background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 
 
 

 
MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 
 
 

 

Anna Syska 

 
 

 
 
 
 
 

Prowadzenie  edukacji  prozdrowotnej  dla  osób  dorosłych 
i w podeszłym wieku 322[03].Z3.04 

 
 
 
 
 
 
 

 

Poradnik dla nauczyciela 

 
 

 

 

 
 
 

 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji– Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1

Recenzenci:

 

lek. med. Ewa Rusiecka 
lek. med. Paweł Szymczyk 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr Anna Syska 
 
 
 
Konsultacja: 
mgr Ewa Kawczyńska-Kiełbasa 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  322[03].Z3.04 
„Prowadzenie  edukacji  prozdrowotnej  dla  osób  dorosłych  i  w  podeszłym  wieku”,  zawartego 
w modułowym programie nauczania dla zawodu higienistka stomatologiczna. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2

SPIS TREŚCI 
 

1.  Wprowadzenie 

2.  Wymagania wstępne 

3.  Cele kształcenia 

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

5.  Ćwiczenia 

11 

5.1.  Stomatologiczne problemy zdrowotne ludzi w podeszłym wieku 

11 

5.1.1.  Ćwiczenia 

11 

5.2.  Biologia procesów starzenia 

13 

5.2.1.  Ćwiczenia 

13 

5.3.  Zasady Ŝywienia ludzi w podeszłym wieku 

16 

5.3.1.  Ćwiczenia 

16 

5.4.  Pielęgnacja jamy ustnej 

18 

5.4.1.  Ćwiczenia 

18 

5.5.  Etyka  w  zawodzie  higienistki  stomatologicznej  lekarza  i  organizacja 

działań edukacyjnych 

21 

5.5.1.  Ćwiczenia 

21 

6.  Ewaluacja osiągnięć ucznia 

23 

7.  Literatura 

37 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3

1.  WPROWADZENIE 

 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu 

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie higienistka stomatologiczna. 

W poradniku zamieszczono: 

– 

wymagania  wstępne  umiejętności  jakie  powinien  posiadać  uczeń  przed  przystąpieniem 
do realizacji programu jednostki modułowej, 

– 

cele kształcenia, umiejętności jakie uczeń opanuje podczas realizacji programu jednostki 
modułowej, 

– 

przykładowe scenariusze zajęć, 

– 

ć

wiczenia  zawierające  polecenie,  wskazówki  do  realizacji,  sposób  wykonania,  zalecane 

metody nauczania–uczenia

 

się oraz środki dydaktyczne do wykonania ćwiczenia, 

– 

ewaluację  osiągnięć  po  zrealizowaniu  programu  jednostki  modułowej  pozwoli  ocenić 
poziom nabytych umiejętności, 

– 

wykaz literatury. 
Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  róŜnymi  metodami  ze 

szczególnym  uwzględnieniem  aktywizujących  metod  nauczania,  np.:  dyskusji  dydaktycznej 
metody projektu, metody ćwiczeń praktycznych.  

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróŜnicowane,  począwszy  od 

samodzielnej do zespołowej pracy uczniów.  
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 

 

 

 

 
 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

322[03].Z3.01 

Planowanie i organizowanie 

stomatologicznej działalności 

edukacyjnej

 

322[03].Z3 

Edukacja zdrowotna 

322[03].Z3.02 

Prowadzenie edukacji 

prozdrowotnej dla kobiet w ciąŜy  

i karmiących 

322[03].Z3.03 

Prowadzenie edukacji 

prozdrowotnej dla dzieci i młodzieŜy 

322[03].Z3.04 

Prowadzenie edukacji 

prozdrowotnej dla osób dorosłych  

i w podeszłym wieku 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć: 

− 

korzystać z róŜnych źródeł informacji, 

− 

posługiwać się podstawową terminologią stomatologiczną, 

− 

stosować zasady higieny jamy ustnej osób w starszym wieku i dorosłych, 

− 

rozróŜniać choroby jamy ustnej u osób dorosłych, 

− 

dokonywać analizy działań edukacyjnych, 

− 

rozwiązywać problemy w zakresie dolegliwości osób starszych, 

− 

zaplanować profilaktykę chorób jamy ustnej, 

− 

komunikować się z uczestnikami procesu pracy, 

− 

rozwiązywać problemy w zakresie wykonywania zadań zawodowych, 

− 

korzystać z komputera, 

− 

współpracować w grupie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

5

3.  CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć: 

− 

określić zasady zapobiegania chorobom wieku dojrzałego, 

− 

wyjaśnić  i  scharakteryzować  zmiany  ogólnoustrojowe  oraz  narządu  Ŝucia  związane  ze 
starzeniem się organizmu człowieka, 

− 

określić  wpływ  funkcjonowania  gruczołów  dokrewnych  na  stan  zdrowia  człowieka 
w podeszłym wieku, 

− 

scharakteryzować  odrębności  psychiki  osoby  w  wieku  podeszłym  i  funkcjonowanie 
w zmieniającej się sytuacji ekonomiczno-społecznej, 

− 

dokonać oceny stanu zdrowotnego narządu Ŝucia u osób dorosłych i w podeszłym wieku, 

− 

wyjaśnić wpływ higieny jamy ustnej na stan zdrowotny zębów i przyzębia, 

− 

scharakteryzować 

problemy 

zdrowotne 

dotyczące 

układu 

stomatognatycznego, 

występujące u osób dorosłych i w podeszłym wieku, 

− 

wyjaśnić wpływ okołozębowych i przyzębnych ognisk zakaŜenia na organizm człowieka, 

− 

uzasadnić konieczność leczenia i rehabilitacji narządu Ŝucia, 

− 

scharakteryzować najczęstsze przyczyny braków zębowych i bezzębia, 

− 

wyjaśnić wpływ braków w uzębieniu na zdrowie fizyczne oraz samopoczucie psychiczne 
i społeczne, 

− 

określić  zasady  profilaktyki  zaburzeń  w  narządzie  Ŝucia  wynikających  z  braków 
w uzębieniu, 

− 

poinstruować pacjentów o moŜliwości skorzystania z zaopatrzenia protetycznego, 

− 

poinstruować  pacjenta  o  zasadach  uŜytkowania  protez  zębowych  oraz  o  konieczności 
higienicznego ich utrzymania,  

