Monter_budownictwa_wodnego_712[03].O1.05

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Miejsce składowania i magazynowania materiałów budowlanych

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Zasady organizowania stanowisk składowania i magazynowania

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Sposoby składowania i magazynowania materiałów budowlanych

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Warunki przechowywania i magazynowania materiałów budowlanych

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Dobór środków transportu

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

4.6. Zasady transportowania materiałów budowlanych

4.6.1. Materiał nauczania

4.6.2. Pytania sprawdzające

4.6.3. Ćwiczenia

4.6.4. Sprawdzian postępów

4.7. Szacowanie ilości składowanych i magazynowanych materiałów

4.7.1. Materiał nauczania

4.7.2. Pytania sprawdzające

4.7.3. Ćwiczenia

4.7.4. Sprawdzian postępów

4.8. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony

środowiska obowiązujące podczas składowania i magazynowania materiałów
budowlanych

4.8.1. Materiał nauczania

4.8.2. Pytania sprawdzające

4.8.3. Ćwiczenia

4.8.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o sposobach magazynowania,

składowania oraz transportowania materiałów i wyrobów budowlanych.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś mieć
opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej,

–

cele kształcenia tej jednostki modułowej,

–

materiał nauczania (rozdział 4), który umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania
ćwiczeń  i  zaliczenia  sprawdzianów.  Obejmuje  on  również  ćwiczenia,  które  zawierają  wykaz
materiałów,  narzędzi  i  sprzętu  potrzebnych  do  realizacji  ćwiczeń.  Przed  ćwiczeniami
zamieszczono  pytania  sprawdzające  wiedzę  potrzebną  do  ich  wykonania.  Po  ćwiczeniach
zamieszczony  został  sprawdzian  postępów.  Wykonując  sprawdzian  postępów  powinieneś
odpowiadać na pytania tak lub nie, co oznacza, że opanowałeś materiał albo nie.

–

sprawdzian osiągnięć, w którym zamieszczono instrukcję dla ucznia oraz zestaw zadań
testowych sprawdzających opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu całej jednostki.
Zamieszczona została także kartę odpowiedzi.

–

wykaz literatury obejmujący zakres wiadomości dotyczących tej jednostki modułowej, która
umożliwi Ci pogłębienie nabytych umiejętności.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela

o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.

Jednostka modułowa: Magazynowanie, składowanie oraz transport materiałów i wyrobów

budowlanych, której treści teraz poznasz stanowi jeden z elementów modułu 712[03].O1
„Podstawy budownictwa wodnego ” i jest oznaczona na zamieszczonym schemacie na stronie 5.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac.
Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

rozpoznawać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej,

–

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa wodnego,

–

stosować podstawowe przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,

–

rozpoznawać materiały stosowane w robotach hydrotechnicznych,

–

klasyfikować spoiwa budowlane,

–

określać możliwości stosowania wyrobów z drewna w budownictwie wodnym,

–

rozróżniać rodzaje zapraw budowlanych,

–

interpretować informacje zamieszczone na opakowaniach i etykietach wyrobów budowlanych,

–

korzystać z różnych źródeł informacji,

–

odczytywać i interpretować rysunki budowlane,

–

posługiwać się dokumentacją techniczną,

–

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom,

–

stosować zasady współpracy w grupie,

–

uczestniczyć w dyskusji, prezentacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

zorganizować stanowisko składowania i magazynowania materiałów i wyrobów budowlanych,

–

dokonać składowania i magazynowania materiałów drzewnych i drewnopochodnych,

–

wykonać czynności związane ze składowaniem i magazynowaniem spoiw budowlanych,

–

dokonać składowania i magazynowania kruszyw budowlanych,

–

dokonać składowania i magazynowania materiałów metalowych,

–

wykonać czynności związane ze składowaniem i magazynowaniem materiałów malarskich,

–

dokonać składowania i magazynowania materiałów drobnowymiarowych,

–

dokonać składowania i magazynowania materiałów prefabrykowanych,

–

wykonać czynności związane ze składowaniem i magazynowaniem materiałów łatwopalnych
i niebezpiecznych,

–

dokonać składowania i magazynowania materiałów do wykonywania instalacji i sieci,

–

oszacować ilość składowanego materiału,

–

dobrać sposób i środki transportu do rodzaju materiału,

–

przetransportować materiały w poziomie i pionie,

–

przetransportować materiały indywidualnie i zespołowo,

–

przetransportować materiały ręcznie i mechanicznie,

–

dokonać czyszczenia i konserwacji środków transportu materiałów,

–

wykonać prace dotyczące magazynowania oraz składowania materiałów i wyrobów
budowlanych

zgodnie

przepisami

bezpieczeństwa

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Na placach składowych materiały mogą być magazynowane pod zadaszeniem bądź na otwartym
placu. Tylko niektóre materiały wymagają składowania w zamkniętych magazynach. Przykład
magazynu w postaci domku przewoźnego pokazuje rysunek 2.

Rys. 2. Domek przewoźny wykorzystywany na magazyn podręczny [2, s. 63]

Materiały sypkie w dużych ilościach przechowuje się w silosach. Ze względu na przeznaczenie
rozróżniamy następujące rodzaje magazynów:
–

materiałów workowanych sypkich, na przykład cementu,

–

materiałów sypkich luzem – silosy,

–

wapna palonego, połączonego zazwyczaj z dołami do gaszenia wapna,

–

różnych materiałów budowlanych – zamknięte nie ogrzewane,

–

różnych materiałów budowlanych – zamknięte ogrzewane,

–

maszyn i narzędzi,

–

materiałów łatwopalnych – oddzielone od innych obiektów.

Miejsce magazynowania i składowania materiałów drzewnych nazywamy składem tarcicy.

Nie  powinno  organizować  się  składu  na  terenie,  którego  grunt  jest  podmokły  oraz  gliniasty
o nieprzemakalnych  warstwach.  Skład  tarcicy  powinien  znajdować  się  w  takim  miejscu,  aby
powietrze  mogło  swobodnie  przewiewać  stosy  drewna.  Wielkość  placu  przeznaczonego  na  skład
zależy od ilości jednorazowo magazynowanej tarcicy.

Materiały takie jak pustaki stropowe czy kafle piecowe powinny być magazynowane

w pomieszczeniach zamkniętych, aby chronić je przed ewentualnym działaniem mrozu. Wyroby
ceramiczne zaleca się składować na placu budowy w pobliżu miejsca wbudowania.

Cement na placu budowy może być magazynowany w workach lub luzem. Workowany cement

należy przechowywać w magazynach suchych (rys. 3) zaś dostarczony na plac budowy luzem
przechowuje się w specjalnie do tego celu przeznaczonych zasobnikach (silosach) (rys. 4).

Rys. 3. Przykład magazynu na cement składowany w workach [3, s. 9]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 4. Zasobnik na cement przywożony luzem [3, s. 9]

Materiały wielkogabarytowe i ciężkie należy składować jak najbliżej stanowisk pracy oraz,

jeżeli jest to konieczne, w zasięgu pracy urządzeń dźwigowych.

