EGZAMIN  

W TRZECIEJ KLASIE GIMNAZJUM 

Z ZAKRESU PRZEDMIOTÓW  

MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH 

 

Instrukcja dla ucznia 

 

1. 

SprawdŸ, czy zestaw egzaminacyjny zawiera 14 stron. 

Ewentualny brak stron

 lub inne usterki zg³oœ nauczycielowi. 

 
2. 

Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz swój kod i datê urodzenia. 

 
3. 

Czytaj uwa¿nie wszystkie teksty i zadania. 

 
4. 

Rozwi¹zania zapisuj d³ugopisem lub piórem z czarnym lub granatowym 

tuszem/atramentem. Nie u¿ywaj korektora. 

 
5. 

W zadaniach od 1. do 25. s¹ podane cztery odpowiedzi: A, B, C, D. 

Odpowiada im nastêpuj¹cy uk³ad kratek na karcie odpowiedzi: 

 

A

B

C

D

 

 

Wybierz tylko 

jedn¹ odpowiedŸ i zamaluj kratkê z odpowiadaj¹c¹ jej 

liter¹ - np. gdy wybra³eœ odpowiedŸ "A": 

 

 

 

6. Stara

j siê nie pope³niaæ b³êdów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale je¿eli 

siê pomylisz,  

b³êdne zaznaczenie otocz kó³kiem i zaznacz inn¹ odpowiedŸ. 

 
 
 

 

 
7. 

Rozwi¹zania zadañ od 26. do 37. zapisz czytelnie i starannie 
w wyznaczonych miejscach.

 Pomy³ki przekreœlaj. 

 
8. 

Redaguj¹c odpowiedzi do zadañ, mo¿esz wykorzystaæ miejsca opatrzone 
napisem Brudnopis

. Zapisy w brudnopisie nie bêd¹ sprawdzane 

i oceniane. 

 
 
 
 

CZERWIEC 2002 

Czas pracy: 

120 minut 

 
 

Liczba punktów  

do uzyskania: 50 

GM-A2-021 

UZUPE£NIA ZESPÓ£ 

NADZORUJ¥CY 

 

miejsce  

na naklejkê  

z kodem 

WPISUJE UCZEÑ 

dysleksja 

KOD UCZNIA 

DATA URODZENIA UCZNIA 

dzieñ  miesi¹c 

rok 

 
Czy wiesz, ¿e  

W celu okreœlenia odczynu wodnych roztworów wprowadzono czternastostopniow¹ skalê pH, 

która pozwala oceniæ kwasowoœæ roztworu. Woda i roztwory wielu soli posiadaj¹ odczyn 

obojêtny, dla którego wartoœæ pH = 7. 
Oto skala, na której podano pH 

niektórych p³ynów. 

 

a –

 sok ¿o³¹dkowy    

b – coca-cola   

 

c – woda sodowa 

d – pot 

  

 

 

e – woda mydlana  

 

f – woda i wiele roztworów soli 

 
Zadanie 1. (0-1) 

Okreœl wartoœæ pH coca-coli, wykorzystuj¹c podan¹ skalê. 
 
A.  3,2                             B. 2,8                           C.  9,8                             D. 5,5 
 
 
Zadanie 2. (0-1)

 

Najni¿sza wartoœæ pH œwiadczy o: 
 
A. 

 najwiêkszym stê¿eniu jonów wodorowych      

 

B. 

 najwiêkszym stê¿eniu jonów wodorotlenkowych   

C.   na

jmniejszym stê¿eniu cz¹steczek wody  

 

 

 

D. 

 obecnoœci tylko cz¹steczek wody  

 
 
Zadanie 3. (0-1) 
W tablicach geograficznych

1

 podano nastêpuj¹ce okreœlenia roku: 

 

 Czas trwania 

Rok Definicja 

dni godziny minuty sekundy 

zwrotnikowy 

odstêp czasu miêdzy kolejnymi przejœciami 

S³oñca przez punkt Barana 

365 5  48  46 

gwiazdowy 

odstêp czasu miêdzy kolejnymi przejœciami 

S³oñca przez to samo miejsce na tle gwiazd 

365 6  9  10 

 

Wybierz odpowiedŸ na pytanie: o ile rok gwiazdowy jest d³u¿szy od zwrotnikowego? 

