bezpieczenstwo-informacyjne

BEZPIECZEŃSTWO INFORMACYJNE

wersja 1.0 [21/07/2010]

WSTĘP

Niniejszy   poradnik   napisałem   specjalnie   dla   Ciebie,   aby   zapoznać   Cię   z   bardzo   istotnym,   z   punktu
widzenia   dzisiejszego  społeczeństwa   informacyjnego,   problemem   jakim   jest  bezpieczeństwo
informacyjne. Mam na myśli przede wszystkim Twoją  prywatność  i  anonimowość, do których masz
pełne   prawo,   a   których  System  (w   postaci   państwa,   korporacji   lub   innych   nieprzychylnych   Tobie
instytucji   i   grup)   chciałby   Cię   zupełnie   pozbawić,   w   zamian   oferując   co   najwyŜej   złudne   poczucie
bezpieczeństwa lub dobra konsumpcyjne...

ANTYWIRUS, ANTYSPYWARE I FIREWALL

Antywirus i antyspyware mają za zadanie chronić Twój komputer przed wirusami, trojanami i innymi
szkodnikami. Dostępnych jest wiele programów tego typu, ale jeśli z jakiegoś powodu nie masz jeszcze
zainstalowanych Ŝadnych, to polecam:

Avast

http://www.avast.com/pl-pl/free-antivirus-download

Darmowy do uŜytku domowego program antywirusowy.
SpyBot – Search & Destroy

http://www.safer-networking.org/pl/spybotsd/index.html

Darmowy do uŜytku domowego program do usuwania spyware.

Zapora sieciowa chroni przed atakami z zewnątrz oraz m. in. wyciekiem danych (np. haseł)
i stanowi uzupełnienie antywirusa i antyspyware'a. Domyślny firewall dostępny w Windowsie jest dość
ubogi, dlatego polecam Comodo Firewall (

http://personalfirewall.comodo.com/free-download.html

)

– darmowy firewall (z polską wersją językową) naleŜący do ścisłej czołówki. Opis instalacji oraz
konfiguracji – krok po kroku – wraz z przeglądem rozbudowanych moŜliwości znajdziesz na stronie

http://comodo.andgird.webd.pl

Sprawdź jaki jest Twój obecny poziom zabezpieczeń sieciowych. Test dostępny pod adresem

https://www.grc.com/x/ne.dll?bh0bkyd2

określa moŜliwości ataku z zewnątrz. Kliknij

Proceed

a następnie

All Service Ports

– zostaną sprawdzone pierwsze 1024 tzw. porty (kanały komunikacyjne)

specjalnego przeznaczenia. Idealna sytuacja będzie wtedy, kiedy wszystkie pola będą koloru zielonego,
co oznacza Ŝe Twój komputer jest niewidoczny z zewnątrz, tzn. tak jakby nie był w ogóle połączony
z internetem. Kolor niebieski oznacza równieŜ zamknięty port, ale który jednocześnie pozwala stwierdzić,
Ŝ

e Twój komputer jest połączony z internetem (obrazowo mówiąc: do środka nie wpuści, ale się

przywita).   Kolor   czerwony   oznacza   port   w   pełni   otwarty,   przez   który   moŜna   nawiązać   połączenie
z komputerem  z zewnątrz (tzw.  tryb nasłuchiwania  albo  serwera  – bo tak  jak w  przypadku  serwera
czeka się aŜ jakiś inny komputer się połączy). Praktycznie kaŜdy firewall dobrze radzi sobie z atakami
z zewnątrz – test ten jednak pozwoli sprawdzić, czy jest on dobrze skonfigurowany. Wbrew pozorom,
duŜo   większe   zagroŜenie   stanowi   niekontrolowany   wyciek   danych,   stąd   teŜ   firewalle   dobrej   jakości
(a takim jest wymieniony wyŜej Comodo Firewall) oferują w tym zakresie znacznie większe moŜliwości.

PROXY

Proxy  to   specjalna   usługa,   która  pośredniczy   w   wymianie   danych   między   Twoim   komputerem
a komputerem (serwerem), z którym chcesz się połączyć.
Szczególną odmianą jest tzw.  web proxy  – strona internetowa, na której wpisujesz adres innej strony,
którą chcesz odwiedzić. Nie wymaga Ŝadnej konfiguracji, ale działa tylko w przeglądarce internetowej.
To   dobre   rozwiązanie   w   prostych   przypadkach,   np.   kiedy   jakaś   strona   normalnie   nie   jest   dostępna,
bo nałoŜona jest na nią blokada. Lepiej jednak nie stosować web proxy kiedy wymagane jest logowanie –
nigdy nie ma pewności jakie dane są zbierane.
Jedno z web proxy dostępne jest pod adresem

http://www.zend2.com

(zrzut poniŜej). Dostępne są opcje:

Encode URL

: adres strony, z którą chcesz się połączyć zostanie zamieniony na ciąg liter i cyfr.

Encode Page

: proste szyfrowanie zawartości strony dla utrudnienia filtrowania. Zawartość strony

zostanie odszyfrowana dopiero w przeglądarce (przez JavaScript). Czasem moŜe to spowodować
niepoprawne działanie strony.

Allow Cookies

: ciasteczka będą dozwolone.

Remove Scripts

: skrypty JavaScript zostaną usunięte.

Niektóre strony mogą działać wtedy nieprawidłowo, ale będzie bezpieczniej.

Remove Objects

: obiekty Flash, Java i inne podobne zostaną usunięte.

Niektóre strony mogą działać wtedy nieprawidłowo, ale będzie bezpieczniej.