Wyroby niewielkich rozmiarów oraz materiały pomocnicze składuje się z reguły

w magazynach zamkniętych. Przy układaniu wyrobów na półkach należy sugerować się ich
ciężarem. Wyroby najcięższe należy układać na dolnych półkach, a lżejsze na górnych.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie informacje zamieszczone są na planie zagospodarowania placu budowy?
2.  W jaki sposób mogą być magazynowane materiały na placu budowy?
3.  Jakie magazyny rozróżniamy ze względu na ich przeznaczenie?
4.  Jak nazywamy magazyn materiałów drzewnych?
5.  Jakie warunki musi spełniać miejsce składowania materiałów drzewnych?
6.  W jaki sposób możemy przechowywać cement?
7.  Jakie materiały należy magazynować w pomieszczeniach zamkniętych?
8.  W jakim miejscu na placu budowy należy składować materiały wielkogabarytowe?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj podziału materiałów budowlanych ze względu na sposób ich przechowywania,

składowania i magazynowania. Próbki materiałów budowlanych dostarczy Ci nauczyciel.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii,

2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  dokonać podziału materiałów budowlanych ze względu na sposób przechowywania,
4)  dokonać podziału materiałów budowlanych ze względu na sposób składowania,
5)  dokonać podziału materiałów budowlanych ze względu na sposób magazynowania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6)  sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
7)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
8)  dokonać oceny ćwiczenia pod względem jakości dokonania podziału materiałów budowlanych.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

próbki materiałów budowlanych,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca miejsca składowania i magazynowania materiałów
budowlanych.

Ćwiczenie 2

Określ miejsce składowania i magazynowania materiałów budowlanych na podstawie planu

zagospodarowania pracowni, który dostaniesz od nauczyciela.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii,

2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3) odczytać z planu zagospodarowania pracowni, w którym miejscu ma znajdować się miejsce

magazynowani oraz składowania materiałów budowlanych,

4)  określić miejsce składowania materiałów budowlanych,
5)  określić miejsce magazynowania materiałów budowlanych,
6)  sporządzić  notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
7)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
8)  dokonać  oceny  ćwiczenia  pod  względem  poprawności  określenia  miejsca  składowania

i magazynowania materiałów budowlanych.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

plan zagospodarowania pracowni,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca miejsca składowania i magazynowania materiałów
budowlanych.

Ćwiczenie 3

Przyporządkuj próbki materiałów budowlanych, które dostarczy Ci nauczyciel do rodzaju

magazynu, w jakim powinny być przechowywane.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii,

2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  rozpoznać rodzaje materiałów, które dostaniesz od nauczyciela,
4)  przyporządkować materiały do magazynu w jakim należy je przechowywać,
5)  sporządzić  notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
6)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
7)  dokonać  oceny  ćwiczenia  pod  względem  poprawności  przyporządkowania  miejsca

składowania i magazynowania materiałów budowlanych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

próbki rożnych materiałów budowlanych,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca miejsca składowania i magazynowania materiałów
budowlanych.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz

Tak

Nie

1) określić, jakie informacje zawiera plan zagospodarowania placu

budowy?



2) omówić, w jaki sposób mogą być magazynowane materiały na placu

budowy?



3) dokonać podziału magazynów ze względu na ich przeznaczenie?



4) podać definicję składu tarcicy?



5) scharakteryzować jakie warunki musi spełniać miejsce składowania

materiałów drzewnych?



6) wymienić sposoby przechowywania cementu?



7) omówić jakie materiały należy magazynować w pomieszczeniach

zamkniętych?



8) wyjaśnić w jakim miejscu na placu budowy należy składować

materiały wielkogabarytowe?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Zasady organizowania stanowisk składowania i magazynowania

4.2.1. Materiał nauczania

Podczas organizowania stanowisk składowania i magazynowania należy wziąć pod uwagę

następujące zagadnienia:
–

wszystkie składowiska należy usytuować w pobliżu dróg kołowych i kolejowych,

–

odległość składowisk i magazynów od wznoszonego obiektu powinna być możliwie najkrótsza,

–

materiały powinny być magazynowane w takiej kolejności w jakiej będą wbudowywane,
możliwie najbliżej miejsca zużycia,

–

materiały przeznaczone na fundamenty, mury, stropy powinny być gromadzone wokół obiektu,
jak najbliżej miejsca wbudowania.

Rozplanowanie składowiska materiałów drzewnych i drewnopochodnych należy rozpocząć od

wytyczenia  dróg  poprzecznych  i  podłużnych,  ograniczających  kwatery  stosów  (rys.  5).  Podczas
planowania  dróg,  należy  uwzględnić  obowiązujące  przepisy  bezpieczeństwa  i higieny  pracy,
dotyczące usytuowania dróg przeciwpożarowych. Jedna kwatera powinna obejmować od 10 do 16
stosów.  Najlepiej,  kiedy  długość  stosów  usytuowana  jest  w kierunku  wschód  –  zachód,  bowiem
wówczas  wiatry  wiejące  w  Polsce  (najczęściej  z  kierunku  zachodniego)  mają  łatwy  dostęp  do
każdego  stosu.  Usytuowanie  takie,  umożliwia  również  prawidłową  ochronę  przed  nadmiernym
operowaniem  promieni  słonecznych,  które  mogą  powodować  zbytnie  nagrzewanie  się  desek
i pękanie ich podczas wysychania.

Rys. 5. Rozplanowanie składu tarcicy A, B, C, D, E, F, G, H – kwatery [4, s. 156]

Spoiwa budowlane w tym cement i wapno powinny być układane w stosach do 10 warstw

około 0,5 m od ściany. Magazyn na cement i wapno nie wymagają ogrzewania w okresie zimowym.
Wapno niegaszone należy składować w zadaszonych magazynach (szopach). Z uwagi na szkodliwy
proces utleniania  się  wapno  palone  należy  w szybkim  czasie  przerobić  na  ciasto wapienne.  Ciasto
wapienne  magazynuje  się  w  dołach  o  wymiarach  2,5x3,0x2,0  wykopanych  w  ziemi.  Dół
zabezpiecza  się  przed  działaniem  wpływów  warunków  atmosferycznych  przez  pokrycie  wapna
piaskiem i matą trzcinową (rys. 6).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 6. Sposób przechowywania ciasta wapiennego [3, s. 10]

Magazyn z materiałami łatwopalnymi i niebezpieczny

należy usytuować w odległości

minimum 50 m od innych obiektów.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. W jakim miejscu na placu budowy należy składować materiały przeznaczone na mury?
2. Jakie uwarunkowania należy rozpatrywać podczas organizowania stanowisk składowania

i magazynowania materiałów budowlanych?

3. Od czego należy rozpocząć proces planowania składowiska materiałów drzewnych

i drewnopochodnych?

4.  Ile stosów może obejmować jedna kwatera?
5.  Jakie odległości powinny być zachowane pomiędzy stosami desek?
6.  Z ilu warstw maksymalnie może składać się stos cementu?
7.  W jakich magazynach można składować workowany cement?
8.  W jakich magazynach można składować niegaszone wapno?
9.  W jaki sposób magazynuje się ciasto wapienne?
10.  Jaka  musi  być  minimalna odległość  magazynu z  materiałami łatwopalnymi i niebezpiecznymi

od innych obiektów?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie planu składu tarcicy, który dostarczy Ci nauczyciel rozplanuj składowisko

materiałów drzewnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii,

2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  odczytać z planu miejsce składowania materiałów drzewnych,
4)  określić miejsce składowiska materiałów drzewnych zgodnie z planem,
5)  sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
6)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
7)  zaprezentować efekt swojej pracy,
8)  dokonać  oceny  ćwiczenia  pod  względem  poprawności  zaplanowania  miejsca  składowania

materiałów drzewnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

plan składu tarcicy,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca

zasad organizowania stanowisk składowania

i magazynowania.