                                                                                                  

Brudnopis 

A.  o 1h 39 min 36 s 
B.  o 1h 57 min 56 s 
C.  o 57 min 36 s 
D.  o 20 min 24 s 
 
 
 

                                                 

1

  Tablice geograficzne. Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 1998 

2 

3 

4 

5 

1 

6 

7 

8 

13 

14 

11

10

9 

12 

a 

b 

c 

d 

e 

 f 

Strona 2 z 14 

 
Zadanie 4. (0-1)  
Zmiany stanów sku

pienia wody przedstawione na poni¿szym schemacie zaliczamy do: 

 
 
 
 
 
A. 

reakcji chemicznych                                         B. procesów rozk³adu 

C.  przemian metabolicznych 

                     D. zjawisk fizycznych 

 
Zadanie 5. (0-1)  
Przeanalizuj dane 
przedstawione na 

mapie i wska¿ trzy 

europejskie pañstwa   

o najwiêkszym 
procentowym udziale 
uszkodzonych lasów. 

 

 
A.  Niemcy, Polska, 

Rosja 

 
B. 

S³owacja,  Ukraina, 

Bia³oruœ 

 
C. Czechy, Ukraina, 

Mo³dawia 

 
D. 

Czechy, W³ochy, 
Polska 

 
 
 

 

 

2

 ród³o: Lasy w Polsce (wg opracowañ PIOŒ), [w:] Aura nr 4/1998 

 
Zadanie 6. (0-1) 

Okreœl skalê liczbow¹ mapy z zadania 5. (Skorzystaj z legendy.)  
 
A. 1: 400 

 

 B. 1 : 800 

  

 C. 1 : 400 000 

  

D. 1 : 40 000 000 

 
Zadanie 7. (0-1) 

Spoœród podanych parków narodowych wska¿ ten, który jako jedyny polski park 

narodowy jest wpisany na Listê Œwiatowego Dziedzictwa Ludzkoœci UNESCO. 
 

A.  Œwiêtokrzyski Park Narodowy                               B. Bieszczadzki Park Narodowy 
C. 

Bia³owieski Park Narodowy                                   D. Tatrzañski Park Narodowy 

 

Strona 3 z 14 

 
0             400              800km 

        

 granice pañstw 

 

(liczby na mapie oznaczaj¹ stan uszkodzeñ lasów  
w Europie w %)

 

2 

1 cm 

 

skraplanie 

parowanie 

krzepniêcie 

topnienie 

lód 

woda 

para wodna 

 
Zadanie 8. (0-1)

 

Drzewostany iglaste s¹ mniej odporne na zanieczyszczenia ni¿ lasy liœciaste. Ustal, które 

z poni¿szych zdañ prawid³owo okreœla jedn¹ z g³ównych przyczyn tej ró¿nicy. 
  
A. 

Liœcie drzew iglastych (ig³y) maj¹ cieñsz¹ skórkê, a liœcie drzew liœciastych grubsz¹. 

B. 

Liœcie drzew iglastych pozostaj¹ na drzewie kilka lat, a liœciastych s¹ zrzucane na  zimê. 

C. 

Drzewa iglaste rosn¹ wolniej ni¿ liœciaste. 

D. 

Drzewa iglaste maj¹ mniejsz¹ ³¹czn¹ powierzchniê liœci ni¿ drzewa liœciaste. 

 
 
Zadanie 9. (0-1) 

Wska¿ czynnik, który praktycznie nie ma wp³ywu na przebieg procesu fotosyntezy. 
 

A. temperatura                                                                B. intensywnoœæ œwiat³a 

C. stê¿enie tlenu                                                              D. stê¿enie dwutlenku wêgla 
 
 
Zadanie 10. (0-1)

 

Przyjrzyj siê schematowi, który przedstawia obieg materii w przyrodzie na przyk³adzie 
ekosystemu lasu.  
 

