dr Jana Pieriegud
Nowoczesne systemy dystrybucji w
przemy
ś
le i handlu
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji
[*] Moduł fakultatywny dla studentów studiów niestacjonarnych
PEŁNE WYKŁADY ONLINE
Do organizacji systemów dystrybucji wykorzystywane są coraz bardziej nowoczesne i doskonalsze środki
transportu, które różnią się zarówno parametrami techniczno-eksploatacyjnymi (
ładowność
/Ładowność-
maksymalna masa towarów deklarowana jako dopuszczalna przez właściwe władze państwa. Jeśli drogowy
pojazd transportu rzeczy jest zespołem złożonym z samochodu ciężarowego i przyczepy, ładowność zespołu
oznacza sumę ładowności samochodu ciężarowego i przyczepy./, wymiary itp.) jak i efektywnością
ekonomiczną.
Wykład ten ma pomóc Ci zapoznać się ze zróżnicowanymi środkami transportu oraz intermodalnymi
jednostakami ładunkowymi wykorzystywanymi w logistyce dystrybucji.
Do organizacji systemów dystrybucji wykorzystywane są coraz bardziej nowoczesne i doskonalsze środki
transportu, które różnią się zarówno parametrami techniczno-eksploatacyjnymi (
ładowność
/Ładowność -
maksymalna masa towarów deklarowana jako dopuszczalna przez właściwe władze państwa. Jeśli drogowy
pojazd transportu rzeczy jest zespołem złożonym z samochodu ciężarowego i przyczepy, ładowność zespołu
oznacza sumę ładowności samochodu ciężarowego i przyczepy./, wymiary itp.), jak i efektywnością
ekonomiczną.
Podstawowymi środkami transportu
w przewozach drogowych
są samochody ciężarowe (ze skrzynią
ładunkową) oraz zespoły pojazdów drogowych:
ciągnik siodłowy
/Ciągnik siodłowy - drogowy pojazd silnikowy przeznaczony wyłącznie lub głównie
do ciągnięcia innych pojazdów drogowych, które nie posiadają napędu własnego (przede wszystkim
naczep)./ z
naczepą
/Naczepa siodłowa - środek transportu bez silnika, wykorzystywany dla przewozu
towarów i przeznaczony do sprzęgania ze środkiem transportu samochodowego, w taki sposób, aby
zasadnicza część jej masy własnej i ładunku była podejmowana przez pojazd silnikowy./ (tzw. pojazd
członowy)
samochód ciężarowy ze skrzynią ładunkową z
przyczepą
/Przyczepa - drogowy pojazd do transportu
rzeczy, który jest ciągniony przez inne pojazdy drogowe./ (tzw. pociąg drogowy)
WPROWADZENIE
ZRÓŻNICOWANIE ŚRODKÓW TRANSPORTU I INTERMODALNYCH JEDNOSTEK ŁADUNKOWYCH
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
1 z 31
2014-01-20 21:24
ciągnik balastowy z przyczepą, używany wyłącznie do przewozu ładunków ciężkich i
ponadgabarytowych.
Ładowność większości pojazdów w tej gałęzi transportu mieści się w przedziale od 1 do 40 ton.
Samochody i zestawy mogą charakter uniwersalny (do przewozu wszelkiego rodzaju drobnicy) oraz
specjalistyczny: samochody-chłodnie, cysterny do przewozy ładunków płynnych, pojazdy do przewozu
samochodów osobowych itp.
Galeria zdjęć
Nowe samochody ciężarowe Mercedes-Benz Atego
Samochód ciężarowy ze skrzynią ładunkową i przyczepą
Pojazd ciężarowy przeznaczony dla transportu materiałów niebezpiecznych
Ź
ródło: http://www.mercedes-benz.pl/mb/ciezarowe/index.jsp
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
2 z 31
2014-01-20 21:24
Do najważniejszych standardów technicznych, które muszą spełniać konstrukcje pojazdów drogowych
należą:
długość, szerokość i wysokość pojazdu,
dopuszczalna masa całkowita pojazdu (DMC),
maksymalny dopuszczalny nacisk na oś
/Maksymalny dopuszczalny nacisk na oś - maksymalny ciężar na
jedną obciążoną oś lub zestaw osi dopuszczony w ruchu krajowym lub międzynarodowym./.
Maksymalne wymiary poszczególnych pojazdów kołowych w ruchu krajowym i ponadgranicznym na
obszarze Wspólnoty oraz określenie maksymalnej masy całkowitej pojazdu w ruchu ponadgranicznym
reguluje Dyrektywa Rady nr 96/53/WE z dnia 25 lipca 1996 r. Poniżej przedstawione są wybrane części z
załącznika 1 do tej Dyrektywy
1
. Zgodnie z zapisami Dyrektywy 96/53 maksymalna długość pojazdów
poruszających się po drogach w ruchu międzynarodowym na obszarze UE nie może przekroczyć 16,5 m,
szerokość 2,55 m, a wysokość 4 m. Dyrektywa nie dopuszcza żadnych odchyleń od przyjętych wielkości.