Ćwiczenie 2

Zorganizuj w pracowni składowisko na workowane spoiwa budowlane.

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii,

2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  zorganizować składowisko na workowane spoiwa budowlane.
4)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
5)  zaprezentować efekt swojej pracy,
6)  dokonać oceny ćwiczenia pod względem poprawności wykonania składowiska.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca

zasad organizowania stanowisk składowania

i magazynowania.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz

Tak

Nie

1) określić miejsce składowania cegieł na placu budowy ?



2) omówić

uwarunkowania

jakie

należy

spełnić

podczas

organizowania

stanowisk

składowania

magazynowania

materiałów budowlanych?



3) wyjaśnić ile warstw maksymalnie może liczyć stos cementu?



4) scharakteryzować w jakich magazynach można składować

niegaszone wapno?



5) scharakteryzować w jakich magazynach można składować

workowany cement?



6) określić ile stosów może obejmować jedna kwatera?



7) omówić w jaki sposób magazynuje się ciasto wapienne?



8) ustalić

jaka

musi

być

minimalna

odległość

magazynu

z materiałami łatwopalnymi i niebezpiecznymi od innych
obiektów?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Sposoby

składowania

magazynowania

materiałów

budowlanych

4.3.1. Materiał nauczania

Składowanie i magazynowanie materiałów drzewnych i drewnopochodnych

Materiały drzewne i drewnopochodne należy magazynować w stosy. Rysunek numer 7

przedstawia podstawowe elementy stosu.

Rys. 7. Elementy stosu: 1 – słupki betonowe, 2 – legary, 3 – przekładki, 4 – tarcica, 5 – podpory dachu, 6 – dach

[4, s. 157]

Rys. 8. Słupek betonowy przenośny: 1 – rowki, 2 – otwór ułatwiający przenoszenie słupków [4, s. 158]

Stosy ustawia się ponad terenem na słupkach i legarach. Najczęściej stosuje się słupki

betonowe  przenośne  (rys.  8).  Belki  nośne  –  legary,  mogą  być  wykonane  z  drewna  sosnowego,
z kształtowników  stalowych  lub  belek  żelbetowych.  Grubość  legarów  zależy  od  użytego  na  nie
materiału  oraz  od  obciążenia,  jakie  będą  musiały  przenieść.  Z  reguły  wynosi  około  10  cm.
Czynności  związane  z  ustawieniem  słupków  i  legarów  nazywamy  legarowaniem.  Legarowanie
może  być pojedyncze  lub podwójne. Pojedyncze  stosuje się wówczas, kiedy  musimy stos ustawić
na  gruncie  przepuszczalnym,  takim  jak  żwiry  i  piaski.  Legarowanie  podwójne  stosuje  się  zaś,  na

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

gruntach  podmokłych  np.  torfach.  Legary  należy  wypoziomować,  co  zapewni  prawidłową
stateczność  stosu.  Deski  układane  w  stosy  warstwami  należy  przekładać  przekładkami,  czyli
listwami z drewna twardego. Grubość przekładek zależy od rodzaju  i gatunku składowanej tarcicy
(tabela 1).

Tabela 1. Wymiary przekładek. [4, s. 158]

Przekładki  układa  się  równolegle  do  legarów  nad  słupkami  betonowymi.  Odstęp  między
poszczególnymi  warstwami  desek  powinien  wynosić  minimum  25  mm.  Wielkość  odstępu  ma
wpływ  na  swobodny  przepływ  powietrza,  ograniczający  możliwość  paczenia  i  pękania  drewna.
Tarcicę w stosach układać należy dordzeniową (prawą) stroną do góry.

Rozróżnia się następujące rodzaje stosów:

–

stosy do krótkotrwałego przechowywania tarcicy,

–

stosy stałe.
Stosy do krótkotrwałego przechowywania tarcicy stosuje się wówczas, gdy okres składowania

jest krótki. W stosach takich zdarza się często, że dłuższe i cieńsze deski ulegają odkształceniu.
Rysunek numer 9 przedstawia stos trójkątny.

Rys. 9. Stos trójkątny [4, s. 159]

Stosy stałe dzielą się na:

−

stosy pojedyncze o jednakowej długości układanej tarcicy: jednoczołowe (rys. 10)
i dwuczołowe (rys. 11),

−

stosy o podwójnej długości układania tarcicy: dwuczołowe niepełne (rys. 12), dwuczołowe
pełne (rys. 13), dwuczołowe bliźniacze (rys. 14).

Rys. 10. Stos jednoczołowy pojedynczy [4, s. 159]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 14. Stos o podwójnej długości układania tarcicy – bliźniaczy [4, s. 161]

W stosach dwuczołowych niepełnych gromadzi się tarcicę iglastą obrzynaną i nieobrzynaną

o różnej długości klasy I-V. Tarcica iglasta krótka wszystkich klas jakości układana jest w stosy
dwuczołowe pełne.

Składowanie i magazynowanie materiałów drobnowymiarowych

Cegły pełne i drążone zwykłe oraz drążone modularne mogą być przechowywane luzem

w stosach lub w jednostkach ładunkowych (rys. 15).

Rys. 15. Jednostka ładunkowa cegieł pełnych na palecie bez opinania taśmą [6, s. 236]

Kształtki i cegły licowe oraz cegły klinkierowe, kominowe i płytki powinny być

przechowywane  i  transportowane  w  jednostkach  ładunkowych  na  paletach  (rys.  16).  W  celu
zabezpieczenia ładunku przed uszkodzeniem należy na górnych krawędziach jednostki ładunkowej
zamocować  listwy  ochraniające  z  trwałego  materiału.  Pustaki  do  przewodów  dymowych,
wentylacyjne,  ścienne,  stropowe  mogą  być  przechowywane  w  jednostka  ładunkowych  jak
na rysunku 10 lub luzem w stosach do wysokości 1,8 m.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 16. Jednostki ładunkowe: a) bez palet, jednostronnie opinana taśmą z materiałem zabezpieczającym krawędzie,

b) na palecie, obustronnie opinana taśmą [6, s. 237]

Dachówki i gąsiory zaleca się przechowywać na paletach mających ścianki boczne lub luzem

w stosach.

Rurki drenarskie można składować w pryzmach o wysokości do 2 m (rys. 17) lub jednostkach

ładunkowych.

Rys. 17. Pryzma rurek drenarskich [6, s. 237]

Kafle piecowe zaleca się składować w stosach z zastrzeżeniem, że pierwsza warstwa powinna

być ułożona na podłożu powierzchnią kołnierzową, następne zaś należy układać w taki sposób, aby
stykały się na przemian powierzchniami kołnierzowymi i szkliwionymi. Powierzchnie szkliwione
należy zabezpieczyć przekładkami papierowymi lub tekturowymi.
Składowanie i magazynowanie kruszyw budowlanych

Składowanie kruszyw budowlanych (piasek, żwir) odbywa się w składowiskach otwartych

w formie pryzm (rys. 18). W celu dokonania segregacji poszczególnych rodzajów kruszyw, dzieli
się frakcje elementami żelbetowymi w kształcie litery L, lub buduje przegrody z desek.