 

Owalem oznaczono organizmy pe³ni¹ce wa¿n¹ rolê w obiegu; miêdzy innymi bakterie 
i grzyby. Organizmy te nazywamy: 
 
A. producentami                                       B. konsumentami 

C. paso¿ytami                                           D. reducentami 
 
 
Zadanie 11. (0-1)

 

Za autobus, wynajêty na wycieczkê do lasu, nale¿a³o zap³aciæ 276 z³. Jaki by³ koszt 

przejazdu dla ka¿dej z 23 wyje¿d¿aj¹cych osób? 
 
A. 6,75 

z³ 

     

   B. 11,25 

z³   

          C. 12 

z³  

 

D. 72 

z³ 

  

 

  

zwi¹zki  

i

i

 

wiewiórka 

  

l

Strona 4 z 14 

Zadanie 12. (0-1)

 

Wœród 23 uczniów by³o 

x

 dziewczynek i  y

 ch³opców.  Na postoju zosta³y w autobusie 

dwie dziewczynki i jeden ch³opiec. Pozostali uczniowie udali siê na polanê. Na polanê 

posz³o trzy razy wiêcej dziewczynek ni¿ ch³opców. Który z uk³adów równañ prawid³owo 

przedstawia opisan¹ sytuacjê? 

A. 







−

=

−

=

+

)

1

(

3

2

23

y

x

y

x

   

 

 

B.





−

=

−

=

+

1

)

2

(

3

23

y

x

y

x

 

C. 





−

=

−

=

+

1

3

1

23

y

x

y

x

  

 

 

 

D.





−

=

−

=

+

1

2

3

23

y

x

y

x

 

 

 

 

 

Zadanie 13. (0-1)  

Podczas wycieczki uczniowie zbli¿ali siê, g³oœno krzycz¹c, do œciany gêstego lasu. 
Odpowiada³o im echo. Ucho ludzkie odró¿nia dŸwiêki dochodz¹ce co 

10

1

sekundy. 

Prêdkoœæ dŸwiêku w powietrzu to 340 

s

m

. 

W jakiej odleg³oœci od œciany lasu przestan¹ uczniowie s³yszeæ echo? 

 
A. 170 m 
B.  34 m 
C.  17 m 
D. 340 m 
 
Zadanie 14. (0-1) 

Nastêpnie uczniowie pozbierali le¿¹ce na polanie butelki. 

Wybierz zdanie, które wyjaœnia, dlaczego pozostawiona w lesie szklana 

butelka mo¿e byæ przyczyn¹ po¿aru.  
 
A. 

Butelka pe³ni rolê soczewki skupiaj¹cej. Je¿eli skupiona w ognisku 

soczewki wi¹zka promieni s³onecznych padnie na œció³kê leœn¹, to 

zapali j¹.  

 
B. 

Butelka pe³ni rolê soczewki rozpraszaj¹cej. Je¿eli rozproszona w ognisku soczewki 

wi¹zka promieni s³onecznych padnie na œció³kê leœn¹, to zapali j¹.  

 
C. 

Powietrze zgromadzone w butelce pod wp³ywem promieni s³onecznych nagrzeje siê,  

butelka wybuchnie i rozproszone szk³o zapali œció³kê leœn¹. 

 
D. 

Szk³o butelki pod wp³ywem promieni s³onecznych nagrzeje siê i zacznie samo siê paliæ.  

 
Zadanie 15. (0-1)

 

Ile butelek 

œrednio zebra³ ka¿dy uczeñ, je¿eli wiadomo, ¿e:  

- 

piêciu uczniów zebra³o po 4 butelki,  

- 

szeœciu uczniów zebra³o po 3 butelki, 

- 

czterech uczniów zebra³o po 2 butelki, 

- 

oœmiu nie znalaz³o ¿adnej butelki? 

 

A. 1 butelkê     

      B. 2 butelki    

 

C. 3 butelki                

D. 4 butelki 

 

Strona 5 z 14 

Strona 6 z 14 

Zadanie 16. (0-1)  

Pracownicy leœni pnie œciêtych drzew uk³adali wokó³ polany w tak zwane stosy (patrz 
rysunek). Stosy 

 pozwalaj¹ obliczyæ liczbê metrów przestrzennych œciêtych drzew.  

Jaki kszta³t w przybli¿eniu maj¹ te stosy?  