− 

rozpoznać problemy pacjenta wynikające z uŜytkowania protez zębowych, 

− 

określić przyczyny stomatopatii protetycznych, 

− 

zorganizować i przeprowadzić działania edukacyjne związane z profilaktyką i wczesnym 
leczeniem zmian chorobowych w obrębie narządu Ŝucia, 

− 

dostosować formy, metody i środki dydaktyczne do moŜliwości poznawczych odbiorców, 
zwłaszcza osób w podeszłym wieku, 

− 

posłuŜyć się pomocami dydaktycznymi podczas realizacji zajęć edukacyjnych, 

− 

zachęcić osoby dorosłe i w podeszłym wieku do zachowań słuŜących zdrowiu, 

− 

udzielić porad na temat racjonalnego odŜywiania, 

− 

uzasadnić  konieczność  zapobiegania  chorobom  nowotworowym  i  wczesnego 
rozpoznawania stanów przedrakowych układu stomatognatycznego, 

− 

podjąć  współpracę  z  instytucjami  społecznymi  w  zakresie  usprawniania  narządu  Ŝucia 
osób w podeszłym wieku, 

− 

podjąć  współpracę  z  placówkami  kulturalno-oświatowymi  w  celu  propagowania 
stomatologicznej edukacji zdrowotnej, 

− 

udokumentować realizację przeprowadzonych działań edukacyjnych, 

− 

zastosować ogólnie przyjęte zasady etyki. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

6

4.  PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

 

 

Scenariusz zajęć 1 

 

Osoba prowadząca  

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania: 

Higienistka stomatologiczna 322[03] 

Moduł: 

Edukacja prozdrowotna 322[03].Z3 

Jednostka modułowa: 

Prowadzenie  edukacji  prozdrowotnej  dla  osób 
dorosłych i w podeszłym wieku 322[03].Z3.04 

Temat:  Programy profilaktyki stomatologicznej. 

Cel ogólny: Kształtowanie  umiejętności  praktycznych  opracowania  programu  profilaktyki 

stomatologicznej. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

− 

uzasadnić potrzebę konstruowania programów profilaktycznych, 

− 

wymienić elementy programu profilaktyki stomatologicznej w domach opieki społecznej, 
placówkach kulturalnych, 

− 

scharakteryzować metody realizacji poszczególnych składowych programu, 

− 

uzasadnić potrzebę prowadzenia szkoleń dla opiekunów oraz nauczycieli, 

− 

sporządzić  harmonogram  spotkań  edukacyjnych  z  nauczycielami  i  osobami  starszymi 
w ramach programu profilaktyki stomatologicznej, 

− 

przedstawić przykładowy plan programu profilaktyki stomatologicznej, 

− 

scharakteryzować metody propagowania programu wśród opiekunów i nauczycieli. 

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe: 

− 

praca w zespole, 

− 

przydział zadań zawodowych, 

− 

ocena stopnia wykonania zadania. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem, 

− 

ć

wiczenie, 

− 

dyskusja dydaktyczna. 

 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

− 

praca w 3–4-osobwych grupach. 

 

Czas: 4 godziny dydaktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

− 

plansze, 

− 

arkusze papieru, 

− 

prezentacje multimedialne, 

− 

rzutnik multimedialny, 

− 

komputer z dostępem do Internetu, 

− 

Poradnik dla ucznia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

7

Zadanie dla ucznia 
 

Opracuj  program  profilaktyki  zdrowotnej  dla  osób  dorosłych  i  w  podeszłym  wieku  na 

dany rok. 
 
Przebieg zajęć: 
 
Faza wstępna 
1.  Podanie tematu zajęć. 
2.  Wyjaśnienie uczniom celu ogólnego i celów szczegółowych zajęć. 
3.  Podział uczniów na zespoły zadaniowe i wybór lidera. 
4.  Wyjaśnienie zasad pracy w zespole. 
 
Faza właściwa 
 
Faza I.
 Informacje 
1.  Nauczyciel  omawia  istotę  prawidłowo  opracowanego  programu profilaktyki zdrowotnej, 

przedstawia jego strukturę. 

2.  Nauczyciel  omawia  poszczególne  elementy  programu  profilaktyki  zdrowotnej  osób 

dorosłych i w podeszłym wieku. 

3.  Nauczyciel daje zespołom moŜliwość zadawania pytań i określenia róŜnic w programach 

dla poszczególnych grup wiekowych. 

 
Faza II.
 Konstrukcja planu profilaktyki zdrowotnej w zespołach zadaniowych 
1.  Zespoły określają konkretne elementy, które powinny znaleźć się w programie. 
2.  Dyskusja  w  grupach  nad  treściami,  jakie  powinny  znajdować  się  w  poszczególnych 

punktach programu 

3.  Lider  grupy  przydziela  kaŜdemu  członkowi  grupy  do  opracowania  dwa  przykładowy 

programy,  z  których  jeden  moŜna  przeprowadzić  domu  opieki  społecznej,  placówce 
kulturowej. 

4.  Uczniowie pracują samodzielnie, zapisując na kartkach elementy, jakie powinny znaleźć 

się w przydzielonych programach. 

5.  Uczniowie  w  ramach  grupy  wymieniają  się  kartkami  i  ewentualnie  dopisują  swoje 

propozycje. 

6.  Lider  grupy  zbiera wszystkie karteczki i wspólnie z zespołem ustalają ostateczną wersję 

dwóch programów: jednego dla osób dorosłych, drugiego dla osób w podeszłym wieku. 

 
Faza III.
 Prezentacja projektu: „Program profilaktycznej opieki zdrowotnej” 
1.  KaŜda grupa ma przygotować prezentację multimedialną wybranego programu 
2.  KaŜda  grupa  prezentuje  projekt  w  postaci  multimedialnej,  omawiając  poszczególne 

punkty programu i sposób ich realizacji. 

 
Faza IV.
 Ocena projektów 
1.  Nauczyciel  wraz  z  uczniami  ocenia  plany  programów  pod  kątem  poprawności 

i atrakcyjności prezentacji. 

2.  Nauczyciel przydziela kaŜdej grupie punkty za program. 
3.  Uczniowie w zespole rozdzielają punkty w zaleŜności od stopnia zaangaŜowania  

w przygotowanie i prezentację programu. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

8

Faza V. Podsumowanie 
1.  Uczniowie uzasadniają potrzebę tworzenia profilaktycznych programów zdrowotnych dla 

osób dorosłych i starszych. 