Rys. 18. Składowanie kruszyw w formie pryzm [3, s. 10]

Składowanie i magazynowanie materiałów metalowych

Wyroby metalowe można podzielić na drobne i duże. Drobne to między innymi gwoździe,

śruby, które przechowuje się w skrzyniach w magazynach zamkniętych. Do elementów dużych
zaliczamy kształtowniki walcowane stalowe, rury, długie i o dużych przekrojach, grube blachy. Te
z kolei magazynuje się na składowiskach otwartych. Rysunek numer 19 przedstawia przykład
składowania prętów stalowych, rur.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 19. Przykład składowania prętów i rur stalowych: a) na podkładach i między palami wbitymi w grunt,

b) na stalowym koźle [3, s. 11]

Składowanie i magazynowanie materiałów prefabrykowanych

Materiały wielkowymiarowe prefabrykowane składuje się na placu budowy na podkładkach,

kozłach,  zgodnie  z  instrukcją  producenta.  Elementy  układa  się  pionowo  lub  pochyło  w  kozłach
oddzielając  od  siebie  przekładkami  z  miękkiego  materiału  na  przykład  miękkiej  płyty  pilśniowej.
Jeżeli  zachodzi  konieczność  układania  elementów  poziomo  to  wówczas  składowane  są  one
w stosach  a  poszczególne  warstwy  oddzielane  od  siebie  są  przekładkami  drewnianymi.  Na
rysunku 20  pokazany  jest  sposób  magazynowania  elementów  prefabrykowanych  w  pozycji
pochyłej i poziomej.

Kozioł do składowania prefabrykatów w pozycji pochyłej

Sposób składowania prefabrykatów w pozycji poziomej

Rys. 20. Sposób magazynowania elementów prefabrykowanych w pozycji pochyłej i poziomej [3, s. 12]

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. W jaki sposób przechowuje się tarcicę?
2. W jaki sposób magazynuje się cegłę?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3.  Jakie znasz rodzaje stosów do magazynowania drewna?
4.  Jak należy składować rurki drenarskie?
5.  Jak należy przechowywać dachówki?
6.  W jaki sposób należy składować kruszywa budowlane?
7.  Jakie wyroby można magazynować na składowiskach otwartych?
8.  Gdzie i w jaki sposób przechowuje się materiały stalowe zbrojeniowe?
9.  Gdzie i w jaki sposób przechowuje się materiały wielkowymiarowe prefabrykowane?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj składowania materiałów drzewnych w postaci stosu na słupkach i legarach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii,

2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  ustawić i wypoziomować słupki betonowe,
4)  ułożyć legary,
5)  ułożyć deski na przekładkach,
6)  wykonać podpory dachu,
7)  wykonać dach,
8)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
9)  zaprezentować efekt swojej pracy,
10)  dokonać  oceny  ćwiczenia  pod  względem  sposobu  składowania  i  magazynowania  materiałów

drzewnych.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

słupki betonowe,

–

legary,

–

deski,

–

przekładki,

–

podpory dachu,

–

deski na dach,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca sposobów składowania i magazynowania materiałów
budowlanych.

Ćwiczenie 2

Dokonaj składowania cegieł luzem na palecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii,

2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  ułożyć paletę na równym podłożu,
4)  ułożyć cegły z zachowaniem „wiązania”

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
6)  zaprezentować efekt swojej pracy,
7)  dokonać oceny ćwiczenia pod względem zasad składowania cegieł.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

paleta,

–

cegły,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca sposobów składowania i magazynowania materiałów
budowlanych.

Ćwiczenie 3

Dokonaj składowania rur stalowych o różnych średnicach na stalowym koźle.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii,

2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  ustawić stalowy kozioł na stabilnym i równym podłożu,
4)  ułożyć rury stalowe na koźle, uwzględniając ich średnicę,
5)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
6)  zaprezentować efekt swojej pracy,
7)  dokonać oceny ćwiczenia pod względem zasad składowania materiałów metalowych.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

kozioł stalowy,

–

rury stalowe,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca sposobów składowania i magazynowania materiałów
budowlanych.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz

Tak

Nie

1) wyjaśnić sposób magazynowania tarcicy?



2) omówić sposób magazynowania cegieł?



3) wymienić rodzaje stosów do magazynowania drewna?



4) omówić sposób składowania kruszywa?



5) scharakteryzować sposób magazynowania materiałów metalowych?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Warunki przechowywania i magazynowania materiałów

budowlanych

4.4.1. Materiał nauczania

Materiały budowlane na placu budowy mogą być składowane na składowiskach lub

w magazynach. Spoiwa budowlane powinny  być przechowywane w workach zabezpieczających
je  przed  ujemnym  wpływem  warunków  atmosferycznych.  Cement  w  workach  nie  należy
magazynować  dłużej  niż  6  miesięcy  od  daty workowania,  z  wyjątkiem  cementu  portlandzkiego
szybko twardniejącego  45,  50,  55  i  60, który  może być  przechowywany dłużej  (cement  szybko
twardniejący  45  –  45  dni,  50  –  50  dni,  55 –  55  dni,  60 –  60  dni).  Wapno  i  cement  w  workach
powinny być składowane w suchych, nieprzewiewnych i zamkniętych  magazynach z drewnianą
podłogą  zabezpieczone  przed  dostępem  wilgoci.  Wapno  palone  lasuje  się  i  przechowuje
w dołach  w  ziemi.  Minimalny  czas  dołowania  wapna  do  robót  murarskich  wynosi  3  tygodnie,
do tynków  zwykłych  3  miesiące,  do  tynków  szlachetnych  6  miesięcy.  Gips  budowlany
ze względu  na  dużą  higroskopijność  należy  magazynować  w  pomieszczeniach  dobrze
chronionych przed wilgocią, w workach do 10 warstw, w odległości 50 cm od ściany.

Materiały prefabrykowane żelbetowe lub betonowe są elementami gotowymi. Mogą, zatem

być składowane na placu budowy.

Materiały niebezpieczne to takie, które mogą stanowić niebezpieczeństwo dla życia

i zdrowia człowieka. Muszą, więc być przechowywane w magazynach przeznaczonych do tego
celu (rys. 21).

Rys. 21. Konstrukcja magazynu na materiały niebezpieczne [3, s. 13]

Pomieszczenia, w których magazynowane będą materiały łatwopalne wybuchowe nie mogą

mieć bezpośredniego przejścia do pomieszczeń wyższych kondygnacji oraz muszą posiadać
bezpośrednie wyjście na zewnątrz. Nie mogą mieć również bezpośredniego połączenia z innymi
pomieszczeniami gospodarczymi i mieszkalnymi. Materiały niebezpieczne typu rozpuszczalniki,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

kleje, lakiery, farby należy przechowywać zgodnie z instrukcją danego producenta znajdującego
się  na  opakowaniu  w  szczelnie  zamkniętych  fabrycznych  opakowaniach.  Na  stanowisku
roboczym  można  składować tylko tyle  substancji  ile  potrzebna  do  zapewnienia  ciągłości  pracy.
Większe  ilości  materiałów niebezpiecznych w postaci ciekłej przechowuje się beczkach. Beczki
takie należy zabezpieczyć przed samoczynnym przemieszczaniem się (rys. 22).