 

A. walca 
B. 

prostopad³oœcianu 

C. s

to¿ka 

D. 

ostros³upa  

 
 
Zadanie 17. (0-1)

 

W lesie u³o¿ono stos, który ma 3 metry przestrzenne. Z jednego metra przestrzennego 

uzyskuje siꠜrednio 65% drewna. Wyznacz, ile metrów szeœciennych drewna 
otrzymamy z tego stosu.    
 
A. 0,195 m

3 

                               

 

B. 0,65 m

3 

                           C. 1,95 m

3                                    

D. 3 m

3 

 

 

Zadanie 18. (0-1)

 

Leœniczy, zapytany o wiek pewnego lasu, odpowiedzia³:   

„Za 20 lat bêdzie mia³ trzy razy tyle, ile mia³ 20 lat temu”. Ustal, ile lat ma ten las. 
 
A.  10   

    

      B. 20 

 

 

      C. 30 

 

 

   D. 40 

 
 
Zadanie 19. (1-0) 

Diagram ko³owy przedstawia strukturê wiekow¹ polskich lasów. Jak¹ czêœæ wszystkich 

lasów stanowi¹ lasy w wieku 41-60 lat? 
 

Struktura wiekowa lasów w Polsce w 1997 roku 

3

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

A.  

100

22

           

     B. 

78

22

  

 

 

C. 

22

100

   D. 

100

18

 

 

 

3

 Na podstawie Rocznika statystycznego GUS z 1999 roku. 

Zadanie 20. (0-1) 

W wyprawie po grzyby i jagody wziê³o udzia³ 24 uczniów. Podsumowanie zbiorów 

przedstawili w postaci diagramu. Przeanalizuj diagram i podaj, ilu uczniów przynios³o 
i grzyby i jagody. 
 
 
A. 4    

B. 10  

C. 12   

D. 20 

 

 

 

Zadanie 21. (1-0) 
Zebrane jagody sp

rzedano po 5,20 z³ za 1 kg. Niech  a oznacza liczbê kilogramów 

sprzedanych jagód, zaœ  b  kwotê, jak¹ uzyskano za  a kg jagód. Wybierz wzór, który 

wyra¿a zale¿noœæ otrzymanej kwoty od liczby kilogramów sprzedanych jagód. 
 
A. 

b

a

2

,

5

=

 

 

  B.  

2

,

5

+

=

b

a

   C.  a

b

2

,

5

=

 

       D. 

2

,

5

+

=

a

b

  

 
 
Zadanie 22. (0-1) 

Ewa zebra³a 5 miarek jagód. Jest to o 

4

1  wiêcej ni¿ zebra³ Marcin.  

Ile miarek jagód zebra³ Marcin? 

 
A.  1    

 

 

B. 2    

 

 

C. 4    

 

 

D. 5 

 
 

Zadanie 23. (0-1)

 

Marysia skaleczy³a siê w ramiê wystaj¹c¹ ga³êzi¹. Z rany wyp³ywa³ strumieñ pulsuj¹cej, 

jasnoczerwonej krwi. Wska¿, które z przedstawionych zdañ okreœla w³aœciwe 

postêpowanie w danym momencie. 
 

A. 

Objawy wskazuj¹, ¿e zosta³a uszkodzona ¿y³a. Nale¿y za³o¿yæ opaskê uciskow¹ poni¿ej 

miejsca skaleczenia i wezwaæ pomoc. 

B. 

Objawy wskazuj¹, ¿e zosta³a uszkodzona têtnica. Nale¿y za³o¿yæ opaskê uciskow¹ 

powy¿ej rany i wezwaæ pomoc. 

C. Objawy 

wskazuj¹ na uszkodzenie ¿y³y. Nale¿y za³o¿yæ opatrunek uciskowy i wezwaæ 

pomoc. 

D. 

Objawy wskazuj¹ na uszkodzenie têtnicy. Nale¿y za³o¿yæ opaskê uciskow¹ poni¿ej rany 
i 

wezwaæ pomoc. 

 

 

liczba uczniów  

18 

12 

4 

rodzaj zbiorów 

nic 

jagody 

grzyby 

Strona 7 z 14 

Zadanie 24. (0-1) 

Z wyprawy po runo leœne uczniowie przynieœli próbkê gleby wraz ze œció³k¹. 

Umieœcili j¹ w naczyniu (oznaczonym liter¹ A) zestawu doœwiadczalnego, 
przedstawionego na rysunku. Po godzinie zaobserwowali 

zmêtnienie wody wapiennej  

w 

naczyniu oznaczonym liter¹ B. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Analizuj¹c przebieg oraz wyniki doœwiadczenia, uczniowie udzielili odpowiedzi  
na pytania przedsta

wione w poni¿szej tabeli. StwierdŸ, kto poprawnie odpowiedzia³ na 

pytania. 

 
       Pytanie 
 

Jaki gaz spowo

dowa³ 

zmêtnienie wody wapiennej  
w do

œwiadczeniu? 

O czym œwiadczy                      
wydzie

lanie siê tego gazu z ziemi 

umieszczonej w s³oju? 

A. 

 
  Marek 

 
Tlen 

O tym,  ¿e w glebie znajduj¹ siê 
organizmy prowa

dz¹ce fotosyntezê.

 

B. 

 
  Krysia 
 

 

Dwutlenek wêgla 
 

O tym

, ¿e w glebie znajduj¹ siê ¿ywe 

organizmy, które oddychaj¹. 

 

C. Wojtek 

Amoniak 

O tym, ¿e gleba oddycha. 

 

D. 

 
 Ania 

 
Azot 

O tym, ¿e bakterie ¿yj¹ce w glebie 

roz³o¿y³y bia³ka z martwych 

szcz¹tków.

 

 
 
Fotografia przedstawia zniszczone lasy w Sudetach. 

                                                                                                                           fot. T. Nowik 
 

woda wapienna 
Ca(OH)

2

 

rurka szklana 

korek

gleba 

A

B 

Strona 8 z 14 

Zadanie 25. (0-1)

 

Spoœród podanych okreœleñ wska¿ jedno, które wyjaœnia przyczynê degradacji tych 
lasów: 
 
A. 

wysokoœæ nad poziomem morza 

B. 

brak odpowiedniej iloœci opadów  

C. 

brak w glebie niezbêdnych zwi¹zków mineralnych 

D. 

wp³yw powietrza zanieczyszczonego zwi¹zkami siarki i azotu 

 
 
Zadanie 26. (0-3) 

W zanieczyszczonym powietrzu znajduj¹ siê miêdzy innymi tlenki siarki oraz tlenki 

azotu  i dwutlenek wêgla. Jednym ze sk³adników powietrza jest para wodna. W wyniku 

reakcji tlenków z wod¹ powstaj¹ kwasy, które nastêpnie opadaj¹ na ziemiê  w postaci 

kwaœnych opadów. Zapisz dwa równania reakcji prowadz¹cych do powstawania 

kwasów zawartych w kwaœnych opadach. Zapisz nazwy produktów otrzymanych 
podczas tych reakcji. 
 
 
1. ................................................................................................................................................... 

 

2. ................................................................................................................................................... 
 
....................................................................................................................................................... 
 
 
 
Na mapie Polski zacieniowano obszar

 okreœlany jako „Zielone P³uca Polski”. 

 
 
 
 

 
 

 
 
Zadanie 28. (0-2)  
Podaj dwa

 argumenty uzasadniaj¹ce stosowanie okreœlenia „Zielone P³uca Polski”              

w odniesieniu do zaznaczonego obszaru. 
 
1. ................................................................................................................................................. 
 

2. ................................................................................................................................................. 

 

Zadanie 27. (0-1) 

Podaj nazwê jednej krainy geograficznej le¿¹cej  
na zaznaczonym obszarze. 
 

................................................................................................... 

Strona 9 z 14 

Informacja potrzebna do rozwi¹zania zadañ 29 i 30. 

Doros³y cz³owiek wykonuje œrednio 12 oddechów na minutê, ka¿dorazowo wdychaj¹c     

oko³o 0,5 dm

3 

 powietrza.  

 
Zadanie 29. (0-2)   

Uzupe³nij tabelê przedstawiaj¹c¹ sk³ad chemiczny powietrza. 
 

Nazwa gazu 

 

........................... 

tlen 

dwutlenek wêgla inne 

gazy 

Wzór 
chemiczny 

N

2 

.......................... .......................... 

 

Zawartoœæ gazu   
w powietrzu 

78,09% 20,95%  0,03%  0,93% 

Zawartoœæ gazu   
w  wydychanym 
powietrzu

 

 

........................... 

16,40% 4,10%  1,41% 

 
Zadanie 30. (0-4)   

Korzystaj¹c z danych zawartych w tabeli, oblicz, ile dm

3

 tlenu „zu¿ywa” cz³owiek 

w 

ci¹gu jednej godziny. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Brudnopis 

 
Zadanie 31. (0-3)  

Wiadomo,  ¿e  œwie¿e  grzyby  zawieraj¹  oko³o  90%  wody,  a  w  trakcie  suszenia  trac¹  

prawie 80% posiadanej wody. Krzyœ zebra³ 10 kg grzybów. Oblicz, ile kilogramów 
grzybów zostanie po ich wysuszeniu.  
 
 
 
 
 
 
 
 

Brudnopis 

 
Odp. ..................................................................................................... 

Strona 10 z 14 

Gimnazjaliœci wybrali siê na wycieczkê do rezerwatu przyrody.  

Wykres przedstawia odleg³oœæ grupy od rezerwatu jako funkcjê czasu wêdrówki. 

Korzystaj¹c  z wykresu, rozwi¹¿ zadania 32, 33 i 34. 
 
  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Zadanie 32. (0-1)   
Odczytaj z wykresu, jak 

d³ugo grupa sz³a do rezerwatu. 

 

.............................................................................................................................. 
 
 
Zadanie 33. (0-1)   

Ile kilometrów przeszli w ci¹gu godziny? 
 

.............................................................................................................................. 
 
 
Zadanie 34. (0-2)   

Oblicz œredni¹ prêdkoœæ wêdruj¹cych. Wynik podaj w 

h

km

. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

90

60 

9 

6 

3 

30 

 y[km] 

x[min] 

0 

Brudnopis 

Strona 11 z 14 

kierunek promieni 
s³onecznych 

d 

c 

x 

w 

Oznaczenia: 
x –

 wysokoœæ drzewa 

w –

 wzrost cz³owieka  

c –

 d³ugoœæ cienia cz³owieka 

d –

 d³ugoœæ cienia drzewa 

Zadanie 35. (0-3) 

Przy drodze, któr¹ wêdrowali, ros³o samotne drzewo. Aby poznaæ jego wysokoœæ, uczniowie 

dokonali odpowiednich pomiarów. Nastêpnie, korzystaj¹c ze schematu, obliczyli jego wysokoœæ. 
Przedstaw ich obliczenia. 
 
 

 
 
Uzyskane przez gimnazjalistów pomiary to: 

d³ugoœæ cienia drzewa  - 5,6 m, 

d³ugoœæ cienia Basi  - 1,4 m,      
wzrost   Basi  - 1,7 m.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Odp. ........................................................................................................... 
 
 
 

Brudnopis 

Strona 12 z 14 

W drodze do rezerwatu uczniowie obserwowali w lesie dzi

êcio³a du¿ego, który w Polsce 

objêty jest ochron¹ gatunkow¹. Jest on sprzymierzeñcem cz³owieka w zwalczaniu owadów. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Zadanie 36. (0-2) 

Wymieñ  dwie cechy budowy dziêcio³a bêd¹ce przystosowaniem do zdobywania 
pokarmu. 

 

1. ................................................................................................................................................... 

2. ................................................................................................................................................... 

 
 
Zadanie 37. (0-1) 

Zapisz  ³añcuch pokarmowy z ekosystemu lasu, w którym umieœcisz dziêcio³a.  
 
 
....................................................................................................................................................... 

....................................................................................................................................................... 

 

 
 
 
 
 
 

Oto co przeczytali o tym ptaku. 
 

Dziêcio³y s¹ ptakami leœnymi, które ¿ywi¹ siê 

owadami ¿yj¹cymi w drewnie i pod kor¹.  

Do wydoby

wania owadów s³u¿¹ im specjalnie 

wykszta³cone narz¹dy: spiczaste i twarde dzioby u¿ywane 

jak d³uto do od³upywania kory lub odkrywania korytarzy 

larw owadów, robakowaty i d³ugi jêzyk, na koñcu 

czêœciowo kleisty, czêœciowo zaopatrzony w haczyki. 