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
3 z 31
2014-01-20 21:24
ZAŁĄCZNIK I (wybrane części) do Dyrektywy nr 96/53/WE
MAKSYMALNE MASA I WYMIARY ORAZ PODOBNE PARAMETRY POJAZDÓW
Maksymalnie dopuszczalne wymiary pojazdów
Maksymalna długość:
pojazdy mechaniczne 12,00 m.
przyczepy 12,00 m.
pojazdy przegubowe 16,50 m.
pociągi drogowe 18,75 m.
Maksymalna szerokość:
wszystkie pojazdy 2,55 m.
nadbudówki pojazdów klimatyzowanych 2,60 m.
Maksymalna wysokość (wszelkich pojazdów): 4,00 m.
Każdy pojazd mechaniczny lub kombinacja (zestaw) pojazdów, które są w dopuszczone do ruchu
muszą być zdolne do wykonania skrętu w okręgu o promieniu zewnętrznym 12,50 m oraz promieniu
wewnętrznym 5,30 m.
Maksymalna odległość pomiędzy osiami sworznia zawieszenia piątego koła a tyłem naczepy 12,00 m
Maksymalna odległość mierzona równolegle do osi podłużnej pociągu drogowego od skrajnego punktu
części ładunkowej za kabiną do najdalszego zewnętrznego punktu przyczepy kombinacji (zestawu)
minus odległość pomiędzy tyłem pojazdu ciągnącego a przodem przyczepy 15,65 m.
Maksymalna odległość mierzona równolegle do osi podłużnej pociągu drogowego od skrajnego punktu
części ładunkowej za kabiną do najdalszego zewnętrznego punktu przyczepy kombinacji (zestawu)
16,40m.
Maksymalna dopuszczalna masa całkowita pojazdu (w tonach):
Pojazdy tworzące kombinacje (zestawy)
Przyczepy dwuosiowe 18 ton
Przyczepy trzyosiowe 24 tony
Kombinacje (zestawy) pojazdów:
Pociągi drogowe z pięcioma lub sześcioma osiami:
dwuosiowe pojazdy mechaniczne z przyczepami trzyosiowymi 40 ton
trzyosiowe pojazdy mechaniczne z przyczepami trzyosiowymi 40 ton
Pojazdy przegubowe pięcio- lub sześcioosiowe:
pojazdy mechaniczne dwuosiowe z naczepami trzyosiowymi 40 ton
trzyosiowe pojazdy mechaniczne z naczepami dwu - lub trzyosiowymi 40 ton
trójosiowe pojazdy mechaniczne z naczepami dwu- lub trzyosiowymi przewożące
kontenery wielkości 40 stóp według normy ISO jako przewóz w zespole
(kombinacji) pojazdów 44 tonyM
czteroosiowe pociągi drogowe składające się z pojazdu mechanicznego i przyczepy
dwuosiowej 36 ton.
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
4 z 31
2014-01-20 21:24
W ruchu krajowym poszczególne kraje mogą stosować standardy, które nieco odbiegają od obowiązujących
w ruchu międzynarodowym. Tabela 1 zawiera dane o dopuszczalnych wymiarach, naciskach osiowych i
DMC pojazdów w wybranych krajach europejskich.
Państwo
Wysokość
(m)
Szerokość
(m)
Długość (m)
Naciski osiowe
(t)
DMC
(t)
pojazd
silnikowy
pojazd
członowy
pojazd
drogowy
single
tandem
(a) Austria
4,00
2,50 (a)
12,00
16,50
18,35
10,00
20,00
(b)
38,00
(c)
(AL)
Albania
4,00
2,60
12,00 (d)
-
18,00
-
-
40,00
(AZ)
Azerbejdżan
4,00
2,50
12,00
-
18,00
10,00
18,00
-
(B) Belgia
4,00
2,60 (e)
12,00
16,50
18,35
10,00
20,00
44,00
(BG)
Bułgaria
4,00
2,50 (a)
12,00
16,50
20,00
10,00
20,00
38,00
(BY)
Białoruś
4,00
2,50 (a;f)
-
20,00
20,00
10,00
18,00
36,00
(CH)
Szwajcaria
4,00
2,50 (a)
12,00
16,50
18,35
10,00
20,00
(b)
34,00
(CY) Cypr
4,00
2,50 (a)
12,00
16,50
18,35
6,00
18,00
31,00
(CZ)
Czechy
4,00
2,55 (a)
12,00
16,50
18,35
10,00
20,00
(b)
48,00
(D) Niemcy
4,00
2,55 (a)
12,00
16,50
18,75
10,00
20,00
(b)
40,00
(h)
(DK) Dania
4,00
2,55 (a)
12,00
16,50
18,75
10,00
18,00
(b)
48,00
(E)
Hiszpania
4,00
2,55 (a)
12,00
16,50
18,75
10,00
18,00
(b)
40,00
(h)
(EST)
Estonia
4,00
2,50 (a)
12,00
16,50
18,35
10,00
(i)
20,00
(b)
40,00
(h)
(F) Francja
(j)
2,55 (a)
12,00
16,50
18,75
13,00
21,00
40,00
(h)
(FIN)
Finlandia
4,00
2,60
12,00
16,50
18,35
10,00
20,00
(b)
53,00
(GB) Wlk.