Zwykłe proxy  jest znacznie bardziej elastyczne. MoŜe współpracować z wieloma róŜnymi programami
i   usługami,   zazwyczaj   jednak   trzeba   skonfigurować   je   oddzielnie.   Taki   pośrednik   moŜe   oferować
znacznie więcej funkcji, dla nas jednak kluczowe będą dwie: anonimowość i prywatność.
Anonimowość, podobnie jak w przypadku web proxy, polega na ukryciu Twojego prawdziwego adresu
IP (który identyfikuje sprzęt podłączony do sieci) i zastąpieniu go innym adresem IP tak, Ŝe komputer
(serwer) z którym się ostatecznie komunikujesz  (w praktyce dane – tzw.  pakiety  – między Twoim
komputerem a komputerem docelowym przechodzą przez wiele komputerów pośrednich)  zarejestruje
podmieniony   adres   IP.   O   ile   anonimowość   uniemoŜliwia   identyfikację   Twojego   komputera   przez
komputer, z którym chcesz się połączyć, to prywatność oznacza bezpieczny szyfrowany kanał przesyłu
danych. Jeśli dane nie są szyfrowane, to zanim dotrą do celu, mogą być przechwycone (sprawdzone
pod kątem zawartości, w całości skopiowane lub zablokowane, tzn. nie zostaną przesłane dalej) przez
administratorów   sieci   lokalnej   (jeśli   do   niej   naleŜysz)   lub   dostawcę   internetu   oraz   przez   kaŜdy   inny
komputer,   który   pośredniczy   w   wymianie   danych.   Co   więcej,   w   kaŜdym   miejscu   mogą   pojawić   się
„Smutni Panowie” ™ (przy okazji: pozdrawiamy serdecznie – nie dość Ŝe praca niewdzięczna, to jeszcze
kiedy   nadejdzie   Czas   Rozliczeń   mogą   wystąpić   liczne   problemy   z   oświetleniem   ulicznym).  JeŜeli
korzystasz  z  proxy  szyfrującego, to dane zostaną odszyfrowane dopiero po opuszczeniu  serwera
proxy (ostatniego w przypadku tzw. kaskady, czyli łańcucha wielu serwerów proxy komunikujących się
ze sobą) – który zazwyczaj znajduje się w innym kraju a nawet na innym kontynencie – lub na Twoim
komputerze   (pamiętaj,   Ŝe  nie   tylko   wysyłasz,   ale   takŜe   odbierasz   pakiety).   Szyfrowanie   jest   równieŜ
stosowane w przypadku tzw. bezpiecznych połączeń (adres rozpoczynający się od https://). Połączenia
takie objęte są standardem, w związku z czym dane mogą zostać odszyfrowane dopiero przez serwer,
z   którym   się   ostatecznie   łączysz.   Połączenia   takie   mają   jednak   kilka   wad.   Po   pierwsze:   niewiele
serwerów je obsługuje (koszty uzyskania i odnawiania oficjalnych certyfikatów są znaczne) – zazwyczaj
dotyczy   to   stron   banków,   dostawców   poczty   elektronicznej   itp.   Po   drugie:   szyfrowana   jest   tylko
zawartość stron – adresy stron, z którymi się łączysz nadal są przesyłane w jawnej postaci (w przypadku
proxy  dostawca internetu moŜe stwierdzić jedynie, Ŝe korzystasz z proxy, ale nie w jakich celach,
czyli   np.   jakie   strony   odwiedzasz).   I   po   trzecie   wreszcie:   bezpieczne   połączenie   samo   w   sobie   nie

zapewnia anonimowości. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby korzystać jednocześnie z bezpiecznych
połączeń oraz proxy.
Istnieją dwie popularne sieci proxy: Tor oraz JonDonym. Oprogramowanie, które pozwala się łączyć
z tymi sieciami dostępne jest dla wielu systemów operacyjnych, jest równieŜ darmowe i – co waŜne –
otwarte. Otwartość ma kluczowe znaczenie w przypadku bezpieczeństwa. KaŜdy moŜe sprawdzić kod
ź

ródłowy, co w praktyce oznacza, Ŝe zaszycie szkodliwego fragmentu kodu jest niemoŜliwe a dodatkowo

ewentualne błędy są szybciej wykrywane. Inna wymierna korzyść to niemoŜność zamknięcia kodu
ź

ródłowego oraz niskie prawdopodobieństwo zaprzestania rozwoju – zawsze znajdą się osoby, które

zechcą kontynuować prace.
Na początek  polecam sieć JonDonym. W sieci Tor kaŜdy komputer moŜe pośredniczyć w wymianie
danych i nigdy nie masz pewności do kogo naleŜy – być moŜe nawet do „Smutnych Panów” ™. ChociaŜ
złamanie  zabezpieczeń Tora  jest  trudne,  moŜe  to  stanowić problem,  tym   bardziej  Ŝe  istnieją  sposoby,
aby  dany  komputer   koncentrował   znacznie   większy  ruch   w   sieci  Tor  niŜ   powinien.   Z   drugiej   strony
operatorzy, którzy chcą udostępnić swoje serwery w sieci JonDonym muszą upublicznić swoją toŜsamość
(siedziba i inne szczegółowe informacje). Co więcej, w umowach, które podpisują z administratorami
sieci   (niemiecką   spółką   JonDos   GmbH,   politechniką   z   Drezna   oraz   uniwersytetem   z   Regensburga),
zobowiązują się do nieprzechowywania logów z adresami IP ani innych danych oraz do niewymieniania
informacji   z   innymi   operatorami.   Po   drugie,   co   wynika   z   pierwszego   faktu,   przez   Twój   komputer
przechodzą   dane   innych   uŜytkowników   sieci   Tor,   stąd   teŜ   jesteś   (teoretycznie)   współodpowiedzialny
za   ich   działania.   Z   drugiej   strony,   w   sieci   JonDonym   dane   przepływają   tylko   między   serwerami
operatorów, a więc kaŜdy uŜytkownik odpowiada za siebie. Po trzecie, co równieŜ wynika z pierwszego
faktu, transfer w sieci Tor jest dość zmienny i zazwyczaj niewysoki – wszystko zaleŜy od tego jakimi
łączami dysponują uŜytkownicy (wciąŜ popularne są łącza asynchroniczne, czyli takie gdzie wysyłanie
danych jest kilkakrotnie wolniejsze niŜ pobieranie). Z drugiej strony, mimo Ŝe transfer w sieci JonDonym
standardowo równieŜ jest dość wolny (ale stabilny), to jednak za dodatkową opłatą moŜesz go znacznie
zwiększyć.