Dziêcio³ wsuwa jêzyk do korytarzy larw i nadziewa na 

czubek jêzyka lub przykleja znajduj¹ce siê tam owady. 

Palce u nóg przystosowane s¹ do wspinania siê po 
piono

wych pniach: dwa palce skierowane s¹ do przodu, 

dwa do ty³u.  

W ogonie znajduj¹ siê sztywne i mocne pióra umo¿liwiaj¹ce 

opieranie siê o pieñ w czasie kucia. 

 ród³o: Leksykon przyrody. Ptaki l¹dowe. 

           Geocenter, Warszawa 1995 

 

Strona 13 z 14 

Brudnopis 

Strona 14 z 14 

 
 
 
 
KLUCZ I PUNKTACJA 

ZADANIA ZAMKNIÊTE 

Nr zadania

 

 

Poprawne 
odpowiedzi

 

Liczba punktów

 

 

Nr zadania

 

 

Poprawne 
odpowiedzi

 

Liczba punktów

 

 

l

 

B

 

0-1

 

14

 

A

 

0-1

 

2

 

A

 

0-1

 

15

 

B

 

0-1

 

3

 

D

 

0-1

 

16

 

B

 

0-1

 

4

 

D

 

0-1

 

17

 

C

 

0-1

 

5

 

C

 

0-1

 

18

 

D

 

0-1

 

6

 

D

 

0-1

 

19

 

A

 

0-1

 

7

 

C

 

0-1

 

20

 

B

 

0-1

 

8

 

B

 

0-1

 

21

 

C

 

0-1

 

9

 

C

 

0-1

 

22

 

C

 

0-1

 

10

 

D

 

0-1

 

23

 

B

 

0-1

 

11

 

C

 

0-1

 

24

 

B

 

0-1

 

12

 

 

A

 

 

0-1

 

 

25

 

 

D

 

 

0-1

 

 

13

 

 

C

 

 

0-1

 

 

 

 

 

 

Strona 1 z 3 

ZADANIA OTWARTE 
 

Zad. 

Poprawne odpowiedzi 

Punktowanie 

Liczba 

punktów 

26 

CO

2

 + H

2

O        H

2

CO

3

 kwas wêglowy 

SO

2

 + H

2

O       H

2

SO

3

 kwas siarkowy (IV)  

SO

3

 + H

2

O       H

2

SO

4

 kwas siarkowy (VI) 

3NO

2

 + H

2

O       2HNO

3

 + NO kwas 

azotowy (V) i tlenek azotu 

2NO

2

 + H

2

O        HNO

3

 + HNO

2

 kwas 

azotowy (V) i azotowy (III) 

2NO

2

 + O

3

 + H

2

O       2HNO

3

 + O

2

 kwas 

azotowy (V) i tlen 

Za ka¿d¹ poprawnie zapisan¹ reakcjê po l p. 
Za nazwanie wszystkich produktów 1 p.  

0-3 

 

27 

 

Np. Pojezierze Mazurskie, Pojezierze 

Olsz

tyñskie, Kraina Wielkich Jezior 

Mazurskich, Pojezierze E³ckie, Pojezierze 
Suwalskie, Równina Kurpiowska, 
Wysoczyzna Kolneñska, Wysoczyzna 
Bia³ostocka, Nizina Podlaska, Podlasie, 
Mazury, Kotlina Biebrzañska, 
Suwalszczyzna. 

Za poprawne podanie  jednej nazwy l p. 

 

0-1 

 

28 

 

l. Bogactwo przyrody –

 wystêpowanie 

du¿ej iloœci jezior, du¿ych obszarów 
leœnych. 
2. Wystêpowanie parków narodowych, 
rezerwatów przyrody, parków 

krajobrazowych.  
3. Du¿y udzia³ w ogólnej powierzchni tego 
obszaru bagien, ³¹k i pastwisk. 
4. P

o³o¿enie z dala od obszarów 

uprzemys³owionych, z udzia³em przemys³u 
o du¿ej szkodliwoœci dla œrodowiska 
przyrodniczego. 
5. Brak obszarów o koncentracji zak³adów 
przemys³owych uci¹¿liwych dla 
œrodowiska przyrodniczego. 
6. Niska urbanizacja, tereny zielone. 