Brytania
(j)
2,55 (a)
12,00
16,50
18,35
10,17
(k)
20,00
(b;l)
38,00
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
5 z 31
2014-01-20 21:24
(GBZ)
Giblartar
4,10
2,50
11,00
15,50
15,50
10,00
16,00
32,00
(GR) Grecja
4,00
2,50 (a)
12,00
16,50
18,35
10,00
20,00
(m)
40,00
(h)
(H) Węgry
4,00
2,50
12,00
16,50
18,35
10,00
16,00
40,00
(I) Włochy
4,00 (o)
2,55 (a)
12,00
16,50
18,75
12,00
19,00
44,00
(KZ)
Kazachstan
4,00
2,50
-
20,00
24,00
-
10,30
30,00
(L)
Luksemburg
4,00
2,60 (e)
12,00
16,50
18,35
10,00
20,00
44,00
(LT) Litwa
4,00
2,50 (a)
12,00
16,50
18,35
10,00
20,00
(b)
40,00
(h)
(LV) Łotwa
3,80
2,50
12,00
20,00
20,00
10,00
18,00
40,00
(g)
(MA)
Maroko
4,00
2,50 (a)
11,00
16,50
18,00
13,00
21,00
38,00
(MD)
Mołdawia
4,00
2,50
-
20,00
20,00
10,00
16,00
36,00
(MK)
Macedonia
4,00
2,50
12,00
16,50
18,00
10,00
16,00
40,00
(N)
Norwegia
(j)
2,55 (a)
12,40
17,00
18,50
10,00
20,00
50,00
(NL)
Holandia
4,00
2,60 (e)
12,00
16,50
18,75
10,00
20,00
50,00
(P)
Portugalia
4,00
2,50 (a)
12,00
16,50
18,35
10,00
20,00
40,00
(h)
(PL) Polska
4,00
2,50 (a)
12,00
16,50
18,35
10,00
16,00
42,00
(RO)
Rumunia
4,00
2,55 (a)
12,00
16,50
18,75
10,00
(g)
16,00
(g)
40,00
(g)
(RUS)
Rosja
4,00
2,55 (a)
12,00
20,00
20,00
10,00
-
38,00
(S) Szwecja
(j)
2,60
24,00
24,00
24,00
10,00
19,00
60,00
(SK)
Słowacja
4,00
2,50
12,00
15,50
18,00
10,00
18,00
48,00
(SLO)
Słowenia
4,00
2,55 (a)
12,00
16,50
18,75
10,00
20,00
40,00
(h)
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
6 z 31
2014-01-20 21:24
(TN)
Tunezja
4,00
2,50
11,00
15,00
18,00
13,00
21,00
35,00
(TR) Turcja
4,00
2,50 (a)
12,00 (d)
16,00
18,00
13,00
19,00
42,00
(UA)
Ukraina
4,00
2,50
12,00
20,00
20,00
10,00
16,00
36,00
LEGENDA:
a - samochód chłodnia: 2,60 m
b - stosuje się w przypadku przyczep lub naczep; pojazd silnikowy z zawieszeniem pneumatycznym: 19,00
t
c - transport kontenerowy: 42 t
d - w przypadku 3- lub więcej osiowych pojazdów silnikowych; w innych przypadkach przyjmuje się
mniejsze wartości nominalne
e - zastosowanie w przypadku pojazdów chłodni jak również dla pojazdów obciążonych ładunkiem
większym niż 10 t; dla innych pojazdów obciążonych ładunkiem 10 t lub mniejszym przyjmuje się
mniejsze wartości nominalne
f - pojazd silnikowy, typu Kraz: 2,63 m
g - zastosowanie w przypadku szczególnych kategorii dróg (np. międzynarodowe szlaki drogowe); gdzie
indziej - przyjmuje się mniejsze wartości nominalne
h - transport kontenerowy: 44 t
i - z bliźniaczymi oponami
j - brak powszechnych ograniczeń
k - z bliźniaczymi lub szerokimi oponami, w innych przypadkach 9,2 t
l - dla pojazdów zarejestrowanych w lub po 1 stycznia 1993 r.
m -stosuje się w przypadku przyczep lub naczep; pojazd silnikowy z zawieszeniem pneumatycznym 18t
n - w przypadku 3- lub więcej osiowych przyczep; w innych przypadkach przyjmuje się mniejsze wartości
nominalne
o - dla transportu kontenerowego / żywych zwierząt 4,30 m
p - dla pojazdów zarejestrowanych od połowy 1985 r.
q - zależy od rozstawu osi.
Ź
ródło: http://www.psm.pl/informacje/wymiary.html
Kwestie związane z wymiarami pojazdów i ich DMC w polskim prawodawstwie reguluje Rozporządzenie
MTiGM z dnia 1 kwietnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich
niezbędnego wyposażenia - Dz. U. Nr 44, poz. 432 wraz z poźn. zmianami. Jak widać z poniższego
zestawienia, normy unijne dopuszczają w wielu przypadkach większą masę całkowitą niż obowiązującą w
Polsce.
UE
Polska
Przyczepa dwuosiowa i dwuosiowe pojazdy mechaniczne
18 ton
16 ton
Trzyosiowy pojazd mechaniczny
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
7 z 31
2014-01-20 21:24
25 lub 26 ton
24 tony
Pojazd lub zespół złożony z pojazdu i przyczepy o liczbie osi nie większej niż cztery
36 ton
32 tony
W przypadku dozwolonych nacisków na osi standardy polskie jeszcze bardziej (w dół) odbiegają od
standardów unijnych.