Rys. 22. Prawidłowy sposób układania beczek [3, s. 14]

Każdy wyrób występujący na rynku posiada instrukcje zawierającą informację o jego

właściwościach,  przeznaczeniu,  sposobie  magazynowania,  zakresie  stosowania  a  także,
w odniesieniu  do  wyrobów  malarskich  doborze materiałów  do  poszczególnych  warstw  powłoki
oraz  rodzaju  wymaganych  materiałów  pomocniczych.  Wyroby  malarskie  należy  magazynować
zgodnie  z  zaleceniem  producenta,  a  w  szczególności  w  opakowaniach  fabrycznych.  Farby
emulsyjne  należy  składować  w  pomieszczeniach  w  temperaturze  od  +5

do +25

C i nie dłużej

niż 6 miesięcy. Ważne jest również, aby wyroby malarskie w magazynie segregować
w zależności od rodzaju producenta. Wyroby olejne i olejno-żywiczne powinno się
przechowywać w temperaturze od +5

do +20

C. Okres gwarancji jest dosyć krótki i wynosi dla

farb miniowych od 5 do 8 tygodni (w zależności od rodzaju farby), dla pozostałych 6 miesięcy.
Należy pamiętać, że wyroby, które utraciły termin gwarancji stają się odpadem i nie nadają się
do użycia.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  W jaki sposób mogą być składowane materiały budowlane na placu budowy?
2.  Jak długo można magazynować workowany cement?
3.  W jakich warunkach powinien być przechowywany cement w workach?
4.  W jakich warunkach powinien być przechowywany wapno w workach?
5.  Gdzie i w jaki sposób przechowuje się wapno palone?
6.  W jakich warunkach można magazynować gips budowlany?
7.  Jakie  warunki  muszą  spełniać  pomieszczenia  przeznaczone  do  magazynowania  materiałów

niebezpiecznych?

8. Gdzie i w jakich warunkach można magazynować farby?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wypisz na kartce warunki przechowywania materiałów niebezpiecznych. Sporządź notatkę

z przeprowadzonego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  sporządzić na kartce opis warunków, w jakich można przechowywać materiały niebezpieczne,
2)  sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
3)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
4)  dokonać oceny ćwiczenia pod względem określenia prawidłowych warunków, w jakich można

przechowywać materiały niebezpieczne.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

arkusz papieru,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca warunków przechowywania i magazynowania materiałów
budowlanych.

Ćwiczenie 2

Wypisz na kartce warunki magazynowania wapna palonego. Sporządź notatkę

z przeprowadzonego ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  sporządzić na kartce opis warunków magazynowania wapna palonego,
2)  sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
3)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
4)  dokonać oceny ćwiczenia pod względem określenia prawidłowych warunków, w jakich można

przechowywać materiały niebezpieczne.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

arkusz papieru,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca warunków przechowywania i magazynowania materiałów
budowlanych.

Ćwiczenie 3

Wypisz na kartce warunki magazynowania farb. Sporządź notatkę z przeprowadzonego

ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  sporządzić na kartce opis warunków magazynowania farb,
2)  sporządzić  notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
3)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
4)  dokonać oceny ćwiczenia pod względem określenia prawidłowych warunków, w jakich można

przechowywać materiały niebezpieczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

arkusz papieru,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca warunków przechowywania i magazynowania materiałów
budowlanych.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz

Tak

Nie

1) scharakteryzować, sposób składowania materiałów budowlanych na

placu budowy?



2) omówić, warunki przechowywania cementu w workach?



3) omówić, warunki przechowywania wpna w workach?



4) wyjaśnić sposób i warunki przechowywania wapna palonego?



5) ocenić, warunki dla pomieszczeń przeznaczonych na magazyn

materiałów niebezpiecznych?



6) ocenić, warunki przechowywania farb?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Samojezdny żuraw kołowy na podwoziu samochodowym (rys. 31). Służy do pionowego

transportowania materiałów budowlanych.

Rys. 31. Samojezdny żuraw kołowy na podwoziu samochodowym [3, s. 21]

Przenośnik taśmowy (rys. 32). Służy do przenoszenia sypkich materiałów w poziomie i na

niedużą wysokość.

Rys. 32. Przenośnik taśmowy: 1 – rama stalowa, 2 – rolki, po których przesuwa się taśma, 3 – osłona metalowa

[3, s. 22]

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczenia.

1.  Jakie materiały można transportować taczkami?
2.  Jakimi środkami transportowymi można przewozić zaprawę?
3.  Jaki sprzęt pomocniczy należy stosować przy transporcie ręcznym?
4.  Do czego wykorzystuje się wyciąg słupowy?
5.  Jakie znasz środki do transportu zmechanizowanego?
6.  Jakimi środkami można transportować materiały budowlane w pionie?
7.  Do czego służy przenośnik taśmowy?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Z przedstawionych przez nauczyciela schematów środków do transportu materiałów

budowlanych, wybierz te, którymi można przewozić cegły.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się ze schematami środków do transportu materiałów budowlanych,
2)  wybrać środki do transportowania cegły,
3)  sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
4)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
5)  dokonać oceny ćwiczenia pod względem poprawności wyboru środków do transportu cegły.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

schematy środków do transportowania materiałów budowlanych,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca doboru środków transportu materiałów budowlanych.

Ćwiczenie 2

Z przedstawionych przez nauczyciela środków do transportu materiałów budowlanych, wybierz

środki do transportu ręcznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się ze schematami środków do transportu materiałów budowlanych,
2)  wybrać środki do transportu ręcznego,
3)  sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
4)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
5)  dokonać  oceny  ćwiczenia  pod  względem  poprawności  wyboru  środków  do  transportu

ręcznego.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

schematy środków do transportowania materiałów budowlanych,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca doboru środków transportu materiałów budowlanych.

Ćwiczenie 3

Z przedstawionych przez nauczyciela środków do transportu materiałów budowlanych, wybierz

środki do transportu pionowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się ze schematami środków do transportu materiałów budowlanych,
2)  wybrać środki do transportu pionowego,
3)  sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
4)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
5)  dokonać  oceny  ćwiczenia  pod  względem  poprawności  wyboru  środków  do  transportu

ręcznego.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

schematy środków do transportowania materiałów budowlanych,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca doboru środków transportu materiałów budowlanych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6. Zasady transportowania materiałów budowlanych

4.6.1. Materiał nauczania

Transport materiałów może się odbywać ręcznie lub mechanicznie, w poziomie lub pionie oraz

zespołowo lub indywidualnie. Podczas transportu indywidualnego, ręcznego pracownik nie może
przekraczać dopuszczalnych norm podnoszenia i przenoszenia ciężarów (dla mężczyzn), które
wynoszą:
–

50 kg, gdy praca ma charakter dorywczy, a odległość przenoszenia nie przekracza 25 m lub
na wysokość do 4 m,

–

45 kg, przy pracy dorywczej i odległości przenoszenia do 75 m lub przy pracy stałej
i odległości przenoszenia do 25 m,

–

40 kg, przy stałym charakterze pracy i odległości do 75 m.
Podczas przemieszczania beczek jeden pracownik nie może przetaczać:

–

beczek o ciężarze ponad 300 kg,

–

po pochylni beczek o ciężarze ponad 50 kg,

–

beczek po pochylni o kącie nachylenia większym niż 30

Materiały lub przedmioty cięższe niż 50 kg należy transportować zespołowo. Przy pracy
zespołowej należy uwzględnić wiek, siłę i wzrost pracowników.