JonDo (wym. DŜon Dou – od John Doe, ang. odpowiednika Jana Kowalskiego), program który umoŜliwi
dostęp do sieci JonDonym, pobierz ze strony

http://anonymous-proxy-servers.net/en/jondo/download

Po uruchomieniu go powinieneś zobaczyć okno jak na zrzucie poniŜej. Lista rozwijana

Services

pozwala

wybrać kaskadę, którą tworzą 2 lub 3 serwery. Sekcja

Current service

wyświetla więcej informacji na

temat wybranej kaskady:

Number of users

: darmowe kaskady obsługują ograniczoną liczbę uŜytkowników.

Pole wskazuje ilu uŜytkowników aktualnie korzysta z kaskady, a ile moŜe maksymalnie.

Speed

: szacunkowy transfer. Dla darmowych kaskad wynosi trochę mniej niŜ 10 kB/s.

Response time

: czas reakcji, opóźnienie w przesyłaniu danych.

Operators

: o ile lista Services wyświetla państwa, na terenie których znajdują się serwery, tutaj

widoczne są państwa, na terenie których znajdują się ich operatorzy (nie zawsze
jest to ten sam kraj).
Animowany rysunek pokazuje czy połączenie zostało ustanowione (

Connected

), a jeśli tak,

to jakie są jego parametry pod względem bezpieczeństwa. Wskaźnik

Distribution

określa

rozproszenie – wyznaczany jest na podstawie liczby serwerów w kaskadzie oraz lokalizacji
państw, na terenie których znajdują się te serwery oraz ich operatorzy. Wskaźnik

Users

określa

skupienie uŜytkowników – im więcej osób korzysta z kaskady, tym dodatkowo trudniejsze staje
się ich rozróŜnienie – mają identyczny adres IP (ostatniego serwera kaskady).
Przełącznik

Anonimity

powinien być na pozycji

(włączony).

Sekcja

Encrypted data transferred

zawiera informacje o tym, ile zaszyfrowanych danych zostało

przesłanych (w obie strony) od momentu połączenia. Sekcja

Remaining credit

zawiera informacje

o pozostałym limicie (dotyczy płatnego konta). Sekcja

Anti censorship service

pozwala włączyć tryb

podobny do Tora, tzn. inni uczestnicy mogą się połączyć z Twoim komputerem, dzięki czemu uzyskają
dostęp do sieci JonDonym, nawet jeśli w ich kraju jest ona blokowana. Przycisk

Help

wyświetla pomoc,

Config

opcje. Jeśli pojawi się asystent, zamknij go. Domyślne ustawienia są wystarczające.

Po uruchomieniu JonDo spróbuje połączyć się pierwszą dostępną kaskadą. JeŜeli to się nie uda, będzie
próbował połączyć się z kolejnymi, aŜ do skutku. Czasem jednak wszystkie darmowe kaskady mogą
być nieosiągalne (np. z powodu przekroczenia limitu uŜytkowników).
Zazwyczaj   dostępna   jest   równieŜ   specjalna   kaskada  Dresden,   która   składa   się   wyłącznie   z   jednego
serwera   naleŜącego   do   politechniki   z   Drezna.   Kaskada   ta   nie   ma   limitu   uŜytkowników,   ale   została
udostępniona głównie w celach testowych i badawczych – politechnika zastrzega sobie m. in. moŜliwość
analizy danych. Stąd teŜ, chociaŜ zapewnia anonimowość i prywatność, lepiej uwaŜać z przesyłaniem
poufnych lub prywatnych informacji, tym bardziej, Ŝe  istnieje niebezpieczeństwo ujawnienia Twojej
toŜsamości w przypadku uzyskania kontroli (poprzez nakaz sądowy, przekupienie, włamanie, zbytnią
koncentrację ruchu na serwerze – to ostatnie dotyczy tylko sieci Tor, itp.) jednocześnie nad wszystkimi
komputerami sieci proxy, które pośredniczą w przesyłaniu Twoich danych (jest to łatwiejsze jeśli jest
tylko   jeden   serwer  proxy).   ChociaŜ  jest   to   raczej  mało   prawdopodobne,   na  wszelki   wypadek   w  sieci
JonDonym   operatorzy   i   serwery   większości   kaskad   pochodzą   z   róŜnych   krajów,   a   wiarygodność
poszczególnych operatorów jest regularnie weryfikowana.

Jak wspomniałem, korzystanie z sieci JonDonym jest darmowe. Jednak utrzymanie serwerów i reszty
infrastruktury oraz obsługa prawna są bardzo kosztowne. Istnieje więc moŜliwość wykupienia płatnego
konta (sekcja

Payment

w opcjach). Najtańsze kosztuje 2 € i pozwala wykorzystać 200 MB przez

3 miesiące. W zamian za opłatę otrzymujesz gwarancję:

• dostępności przynajmniej jednej kaskady,
• znacznie wyŜszego transferu (ok. 15x),
• 3 serwerów w kaskadzie.

Poza tym będziesz mógł wykorzystać wszystkie porty, dzięki czemu proxy będzie działać nie tylko
z przeglądarką.