W transporcie kolejowym
wykorzystywane są pojazdy trakcyjne (lokomotywy spalinowe i elektryczne) oraz
wagony:
uniwersalne: kryte i odkryte (węglarki, platformy)
wagony specjalne: cysterny, chłodnie i inne.
Transport kolejowy cechuje duża różnorodność wykorzystywanych typów wagonów (patrz galerie zdjęć).
Wśród parametrów ograniczających masę ładunku możliwą do załadowania w wagon kolejowy, zasadnicze
znaczenie mają: tzw. granica obciążenia wagonu, dopuszczalny nacisk na oś wagonu oraz skrajnia
ładunkowa (wpływającą na maksymalne gabaryty taboru).
Nowoczesny tabor prywatny firmy Nordwagon
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
8 z 31
2014-01-20 21:24
Galeria zdjęć: nowoczesny tabor kolejowy - zdjęcia własne zrobione podczas targów "Transport
Logistics" w Monachium w 2003 i 2005 r.
Wagon kryty z suwanym dachem.
Wagon kryty z przesuwaną odsłoną.
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
9 z 31
2014-01-20 21:24
Wagon do przewozu samochodów osobowych.
Wagon otwarty do przewozu drewna.
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
10 z 31
2014-01-20 21:24
Wagon samowyładowczy do przewozu ładunków sypkich.
Wielosystemowa lokomotywa.
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
11 z 31
2014-01-20 21:24
Cysterny do przewozu ładunków ciekłych.
W transporcie wodnym
ś
ródl
ą
dowym
tradycyjne zestawy (holowniki i barki) zostały już prawie całkowicie
zastąpione przez barki motorowe (z własnym napędem) oraz zestawy pchane (pchacz + barka). Polscy
armatorzy posiadają flotę o ładowności ok. 250 tys. ton, w tym 98 barek z napędem własnym, 236 pchaczy i
ok. 380 barek do pchania. Flota ta charakteryzuje się wysokim stopniem dekapitalizacji, gdyż np. 95%
ogólnej liczby barek z własnym napędem zbudowano przed 1970 r., 57% barek do pchania zbudowano w
latach 1970-1979 oraz kolejne 32% w latach 1980-1989.
Oprócz tego, stan techniczny istniejących dróg wodnych w Polsce stanowi istotne ograniczenie dla
zwiększenia przewozów przy wykorzystaniu barek o ładowności przekraczającej 300 lub 500 ton, gdy w
niektórych krajach UE są wykorzystywane zestawy pchane o ładowności nawet 5 000 ton.
Zestaw pchany na Wołdze w Rosji.
Poniższy rysunek ilustruje międzygałęziowe zróżnicowanie lądowych środków transportu (na podstawie
ś
redniej ładowności).
Międzygałęziowe zróżnicowanie środków transportu
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
12 z 31
2014-01-20 21:24
W przewozach międzykontynentalnych wykorzystywane są środki transportu lotniczego i morskiego.
W transporcie lotniczym
ładunki przewożone są zarówno samolotami pasażerskimi jak i towarowymi.
Największym na świecie samolotami, które mogą zabierać na pokład do 120 ton ładunków, są samoloty
An-124-100 "Ruslan", należące do grupy "Volga-Dnepr" - światowego lidera na rynku przewozów
ładunków ciężkich i ponadgabarytowych. www.vda.com.ru
Galeria zdjęć An-124-100
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
13 z 31
2014-01-20 21:24
Ź
ródło: Volga-Dnepr, http://www.vda.com.ru/eng/press/gallery/an124/
Obejrzyj film
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
14 z 31
2014-01-20 21:24
W transporcie morskim
najbardziej rozpowszechnione są następujące typy statków:
uniwersalne: masowce i drobnicowce;
specjalizowane: rudowce, zbiornikowce, samochodowce, chłodnicowce, kontenerowce itp.;
promy: kolejowe, samochodowe i inne.
Drobnicowce - posiadają jeden pokład, który przeznaczony do przewozu drobnicy o homogenicznym
charakterze.
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
15 z 31
2014-01-20 21:24
Statki specjalizowane (ro-ro) - samochodowce.
Wyładowanie i rozładowanie odbywa się przez drzwi/rampy z przodu lub tyłu statku na zasadzie wtaczania i
wytaczania (roll on-roll off).
Zdjęcia pochodzą ze strony armatora Maersk: http://www.maersk.com
/fleet_frontpage.asp?nav=7
1
Pełną treść dyrektywy można zobaczyć na stronie: http://www.ue.psm.pl/?k=au&pl=20
Jak już było zaznaczone w pierwszej części wykładu, we współczesnych systemach dystrybucji coraz
większą rolę odgrywają przewozy intermodalne, które obejmują przewozy kontenerowe, szynowo-drogowe
i przewozy przy użyciu nadwozi wymiennych.
Do najczęściej stosowanych intermodalnych jednostek transportowych (UTI) zaliczane są: kontenery,
nadwozia wymienne, naczepy właściwe dla transportu intermodalnego. Dla ułatwienia przemieszczenia UTI
różnymi gałęziami transportu wprowadzono ich unifikację. Podstawowe parametry istniejących jednostek
ładunkowych wpisują się w techniczne warunki przewozów poszczególnymi środkami transportu, a
szczególnie kolejowego i drogowego.