Przedmioty o długości większej niż 4 m i ciężarze powyżej 30 kg należy przenosić przez

co najmniej dwie osoby.

Przy robotach transportowych należy stosować sprzęt pomocniczy w postaci lin, pasów, taczek,

wózków itp.

Przedmioty lub materiały o ciężarze ponad 300 kg, powinny być transportowane zespołowo,

zaś pracownicy powinni być wyposażeni w liny, pasy lub inny sprzęt ułatwiający pracę
i zapewniający bezpieczeństwo.

W razie zatrudnienia młodocianych należy zwracać uwagę, nie wykonywali oni prac

szkodliwych dla ich zdrowia i normalnego rozwoju oraz prac niebezpiecznych. W związku z tym
zabrania się młodocianym:
–

przewożenia materiałów taczkami,

–

pracy bez zabezpieczeń,

–

przenoszenia ładunków, chłopcy do 16 lat – maksymalnie 8 kg, dziewczęta do 16 lat –
maksymalnie 5 kg, chłopcy 16÷18 lat – maksymalnie 16 kg, dziewczęta 16÷18 lat –
maksymalnie 10 kg.

Czas pracy na budowie młodocianych do 16 lat nie może przekraczać 6 h na dobę i 36 h
tygodniowo. Młodzież powyżej 16 lat obowiązuje normalny czas pracy.

Podczas przenoszenia długich i ciężkich materiałów na ramionach na leży:

–

równocześnie i równomiernie podnosić ciężar przez wszystkich pracowników,

–

przenosić ciężar na jednym ramieniu (lewym lub prawym),

–

używać naramienników ochronnych.
Jeden pracownik nie może przenosić materiałów ciekłych, szkodliwych dla zdrowia o ciężarze

wraz z naczyniem większym niż 25 kg (rys. 33).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 33. Przykład przenoszenia cieczy niebezpiecznych przez dwie osoby [3, s. 16]

Dachówki i gąsiory - transport na duże odległości powinien odbywać się na paletach opinanych

folią.

Rurki drenarskie można składować w pryzmach o wysokości do 2 m (rys. 3) lub jednostkach

ładunkowych, natomiast transport powinien odbywać się tylko w jednostkach ładunkowych.

Najczęstszy środkiem transportowym służącym do przewożenia materiałów w poziomie

są taczki. Maksymalny ciężar ładunku przewożonego na taczkach po nawierzchni twardej to
100 kg, a po nawierzchni miękkiej 75 kg. Ładunek powinien być tak ułożony na taczkach, by
zapewniał równowagę. Drogi dla taczek nie powinny posiadać większego spadku niż 10 %. Taczki
należy pchać a nie ciągnąć.

Do pionowego transportowania materiałów budowlanych służą między innymi wyciąg

szybowy,  żuraw  wieżowy  i  samojezdny  żuraw  kołowy  na  podwoziu  samochodowym.  Wyciąg
szybowy  powinien  być  obsługiwany  przez  jednego  operatora.  Ważne  jest  by  posiadał
on odpowiednie  do  tego  uprawnienia  oraz  miał  ukończone  18  lat.  Niedopuszczalne  jest
przebywanie  kogokolwiek  pod  podniesioną  klatką  lub  platformą  wyciągu.  Stanowisko  wyciągu
należy ogrodzić i odpowiednio oznakować.

Podczas pracy żurawia należy bezwzględnie przestrzegać kilku zasad. Nie można składować

materiałów  pomiędzy  skrajnią  żurawia  lub  torowiskiem  żurawia  a  konstrukcja  budynku.
Zabronione  jest  przechodzenie  ludzi  miedzy  budynkiem  a  podwoziem  żurawia  i  wychylanie
się przez  otwory  budynku  podczas  pracy  żurawia.  Pracownik  obsługujący  żuraw  musi  być
pełnoletni oraz  posiadać  odpowiednie  kwalifikacje do obsługi  danego urządzenia. Zabronione  jest
przebywanie  ludzi  pod  zawieszonym  ładunkiem.  Podczas  transportu  wielkogabarytowych
ładunków należy stosować liny kierunkowe.

Do przenoszenia materiałów sypkich w poziomie i na niewielką wysokość służy przenośnik

taśmowy. Na przenośnikach można transportować materiał tylko taki, do jakiego jest
on przeznaczony. Zabronione jest jeżdżenie na przenośniku. Materiał transportowany nie może być
większej szerokości niż taśma przenośnika. Przenośnik taśmowy powinien stać stabilnie
na utwardzonym terenie.

Na każdy placu budowy powinny być wyznaczone ciągi komunikacyjne. Drogi i ciągi piesze

należy stale utrzymywać w dobrym stanie technicznym. Niedopuszczalne jest składowanie na nich
wszelkiego typu materiałów, sprzętu itp. Szerokość drogi transportowej powinna być 60 cm
większa od szerokości ładunku. Droga powinna być dostosowana do rodzaju używanych środków
transportowych i nasilenia ruchu. Minimalna szerokość drogi przeciwpożarowej wynosi 6 m.

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie osoby można zatrudnić przy transporcie ręcznym?
2.  Jakie osoby można zatrudnić przy transporcie mechanicznym?
3.  Jakie ciężary może przenosić pracownik przy pracy dorywczej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.  Jaki jest maksymalny ciężar beczki, którą może przetaczać jeden pracownik?
5.  Przy jakim kacie nachylenia pochylni zabronione jest przetaczanie beczek?
6.  W jaki sposób należy transportować materiały o ciężarze powyżej 50 kg?
7.  Ile wynosi maksymalny ciężar ładunku przewożonego taczkami?
8.  Kto może obsługiwać wyciąg szybowy?
9.  W jaki sposób można transportować materiały sypkie?

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonać przetransportowania 2 worków o ciężarze (25 kg każdy) w miejsce wskazane przez

nauczyciela. Ćwiczenie należy wykonać w grupach dwuosobowych

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii,

2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  dobrać zespół do transportowania,
4)  przetransportować worki we wskazane miejsce,
5)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
6)  zaprezentować efekt swojej pracy,
7)  dokonać oceny ćwiczenia pod względem zasad transportowania materiałów powyżej 25 kg.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

dwa worki po 25 kg każdy,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca zasad transportowania materiałów budowlanych.

Ćwiczenie 2

Przetransportuj dziesięć czterometrowych rur we wskazane miejsce przez nauczyciela.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii,

2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  dobrać zespół do transportowania,
4)  przetransportować rury we wskazane miejsce,
5)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
6)  zaprezentować efekt swojej pracy,
7)  dokonać oceny ćwiczenia pod względem zasad przenoszenia długich materiałów.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

dziesięć cztero metrowych rur,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca zasad transportowania materiałów budowlanych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Przetransportuj taczkami dwieście szt. cegieł we wskazana miejsce przez nauczyciela.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ergonomii,

2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  załadować cegły na taczki,
4)  przetransportować cegły we wskazane miejsce,
5)  wyładować cegły,
6)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
7)  zaprezentować efekt swojej pracy,
8)  dokonać oceny ćwiczenia pod względem zasad transportowania cegieł.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

dwieście szt. cegieł,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca zasad transportowania materiałów budowlanych.