PRZEGLĄDANIE STRON INTERNETOWYCH

Przeglądarka internetowa to Twoje okno na świat, okno przez które patrzysz na internet. JeŜeli jednak nie
zabezpieczysz się odpowiednio, to internet będzie mógł zajrzeć przez to samo okno do Twojego
komputera. Samo korzystanie z proxy nie zabezpieczy Cię w pełni. W tym rozdziale dowiesz się,
jak bezpiecznie korzystać z przeglądarki (nawet jeśli nie będziesz uŜywać proxy).

Jest wiele przeglądarek, ale polecam przeglądarkę Mozilla Firefox (

http://www.mozilla-europe.org/pl

Warto jej uŜywać m. in. z tego względu, Ŝe kod źródłowy jest otwarty (jak bardzo jest to waŜne,
wyjaśniłem Ci juŜ wcześniej). Poza tym autorzy bardzo szybko łatają dziury i usuwają wykryte błędy
a program moŜna dostosować w szerokim zakresie – dostępnych jest wiele przydatnych rozszerzeń.

Na początek wejdź na stronę

http://anonymous-proxy-servers.net/en/anontest

. Powinieneś zobaczyć

m. in.:

• Publiczny oraz prywatny adres IP.
• Informacje o dostawcy internetu oraz Twojej przybliŜonej lokalizacji.
• Dokładne informacje o przeglądarce internetowej.
• Dokładne informacje o systemie operacyjnym.
• Informacje o środowisku Java.
• Informacje o karcie sieciowej.
• Język, jakim się posługujesz.
• Rozdzielczość ekranu.
• Czas lokalny.

Te informacje (oraz duŜo innych) standardowo mogą być dostępne dla kaŜdej odwiedzanej przez
Ciebie strony i mogą zostać wykorzystane do identyfikacji oraz śledzenia Twojej aktywności
w internecie. Niektóre z tych informacji ukryje proxy, resztę odpowiednio skonfigurowana przeglądarka.

Dygresja: Być moŜe zaciekawiło Cię, czym róŜni się publiczny adres IP od prywatnego. W rzeczywistości publiczny
adres IP, tzn. ten który rozpoznają serwery, z którymi się łączysz, nie jest adresem Twojego komputera, ale adresem
Twojego dostawcy internetu, który jeden adres przydziela wielu swoim klientom. Jest tak dlatego, Ŝe pula adresów
IP jest ograniczona. Adres IP ma postać A.B.C.D, gdzie A, B, C i D to liczby od 0 do 255, stąd teŜ teoretycznie
adresów moŜe być nie więcej niŜ ok. 4 miliardów (256 ^ 4), w praktyce jednak do wykorzystania jest ich mniej.
Prywatne adresy IP rozwiązują ten problem. Na ich podstawie jest izolowany i rozdzielany przepływ pakietów
między abonentami z przydzielonym identycznym adresem (dlatego teŜ moŜliwe jest np. korzystanie z neostrady
na kilku komputerach jednocześnie). Na zewnątrz, tzn. poza siecią operatora, adres prywatny nie ma konkretnego
znaczenia. MoŜna go jednak wykorzystać np. do śledzenia, bo moŜesz zmienić publiczny adres IP poprzez zmianę
proxy, ale adres prywatny będzie dalej ten sam.

Aby korzystać z JonDo będziesz musiał utworzyć nowy profil przeglądarki (zbiór izolowanych ustawień
– w tym np. zakładki i rozszerzenia). MoŜesz teŜ utworzyć jeszcze jeden profil, który będzie Ci słuŜył
tylko   do   logowania   na   strony   banku,   poczty   lub   podobne.   Natomiast   profil   podstawowy   będzie
wykorzystywany  do   codziennego   przeglądania   internetu.  MoŜesz   mieć   uruchomionych   kilka  profili
jednocześnie, co jest bardzo przydatne, np. kiedy będą wczytywać się strony w profilu korzystającym
z proxy (co trwa zdecydowanie dłuŜej), w innym profilu moŜesz normalnie przeglądać pozostałe strony.
Po   zainstalowaniu   przeglądarki   wybierz   z

Menu Start

polecenie

Uruchom...

. Wpisz w oknie:

"C:\Program Files\Mozilla Firefox\firefox.exe" -ProfileManager

. Wyświetli się okno zarządzania profilami.

Kliknij

Utwórz nowy profil...

i wpisz nazwę, np.

JonDo

. Od tej pory przy kaŜdym uruchamianiu

przeglądarki będziesz mógł wybrać profil.

ChociaŜ w dalszej części rozdziału skupimy się na profilu korzystającym z proxy, to większość porad
dotyczy równieŜ pozostałych profili.

Wywołaj opcje poleceniem

Narz

dzia

→

Opcje ...

. Na karcie

Ogólne

jako stronę startową wpisz adres

http://anonymous-proxy-servers.net/en/anontest

. Dzięki temu po uruchomieniu profilu będziesz mógł

szybko zweryfikować czy wszystko jest w porządku. Na karcie

Prywatno

ść

lista rozwijania

Program

Firefox

powinna wskazywać

dzie u

ywał ustawie

historii u

ytkownika

. Odznacz pole

Akceptuj

ciasteczka

a ciasteczka będą domyślnie zablokowane – będziesz nimi zarządzał osobnym rozszerzeniem

(ciasteczka powinieneś wyłączyć w kaŜdym profilu). Na karcie

Zaawansowane

wybierz zakładkę

Sie

i kliknij

Ustawienia...

. W oknie wprowadź wartości jak na poniŜszym zrzucie, dzięki czemu będziesz

mógł korzystać z proxy (localhost oznacza usługę działającą na komputerze).

Poleceniem

Narz

dzia

→

Dodatki

wywołaj okno zarządzania dodatkami. Na karcie

Rozszerzenia

zaznacz i wyłącz wszystkie rozszerzenia a na karcie

Wtyczki

zaznacz i wyłącz wszystkie wtyczki

(czasami tylko na podstawie listy wtyczek – ich nazw i wersji – moŜliwe jest dość dokładne rozróŜnienie
uŜytkowników). W innych profilach powinieneś wyłączyć przynajmniej wtyczki, które mają w nazwie
Windows lub Microsoft, moŜesz teŜ wyłączyć wtyczki z nazwą zawierającą PDF (pliki PDF lepiej
ś

ciągać na dysk i dopiero wtedy je przeglądać) i ewentualnie Flash oraz Java – jeśli chcesz na stałe

wyłączyć ich obsługę, w innym przypadku będziesz mógł to określić przez jedno z rozszerzeń.

PoniŜej znajdziesz wykaz rozszerzeń, które powinieneś zainstalować. Rozszerzenia instaluje się
w konkretnym profilu – jeśli więc chcesz mieć je w kilku profilach, musisz je dodać w kaŜdym z nich
z osobna – na karcie

Dodaj dodatki

w oknie zarządzania dodatkami, wpisując ich nazwy (w razie

problemów podałem adresy stron, z których moŜesz ściągnąć rozszerzenia i dowiedzieć się o nich
więcej). Dostęp do opcji rozszerzenia moŜna uzyskać w tym oknie, wskazując na karcie

Rozszerzenia

konkretne rozszerzenie i klikając

Opcje

(nie kaŜde rozszerzenie posiada moŜliwość konfiguracji). JeŜeli

istnieje inny (szybszy) sposób na zmianę opcji lub dostęp do specjalnych funkcji, to przedstawię go.

ProfileSwitcher

http://nic-nac-project.de/~kaosmos/profileswitcher-en.html

Domyślnie Firefox moŜe uruchomić tylko jeden profil jednocześnie. To rozszerzenie pozwoli uruchomić
więcej profili na raz. Nazwa profilu wyświetlana będzie na pasku stanu.
Skrót:

Plik

→

Uruchom profil

(uruchomienie dodatkowego profilu).

Uwagi:
W związku z tym, Ŝe to rozszerzenie nie jest dostępne w katalogu rozszerzeń (addons.mozilla.org), przy
instalacji pojawi się ostrzeŜenie o tym, Ŝe strona próbuje zainstalować rozszerzenie. Oczywiście
powinieneś zezwolić na instalację.

WOT (Web of Trust)

https://addons.mozilla.org/pl/firefox/addon/3456

Rozszerzenie WOT dla kaŜdego odnośnika (ikonka obok) oraz dla bieŜącej strony (ikonka obok paska
adresu) wyświetla informacje o bezpieczeństwie strony według 4 kategorii (plus podsumowanie):
Zaufanie, Wiarygodność operatora, Prywatność, Bezpieczeństwo dzieci.
Skrót:

Narz

dzia

→

WOT

→

Ustawienia

Konfiguracja

Zmiana domyślnych ustawień nie jest konieczna.
Uwagi:
Powinieneś mieć na uwadze, Ŝe oceny przyznają uŜytkownicy tego rozszerzenia. KaŜdy moŜe oceniać
nieco inaczej – i niekoniecznie zgodnie ze stanem faktycznym – tę samą stronę, ale pod uwagę brana jest
ś

rednia ocen.

NoScript

https://addons.mozilla.org/pl/firefox/addon/722

Rozszerzenie pozwala określać uprawnienia stron do wykonywania aktywnej zawartości (JavaScript,
Flash, Java). Chroni takŜe przed innymi zagroŜeniami.
Skrót:
Pasek stanu:

→

Ustawienia

Konfiguracja:
Zakładka

Ogólne

Automatycznie od

wie

aj stron

po zmianie uprawie

–

powoduje przeładowanie strony po zmianie uprawnień.

Pozwalaj na wykonywanie skryptów JavaScript

– ta opcja powinna być wyłączona,

będziesz przydzielać uprawnienia kaŜdej stronie z osobna.

Zakładka

Zaufane witryny

Tu moŜesz przejrzeć witryny, którym przyznałeś uprawienia, usunąć je lub dodać nowe.

Zakładka

Osadzenia

Tu moŜesz dokładnie określić co będzie blokowane na niezaufanych stronach
(domyślnie wszystkie) – patrz zrzut poniŜej.

Blokuj Java / Flash / Silverlight / inne wtyczki

– określa, czy obiekty te będą blokowane.

Blokuj aplety <AUDIO> / <VIDEO>

– blokada dźwięków i filmów, które nie wymagają wtyczek

do odtwarzania (standard HTML5).

Blokuj aplety <IFRAME> / <FRAME>

– moŜesz wyłączyć blokowanie. ChociaŜ moŜe to powodować

dołączenie zawartości z niebezpiecznych stron, to przed zagroŜeniami z tych stron NoScript
teŜ ochroni. Poza tym ramki z wybranych niebezpiecznych serwisów zablokuje Ghostery.

Blokuj aplety @font-face

– blokuje pobieranie czcionek, które – odpowiednio spreparowane –

mogą stanowić zagroŜenie.

Zastosuj te ustawienia tak

e do zaufanych witryn

– w rzeczywistości nie ma czegoś takiego jak

zaufana witryna – nawet duŜe, dobrze znane serwisy mogą zostać zaatakowane lub zawierać
błędy. Chodzi tu po prostu o strony, które dobrze znasz.

wietlaj ikon

zamiennika

– będziesz widział, Ŝe obiekt został zablokowany a kliknięcie

takiego zamiennika umoŜliwi odblokowanie obiektu.

Zabezpieczenia klikni

ęć

– specjalny mechanizm ostrzegający przez kliknięciem na niewidoczne

elementy strony, które moŜe wywołać potencjalnie niebezpieczną akcję.

Uwagi:
Niektóre strony mogą nie działać prawidłowo, jeśli wykonywanie JavaScriptu jest zablokowane.
MoŜesz jednak dla kaŜdej strony określić uprawnienia. Kliknij na ikonę NoScript i wybierz

Tymczasowo

nie blokuj z <domena>

lub

Nie blokuj z <domena>

, aby przyznać stałe zezwolenie. W kaŜdej chwili

moŜesz cofnąć przyznane uprawnienia poleceniem

Blokuj z <domena>

. Powinieneś ograniczyć się tylko

do zezwolenia wykonywania skryptów w obrębie bieŜącej domeny – wyświetlane są wszystkie domeny,
zawierające skrypty, do których odwołuje się strona. Dodatkowo w podmenu

Zablokowane obiekty

znajdziesz listę obiektów Flash i innych, które zostały zablokowane – moŜesz je stamtąd łatwo
odblokować, jeśli będzie to konieczne.

Ghostery

https://addons.mozilla.org/pl/firefox/addon/9609

Rozszerzenie   pozwala   blokować   róŜne   duchy   (pluskwy),   które   czają   na   stronach.   Duchy   to   systemy
reklam,   zbieracze   informacji   o   zachowaniach   uŜytkowników   oraz   inne   sieciowe   systemy  analityczne.
Aktualnie   rozszerzenie   rozpoznaje   ok.   250   róŜnych   duchów.   Na   pasku   stanu   wyświetlana   jest   liczba

Narz

dzia

→

Ghostery

→

Manage Ghostery Options ...

Konfiguracja:
Zakładka

Options

Enable bug list auto-update

– automatyczna aktualizacja listy duchów.

Enable ghost count

– wyświetlanie liczby zablokowanych oraz wykrytych duchów.

Zakładka

Look and Feel

Show Alert Bubble

– wyświetlanie chmurki z listą wykrytych duchów.

Polecam wyłączyć, wystarczą liczby wyświetlane na pasku stanu. Poza tym,
jeśli klikniesz na ikonę Ghostery, to równieŜ zobaczysz listę duchów na stronie.

Zakładka

Performance

Ustawienia wpływające na wydajność:

Scan and block images served off matched bug domain

wykrywa i blokuje obrazki pochodzące z „robaczywych” witryn.

Scan and block iframes served off matched bug domain

wykrywa i blokuje ramki pochodzące z „robaczywych” witryn.

Scan for dynamically inserted page elements

sprawdza elementy dodawane dynamicznie (przez JavaScript).

Delete Flash and Silverlight cookies at exit

usuwa ciasteczka Flasha i Silverlighta przy zamknięciu przeglądarki.

Zakładka

Blocking

Tutaj moŜna zablokować na stałe wszystkie lub wybrane duchy. Zalecam zablokować wszystkie
(

Select: All)

a później w razie problemów, wyłączać sprawdzanie na konkretnej stronie.

Zakładka

Whitelist

Tu moŜesz dodać lub usunąć bezpieczne strony, na których nie będą wykrywane duchy.

Uwagi:
Zablokowanie niektórych duchów moŜe spowodować, Ŝe np. komentarze na niektórych stronach nie będą
się   wyświetlać.   MoŜesz   wyłączyć   rozpoznawanie   konkretnych   duchów,   ale   wtedy   nie   będą   one
wykrywane   ani   blokowane   na   Ŝadnej   ze   stron.   Lepszym   rozwiązaniem   jest   wyłączenie   blokowania
duchów   na   konkretnej   stronie,   która   nie   wczytuje   się   prawidłowo.   Kliknij   ikonkę   ducha   i   wybierz

Whitelist domain

. Jeśli po przeładowaniu strona dalej wygląda na niepoprawną, moŜesz ponownie

włączyć blokowanie duchów na tej stronie, usuwając ją z listy bezpiecznych stron w opcjach.

AdBlock Plus

https://addons.mozilla.org/pl/firefox/addon/1865

Popularne rozszerzenie słuŜące do blokowania reklam – przy czym blokowane jest nie tylko wyświetlanie
ale równieŜ pobieranie, a więc strony wczytują się znacznie szybciej. Dostępne są gotowe listy filtrów,
moŜna teŜ dodawać własne reguły. Niektóre reklamy mogą być juŜ blokowane przez NoScript
lub Ghostery, ale AdBlock pozwala określić dokładniejsze zasady.
Skrót:

obok paska adresu.

Narz

dzia

→

AdBlock Plus – Ustawienia ...

Konfiguracja:
To juŜ zaleŜy od Ciebie. W oknie ustawień moŜesz dodać własne filtry, moŜesz teŜ uŜyć specjalnych list –
po instalacji zostanie Ci to zaproponowane (później moŜesz to zrobić poleceniem

Filtry

→

Dodaj zestaw

filtrów ...

). Dostępnych jest wiele list, nie naleŜy jednak wybierać ich zbyt duŜo, gdyŜ moŜe to spowolnić

działanie przeglądarki. Najlepiej wybrać jedną listę ogólną (np. EasyList) i jedną listę dla polskich stron
(

Wybierz inny zestaw...

a następnie np. AdblockList.org). Najprościej jednak kliknąć na jakiś obrazek

i z menu kontekstowego wybrać polecenie

Zablokuj obrazek...

(czasem dostępne jest teŜ polecenie

Zablokuj ramk

...

o podobnym działaniu, ale dotyczącym ramki, której zawartość moŜe się zmieniać).

Wyświetli się okno jak na zrzucie poniŜej.

