I_okladka.indd

Parafia to nie tylko

proboszcz czy

wikary, ale także

pozostałe osoby,

dbające na przykład

o stan techniczny

budynków czy

ich estetyczny

wygląd. Wśród

nich na szczególną

uwagę zasługują

osoby sprzątające,

których obecność

jest w każdej parafii

niezbędna, choć

tak rzadko się

ją zauważa.

Artykuł 226 Kodeksu pracy stanowi,
że każdy pracodawca obowiązany jest in-
formować każdego pracownika o ryzyku
zawodowym, które wiąże się z wykonywa-
ną przez niego pracą. Bardziej szczegółowe
wymagania dotyczące sposobu określania
ryzyka zawodowego wynikają z postano-
wień § 39 Rozporządzenia Ministra Pra-
cy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września
1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bez-
pieczeństwa i higieny pracy, który mówi,
że pracodawca jest obowiązany ocenić
i dokumentować ryzyko zawodowe wy-
stępujące przy określonych pracach oraz
powinien stosować niezbędne środki pro-
filaktyczne zmniejszające to ryzyko.

Obowiązek ten ciąży więc także na pro-

boszczu, który zatrudnia pracowników (za-
wiera umowę o pracę z pracownikiem) lub
zatrudnia osobę fizyczną na innej podsta-
wie niż stosunek pracy, np. na umowę zle-
cenie (art. 304 Kodeksu pracy).

W niniejszym artykule podane są pod-

stawowe informacje o ryzyku zawodowym
na stanowisku osoby sprzątającej w para-
fii, wzór oceny ryzyka zawodowego oraz
wzór instrukcji bezpieczeństwa jej pracy.
Należy bowiem pamiętać, że ocena ryzyka
zawodowego i instrukcja bezpiecznej pra-
cy każdego pracownika parafii mogą być
przedmiotem kontroli inspektora pracy.

Podstawowe wymagania

Prawie w każdej pracy występują zagro-
żenia stwarzające ryzyko utraty zdrowia,

a w niektórych sytuacjach – nawet życia.
Biorąc pod uwagę aspekt bezpieczeństwa,
przy każdej pracy ważne jest, aby ocenić
ryzyko wynikające z zagrożeń towarzy-
szących różnym technologiom i techni-
kom wykonywania określonej pracy. Oce-
niając to ryzyko, szacuje się jego wielkość
pod kątem możliwości zaakceptowania
go lub likwidacji.

Dokonywanie oceny ryzyka zawodowe-

go obowiązuje każdego, kto zatrudnia pra-
cowników, w tym także proboszcza, który
zatrudnia do pracy w parafii. Do oceny ry-
zyka zawodowego proboszcz zobowiązany
jest przepisem prawa.

Pojęcie ryzyka zawodowego

W potocznym rozumieniu pojęcie ryzyka
oznacza „igranie z niebezpieczeństwem”.

Dla pracodawcy – proboszcza – ryzyko

jest prawdopodobieństwem utraty cennej
wartości mienia parafii (np. w wyniku po-
żaru), w skrajnym wypadku – utraty życia
pracowników. Ryzyko zawodowe będące
składową prawie każdej czynności jest
tym większe, im poważniejsza szkoda (lub
krzywda człowieka) może wystąpić oraz
im bardziej prawdopodobne jest zaistnie-
nie tego zdarzenia.

Według polskiej normy dotyczącej sys-

temu zarządzania bezpieczeństwem i hi-
gieną pracy ryzyko zawodowe to prawdo-
podobieństwo wystąpienia niepożądanych
zdarzeń, związanych z wykonaną pracą,
powodujących straty. W szczególności zaś

Ryzyko zawodowe

– ocena stanowiska

osoby sprzątającej w parafii

GRAŻYNA ŚWIDERSKA

www.ecclesia.elamed.pl

3/09

Porady prawne

dotyczy występowania u pracowników nie-
korzystnych skutków zdrowotnych w wyni-
ku zagrożeń zawodowych, na które mogą
oni być narażeni w środowisku pracy lub
na skutek sposobu wykonywania pracy.
Przez zagrożenie należy natomiast rozu-
mieć stan środowiska pracy, mogący spo-
wodować wypadek, pożar lub chorobę czło-
wieka (pracownika).