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz

Tak

Nie

1) ustalić, kto może być zatrudniony przy transporcie ręcznym?



2) określić jakie osoby można zatrudnić przy transporcie mechanicznym?



3) ustalić jakie ciężary może przenosić pracownik przy pracy dorywczej?



4) ustalić maksymalny ciężar beczki, którą może przetaczać jeden

pracownik?



5) omówić w jaki sposób należy transportować materiały o ciężarze

powyżej 50 kg?



6) wymienić czym można transportować materiały sypkie?



7) wyjaśnić kto może obsługiwać wyciąg szybowy?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.7. Szacowanie ilości składowanych i magazynowanych materiałów

4.7.1. Materiał nauczania

Materiały na placu budowy przechowywane są w magazynach, pod wiatami lub na powietrzu.

W każdym z tych miejsc należy oszacować ilość magazynowanych materiałów uwzględniając drogi
transportowe,  zachowanie  odległości  od  ogrodzeń,  ścian,  nośność  podłoża,  rodzaj  składowanych
materiałów  itp. Aby prawidłowo oszacować wielkość składowisk  i  magazynów  musimy znać ilość
poszczególnych materiałów oraz kolejność ich wbudowania. Inaczej oblicza się ilość składowanych
materiałów na stropie a inaczej na gruncie. Przy magazynowaniu na stropie należy uwzględnić jego
nośność. Przekroczeni maksymalnej nośności stropu grozi katastrofą budowlaną. Przy składowaniu
na  gruncie  musimy  się  sugerować  zaleceniami  producenta  i  wytycznymi  normowymi  odnośnie
ilości  składowanych  warstw  danego  materiału.  Ilość  gromadzonego  materiału  na  budowie  zależy
również  od  charakteru  samej  budowy.  Przykładowo,  jeżeli  budowany  jest  obiekt  w  ciasnej
zabudowie, nie  ma  zbyt  wiele  miejsca  na  magazyn  materiałów.  Wówczas  należy  gromadzić  tylko
taką  ilość  materiałów,  która  zapeweni  ciągłość  produkcji.  Przy  planowaniu  szacowania  ilości
i kolejności wbudowani  materiałów  pomocny  jest na  budowie  harmonogram robót.  Harmonogram
robót jest graficznym przedstawieniem terminarzowego planu robót. Zawarte są w nim  informacje
dotyczące  ilości  robót,  liczby  robotników  potrzebnych  do  ich  wykonania  lub  nakład  pracy
w roboczogodzinach.  Przy  pomocy  harmonogramu  możemy  dokładnie  określić  na  każdy  dzień,
jakie roboty  będą wykonywane oraz  jakie  ilości potrzebne  są  materiały, wyroby  i sprzęt. Przykład
takiego harmonogramu przedstawia rysunek numer 1.

Tabela 2. Przykładowy harmonogram robót [2, s. 54]

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie

wymagania

należy

uwzględniać

podczas

szacowania

ilości

składowanych

i magazynowanych materiałów?

2.  Od czego zależy ilość składowanych materiałów na stropie?
3.  Od czego zależy ilość składowanych materiałów na gruncie?
4.  W jaki sposób należy obliczać ilość składowanego materiału dla obiektu budowanego w ciasnej

zabudowie?

5. Jakie informacje zawiera harmonogram robót?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.7.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz maksymalną ilość cegieł, możliwą do składowania na stropie, którego nośność wynosi

150 kg/m

. Strop ma wymiary 4 m x 5 m. Ciężar jednej cegły wynosi 4 kg.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  obliczyć powierzchnię stropu,
2)  obliczyć maksymalną nośność stropu,
3)  obliczyć maksymalną ilość cegieł,
4)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
5)  zaprezentować efekt swojej pracy,
6)  dokonać oceny ćwiczenia pod wzglądem zasad ergonomii.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

notatnik,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca szacowania ilości składowanych i magazynowanych
materiałów.

Ćwiczenie 2

Oblicz ilość materiałów budowlanych przeznaczonych do składowania na podstawie

harmonogramu, który dostarczy ci nauczyciel.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  ustalić jakie roboty będą wykonywane według harmonogramu,
2)  obliczyć ilość poszczególnych materiałów,
3)  ustalić ilość składowanych materiałów,
4)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
5)  zaprezentować efekt swojej pracy,
6)  dokonać oceny ćwiczenia pod wzglądem zasad ergonomii.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

notatnik,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca szacowania ilości składowanych i magazynowanych
materiałów.

4.7.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz

Tak

Nie

1) ustalić wymagania dotyczące szacowania ilości składowanych

i magazynowanych materiałów?



2) scharakteryzować

wymogi

jakie

musi

spełniać

podłoga

w pomieszczeniach blacharskich?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.8.

Przepisy

bezpieczeństwa

higieny

pracy

ochrony

przeciwpożarowej oraz i ochrony środowiska obowiązujące
podczas

składowania

magazynowania

materiałów

budowlanych

4.8.1. Materiał nauczania

Podczas składowania materiałów niebezpiecznych mogą wystąpić następujące zagrożenia

bezpośrednie:
–

oparzenie skóry,

–

uszkodzenie dróg oddechowych na skutek wdychania trujących i żrących oparów,

–

uszkodzenie wzroku.
W celu uniknięcia powyższych zagrożeń należy bezwzględnie przed rozpoczęciem pracy,

zapoznać  się  z  instrukcją  postępowania  z  materiałami  niebezpiecznymi,  znajdującą  się  na
opakowaniu oraz zastosować wszystkie środki ochrony osobistej dla danego typu zagrożenia.
Magazyny  z  materiałami  niebezpiecznymi  powinny  być  wyposażone  w  odpowiednie  środki
ochrony  przeciwpożarowej.  Między  innymi  powinny  się  znajdować:  gaśnice,  koce  gaśniczy,
skrzynie z piaskiem i inne zależnie od wymogów i potrzeb.

Materiałów budowlanych nie można składować w dowolnym miejscu. Układanie lub

gromadzenie musi być dokładnie przemyślane i zaplanowane. Podczas składowania materiałów
należy sugerować się danymi normowymi dotyczącymi zachowania następujących odległości:
–

0,75 m od ogrodzeń, zabudowań i słupów,

–

5,0 m od stałego stanowiska pracy,

–

1,0 m między składowanymi stosami materiałów,

–

1,5 m od główki szyny kolejowej,

–

2,0 m plus szerokość ładunku przy wykorzystaniu mechanicznych środków transportowych
i ruchu jednokierunkowym,

–

3,0 m plus szerokość ładunku przy wykorzystaniu mechanicznych środków transportowych
i ruchu dwukierunkowym,

–

0,6 m plus szerokość ładunku przy transporcie ręcznym i ruchu jednokierunkowym,

–

0,9 m plus szerokość ładunku przy transporcie ręcznym i ruchu dwukierunkowym.
Jednym z najczęstszych opakowań, w których przechowuje się sypkie materiały budowlane

to worki.  Podczas  układania  należy  zwrócić  szczególną  uwagę  na  to,  aby  poszczególne  warstwy
worków  były  między  sobą  „przewiązane”  krzyżykowo  (jak  cegły).  Rysunek  numer  34  obrazuje
prawidłowy sposób układania worków.