Filtr blokuj

blokuje pobieranie obrazków,

Reguła wyj

tku

określa wyjątek, który pozwoli pobrać obrazki, gdyby filtr blokował ich za duŜo. Musisz teŜ wskazać
wygląd wzorca: pełny adres zasobu dla konkretnego obrazka albo cały katalog wraz z podkatalogami.
W przypadku katalogów uwaŜaj, Ŝebyś nie zablokował teŜ zwykłych obrazków – jeśli adres nie zawiera
tekstu  ad,  ads,  adv  lub   podobnego.   MoŜesz   takŜe   określić   czy   adres   musi   się   kończyć,   czy   teŜ
rozpoczynać wybranym wzorcem. Elementy moŜna blokować równieŜ z listy blokowalnych elementów
– kliknij ikonkę AdBlock.
Uwagi:
MoŜesz   śmiało   wyciąć   reklamy   w   duŜych   komercyjnych   serwisach.  Pamiętaj   jednak,   Ŝe   reklamy
to   jeden   ze   sposobów   na   pokrycie   kosztów   ponoszonych   przez   właściciela   strony.   Jeśli   więc
chciałbyś wesprzeć jakiś serwis, z którego często korzystasz i znajdujesz tam ciekawe informacje,
to powinieneś zacząć od pozostawienia w nim reklam. MoŜesz to zrobić klikając prawym przyciskiem
na   ikonkę   AdBlock   i   wybrać   polecenie

Wył

cz blokowanie na <strona>

. Czasem będziesz musiał

dodatkowo zezwolić na wykonywanie skryptów (NoScript) i obecność duchów (Ghostery).
AdBlock moŜe posłuŜyć równieŜ do blokowania stałych elementów strony, niebędących reklamami, które
spowalniają jej wczytywanie – zwłaszcza jeśli korzystasz z proxy. Logo na stronie głównej Wikipedii
ma rozmiar ok. 50 kb – wczytanie go, przy korzystaniu z proxy, zajmie ponad 5 sekund. Po załadowaniu

całej strony wybierz polecenie

Narz

dzia

→

Informacje o stronie

i przejdź na kartę

Media

. Znajdziesz

na niej wszystkie zasoby jakie wykorzystuje strona. Najbardziej interesujące są 3 typy (kolumna

Typ

)

zasobów: ikony – wyświetlane na kartach obok tytułu stron, tła – obrazki wykorzystywane jako tło stron
i zwykłe obrazki. Warto zablokować wymienione wyŜej elementy, które mają więcej niŜ 10 (a nawet 5)
kB. JeŜeli nie widzisz kolumny

Rozmiar

, kliknij ikonkę w nagłówku listy.

CookieSafe

https://addons.mozilla.org/pl/firefox/addon/2497

Rozszerzenie to zapewnia znacznie wygodniejszą kontrolę nad ciasteczkami. Ciasteczka przechowują
niewielkie porcje danych a powstały z myślą o zapamiętywaniu ustawień dla konkretnego uŜytkownika
(wygląd strony, wyniki wyszukiwania itp.) bez konieczności logowania. Wkrótce okazało się, Ŝe mogą
być wykorzystywane takŜe do śledzenia aktywności uŜytkowników.
Skrót:
Pasek stanu:

(lewy przycisk myszy) – określanie uprawnień

Konfiguracja:
Domyślne opcje rozszerzenia są wystarczające. Dla kaŜdej strony moŜesz dodatkowo określić
uprawnienia do korzystania z ciasteczek:

Zezwól <domena>

– stałe zezwolenie.

Zezwól <domena> dla sesji

– przy zamykaniu przeglądarki ciasteczka zostaną usunięte,

ale jeśli ponownie odwiedzisz stronę, ciasteczka znowu mogą być zachowane.

Zezwól tymczasowo <domena>

– przy zamykaniu przeglądarki ciasteczka zostaną usunięte,

a jeśli ponownie odwiedzisz stronę, ciasteczka nie będą zachowane (zalecane ustawienie).

Usu

<domena>

– cofnięcie uprawnień.

Uwagi:
Większość stron działa poprawnie bez ciasteczek. Jeśli jednak stwierdzisz, Ŝe nie da się ściągnąć plików,
odnośniki przenoszą po chwili do strony z której je wybrałeś, moŜe to być spowodowane właśnie
wyłączonymi ciasteczkami.
Aby przeglądnąć ciasteczka, kliknij prawym przyciskiem na ikonkę CookieSafe i wybierz polecenie

wietl ciasteczka

Better Privacy

https://addons.mozilla.org/pl/firefox/addon/6623

Rozszerzenie umoŜliwia zarządzanie tzw. Local Shared Objects. Są to odpowiedniki ciasteczek
dla Flasha. WiąŜą się z nimi zatem te same korzyści oraz zagroŜenia, co ze zwykłymi ciasteczkami.
LSO są jednak o wiele bardziej podstępne, gdyŜ:

• przeglądarki (domyślnie) nie umoŜliwiają ich usuwania.
• nie mają okresu waŜności (są przechowywane bez ograniczeń).
• mogą przechować znacznie więcej informacji niŜ zwykłe ciasteczka.
• miejsce ich przechowywania sprawia, Ŝe mogą posłuŜyć do śledzenia

nawet jeśli uŜywasz róŜnych przeglądarek.

Skrót:

Narz

dzia

→

BetterPrivacy

Konfiguracja

Zakładka

LSO Manager

Po instalacji rozszerzenia sprawdź, jakie LSO do tej pory uzbierałeś. Tu moŜesz teŜ usunąć
wszystkie lub wybrane LSO. Co równieŜ waŜne, moŜesz zabezpieczyć wybrane LSO
przed usuwaniem (

Prevent automatic LSO deletion

), jeśli zajdzie taka konieczność.

Zakładka

Options & Help

Delete Flash cookies on Firefox exit

– LSO będą usuwane podczas zamykania przeglądarki.

Always ask

– zaznacz jeśli chcesz potwierdzać usuwanie LSO.

Delete Flash cookies on application start

– czasem przeglądarka moŜe się zamknąć niepoprawnie,

LSO będą więc dodatkowo usuwane takŜe podczas jej uruchamiania.

Also delete Flashplayer default cookies

– będzie usuwany plik zawierający ustawienia Flash

playera a takŜe listę odwiedzonych stron zawierających elementy Flasha.

Auto-delete DOMStorage file

– będą usuwane specjalne pliki o duŜych rozmiarach,

które mogą przechowywać dane z wielu stron.