Z kolei ocena ryzyka to proces analizo-

wania ryzyka i wyznaczanie jego dopusz-
czalności. W ocenie ryzyka zawodowego
na potrzeby bezpieczeństwa pracy w pa-
rafii powinno się przyjąć trzy elemen-
ty: zagrożenie, przewidywaną ciężkość
skutków, jakie mogą powstać w wyniku
wypadku przy pracy, a także prawdopo-
dobieństwo powstania skutków o przewi-
dywanej ciężkości.

W praktycznej ocenie ryzyko zawodowe

określa się jako iloczyn skutków zagroże-
nia i prawdopodobieństwa ich występowa-
nia, obliczany według wzoru

R = Z · P

gdzie:
R – ryzyko,
Z – zagrożenie,
P – prawdopodobieństwo.

Zasady oceny
ryzyka zawodowego
– obowiązki pracodawcy

Każdy, kto zobowiązany jest do zapewnie-
nia bezpieczeństwa pracy w miejscu jej wy-
konywania, w tym także proboszcz, powi-
nien zorganizować pracę w parafii w taki
sposób, aby zapobiegać wypadkom przy
pracy. Stanowisko pracy powinno być tak
zorganizowane, aby nie narażać pracowni-
ka na ryzyko utraty życia. Proboszcz powi-
nien także zapobiegać powstawaniu chorób
zawodowych, np. tak organizować stanowi-
sko pracy, aby dostosować je do możliwości
psychofizycznych pracownika.

Ocena ryzyka zawodowego odgrywa

istotną rolę w procesie monitorowania
stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, do-
starczając informacji niezbędnych do pla-
nowania działań korygujących i zapobie-
gawczych w stosunku do niezgodności
zidentyfikowanych w tym procesie. Taka
ocena ryzyka polega na określeniu (iden-
tyfikacji) zagrożenia towarzyszącego okre-
ślonej pracy w parafii oraz na oszacowaniu
tego ryzyka, natomiast identyfikacja zagro-
żenia polega na rozpoznaniu lub przewi-
dywaniu (potencjalne, możliwe wystąpie-
nie) niebezpiecznych sytuacji czy zdarzeń.

poleceniom osoby prowadzącej akcję
gaśniczą.

Niniejszą instrukcję należy traktować

jako przykładową.

Środki ochrony indywidualnej

Sprzątaczka, mająca podczas pracy kontakt
z brudem i zagrożeniami biologicznymi,
powinna stosować środki ochrony indywi-
dualnej. Większość prac, które wykonuje,
prowadzona jest w warunkach wilgotnych
bądź mokrych. Powodem stosowania np.
rękawic ochronnych jest więc ciągły kon-
takt skóry rąk z wodą. Rozszerzone pory
ułatwiają wchłanianie przez skórę szko-
dliwych czynników, co może doprowa-
dzić do uczuleń i problemów dermatolo-
gicznych.

Jak zatem należy się chronić przed taki-

mi zagrożeniami? Osoba sprzątająca po-
winna stosować jako środki ochrony indy-
widualnej rękawice ochronne oraz kremy
ochronne i pielęgnacyjne.

Rękawice ochronne i kremy

Rękawice ochronne wykonane są z kauczu-
ku, co powoduje, że podczas ich używania
skóra nie oddycha – brak jej wentylacji. Po-
cenie się dłoni prowadzi również do rozwo-
ju mikroorganizmów i grzybic skóry. Dlate-
go stosując rękawice jako środek ochronny,

należy pamiętać, aby zastosować

odpowiedni krem o działaniu

antybakteryjnym, nato-

miast po zdjęciu rękawic
trzeba stosować krem de-

zynfekujący dłonie.

W celach profilaktycz-

nych sprzątaczka pracująca

Mogą one powstać w związku z warunka-
mi środowiska pracy, wykorzystywaniem
energii elektrycznej, a także popełnieniem
przez pracownika niebezpiecznych w skut-
kach błędów.

Wytyczne dotyczące identyfikacji zagro-

żeń i oceny ryzyka zawodowego podane
są w Polskiej Normie PN-N-18002 Syste-
my zarządzania bezpieczeństwem i higie-
ną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka
zawodowego. W praktyce identyfikuje się
zagrożenie związane z kolejnymi czynno-
ściami wykonywanymi podczas pracy.

W parafii ocenę ryzyka zawodowego na-

leżałoby dokonać w wypadku takich sta-
nowisk pracy, jak na przykład sprzątaczka
czy organista.

Przykład karty oceny
ryzyka zawodowego

Sprzątaczka wykonuje swoje prace w po-
mieszczeniach parafii. Do jej zadań należą:
dbałość o czystość i estetykę kościoła oraz
pomieszczeń parafialnych, mycie okien
i parapetów w pomieszczeniach parafii
oraz okresowa wymiana firan i zasłon, od-
kurzanie i mycie podłogi, usuwanie zgroma-
dzonych odpadków, codzienne mycie po-
mieszczeń higieniczno-sanitarnych, a także
dezynfekowanie urządzeń sanitarnych.

Na str. 22 przedstawiono przykładową

kartę oceny ryzyka zawodowego
dla sprzątaczki w parafii.

Postępowanie
w sytuacjach awaryjnych

1. W każdej wyjątkowej sytuacji

należy zwrócić się do przełożo-
nego o dodatkowe wskazówki
odnośnie do wykonywanej pracy.

2. W przypadku wystąpienia bezpośred-

niego zagrożenia dla zdrowia należy na-
tychmiast przerwać pracę i powiadomić
o tym bezpośredniego przełożonego.

3. W przypadku zaistnienia wypadku

należy natychmiast poinformo-
wać o tym fakcie proboszcza.

4. W razie zaistnienia pożaru

należy go ugasić w zarod-
ku. Gdy jest to niemożliwe,
należy zaalarmować pra-
cowników i osoby będące
w strefie zagrożenia, a na-
stępnie postępować zgodnie
z instrukcją bezpieczeństwa
pożarowego.

5. Podczas akcji gaśniczej obo-

wiązuje zasada bezwzględ-
nego podporządkowania się

ecclesia@elamed.pl

3/09

Porady prawne

Choroby

ogólnoustrojowe

Karta oceny ryzyka zawodowego

dla sprzątaczki paraﬁ i

…………………………………………………………….

wpisać stanowisko pracy

Ocena ryzyka zawodowego

Zagrożenie

(możliwe niebez-

pieczne zdarzenie)

Możliwe źródła

zagrożenia

Możliwe skutki

zagrożenia

Ocena ryzyka zawodowego

Ciężkość

(C)

Prawdopodo-

bieństwo (P)

Ryzyko

(R )

Powierzchnie, na

których możli-

wy jest upadek

(upadek na tym

samym poziomie)

Śliska i mokra
powierzchnia

w miejscu

wykonywania prac

Potłuczenie, złamania
kończyn, zwichnięcia,

urazy wewnętrzne

Różnica pozio-

mów (upadek )

Wykonywanie

pracy na drabinie

lub z parapetu okna

Kalectwo

Czynniki chemiczne

– drażniące i żrące

Rozpuszczalniki,

detergenty, środ-

ki czyszczące

Zatrucia, uczulenia

Czynniki biologiczne

– mikroorganizmy,

m.in. roztocza

Kurz, brud

Choroby układu

oddechowego,

choroby skóry

Prąd elektryczny

(porażenie prądem)

Sprzęt używany

w trakcie sprzątania

Śmierć

Obciążenie ﬁ zycz-

ne – dynamiczne

(przeciążenie

układu kostnego)

Przesuwanie ciężkie-

go sprzętu i dźwiga-
nie dużych ciężarów

Dolegliwości bólowe,

uszkodzenia sta-

wów i kręgosłupa,

przepuklina

Ruch powietrza

– przeciągi

Jednoczesne otwie-

ranie okien i drzwi

pomieszczeń

Przeziębienia,

choroby układu

oddechowego

Obciążenie stresem

Pośpiech przy wy-

konywaniu zadań

Choroby

ogólnoustrojowe

Ryzyko zawodowe dla sprzątaczki w paraﬁ i jest średnie, występuje czasami

Akceptuję wielkość ryzyka zawodowego

Data i podpis proboszcza...................................................................................

Zasady oceny prawdopodobieństwa
Oceniając prawdopodobieństwo, upraszczając je, odpowiadamy na pytanie, jakie ono jest. Prawdopodobieństwo ryzyka zawodowego doty-
czy prawie zawsze skutków wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. W takim kontekście należy je oceniać.

Oznaczenie

prawdopodobieństwa

Prawdopodobieństwo Przykłady

prawdopodobieństwa

Duże

Częste

Gdy wiemy, że skutki takie zdarzają się dość często

Duże

Gdy skutki są potencjale, zdarzają się

Spp

Średnie

Prawdopodobne

Gdy skutki są prawdopodobne

Średnie

Gdy skutki zdarzają się

Średnie

Czasami

Gdy skutki mogą się zdarzyć czasami

Małe

Gdy skutki mogą się zdarzyć

Małe

Niewielkie

Gdy skutki mogą się zdarzyć bardzo rzadko

Mpp

Małe

Nieprawdopodobne

Gdy skutki są niemożliwe

www.ecclesia.elamed.pl

3/09

Porady prawne

Oświadczam, że zostałam zapoznana z ryzykiem zawodowym na stanowisku sprzątaczki w paraﬁ i. Wskaźnik ryzyka zawo-

dowego jest na poziomie średnim (występującym czasowo).

Wykaz pracowników, którzy zostali zapoznani z ryzykiem zawodowym na wymienionym stanowisku pracy – poniżej:

Lp.

Imię i nazwisko pracownika

Data przyjęcia do wiadomo-

ści ryzyka zawodowego

Podpis pracownika

bez rękawic (przy kontakcie z kurzem)
powinna stosować kremy ochronne. Prze-
ważnie są to kremy hydrofilowe, które
są nieodporne na wodę i zabezpieczają
skórę przed niekorzystnym działaniem
zwykłego brudu.

Istnieją także kremy hydrofobowe, które

są odporne na wodę i mają większe zasto-
sowanie w sprzątaniu. Kremy takie charak-
teryzują się tym, że wzmacniają naskórek
i stanowią barierę dla środków chemicz-
nych czy dezynfekujących, rozpuszczal-
nych w wodzie.

Kremów pielęgnacyjnych powinno się

używać w celu zabezpieczenia skóry przed
działaniem niekorzystnych warunków at-
mosferycznych. Sprzątaczka pracująca
na zewnątrz powinna chronić kremem na-

tłuszczającym skórę twarzy i rąk. Pamiętając
o profilaktyce, w celu ochrony przed ewentu-
alnym swędzeniem, zaczerwienieniem skóry
czy pękaniem naskórka i zapobiegając prze-
suszaniu, należy po pracy stosować kremy
pielęgnacyjne o przedłużonym działaniu.

Podsumowanie

Ponieważ sprzątaczka w parafii wykonuje
pracę na zlecenie i pod kontrolą probosz-
cza, dlatego to proboszcz, jako pracodaw-
ca lub zleceniodawca, jest obowiązany
ocenić ryzyko zawodowe dla zatrudnia-
nej sprzątaczki.

Artykuł ten daje proboszczowi do dyspo-

zycji istotne narzędzia: opracowaną kartę
ryzyka zawodowego dla sprzątaczki w pa-
rafii, którą po dostosowaniu do swojej pa-

rafii można wprowadzić w życie. Należy
pamiętać, iż ocenę ryzyka zawodowego
powinna przyjąć do wiadomości (podpi-
sać oświadczenie) każda osoba wykonu-
jąca tego typu pracę w parafii.



Przepisy prawa
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks

pracy (jednolity tekst z 1989 r., Dz.U. nr 21,
poz. 94).

2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki So-

cjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higie-
ny pracy (Dz.U. nr 129, poz. 844).

3. PN-N-18001 Systemy zarządzania bezpie-

czeństwem i higieną pracy.

4. PN-N-18002 Identyfikacja zagrożeń i ocena

ryzyka zawodowego.

reklama

FOTOGRAFIE NA PORCELANIE

i krysztale

FOTOGRAFIE NA PORCELANIE

i krysztale

www.opal.lublin.pl

ecclesia@elamed.pl

3/09

Porady prawne