Rys. 34. Składowanie worków z „przewiązaniem” w „piątkę” i szóstkę” [3, s. 8]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Maksymalna wysokość, na jaką można ułożyć worki to 6 m lub 18 warstw. Co 6 warstwę

należy przełożyć deskami. Wnoszenie (ręczne) worków na siódmą i wyższą warstwę powinno
odbywać się po pochylni z nabitymi na niej poprzecznymi nakładkami (rys. 35).

Rys. 35. Układanie worków w stos [3, s. 8]

Na każdym placu budowy znajdują się drogi i ciągi komunikacyjne. Drogi i ciągi piesze

4.8.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie

zagrożenia

bezpośrednie

mogą

wystąpić

podczas

składowania

materiałów

niebezpiecznych?

2.  Jakie środki ochrony przeciwpożarowej muszą znajdować się w magazynach?
3.  W jakiej minimalnej odległości od ogrodzenia można składować materiały budowlane?
4.  Jakie są wymagania dotyczące szerokości dróg transportowych?
5.  Jakie wymagania dotyczą składowania materiałów workowanych?
6.  Na jaką wysokość maksymalnie dopuszcza się składowanie worków?

4.8.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaplanuj zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy stanowisko do magazynowania

materiałów workowanych. Sporządź notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zaplanować drogi komunikacyjne,
2)  zaplanować miejsce składowania,
3)  sporządzić  notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
4)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
5)  zaprezentować efekt swojej pracy,
6)  dokonać oceny ćwiczenia pod wzglądem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

notatnik,

–

przybory do pisania,

–

linijka,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca bezpieczeństwa i higieny pracy podczas składowania
i magazynowania materiałów budowlanych.

Ćwiczenie 2

Zaplanuj zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy stanowisko do magazynowania

materiałów niebezpiecznych. Sporządź notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zaplanować drogi komunikacyjne,
2)  zaplanować miejsce składowania,
3)  sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
4)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia w formie ustnej,
5)  zaprezentować efekt swojej pracy,
6)  dokonać oceny ćwiczenia pod wzglądem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

notatnik,

–

przybory do pisania,

–

linijka,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca bezpieczeństwa i higieny pracy podczas składowania
i magazynowania materiałów budowlanych.

4.8.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz

Tak

Nie

1) omówić zagrożenia bezpośrednie jakie mogą wystąpić podczas

składowania materiałów niebezpiecznych?



2) określić wymagania dotyczące szerokości dróg transportowych?



3) scharakteryzować wymagania dotyczą składowania materiałów

workowanych?



4) ustalić maksymalną wysokość układania worków?



5) ustalić

minimalną

odległości

składowanych

materiałów

budowlanych od ogrodzenia?



6) wymienić środki ochrony przeciwpożarowej jakie muszą znajdować

się w magazynach?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5.  Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyska 1 punkt.
6.  Udzielaj  odpowiedzi  tylko  na  załączonej  karcie  odpowiedzi.  Dla  każdego  zadania  podane

są cztery możliwe odpowiedzi: A, B, C, D. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna, wybierz
ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz odpowiedź,

otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za poprawną.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie zadania

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

11. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Materiały budowlane na placu budowy mogą być magazynowane

a.  na przyczepie samochodowej.
b.  w pomieszczeniach socjalnych.
c.  na otwartym placu na terenie budowy.
d.  na otwartym placu poza terenem budowy.

2. Na placu budowy nie występuje następujący rodzaj magazynu

a.  materiałów sypkich.
b.  materiałów tłuczonych.
c.  materiałów łatwopalnych.
d.  materiałow workowanych.

3. Cement na placu budowy może być magazynowany

a.  luzem pod zadaszeniem.
b.  w workach pod zadaszeniem.
c.  luzem bezpośredni na placu budowy.
d.  w workach poukładanych bezpośrednio na ziemi.

4. W magazynach zamkniętych ogrzewanych przechowuje się

a.  długie rury stalowe.
b.  długie kształtowniki.
c.  materiały pomocnicze.
d.  materiały wielkogabarytowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Wszystkie stanowiska składowania i magazynowania na placu budowy należy organizować

a.  przy torowisku żurawia.
b.  jak najdalej od wznoszonego obiektu.
c.  w pobliżu dróg kołowych i kolejowych.
d.  jak najdalej od dróg kołowych i kolejowych.

6. Ile stosów może liczyć jedna kwatera tarcicy?

a.  6.
b.  10.
c.  18.
d.  24.

7. Na rysunku przedstawiony jest stos

a.  dwuczołowy pojedynczy.
b.  trójczołowy pojedynczy.
c.  jednoczołowy pojedynczy.
d.  czteroczołowy pojedynczy.

8. Na rysunku przedstawiony jest

a. stos o podwójnej długości układania tarcicy –

dwuczołowy niepełny.

b. stos o podwójnej długości układania tarcicy –

dwuczołowy pełny

c. stos o podwójnej długości układania tarcicy –

jednoczołowy niepełny

d. stos o podwójnej długości układania tarcicy –

jednoczołowy pełny.

9. Pustaki wentylacyjne przechowuje się luzem w stosach do wysokości

a.  1,2 m.
b.  1,5 m.
c.  1,8 m.
d.  2,0 m.

10. Na rysunku pokazany jest sposób magazynowania

a.  desek.
b.  prefabrykatów.
c.  płyt gipsowych.
d.  materiałów drobnowymiarowych.

11. Cement w workach nie należy magazynować dłużej niż

a.  4 miesiące.
b.  6 miesięcy.
c.  8 miesięcy.
d.  10 miesięcy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12. Farby emulsyjne należy przechowywać w pomieszczeniach w temperaturze

a. od 0

do +25

b. od 0

do +35

c. od +5

do +35

d. od +5

do +25

13. Środek do transportu ręcznego to

a.  taczki.
b.  wyciąg słupowy.
c.  wyciąg szybowy.
d.  pojemnik klatkowy.

14. Na rysunku pokazany jest

a.  pojemnik do podawania cegieł.
b.  pojemnik do podawania zaprawy.
c.  pojemnik do podawania pustaków.
d.  pojemnik do podawania bloczków betonowych.

15. Podczas przemieszczania beczek jeden pracownik nie może przetaczać beczek o ciężarze ponad

a.  100 kg.
b.  200 kg.
c.  300 kg.
d.  400 kg.

16. Materiały cięższe niż 50 kg należy transportować

a. tylko zespołowo.
b. tylko w taczkach.

c. tylko indywidualnie.
d. zespołowo i indywidualnie.

17. Podczas przemieszczania beczek jeden pracownik nie może przetaczać beczek po pochylni

o kącie nachylenia większym niż
a. 10

b. 20

c. 30

d. 40

18. Ilość składowanych materiałów na stropie zależy od

a.  nośności stropu.
b.  konstrukcji stropu.
c.  grubości płyty stropowej.
d.  ilości podciągów pod stropem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Magazynowanie,

składowanie

oraz

transport

materiałów

wyrobów

budowlanych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem: