background image

Biosynteza białka

Opracował: A. Podgórski

background image

Biosynteza białka



Biosynteza - proces, często wieloetapowy, 
powstawania ze związków prostszych związków 
organicznych o budowie bardziej złoŜonej,  
zachodzący  w Ŝywych organizmach pod wpływem 
enzymów i podlegający bardzo ścisłej regulacji.



Biosynteza białka -- zachodzący w Ŝywych 
organizmach  enzymatyczny proces łączenia 
aminokwasów w łańcuchy polipeptydowe o 
specyficznej sekwencji aminokwasów, uwarunkowany 
genetycznie.

background image

Etapy biosyntezy

Biosynteza białka składa się więc z 2 etapów: 



a) transkrypcji



b) translacji

background image
background image

Transkrypcja



Polega na przepisywaniu informacji genetycznej z DNA 
na mRNA i odbywa się w obrębie jądra komórkowego.



Aby proces transkrypcji mógł się rozpocząć musi 
przyłączyć się enzym polimeraza RNA do 
odpowiedniego miejsca na DNA zwanego promotorem
( zawiera 3 zasady, tzw. kodon startowy AUG).

( zawiera 3 zasady, tzw. kodon startowy AUG).



Na jednej z dwóch nici DNA (matrycowej, druga nić nosi 
nazwę kodującej) rozpoczyna się synteza RNA.



Polimeraza RNA przesuwa się wzdłuŜ nici powodując ich 
rozsuwanie. Następnie z 1 nici DNA zostaje przepisana 
informacja na zasadzie komplementarności na matrycę 
(nukleotydy uracylu zajmują miejsce tyminy z DNA).

background image

Transkrypcja

background image

Transkrypcja



Matryca jest odczytywana w kierunku 3' → 5', 
a nowa cząsteczka RNA powstaje w kierunku 5' → 3'. 



Transkrypcję moŜna podzielić na trzy etapy:

a)

inicjację

b)

elongację

b)

elongację

c)

terminację



Transkrypcji podlega odcinek DNA od promotora do 
terminatora. Nazywamy go jednostką transkrypcji.

background image
background image

Translacja



Jest  to proces syntezy łańcucha polipeptydowego białek 
na matrycy mRNA.  Proces ten przebiega w cytoplazmie.



Do przebiegu translacji potrzebne są następujące 
elementy:

- ATP;

- ATP;

- rybosomy ( zbudowane z 2 podjednostek);

- aminokwasy;

- tRNA;

- mRNA;

background image

Translacja

tRNA

mRNA

rRNA

background image

Translacja

rybosom

background image

Translacja - etapy



Translacja składa się z czterech faz:

1.

aktywacji

2.

inicjacji

3.

elongacji

4.

terminacji

W aktywacji właściwy aminokwas jest dołączany do właściwego tRNA za 

W aktywacji właściwy aminokwas jest dołączany do właściwego tRNA za 

pomocą wiązania estrowego,

Inicjacja translacji ma miejsce, kiedy mała podjednostka rybosomu przyłącza 

się do końca 5' mRNA.

Elongacja ma miejsce, kiedy następny aminoacylo-tRNA przyłącza się do 

rybosomu w miejscu A

Terminacja - łańcuch polipeptydowy zostaje uwolniony do cytoplazmy,



kodony stop (UAA, UAG lub UGA).

background image



Aby rozpoczął się proces translacji musi zostać 
uaktywniony tRNA z aminokwasem, za pomocą ATP.



Po uaktywnieniu tRNA przyłączą się do miejsca A, 
jednak wcześniej musi odszukać odpowiednią trójkę 
zasad na matrycy komplementarną do antykodonu: 

zasad na matrycy komplementarną do antykodonu: 

background image



Po przyłączeniu się tRNA do matrycy, całość 
przesuwa się na miejsce P. Miejsce A zostaje wolne, 
dlatego moŜe przyłączyć się do niego następny tRNA 
z aminokwasem. Obydwa tRNA w miejscu P i A 
ułoŜone są tak blisko siebie, Ŝe moŜliwe jest 
przekazanie aminokwasu z miejsca P na miejsce A.

przekazanie aminokwasu z miejsca P na miejsce A.

background image

Elongacja 

background image



Aminokwasy łączą się za pomocą wiązań 
peptydowych  i w ten sposób wydłuŜa się łańcuch 
polipeptydowy.