INTERMODALNE JEDNOSTKI ŁADUNKOWE
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
16 z 31
2014-01-20 21:24
Najczęściej stosowane UTI.
Wprowadzenie kontenera ponad czterdzieści lat temu było rewolucją w przewozach ładunków, zwłaszcza w
transporcie międzynarodowym na duże odległości. W porównaniu z konwencjonalnym przewozem
drobnicy, kontener w globalnej sieci logistycznej umożliwia znacznie większą produktywność, a tym
samym redukcję kosztów przewozu.
Według definicji Światowej Organizacji Standaryzacji (ISO), opracowanej jeszcze w 1968 r.,
kontener
to
urządzenie transportowe:
o charakterze trwałym i odpowiedniej wytrzymałości zapewniającej wielokrotne użytkowanie,
specjalnie zaprojektowane dla ułatwienia transportu towarów jednym lub wieloma środkami
transportu bez przeładowania towarów,
wyposażone w urządzenia, zapewniające łatwą i sprawną manipulację, szczególnie podczas
przeładunku (zarówno
poziomego - tzw. ro-ro
jak i
pionowego - tzw. lo-lo
) z jednego środka transportowego
na drugi,
skonstruowane w sposób pozwalający na łatwe napełnianie i opróżnianie,
mające pojemność nie mniejszą niż 1 m
3
.
Używane są kontenery uniwersalne, specjalizowane (np. z otwartym dachem, płytowe itp.) i specjalne (np.
chłodnicze i chłodzone, ogrzewane i izotermiczne, zbiornikowe).
Najbardziej popularne są
kontenery wielkie
o stopowości: 20' i 40' (występują też: 25', 30', 35', 40', 45', 53',
INTERMODALNE JEDNOSTKI ŁADUNKOWE
Kontenery
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
17 z 31
2014-01-20 21:24
typu high cube - przekroczona skrajnia w wysokości). Dane dotyczące podstawowych standardów
kontenerów przedstawiono w tabeli 2. Stosowane też inne kontenery, w tym rozpowszechnione w Europie -
tzw. eurokontenery o wymiarach 6058 mm x 2500 mm x 2600 mm i ładowności 24 tony.
Tabela 2. Podstawowe wymiary kontenerów według standardów ISO
Typy kontenerów
Masa brutto
w t
Wymiary w mm (max)
Szerokość Wysokość Długość
a) istniejące
8' x 8' x 20'
1C
10,16
2 438
2 438
6 058
8' x 8'6" x 20'
1CC
24,00
2 438
2 591
6 058
8' x 8' x 30'
1B
25,00
2 438
2 438
9 125
8' x 8'6" x 30'
1BB
25,00
2 438
2 591
9 125
8' x 8' x 40'
1A
30,48
2 438
2 438
12 192
8' x 8'6" x 40'
1AA
30,48
2 438
2 591
12 192
b) przyszłościowe
8' x 9'6" x 40'
1AAA
30,48
2 438
2 896
12 192
8'6" x 8'6" x 24'6"
24,00
2 591
2 591
7 450
8'6" x 8'6" x 49'
30,48
2 591
2 591
14 935
8'6" x 9'6" x 49'
30,48
2 591
2 896
14 935
Ź
ródło: materiały PKP
Cargo.
Kontener wielki jest zwykle przystosowany do piętrzenia (zwykle w 3-4 warstwach, a nawet w 9), co
umożliwia lepsze wykorzystanie placu składowego na terminalu transportu kombinowanego, a w aspekcie
użytych środków przewozowych, np. transportu morskiego czy wodnego śródlądowego, pozwala na
zwiększenie możliwości jednoczesnego przewozu określonej liczby kontenerów, dzięki czemu maleje
jednostkowy koszt transportu ładunków w przewożonych kontenerach. Kontener jest również wyposażony
w stałe elementy konstrukcyjne ułatwiające jego przeładunek pomiędzy różnymi gałęziami transportu.
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
18 z 31
2014-01-20 21:24
Kontenery na terminalu kontenerowym (spiętrzone w 7-warstwach) w porcie Antwerpia.
Zdjęcie własne.
Kontenery specjalne na terminalu intermodalnym firmy IFB pod Antwerpią.
Zdjęcie własne.
Technologię obsługi kontenerów ilustruje kilka zdjęć, zrobionych na terminalu intermormodalnym IFB pod
Antwerpią:
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
19 z 31
2014-01-20 21:24
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
20 z 31
2014-01-20 21:24
Przewozy kontenerowe w ostatnich latach zyskują na popularności, co potwierdzają np. statystyki o
zwiększeniu liczby uruchamianych pociągów kontenerowych, wzroście przeładunków w portach morskich
oraz zamówieniach na nowe - coraz większe (patrz rys. 1) - statki do przewozów kontenerów. W ostatnich
latach powstała kolejna generacja kontenerowców - Super Post Panamax.
W latach 2000 - 2004 pojemność (mierzona w
TEU
/TEU (Twenty Equivalent Unit) - standardowa
jednostka, odpowiadająca wymiarom kontenera 20-stopowego (o długości 6,10 m) i używana do
statystycznego pomiaru wielkości obrotów ładunkowych, zdolności przeładunkowej lub ładowności
ś
rodków transportu/) światowej floty kontenerowców corocznie rosła średnio o 10,6%, natomiast liczba
kontenerowców zwiększała się o 5,6%.
Generacje kontenerowców
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
21 z 31
2014-01-20 21:24
Ź
ródło: Jean-Paul Rodrique, Transport Geography, Ch. 3 - Transportation Modes, Hofstra University, USA.
Ładowność największych kontenerowców eksploatowanych przez globalnych armatorów/operatorów - np.
Maersk-SL czy Evergreen Group - wynosi do 8 000 TEU. Na dzień 1 stycznia 2004 r. światowa flota
kontenerowców składała się z 3036 statków o całkowitej nośności 90,2 mln ton (6,4 mln TEU).
Kontenerowiec Evergreen w porcie Antwerpia.
Zdjęcie własne.
Na zdjęciach: przeładunek poziomy (ro-ro) na terminalu w porcie Zeebrugge (Belgia).
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
22 z 31
2014-01-20 21:24
Nadwozie wymienne
- pojemnik z nogami podporowymi, nieprzystosowany do piętrzenia, przeznaczony do
kombinowanego kolejowo-drogowego przewozu towarów, którego specjalna konstrukcja umożliwia
używanie go jako zdejmowane nadwozie ciężarowego pojazdu drogowego lub jako jednostka transportowa.
Wspólną cechą nadwozi wymiennych jest to, że można je przewozić na naczepie samochodowej lub na
wagonie kolejowym.
Istnieje wiele rodzajów nadwozi wymiennych, a różnica między nimi i kontenerami polega przede
wszystkim na tym, iż nie mają słupów narożnych, górnych naroży, nie mogą być piętrzone, a ich szkielet
okryty jest plandeką. Niektóre nadwozia wymienne mają składane podpory ("nogi"), które umożliwiają
wygodniejsze składowanie. Spotyka się także nadwozia wymienne mające stalową ramę, co umożliwia ich
składowanie do wysokości 3 warstw.
Dolne okucia mocujące, które są rozmieszczone zgodnie z wymiarami ISO (20', 30' i 40'), umożliwiają
INTERMODALNE JEDNOSTKI ŁADUNKOWE
Nadwozia wymienne
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
23 z 31
2014-01-20 21:24
bezpieczne mocowanie tych jednostek na wagonach i naczepach przeznaczonych do przewozu kontenerów.
Specjalne wzmocnienia i rowki umożliwiają ich przeładunek pionowy za pomocą chwytaka kleszczowego.
Najbardziej popularne typy nadwozi wymiennych różnią się wymiarami od kontenerów ISO. Muszą one być
dostosowane przede wszystkim do przepisów drogowych. Najbardziej popularnym wymiarem długości
nadwozi jest 7,15 m i 12,3 m. Szerokość wszystkich typów nadwozi jest jednakowa i wynosi 2,5 m. Jeżeli
chodzi o wysokość, to charakterystyczną cechą konstrukcji nadwozi wymiennych jest to, że za pomocą
kilku nieskomplikowanych czynności można zmieniać ich wysokość od 2 670 mm do 2 720 mm, zależnie
od skrajni ładunkowej, jaka obowiązuje na danym szlaku kolejowym
1
.
Tabela 3. Typy nadwozi wymiennych wg norm DIN EN 284 oraz DIN EN 452
Typ
Wymiary (mm)
Maksymalna
masa
całkowita (t)
Odległość między
okuciami
wzmacniającymi
(mm)
Odleglość
między
uchwytami
(mm)
dł.
maks. szer.
wys.
C 715
7150
2500 / 2600
2670
16,0
5823 (=20')
ISO-kontener
4876
C 745
7450
C 782
7820
A 1219
12192
2500 / 2600
2670
34,0
11985 (=40')
ISO-kontener
4876
A 1250 12500
A 1360 13600
Pionierem w zakresie eksploatowania nadwozi wymiennych C782 w Polsce była firma M&M Militzer &
Münch Polska Sp. z o.o.
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
24 z 31
2014-01-20 21:24
Case study - Wymienne nadwozie C782 w systemie dystrybucji M&Mnet
Od 2002 r. M&M eksploatuje w Polsce wymienne nadwozia C782 wyprodukowane przez
VIKSTRÖM & BETZ S.A. z zabudową typu chłodnia skonstruowaną przez LAMBERET oraz z
agregatem chłodniczym THERMOKING. Wymienne nadwozia C782 ze względu na długość komory -
7 600 mm - pozwalają na umieszczenie w zestawie drogowym (samochód z przyczepą) 36 europalet w
jednym poziomie (po 18 europalet w każdym wymiennym nadwoziu). Wykorzystywanie do przewozu
samochodów i przyczep o obniżonej wysokości ramy daje możliwość budowania nadwozi
wymiennych, w których wewnętrzna wysokość dochodzi aż do 2.600 mm.
Najnowsze rozwiązania techniczne przynoszą efekty użytkownikom, jeśli zapewniona jest optymalna
organizacja procesów fizycznej dystrybucji towarów. Dla tego celu przygotowany był system
dystrybucji M&Mnet dla najbardziej wymagających przedsiębiorstw przemysłowych i handlowych,
które chcą zapewnić najlepsze i efektywne rozwiązanie w zakresie dystrybucji żywności oraz innych
towarów wymagających zapewnienia kontrolowanej temperatury podczas magazynowania i przewozu.
