaszczy

w tys. szt.

Okres

Źródło: Andrzej Komosa ”Statystyka”, str. 29, tabl. 25

Obliczenia:

36,0 tys. zł. – 4,0 cm

36,0 tys. zł. – 4 cm
45,0 tys. zł. – x cm
x = (45,0*4):36,0
x = 5,0 cm

36,0 tys. zł. – 4 cm
54,0 tys. zł. – x cm
x = (54,0*4):36,0
x = 6,0 cm

IV.

Opis zaprezentowanych wykresów:

Rysunek 1 przedstawia nam, zawarty w tablicy 1, szereg dynamiczny ujęty w formie

wykresu liniowego w układzie współrzędnych XY, gdzie na osi odciętych (x) są zaznaczone
warianty cechy czasu, tj. okresy czasu, poszczególne lata, a na osi rzędnych (y) zaznaczone są
liczebności

cząstkowe

odpowiadające

poszczególnym

wariantom

cechy,

tj.

ilość

wyprodukowanych płaszczy. Szereg dynamiczny jest więc przedstawiony graficznie metodą
prezentacji w układzie współrzędnych.

W analogiczny do powyŜszego sposób, na rysunku 2, mamy pokazany szereg dynamiczny

zawarty  w  tablicy  2  i  przedstawiony  graficznie  metodą  powierzchniową  z  wykorzystaniem
prostokątów.  Ponadto,  celem  porównania  zjawisk  i  zobrazowania  skali,  pokazano  obliczenia,
wyniki  których  posłuŜyły  do  wykreślenia  wysokości  poszczególnych  prostokątów.  Dla  lepszego
oraz czytelniejszego odzwierciedlenia proporcji pomiędzy tymi figurami, przyjęto równe podstawy
wykreślonych prostokątów.

Wnioski:

Obydwie, zaprezentowane powyŜej, graficzne metody prezentacji danych statystycznych są,

wg  mojej  oceny,  dobrane  w  sposób  optymalny.  Zarówno  metoda  wykresu  liniowego,  jak  teŜ
metoda  powierzchniowa,  obrazuje  nam  przebieg  badanego  zjawiska  w  czasie  w  sposób  bardziej
dokładny  i  przejrzystszy  w  stosunku  do  innych,  poznanych  metod.  W  przypadku  metody
powierzchniowej  z  wykorzystaniem  prostokątów  róŜnice  między  polami  tych  figur  są  znacznie
bardziej widoczne niŜ w przypadku róŜnic między polami innych figur.

Jedynie porównywalną do ww. metod i moŜliwą do wykorzystania w prezentacji jest metoda

liniowa. Prosta w wykonaniu, na pierwszy rzut oka widać kształtowanie się wielkości zjawiska,
jednakŜe wymaga ona podania wszystkich niezbędnych opisów (wariantów cechy) wraz
z wielkościami (liczebnościami cząstkowymi) danego zjawiska.

W metodzie powierzchniowej wykres kołowy lub wykres kilku kół jest mniej czytelny.

RóŜnice wariantów cechy rozpoznajemy po kolorach lub wielkościach kół, jednakŜe przy
zbliŜonych liczebnościach cząstkowych róŜnice zacierają się i konieczne staje się podanie wartości
liczebności cząstkowych w legendzie. Ponadto, celem odczytania danych wartości, konieczny jest
ręczny pomiar, co rodzi dodatkowe błędy.

Metoda prezentacji graficznej z wykorzystaniem histogramu jest nieadekwatna do

przedstawionych w pracy szeregów statystycznych. Histogram bowiem stosuje się do prezentacji
materiału statystycznego z szeregów statystycznych z cechą mierzalną ale ze zmiennością ciągłą.

Metody: obrazkowa, ilościowa oraz wiedeńska, mimo Ŝe naleŜą do najbardziej atrakcyjnych

metod,  to  podstawową  ich  wadą  jest  trudność  i  czasochłonność  wykonania.  Wadą  jest  równieŜ
zacieranie  się  róŜnic  przy  porównywalnych  wartościach,  a  w  przypadku  bardzo  duŜych  róŜnic
pomiędzy  poszczególnymi  wartościami  rysunek  staje  się  trudniejszy  w  odczytaniu.  Ponadto,  dla
metod ilościowej i wiedeńskiej, konieczne jest zastosowanie legendy.

Kartogramy natomiast stosowane są do prezentacji materiału statystycznego zawartego

w szeregach geograficznych. Powiązanie duŜej ilości tekstu, liczb, symboli, punktów, figur oraz
konieczność prawidłowego sporządzenia legendy potęgują trudność w jego wykonaniu.

Wobec powyŜszego wykresy sporządzane w układzie współrzędnych najlepiej nadają się do

prezentowania kształtowania się poziomu określonego zjawiska na skutek upływu czasu. Ponadto
na jednym wykresie moŜna przedstawić kształtowanie się poziomu róŜnych zjawisk.