2.  Uczniowie omawiają trudności, jakie napotkali w trakcie sporządzania programu. 
 
Praca domowa 
 

Wyszukaj w Internecie przykładowe stomatologiczne programy profilaktyki zdrowotnej. 

 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 
– 

anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć  i  zdobytych 
umiejętności. 

 
 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

9

Scenariusz zajęć 2

 

 

Osoba prowadząca  

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania: 

Higienistka stomatologiczna 322[03] 

Moduł: 

Edukacja prozdrowotna 322[03].Z3 

Jednostka modułowa: 

Prowadzenie  edukacji  prozdrowotnej  dla  osób 
dorosłych i w podeszłym wieku 322[03].Z3.04 

Temat:  Stomatologiczna edukacja zdrowotna w placówkach kulturalno-oświatowych. 

Cel ogólny:  Kształtowanie umiejętności nawiązywania współpracy z placówkami kulturalno-

oświatowymi w celu propagowania stomatologicznej edukacji zdrowotnej. 

 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

− 

wskazać źródła informacji o placówkach kulturalno-oświatowych, firmach, agencjach, 

− 

rozróŜnić  ośrodki  kulturalno-oświatowe  zajmujące  się  propagowaniem  stomatologicznej 
edukacji zdrowotnej, 

− 

przeprowadzić  procedurę  konkursową  wyboru  najlepszej  placówki  kulturalno-
oświatowej, 

− 

przeprowadzić negocjacje, 

− 

wybrać do współpracy najbardziej odpowiednią placówkę kulturalno-oświatową. 

 

Metody nauczania–uczenia się:  

− 

dyskusja dydaktyczna, 

− 

ć

wiczenie. 

 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

− 

praca w grupach. 

 

Czas: 3 godziny dydaktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

− 

arkusze papieru, 

− 

Poradnik dla ucznia, 

− 

komputer z dostępem do Internetu, 

− 

rzutnik multimedialny, 

− 

Panorama firm, 

− 

katalogi branŜowe, 

− 

prasa. 

 

Przebieg zajęć 
 
Etap I
 
1.   Określenie tematu zajęć. 
2.   Wyjaśnienie tematu, celu ogólnego i celów szczegółowych. 
3.   Przedstawienie uczniom zadania: 

Firma  posiadająca  sanatoria,  domy  opieki  „Spokojna  starość”,  działająca  na  lokalnym 
rynku,  w  przyszłym  roku  zamierza  wprowadzić  na  rynek  nowe  oferty  dla  swoich 
podopiecznych,  w  związku  z  tym  chce,  przy  współpracy  ze  stomatologami  i  lekarzami 
przeprowadzić profesjonalną kampanię reklamową. 

4.   Przypomnienie zasad pracy w zespole. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10

5.   Podział uczniów na zespoły zadaniowe. 
6.   Przydział ról poszczególnym zespołom: 

− 

jeden  zespół  pełni  rolę  firmy  „Spokojna  starość”  poszukującej  informacji 
(od stomatologów  i  lekarzy)  w  celu  przeprowadzenia  kampanii  reklamowej  nowych 
ofert, które firma chce wprowadzić na rynek w przyszłym roku, 

− 

pozostałe zespoły pełnią rolę stomatologów i lekarzy. 

7.   Zespoły zadaniowe opracowują strategię działania. 
8.   Zespół  pełniący  rolę  firmy  poszukującej  informacji  od  stomatologów  i  lekarzy, 

przygotowuje  brief  reklamowy,  który  dostarcza  zespołom  pełniącym  funkcje 
stomatologów, aby te przygotowały na tej podstawie debrief. 

9.   Uczniowie mają za zadanie przygotować: 

− 

zespół  pełniący  rolę  firmy  –  procedurę  wyboru  najlepszych  informacji  od 
stomatologów,  będących  podstawą  do  rozwijania  stomatologicznej  edukacji 
zdrowotnej u osób starszych. 

− 

pozostałe zespoły – debrief stomatologiczny i prezentację multimedialną. 

 
Etap II
 
1.   Prezentacja debriefu zespołów pełniących funkcje stomatologów i lekarzy. 
2.   Wybór,  przez  zespół  pełniący  rolę  firmy  stomatologów  i  lekarzy,  którzy  dostarczą 

informacji na temat promocji zdrowia jamy ustnej, dbania o higienę narządu Ŝucia.  

3.   Negocjacje ze stomatologami. 
4.   Podpisanie umowy. 
5.   Nauczyciel  wraz  z  uczniami  wskazuje  przyczyny  z  powodu,  których  inni  stomatolodzy 

nie zostali zaproszoni do współpracy. 

6.   Nauczyciel  ocenia  pracę  zespołów  przydzielając  im  punkty,  które  uczniowie  rozdzielają 

w zaleŜności od stopnia zaangaŜowania w przygotowanie i prezentację projektu. 

 

Zakończenie zajęć 
 

Nauczyciel przypomina uczniom skąd moŜna uzyskać informacje na temat higieny jamy 

ustnej osób starszych, instruktaŜu pielęgnacji narządu Ŝucia. 

 

Praca domowa 
 

Wyszukaj  nazwy  i  adresy  placówek  kulturalno-oświatowych  zajmujących  się  promocją 

zdrowia i funkcjonujących na lokalnym rynku oraz uzyskaj informacje o zakresie usług, jakie 
oferują. 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

− 

anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć  i  zdobytych 
umiejętności. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11

5. 

ĆWICZENIA

 

 
5.1.  Stomatologiczne problemy zdrowotne ludzi w podeszłym wieku 

 
5.1.1. Ćwiczenia
 

 
Ćwiczenie 1 
 

Przeczytaj zdania zawarte w tabeli i określ czy są one prawdziwe, czy fałszywe. 

 

Tabela do ćwiczenia 1

 

Zdanie 

Prawda 

Fałsz 

W naturalnym uzębieniu występują 32 zęby 

 

 

Klasyfikacja ubytków według Jona jest najnowocześniejsza 

 

 

Przy braku uzębienia następuje rotacja 

 

 

Fluor nie odgrywa znaczącej roli w profilaktyce 

 

 

Badania przesiewowe nie są waŜne w profilaktyce 

 

 

Profilaktyka ortodontyczna opiera się na rehabilitacji 

 

 

Płytka nazębna jest szkodliwym czynnikiem dla przyzębia 

 

 

Profilaktyka ortodontyczna powinna być stosowana juŜ w młodym wieku 

 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować  materiał  nauczania  dotyczący  stomatologicznych  problemów  ludzi 

w podeszłym wieku, 

2)  przeczytać uwaŜnie zdania, zawarte w tabeli, 
3)  zaznaczyć znakiem X prawdę lub fałsz, 
4)  zaprezentować wykonane ćwiczenie i sprawdzić poprawność wykonania. 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

ć

wiczenie, 

− 

dyskusja dydaktyczna. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

tabela do uzupełnienia,  

− 

papier formatu A4, 

− 

Poradnik dla ucznia, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12

Ćwiczenie 2 

Spośród  wymienionych  cech  wybierz  te,  które  moŜna  przypisać  deformacji  łuków 

zębowych: 

− 

wysunięcie zębów, 

− 

wypadanie zębów, 

− 

pochylenie zębów, 

− 

rotacja, 

− 

wyrastanie zębów mlecznych, 

− 

stabilizacja zębów, 

− 

pionowa pozycja zębów, 

− 

przemieszczenie. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować  materiał  nauczania  dotyczący  stomatologicznych  problemów  ludzi 

w podeszłym wieku, 

2)  przeanalizować podane cechy,  
3)  wybrać cechy charakterystyczne dla deformacji łuków zębowych, 
4)  zaprezentować i przeanalizować efekty pracy. 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

ć

wiczenie, 

− 

dyskusja dydaktyczna. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

papier formatu A4, 

− 

Poradnik dla ucznia, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13

5.2.  Biologia procesów starzenia 

 

5.2.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 
 

Na podstawie analizy przypadków zidentyfikuj, który z wymienionych męŜczyzn najlepiej 

uŜywa protezy zębowe. 
 
Opisy przypadków 
Przypadek A 

Paweł  myje  zawsze  protezę przed włoŜeniem do jamy ustnej, jedynie czasami czyści ją, 

zawsze wkłada protezę mało ostroŜnie. 

 

Przypadek B 

Adam  zawsze  czyści  protezę  i  myje  w  odpowiednim  roztworze,  zawsze  wkłada  protezę 

ostroŜnie. 

 

Przypadek C 

Grzegorz wkłada protezę ostroŜnie do jamy ustnej, ale zapomina ją codziennie wymyć. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  wskazać  źródła  informacji.  NaleŜy  zwrócić  uczniom 
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować materiał nauczania dotyczący procesu starzenia, 
2)  przeprowadzić w grupie analizę przypadków, 
3)  określić, który męŜczyzna najlepiej dba o swoją protezę, 
4)  wyniki przedstawić na forum grupy. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

dyskusja dydaktyczna, 

− 

metoda analizy przypadków. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

komputer z dostępem do Internetu, 

− 

Poradnik dla ucznia, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14

Ćwiczenie 2 

Przeprowadź  analizę  procesów  starzenia  się  oraz  w  odpowiedni  sposób  poinstruuj 

pacjentów o moŜliwości skorzystania z zaopatrzenia protetycznego. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  wskazać  źródła  informacji.  NaleŜy  zwrócić  uczniom 
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować materiał nauczania dotyczący procesu starzenia, 
2)  odszukać w róŜnych źródłach, informacje o zmianach fizjologicznych ustroju w procesie 

starzenia oraz o moŜliwościach korzystania z zaopatrzenia protetycznego, 

3)  sporządzić  wykres  słupkowy  obrazujący  korzyści  z  zaopatrzenia  protetycznego  oraz 

najczęściej popełniane błędy, 

4)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

ć

wiczenie, 

− 

dyskusja dydaktyczna. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

komputer z dostępem do Internetu, 

− 

arkusze papieru, 

− 

Poradnik dla ucznia, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 
Ćwiczenie 3 

Dokonaj  analizy  zasad  zapobiegania  chorobom  wieku  dojrzałego  oraz  określ  wpływ 

funkcjonowania gruczołów dokrewnych na stan zdrowia człowieka w wieku podeszłym. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  wskazać  źródła  informacji.  NaleŜy  zwrócić  uczniom 
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinen: 

1)  przeanalizować materiał nauczania dotyczący procesu starzenia, 
2)  opisać choroby wieku starczego, 
3)  wyszukać  i  porównać  działanie  gruczołów  dokrewnych  u  osób  dorosłych  i  u  osób 

w podeszłym wieku, 

4)  przeprowadzić ocenę funkcjonowania gruczołów dokrewnych w podeszłym wieku. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

ć

wiczenie, 

− 

dyskusja dydaktyczna. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15

 
 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

komputer z dostępem do Internetu, 

− 

Poradnik dla ucznia, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16

5.3.  Zasady Ŝywienia ludzi w podeszłym wieku 

 

5.3.1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Przeczytaj zdania zawarte w tabeli i określ czy są one prawdziwe czy fałszywe. 

 
Tabela do ćwiczenia 1

 

Zdania 

Prawda  

Fałsz 

Starsze osoby nie powinny za duŜo jeść. 

 

 

Starsze osoby powinny przestrzegać racjonalnej diety. 

 

 

Glukozamina działa na wrzody. 

 

 

Lecytyna poprawia pamięć. 

 

 

Osoby starsze powinny spoŜywać mało tłuszczu i cholesterolu. 

 

 

ś

ywienie pozajelitowe nie jest wskazane dla starszych osób. 

 

 

Dieta nie ma wpływu na zdrowie człowieka. 

 

 

Im więcej cholesterolu tym zwiększa się zdrowie. 