Ź
ródło: Materiał udostępniony przez firmę M&M.
Podstawowe
zalety u
ż
ytkowania wymiennych nadwozi
to:
Możliwość pozostawienia wymiennego nadwozia u klienta, aby miał dużo czasu na rozładunek i
załadunek, a samochód i przyczepa w tym czasie wykonywały kolejną jazdę.
1.
Możliwość pozostawienia wymiennego nadwozia w terminalu, aby nie zatrzymywać samochodu i
przyczepy podczas rozładunku i załadunku.
2.
Zwiększenie przebiegu samochodu i przyczepy dzięki skróceniu czasu postojów w miejscach
załadunku i rozładunku do czasu trwania czynności wymiany nadwozi.
3.
Możliwość wykorzystywania samochodu i przyczepy do wykonywania przewozów przy użyciu
wymiennych nadwozi o różnej konstrukcji, dostosowanych do indywidualnych wymagań klientów.
4.
Możliwość wymieniania nadwozi między dwoma zestawami (samochód i przyczepa) w przewozach
"sztafetowych", gdy każdy z zestawów wyjeżdża z przeciwnego punktu załadunku i rozładunku i po
wymianie nadwozi wraca do punktu macierzystego.
5.
Możliwość wykorzystywania wymiennych nadwozi do przewozów kombinowanych drogowo-
kolejowych typu Huckepack (w przypadku dostosowania wymiennych nadwozi do przeładunku
pionowego).
6.
Możliwość użytkowania wymiennych nadwozi jako czasowego magazynu.
7.
Wyższa cena zakupu taboru (samochodów i przyczep) przystosowanego do przewozu wymiennych
nadwozi niż cena zakupu taboru standardowego.
8.
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
25 z 31
2014-01-20 21:24
Konieczność zakupienia większej liczby wymiennych nadwozi niż liczby jednostek taborowych
(samochodów i przyczep), aby możliwa była wymiana nadwozi w punktach załadunku i rozładunku.
9.
Zagrożenie uszkodzenia i okradzenia wymiennych nadwozi podczas ich postoju bez dozoru w
miejscach rozładunku i załadunku.
10.
Szczególne wymagania przy stosowaniu wymiennych nadwozi:
Konieczność prowadzenia scentralizowanej dyspozycji taborem i monitorowania miejsc postoju
wymiennych nadwozi, aby zapewnić efektywne wykorzystanie taboru i wymiennych nadwozi.
1.
Konieczność prowadzenia stałej kontroli stanu technicznego wymiennych nadwozi, aby zredukować
liczbę przypadków uszkadzania taboru podczas załadunku i rozładunku oraz zestawiania i wstawiania
na tabor przewozowy.
2.
Konieczność wydłużenia czasu pracy terminali (spedytora lub operatora logistycznego), w których
wymienna nadwozia są wymieniane, rozładowywane i załadowywane, a także w których pozostają na
parkingu.
3.
W przewozach intermodalnych wykorzystuje si
ę
dwie podstawowe techniki przewozów szynowo-drogowych:
"na barana" (niem. Huckepack, ang. Piggyback), tj. przewóz wagonami naczep siodłowych na
wagonach kieszeniowych
/Wagon kieszeniowy - wagon kolejowy wyposażony w nisko usytuowaną
kieszeń do umieszczenia układu jezdnego naczepy siodłowej. Może być wykorzystany do przewozu
wielkich kontenerów i nadwozi wymiennych./ wagonach kieszeniowych i nadwozi wymiennych na
wagonach platformach;
Rollende Landstrasse - "ruchoma droga", tj. przewóz całych pojazdów drogowych na wagonach
niskopodwoziowych.
Przewóz "na barana" - naczepa na wagonie kieszeniowym.
Przewozy Ro-La.
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
26 z 31
2014-01-20 21:24
Wagon niskopodwoziowy.
Ź
ródło: PKP Cargo SA.
Naczepa siodłowa, wykorzystywana w przewozach kombinowanych, musi być przystosowana (przeładunku
pionowego). Jej długość wynosi od 1300 mm do 1520 mm, szerokość - 2500 mm do 2600 mm, wysokość
4000 mm oraz maksymalna masa brutto - 37 ton.
Więcej szczegółów dotyczących naczep siodłowych dostępnych na rynku polskim możesz znaleźć w
artykule dostępnym na stronie:
http://www.logistykafirm.com/sa.php?aid=702&p=1&cat=31&
catname=Spedycja%20Transport%20Logistyka
1
J. Neider, D. Marciniak-Neider, Transport intermodalny, PWE, Warszawa 1997, s. 55-58.
Do organizacji systemów dystrybucji wykorzystywane są coraz bardziej nowoczesne i doskonalsze
ś
rodki transportu oraz intermodalne jednostki ładunkowe.
Ś
rodki poszczególnych gałęzi transportu różnią się zasadniczo między sobą: wymiarami,
ładownością, stosowanymi technologiami przeładunku, efektywnością ekonomiczną.
W interesie właścicieli firm przewozowych, jak i załadowców jest wykorzystanie taboru, który
pozwala przewieźć jak największą ilość ładunku, dlatego dąży się do uzyskania coraz większej
pojemności środków transportu i jednostek ładunkowych.