Ka¿dy poprawnie uzasadniaj¹cy okreœlenie 
argument po l p. (maksymalnie dwa 

argumenty) 

 

0-2 

 

azot 

 

 

 

O

2 

CO

2 

29 

78,09% 

 

 

Poprawne uzupe³nienie czterech komórek 
2 p. 
Poprawne uzupe³nienie dwóch lub trzech 
komórek

 

1 p. 

0-2 

 

Strona 2 z 3 

 

30 

 

1 h = 60 minut 

 

3

3

3

3

dm

 

16,38

dm

 

360

0,0455

4,55%

16,4%

20,95%

dm

 

360

dm

 

0,5

720

oddechów

 

720

12

60

=

⋅

=

−

=

⋅

=

⋅

 

Obliczenie liczby oddechów w ci¹gu godziny 
l p. 
Obliczenie iloœci wdychanego powietrza l p. 
Obliczenie procentowe iloœci „zu¿ytego” tlenu 
l p.  
Obliczenie iloœci dm

3

 „zu¿ytego” tlenu 1 p. 

Uwaga! Za b³êdy w obliczeniach (przy 
w³aœciwej metodzie) odejmujemy ogó³em l p. 

0-4 

 

31 

 

10 0,9

9

9 0,8

7,2

10-7,2

2,8

lub

10-10 0,9 0,8

2,8

⋅

=

⋅

=

=

⋅

⋅

=

 

Zostanie 2,8 kg grzybów. 

Obliczenie iloœci wody w œwie¿ych grzybach 
1 p. 
Obliczenie iloœci wody utraconej w procesie 
suszenia 1 p. 
Obliczenie wagi wysuszonych grzybów 1 p. 
Uwaga! Je¿eli uczeñ pope³ni b³¹d w 
obliczeniach, przy w³aœciwej metodzie 
otrzyma 2 p.  

0-3 

32   90 minut = 1,5 h 

Podanie w³aœciwego czasu 1 p. 

0-1 

33  6 km 

Prawid³owe odczytanie z wykresu l p. 

0-1 

34 

h

km

h

km

t

s

v

calkowity

cakowita

œr

6

5

,

1

9

=

=

=

 

Metoda (wzór – mo¿e byæ liczbowo) l p. 
Obliczenia (6 km/h) l p. 

0-2 

35 

np.

c

w

d

x

=

  ;        

4

,

1

7

,

1

6

,

5

=

x

 

 

wysokoœæ drzewa - 6,8 m 

 

U³o¿enie odpowiedniej proporcji (metoda) l p. 
Poprawne obliczenia l p. 
Podanie odpowiedzi z jednostkami zgodnie z 
uzyskanymi obliczeniami l p. 
Uwaga! Ka¿d¹ inn¹ poprawn¹ proporcjê 
punktujemy analogicznie. 

0-3 

36 Np. 

- twardy i spiczasty dziób 
- d³ugi jêzyk zaopatrzony w haczyki 
- uk³ad palców u nóg  
- sztywne pióra w ogonie 

Za ka¿d¹ prawid³owo wypisan¹ cechê po l p.  0-2 

37  Poprawny jest ka¿dy ³añcuch, który 

zaczyna siê od roœliny (producenta), 
nastêpnie wystêpuje owad roœlino¿erny, 
którym ¿ywi siê dziêcio³ oraz dziêcio³.  
drzewo        owad       dziêcio³  
       ptak drapie¿ny  
(np. 1. sosna        kornik       dziêcio³  
du¿y       jastrz¹b go³êbiarz;  
2. kora        kornik        dziêcio³) 

Dopuszczalny jest zapis z przeciwnym 
kierunkiem strza³ek oraz umieszczenie za 
dziêcio³em kolejnego konsumenta. 

0-1  

 

Uwaga! Za ka¿de poprawne i pe³ne rozwi¹zanie zadania przyznaje siê maksymaln¹ liczbê punktów 

nale¿nych za zadanie. 

Strona 3 z 3