 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować materiał nauczania dotyczący Ŝywienia ludzi w podeszłym wieku, 
2)  przeczytać uwaŜnie zdania zawarte w tabeli, 
3)  zaznaczyć znakiem X prawdę lub fałsz, 
4)  zaprezentować wykonane ćwiczenie i sprawdzić poprawność wykonania. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

ć

wiczenie, 

− 

dyskusja dydaktyczna. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

tabela do uzupełnienia, 

− 

Poradnik dla ucznia, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 
Ćwiczenie 2 

Zaproponuj racjonalną dietę dla osób w podeszłym wieku. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  wskazać  źródła  informacji.  NaleŜy  zwrócić  uczniom 
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować materiał nauczania dotyczący Ŝywienia ludzi w podeszłym wieku, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17

2)  wybrać składniki odŜywcze, które wpływają pozytywnie i negatywnie na organizm osób 

w podeszłym wieku, 

3)  wyszukać  odpowiednie  czynniki  wpływające  na  dobry  stan  zdrowia  osób  w  podeszłym 

wieku, 

4)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
5)  dokonać analizy poprawności zaprezentowanego ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

ć

wiczenie, 

− 

dyskusja dydaktyczna. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

komputer z dostępem do Internetu, 

− 

Poradnik dla ucznia, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 

Ćwiczenie 3 

W poniŜszym tekście wstaw w brakujące miejsca słowa: racjonalna, tłuszcz i cholesterol, 

glukozamina, Ŝywienie pozajelitowe, tak aby zdania były prawidłowo sformułowane. 

 

Dieta starszych osób powinna być ……………………………………………………………... 
Osoby w podeszłym wieku muszą unikać duŜych ilości…………. i ………………………….. 
ś

ywienie stosowane zwykle w niedoŜywieniu to …………………………………….………... 

Chrząstkę stawową regeneruje……………………………………………………….…………. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować materiał nauczania dotyczący Ŝywienia ludzi w podeszłym wieku, 
2)  przeczytać zdania do uzupełnienia, 
3)  wstawić brakujące wyrazy, 
4)  zaprezentować rozwiązane ćwiczenie. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

ć

wiczenie, 

− 

dyskusja dydaktyczna. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

Poradnik dla ucznia, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18

5.4.  Pielęgnacja jamy ustnej 

 

5.4.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Przeprowadź instruktaŜ prawidłowej pielęgnacji zębów osób w podeszłym wieku. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  wskazać  źródła  informacji.  NaleŜy  zwrócić  uczniom 
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować materiał nauczania dotyczący pielęgnacji jamy ustnej, 
2)  wybrać dwie sytuacje opisujące prawidłową i nieprawidłową higienę zębów, 
3)  wyszukać odpowiednie zasady higieny jamy ustnej, 
4)  przeprowadzić instruktaŜ higieny jamy ustnej u osób w podeszłym wieku, 
5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
6)  dokonać analizy prawidłowości wykonania ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

ć

wiczenie praktyczne, 

− 

dyskusja dydaktyczna. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

komputer z dostępem do Internetu i zainstalowanym program PowerPoint, 

− 

arkusze papieru, 

− 

Poradnik dla ucznia. 

 

Ćwiczenie 2 

Wymień  i  scharakteryzuj  czynniki  wpływające  na  powstawanie  próchnicy  oraz  wyjaśnij 

wpływ okołozębowych i przyzębnych ognisk zakaŜenia na organizm człowieka. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  wskazać  źródła  informacji.  NaleŜy  zwrócić  uczniom 
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować materiał nauczania dotyczący pielęgnacji jamy ustnej, 
2)  wyszukać  w  dostępnych  źródłach  informacje  na  temat  zapalenia  przyzębnych 

i okołozębowych tkanek, 

3)  przeprowadzić ocenę czynników ryzyka próchnicy, 
4)  dokonać  analizy  wpływu  okołozębowych  i  przyzębnych  ognisk  zakaŜenia  na  organizm 

człowieka, 

5)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

ć

wiczenie, 

− 

dyskusja dydaktyczna. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

komputer z dostępem do Internetu, 

− 

Poradnik dla ucznia, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 
Ćwiczenie 3 

Zaproponuj  sposoby  podjęcia  współpracy  z  instytucjami  społecznymi  w  zakresie 

usprawniania  narządu  Ŝucia  osób  w  podeszłym  wieku  oraz  wskaŜ  sposoby  podjęcia 
współpracy  z  placówkami  kulturalno-oświatowymi  w  celu  propagowania  stomatologicznej 
edukacji zdrowotnej. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  wskazać  źródła  informacji.  NaleŜy  zwrócić  uczniom 
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować materiał nauczania dotyczący pielęgnacji jamy ustnej, 
2)  wyszukać  w  dostępnych  źródłach  informacji  na  temat  instytucji  społecznych,  w  których 

moŜna  przeprowadzać  szkolenia  w  zakresie  profilaktyki  chorób  jamy  ustnej  osób 
w podeszłym wieku, 

3)  wyszukać  placówki  kulturalno-oświatowe  zajmujące  się  szerzeniem  edukacji 

stomatologicznej, 

4)  wskazać  moŜliwości  jakimi  dysponują  placówki  w  zakresie  propagowania  stomatologicznej 

edukacji zdrowotnej. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

ć

wiczenie, 

− 

dyskusja dydaktyczna. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

komputer z dostępem do Internetu, 

− 

Poradnik dla ucznia, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 

Ćwiczenie 4 

Wymień  rodzaje  przeprowadzanych  działań  edukacyjnych  w  zakresie  stomatologii  oraz 

podaj sposoby udokumentowania tych działań. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  wskazać  źródła  informacji.  NaleŜy  zwrócić  uczniom 
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować materiał nauczania dotyczący pielęgnacji jamy ustnej, 
2)  wyszukać  w  róŜnych  źródłach  informacje  na  temat  rodzajów  działań  edukacyjnych 

w stomatologii, 

3)  podać sposób dokumentacji działań edukacyjnych, 
4)  zaprezentować wykonane ćwiczenie. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

ć

wiczenie, 

− 

dyskusja dydaktyczna. 

 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

komputer z dostępem do Internetu, 

− 

Poradnik dla ucznia, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 

Ćwiczenie 5 

Scharakteryzuj organizację stomatologicznej opieki zdrowotnej. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  wskazać  źródła  informacji.  NaleŜy  zwrócić  uczniom 
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem. 

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować materiał nauczania dotyczący pielęgnacji jamy ustnej, 
2)  skorzystać z dostępnych źródeł informacji na temat stomatologicznej opieki zdrowotnej, 
3)  scharakteryzować organizację stomatologicznej opieki zdrowotnej, 
4)  przedstawić wykonane ćwiczenie. 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

ć

wiczenie, 

− 

dyskusja dydaktyczna. 

 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

Poradnik dla ucznia, 

− 

komputer z dostępem do Internetu, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21

5.5.  Etyka  w  zawodzie  higienistki  stomatologicznej  i  organizacja 

działań edukacyjnych 

 
5.5.1. Ćwiczenia
 

 
Ćwiczenie 1 

Przeprowadź działania edukacyjne związane z profilaktyką i wczesnym leczeniem zmian 

chorobowych w obrębie narządu Ŝucia oraz dostosuj formy, metody i środki dydaktyczne do 
moŜliwości poznawczych odbiorców, zwłaszcza osób dorosłych i w podeszłym wieku. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  wskazać  źródła  informacji.  NaleŜy  zwrócić  uczniom 
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować materiał nauczania dotyczący organizacji działań edukacyjnych, 
2)  poszukać  w  dostępnych  źródłach,  informacji  o  profilaktyce  chorób  osób  w  podeszłym 

wieku, 

3)  przeprowadzić analizę korzyści płynących z działań profilaktycznych u osób w podeszłym 

wieku, 

4)  zastosować dowolne metody i narzędzia dydaktyczne. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

ć

wiczenie praktyczne, 

− 

dyskusja dydaktyczna. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

komputer z dostępem do Internetu, 

− 

Poradnik dla ucznia, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 

Ćwiczenie 2 

Przeprowadź zajęcia edukacyjne dla osób dorosłych z zakresu higieny jamy ustnej. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  wskazać  źródła  informacji.  NaleŜy  zwrócić  uczniom 
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować materiał nauczania dotyczący organizacji działań edukacyjnych, 
2)  poszukać w dostępnych źródłach, informacje o metodach edukacji i higienie jamy ustnej, 
3)  dobrać odpowiednie formy realizacji działań edukacyjnych. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

ć

wiczenie praktyczne, 

− 

dyskusja dydaktyczna. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

komputer z dostępem do Internetu,  

− 

Poradnik dla ucznia, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 
Ćwiczenie 3 

Zaprezentuj działania higienistki stomatologicznej postępującego zgodnie z zasadami etyki. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  wykonania  ćwiczenia  oraz  wskazać  źródła  informacji.  NaleŜy  zwrócić  uczniom 
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować materiał nauczania dotyczący zasad etyki, 
2)  poszukać w dostępnych źródłach, informacje o etyce lekarskiej, 
3)  zaprezentować na forum efekt pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

− 

ć

wiczenie, 

− 

dyskusja dydaktyczna. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

komputer z dostępem do Internetu, 

− 

Poradnik dla ucznia, 

− 

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 
 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

TEST 1 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej

  „

Prowadzenie  edukacji 

prozdrowotnej dla osób dorosłych i w podeszłym wieku” 

 
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

− 

zadania 1, 2, 3, 5, 7, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 19, 20 są z poziomu podstawowego, 

− 

zadania 4, 6, 8, 9, 15, 17, 18 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 
Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

− 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, 

− 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,  

− 

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,  

− 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  18  zadań,  w  tym  co  najmniej  6  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi:  1.  a,  2.  c,  3.  d  4. b, 5. d, 6. a, 7.d, 8. c, 9. b, 10. b, 11. a, 

12. d, 13. c, 14. b, 15. c, 16. d, 17. d, 18. d, 19. c, 20. c. 

 
Plan testu 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny 

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Zidentyfikować ilość zębów dorosłego 
człowieka 

Dokonać klasyfikacji ubytków 

Zidentyfikować deformacje łuków zębowych 

Zidentyfikować skutki braku uzębienia 

PP 

Scharakteryzować profilaktykę ortodontyczną 

Scharakteryzować profilaktykę próchnicy 

Wskazać elementy higieny jamy ustnej 

RozróŜnić czynniki chorób przyzębia 

PP 

Dokonać klasyfikacji wad zgryzu 

PP 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24

10 

RozróŜnić sposób Ŝywienia osób w podeszłym 
wieku 

11 

Zidentyfikować sposoby czyszczenia szczelin 
międzyzębowych 

12 

Zidentyfikować działanie węglowodanów na 
zęby 

13 

Scharakteryzować racjonalną dietę 

14 

Wskazać twórcę etyki lekarskiej 

15 

Zidentyfikować objawy próchnicy 

PP 

16 

Scharakteryzować racjonalną dietę 

17 

Zidentyfikować deformacje łuków zębowych 

PP 

18 

Zidentyfikować procesy stomatostatyczne  

PP 

19 

Zidentyfikować proces starzenia  

20 

Zidentyfikować osobnicze róŜnice procesu 
starzenia 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25

Przebieg testowania 

 
Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 
5.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 
6.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję. 
7.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszystkie wątpliwości wyjaśnij. 
8.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 
9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 

zakończenia udzielenia odpowiedzi.  

 
Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test zawiera 20 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwe odpowiedzi. Tylko 

jedna jest prawidłowa. 

5.  Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 

znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
7.  Jeśli  udzielenie  odpowiedzi  będzie  Ci  sprawiało  trudność,  wtedy  odłóŜ  rozwiązanie 

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.  Na rozwiązanie testu masz 45 minut. 
 

Powodzenia! 

 

Materiały dla ucznia: 

– 

instrukcja, 

– 

zestaw zadań testowych, 

– 

karta odpowiedzi. 

 
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.  Naturalne stałe uzębienie to 

a)  20 zębów. 
b)  32 zęby. 
c)  14 zębów. 
d)  33 zęby. 

 

2.  Ubytki klasyfikuje się według  

a)  Fugo. 
b)  Hipokratesa. 
c)  Fabiana. 
d)  Johna. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26

 

3.  Deformacja łuków zębowych powoduje 

a)  tylko wysunięcie zębów. 
b)  rotację oraz zmiany w artykulacji dźwięków. 
c)  bóle głowy. 
d)  wysunięcie zębów i rotację. 

 

4.  Brak uzębienia powoduje problemy z 

a)  chodzeniem. 
b)  artykulacją dźwięków. 
c)  aparatem słuchu. 
d)  bólami głowy. 

 
5.  Profilaktyka ortodontyczna jest waŜna 

a)  tylko dla kobiet w ciąŜy. 
b)  tylko dla dzieci. 
c)  tylko dla starszych osób. 
d)  dla dzieci, osób starszych i kobiet w ciąŜy. 

 

6.  Profilaktyka próchnicy polega  

a)  na utrzymaniu higieny jamy ustnej i odpowiedniej diecie. 
b)  tylko na odpowiedniej diecie. 
c)  na utrzymaniu higieny jamy ustnej. 
d)  na kontroli ustawienia łuków zębowych. 

 

7.  Higiena jamy ustnej polega 

a)  tylko na regularnym myciu zębów. 
b)  tylko na płukaniu jamy ustnej. 
c)  tylko na nitkowaniu.  
d)  na myciu zębów, płukaniu i nitkowaniu. 
 

8.  Szkodliwe czynniki chorób przyzębia to 

a)  nieprawidłowo ustawione elementy budowy aparatu mowy. 
b)  brak płytki nazębnej. 
c)  płytka nazębna i prawidłowo ustawione zęby. 
d)  stosowanie fluoru. 

 

9.  Wady zgryzu dzielimy na 

a)  wrodzone i utajone. 
b)  nabyte i wrodzone. 
c)  nowe i stare. 
d)  nabyte i utajone. 

 

10.  Osoby w podeszłym wieku, szczególnie w szpitalach odŜywia się 

a)  na stołówce. 
b)  pozajelitowo. 
c)  nieracjonalnie. 
d)  obficie. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27

11.  Czyszczenie szczelin międzyzębowych prowadzone jest przez 

a)  nitkowanie. 
b)  płukanie. 
c)  szczotkowanie. 
d)  szorowanie. 

 

12.  Węglowodany w diecie powodują 

a)  wzrost zębów mlecznych. 
b)  tylko zmianą pH jamy ustnej. 
c)  tylko próchnicę. 
d)  próchnicę i zmieniają pH jamy ustnej. 

 
13.  Krwawiące dziąsła to objaw 

a)  rosnącego zęba. 
b)  polepszenia się stanu jamy ustnej. 
c)  paradontozy. 
d)  wad Ŝuchwy. 

 

14.  Racjonalna dieta polega na 

a)  spoŜywaniu suplementów diety. 
b)  jedzeniu urozmaiconych posiłków. 
c)  spoŜywaniu duŜej ilości węglowodanów. 
d)  jedzeniu tylko dwa razy dziennie. 

 

15.  Objawami próchnicy są 

a)  bóle w klatce piersiowej. 
b)  zawroty głowy. 
c)  bóle zębów. 
d)  krwawienie dziąseł. 

 

16.  Dieta pozwalająca utrzymać zdrowe zęby to dieta bez duŜej ilości 

a)  witamin. 
b)  minerałów. 
c)  fluoru. 
d)  węglowodanów. 

 

17.  Deformacje łuku zębowego polegają na 

a)  tylko wysunięciu zębów i rotacji. 
b)  tylko deformacji zębów i rotacji. 
c)  tylko rotacji. 
d)  rotacji, wysunięciu zębów, deformacji. 

 

18.  Procesy stomatostatyczne to 

a)  tylko Ŝucie. 
b)  tylko artykulacja dźwięków. 
c)  połykanie i Ŝucie. 
d)  połykanie, Ŝucie, artykulacja dźwięków. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28

19.  Starzenie się  

a)  jest przypadkowe. 
b)  nie dotyczy kaŜdego. 
c)  jest powszechne i destrukcyjne. 
d)  jest powszechne wśród kobiet. 

 

20.  Osobnicze róŜnice starzenia się zaleŜą od 

a)  tylko stylu Ŝycia. 
b)  tylko uwarunkowań genetycznych. 
c)  stylu Ŝycia i uwarunkowań genetycznych. 
d)  higieny. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29

KARTA ODPOWIEDZI 

 
 
Imię i nazwisko ......................................................................... 

 

Prowadzenie  edukacji  prozdrowotnej  dla  osób  dorosłych  i  w  podeszłym 
wieku 
 

Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30

TEST 2 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej

  „

Prowadzenie  edukacji 

prozdrowotnej dla osób dorosłych i w podeszłym wieku” 

 
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

− 

zadania 1, 2, 3, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 19, 20 są z poziomu podstawowego, 

− 

zadania 4, 5, 9, 17, 18 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

 

 
Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 

 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

− 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, 

− 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,  

− 

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,  

− 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  18  zadań,  w  tym  co  najmniej  4  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi:  1. b, 2. a, 3. a, 4. a, 5. a, 6. d, 7.d, 8. c, 9. c, 10. c, 11. c, 

12. c, 13. d, 14. c, 15. c, 16. d, 17. c, 18. a, 19. d, 20. c. 

 

Plan testu 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny 

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Wskazać wpływ racjonalnego odŜywiania na 
organizm  

Wskazać zasady racjonalnego odŜywiania 

Wskazać substancje regenerujące chrząstkę 
stawową 

Zidentyfikować zadania higienistki 
stomatologicznej 

PP 

Scharakteryzować proces starzenia 

PP 

Scharakteryzować osobniczy proces starzenia 

Wskazać czynności układu stomastatycznego 

Wskazać cechy bezzębia 

Dokonać podziału wad zgryzu 

PP 

10 

Zidentyfikować wady nabyte zgryzu 

11 

Zidentyfikować wady wrodzone zgryzu 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31

12 

Określić cel badań przesiewowych 

13 

Określić czynniki wpływające na opóźnienie 

14 

Wskazać przyczyny suchości błon śluzowych 

15 

Zidentyfikować leki powodujące suchość jamy 
ustnej 

16 

Wskazać alergeny kontaktowe 

17 

RozróŜnić składniki powodujące alergię 

PP 

18 

Zidentyfikować stomatopatie 

PP 

19 

Określić typy protez 

20 

Określić sposoby higieny jamy ustnej 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32

Przebieg testowania 

 
Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 
5.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 
6.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję. 
7.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszystkie wątpliwości wyjaśnij. 
8.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 
9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 

zakończenia udzielenia odpowiedzi.  

 
Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są  4  moŜliwe  odpowiedzi.  Tylko 

jedna jest prawidłowa. 

5.  Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 

znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
7.  Jeśli  udzielenie  odpowiedzi  będzie  Ci  sprawiało  trudność,  wtedy  odłóŜ  rozwiązanie 

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.  Na rozwiązanie testu masz 45 minut. 
 

Powodzenia!   

 Materiały dla ucznia: 

– 

instrukcja, 

– 

zestaw zadań testowych, 

– 

karta odpowiedzi. 

 
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 

1.  Racjonalna dieta u osób starszych  

a)  ma niekorzystny wpływ na stan zdrowia. 
b)  ma korzystny wpływ na stan zdrowia. 
c)  w ogóle nie wpływa na stan zdrowia. 
d)  nie ma znaczenia dla stanu narządu Ŝucia. 

 

2.  Racjonalna dieta polega na 

a)  jedzeniu urozmaiconych pokarmów. 
b)  jedzeniu nieurozmaiconych pokarmów. 
c)  ograniczaniu witamin. 
d)  spoŜywaniu duŜej ilości soli. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33

 

3.  Chrząstkę stawową regeneruje 

a)  glukozamina. 
b)  witamina D. 
c)  tłuszcz. 
d)  cukier. 

 

4.  Higienistka stomatologiczna powinna 

a)  prowadzić edukację i profilaktykę u osób w podeszłym wieku. 
b)  zachować informacje na temat profilaktyki dla siebie. 
c)  nie rozmawiać o profilaktyce z osobami starszymi. 
d)  być niedostępna dla pacjenta. 

 
5.  Starzenie się  

a)  nie jest przypadkowe. 
b)  nie dotyczy kaŜdego. 
c)  jest powszechne i destrukcyjne. 
d)  zmienia wszystkie procesy w organizmie. 

 

6.  Osobnicze róŜnice starzenia się nie zaleŜą od 

a)  stylu Ŝycia. 
b)  uwarunkowań genetycznych. 
c)  stylu Ŝycia i uwarunkowań genetycznych. 
d)  dóbr materialnych. 

 

7.  Do układu stomatognatycznego nie naleŜy 

a)  Ŝucie. 
b)  artykulacja dźwięków. 
c)  połykanie. 
d)  ssanie. 

 

8.  Bezzębie objawia się 

a)  wypukłymi policzkami. 
b)  zaciśniętymi wargami. 
c)  zapadniętymi policzkami i wargami. 
d)  polepszeniem procesu Ŝucia. 

 

9.  Wady zgryzu dzielimy na 

a)  tylko wady wrodzone. 
b)  tylko wady nabyte. 
c)  wady wrodzone i nabyte. 
d)  wady wtórne. 

 

10.  Do wad nabytych naleŜy 

a)  stłoczenie zębów. 
b)  zgryz otwarty. 
c)  stłoczenie zębów i zgryz otwarty. 
d)  przerost Ŝuchwy. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34

11.  Do wad wrodzonych naleŜy 

a)  tylko brak uzębienia. 
b)  tylko przerost Ŝuchwy. 
c)  brak uzębienia i przerost Ŝuchwy. 
d)  stłoczenie zębów. 

 

12.  Badania przesiewowe to badania 

a)  profilaktyczne. 
b)  skriningowe. 
c)  profilaktyczne i skriningowe. 
d)  przedmiotowe. 

 

13.  Na opóźnienie procesu starzenia ma wpływ 

a)  tylko styl Ŝycia. 
b)  tylko odpowiednie środowisko. 
c)  wyłącznie racjonalna dieta. 
d)  styl Ŝycia, odpowiednie środowisko, racjonalna dieta. 

 

14.  Suchość błon śluzowych jamy ustnej moŜe by spowodowana 

a)  tylko cukrzycą. 
b)  wyłącznie zaburzeniami ślinianek. 
c)  cukrzycą i zaburzeniami ślinianek. 
d)  nadczynnością ślinianek. 

 

15.  Leki powodujące suchość jamy ustnej to 

a)  leki przeciw osteoporozie. 
b)  leki przeciw malarii. 
c)  neuroleptyki.  
d)  hormony. 

 

16.  Alergeny kontaktowe to 

a)  chlorek sodu. 
b)  siarczan miedzi. 
c)  cynk. 
d)  chlorek kobaltu i siarczan niklu. 

 

17.  Składniki czyszczące, mogące wywołać alergię to 

a)  sorbitol. 
b)  ksylitol. 
c)  glikol i bis fenol. 
d)  bi fenol. 

 

18.  Stomatopatie to 

a)  zaburzenia błony śluzowej jamy ustnej. 
b)  zaburzenia wzroku. 
c)  zaburzenia trawienia. 
d)  stan omdlenia. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35

19.  Typami protez stasowanymi u osób starszych są protezy 

a)  pełne i półpełne. 
b)  wyłącznie częściowe. 
c)  wtórne. 
d)  pełne i częściowe. 

 

20.  Higiena jamy ustnej nie polega na 

a)  szczotkowaniu zębów. 
b)  płukaniu zębów. 
c)  jedzeniu słodyczy. 
d)  płukaniu jamy ustnej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

36

KARTA ODPOWIEDZI 

 
 
Imię i nazwisko ......................................................................... 

 

Prowadzenie  edukacji  prozdrowotnej  dla  osób  dorosłych  i  w  podeszłym 
wieku 
 

Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

37

7.  LITERATURA 

 

1.  Jańczuk Z.: Podręcznik dla higienistek stomatologicznych. PZWL, Warszawa 1994 
2.  Jańczuk Z.: Profilaktyka profesjonalna w stomatologii. PZWL, Warszawa 2001 
3.  Krajewski W.: Zagadnienia współczesnej profilaktyki stomatologicznej. WM, Warszawa 

1995 

4.  Rosłan-Szulc K.: ABC twoich zębów. Endirpol, Gdańsk 1994 
5.  Studzińska-Pasieka: Angielski dla stomatologów. Bestom, Łódź 2005 
 
Źródła internetowe 
6.  www. stomatologia.pl 
 
Literatura metodyczna 
1.  Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym. 

Wydawnictwo ITeE, Radom 2001 

2.  Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999 
3.  Okoń  W.:  Wprowadzenie  do  dydaktyki  ogólnej.  Wydawnictwo  Akademickie  „śak”, 

Warszawa 2003 

4.  Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000 
5.  Plewka  Cz.:  Metodyka  nauczania  teoretycznych  przedmiotów  zawodowych.  Cz.  I  i  II. 

Wydawnictwo ITeE, Radom 1999