PODSUMOWANIE
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
27 z 31
2014-01-20 21:24
Czynnikami ograniczającymi wprowadzenie nowych jednostek o większej ładowności są parametry
techniczno-eksploatacyjne infrastruktury transportowej: dróg kołowych, linii kolejowych, dróg
wodnych, nabrzeży portowych, terminali przeładunkowych itp.
Neider J., Marciniak-Neider D.,
Transport intermodalny
, PWE , Warszawa 1997.
Mi
ę
dzynarodowe przewozy towarowe
, praca zbiorowa pod red. J. Perenca i J. Godlewskiego, PWT,
Warszawa 2000, rozdz. 2 i 3.
Kontener - znormalizowana jednostka transportowa do przewozu ładunku, odpowiednio
mocowana by mogła być wielokrotnie używana, podatna na piętrzenia i wyposażona w
przyrządy do przeładunku zarówno poziomego jak i pionowego.
Ro-ro (roll on - roll off) - przeładunek poziomy.
Lo-lo (lift on - lift off) - przeładunek pionowy.
Ładowność - maksymalna masa towarów deklarowana jako dopuszczalna przez
właściwe władze państwa. Kiedy drogowy pojazd transportu rzeczy jest zespołem
złożonym z samochodu ciężarowego i przyczepy, ładowność zespołu oznacza sumę
ładowności samochodu ciężarowego i przyczepy.
Ciągnik siodłowy - drogowy pojazd silnikowy przeznaczony wyłącznie lub głównie do
ciągnięcia innych pojazdów drogowych, które nie posiadają napędu własnego (przede
wszystkim naczep).
Przyczepa - drogowy pojazd do transportu rzeczy, który jest ciągniony przez inne
pojazdy drogowe.
Naczepa siodłowa - środek transportu bez silnika, wykorzystywany dla przewozu
towarów i przeznaczony do sprzęgania ze środkiem transportu samochodowego, w taki
sposób, aby zasadnicza część jej masy własnej i ładunku była podejmowana przez
pojazd silnikowy.
SŁOWNIK POJĘĆ
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
28 z 31
2014-01-20 21:24
Maksymalny dopuszczalny nacisk na oś - maksymalny ciężar na jedną obciążoną oś
lub zestaw osi dopuszczony w ruchu krajowym lub międzynarodowym.
TEU - (Twenty Equivalent Unit) standardowa jednostka, odpowiadająca wymiarom
kontenera 20-stopowego (o długości 6,10 m) i używana do statystycznego pomiaru
wielkości obrotów ładunkowych, zdolności przeładunkowej lub ładowności środków
transportu.
Wagon kieszeniowy - wagon kolejowy wyposażony w nisko usytuowaną kieszeń do
umieszczenia układu jezdnego naczepy siodłowej. Może być wykorzystany do przewozu
wielkich kontenerów i nadwozi wymiennych.
Nadwozie wymienne - pojemnik z nogami podporowymi, nieprzystosowany do
piętrzenia, przeznaczony do kombinowanego kolejowo-drogowego przewozu towarów,
którego specjalna konstrukcja umożliwia używanie go jako zdejmowane nadwozie
ciężarowego pojazdu drogowego lub jako jednostka transportowa.
Zadanie 1
Uporządkuj środki transportu według ładowności (maksymalnie możliwej w każdej z gałęzi
transportu) malejąco:
1.
2.
3.
4.
5.
barka
rzeczna
samochód
ciężarowy
samolot
towarowy
statek
morski
wagon
kolejowy
Zadanie 2
Maksymalna dopuszczalna masa całkowita dla trzyosiowego pojazdu mechanicznego w Polsce to:
a) 24 t
b) 25 t
SPRAWDŹ SIĘ
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
29 z 31
2014-01-20 21:24
c) 26 t
Zadanie 3
Przeładunek poziomy to:
a) Ro-ro
b) Ro-la
c) Lo-lo
Zadanie 4
TEU - standardowa jednostka, odpowiadająca długości:
a) 10'
b) 20'
c) 40'
Pytanie 5
Która z poniższych jednostek intermodalnych poddaje się piętrzeniu przy składowaniu i przewozie:
a) Kontener
b) Naczepa siodłowa
c) Wymienne nadwozie
Pytanie 6
Jakie są podstawowe różnice pomiędzy kontenerem, nadwoziem wymiennym i naczepą siodłową?
Porty morskie, będące ważnymi węzłami transportowymi, zlokalizowane są na granicy dwóch środowisk
naturalnych - wodnego i lądowego. Dlatego są one technicznie oraz organizacyjnie przystosowane do
obsługi różnych środków transportu: morskiego, kolejowego, samochodowego, żeglugi śródlądowej,
rurociągowego, które wykorzystywane są do przewozów ładunków w obrocie krajowym i
międzynarodowym. Spełnianie przez porty morskie takich funkcji jak - transportowe, gospodarcze,
regionotwórcze - umożliwia rozbudowana infrastruktura. Film o porcie Hamburg jest swego rodzaju
FILM
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
30 z 31
2014-01-20 21:24
graficzną formą podsumowania materiału zawartego w modułach 4 i 5.
Zach
ę
cam do obejrzenia!
Ś
rodki transportu w systemach dystrybucji - Wersja do druku
http://www.e-sgh.pl/lms/content/9240105/do_druku.php?id_kursu=134937
31 z 31
2014-01-20 21:24