Disable Ping Tracking

– wyłącza moŜliwość śledzenia Twoich działań.

Uwagi:
JeŜeli w profilu wyłączyłeś na stałe wtyczkę Flasha, to nie musisz instalować tego rozszerzenia.
Wystarczy jeśli będziesz miał to rozszerzenie w podstawowym profilu, a LSO będą usuwane podczas
uruchamiania i zamykania Firefoksa z takim profilem.

Link Status

https://addons.mozilla.org/pl/firefox/addon/12312

Jak pewnie zauwaŜyłeś odnośniki do odwiedzonych przez Ciebie stron wyglądają inaczej. MoŜe to być
inny styl (kolor, podkreślenie, pogrubienie itp.) lub jakaś dodatkowa ikonka. Na tej podstawie  moŜna
sprawdzić czy odwiedziłeś konkretny adres. Wszystko to moŜe dziać się w tle i bez przeładowania
strony   –   podobnie   jak   to   ma   miejsce   w   wyszukiwarkach,   gdzie   w   miarę   wpisywania   kolejnych   liter
zapytania pojawia się lista z pasującymi podpowiedziami – a więc jest niezauwaŜalne. W ciągu sekundy
moŜna   w   ten   sposób   zweryfikować   nawet   kilka   tysięcy   adresów.   Jest   jednak   jedno   ograniczenie:
JavaScript musi być włączony. Ale niektóre strony mogą nie działać bez niego poprawnie i być moŜe
zezwolisz na wykonywanie go. To rozszerzenie zabezpieczy Cię wtedy – odnośniki nie będą wyróŜniane,
ale po najechaniu na nie myszą zobaczysz na pasku stanu datę ostatnich odwiedzin strony.  Na stronie

http://whattheinternetknowsaboutyou.com

moŜesz przetestować ten mechanizm w praktyce – sprawdź

przed i po instalacji rozszerzenia.
Konfiguracja

Show last visited date

– dodaje datę ostatnich odwiedzin.

Disabled visited link styling

– wyłącza wyróŜnianie linków.

User Agent Switcher

https://addons.mozilla.org/pl/firefox/addon/59

KaŜda przeglądarka (w ogóle program, który korzysta z internetu) domyślnie określa swoją toŜsamość.
SłuŜy do tego tzw.  user agent, który zawiera m. in. nazwę oraz wersję przeglądarki. Wykorzystywany
jest w celach statystycznych – właściciel strony moŜe sprawdzić np. jaki procent uŜytkowników korzysta
jeszcze   ze   starej   wersji   Internet   Explorera.   Niektóre   strony   (zazwyczaj   te   gorzej   wykonane)   działają
poprawnie   tylko   jeśli   przeglądarka   zidentyfikuje   się   jako   Internet   Explorer.   Inaczej   przedstawia   się
równieŜ bot Google, kiedy indeksuje strony. Jak to jednak często bywa, równieŜ user agent moŜe zostać
wykorzystany w niecnych celach, tzn. do śledzenia (odróŜniania) uŜytkowników, zwłaszcza w połączeniu
z innymi informacjami.
Na szczęście JonDo podmienia toŜsamość przeglądarki, tak Ŝe wygląda na to, Ŝe wszyscy uŜytkownicy
sieci JonDonym korzystają dokładnie z tej samej przeglądarki (i w tej samej wersji). Podmiana dotyczy
jednak tylko nagłówków HTTP – znacznie dokładniejsze informacje moŜna uzyskać teŜ przez JavaScript.
To   rozszerzenie   pozwoli   ujednolicić   toŜsamość   przeglądarki.   MoŜesz   sprawdzić   na   stronie

http://browserspy.dk/useragent.php

czy informacje o toŜsamości pobranej z nagłówków HTTP

są zgodne z tymi pobranymi przez JavaScript (zrób to przed oraz po instalacji rozszerzenia i zmianie
informacji o toŜsamości przeglądarki). Na stronie

http://www.useragentstring.com

moŜesz dowiedzieć

się jakie konkretnie informacje moŜna odczytać z user agenta.
Skrót:

Narz

dzia

→

Default User Agent

(lub opis wybranego agenta)

→

toŜsamość z listy (zmiana toŜsamości).

Narz

dzia

→

Default User Agent

(lub opis wybranego agenta)

→

Edit User Agents ...

(opcje).

Konfiguracja:
Kliknij

New

pod listą toŜsamości, wybierz z menu polecenie

New User Agent

a w oknie dialogowym

wpisz to, co widać na poniŜszym zrzucie. Dla ułatwienia moŜesz skopiować zawartość dwóch najbardziej
rozbudowanych pól:

Mozilla/5.0 (en-US; rv:1.9.1.2) Gecko/20090729 Firefox/3.5.2
5.0 (Windows; en-US)

Uwagi:
Wprawdzie proxy JonDo modyfikuje pole User Agent, ale nie dotyczy to bezpiecznych połączeń HTTPS
(patrz niŜej: JonDo a HTTPS), dlatego powinieneś zainstalować to rozszerzenie równieŜ jeśli korzystasz
z proxy.
W nowszych wersjach JonDo user agent moŜe zostać zaktualizowany. Jeśli, tak jak radziłem, ustawiłeś
odpowiednią stronę startową, to zauwaŜysz zmianę. Powinieneś wtedy zmienić ustawienia rozszerzenia.
Z pewnych względów podczas zamykania przeglądarki przywracany jest domyślny (prawdziwy)
user agent. Nie zapomnij więc wybrać odpowiedniej toŜsamości po uruchomieniu profilu.

RefControl

https://addons.mozilla.org/pl/firefox/addon/953

Protokół HTTP przewiduje w nagłówkach równieŜ pole, które pozwala określić z jakiej strony nastąpiło
przekierowanie na obecną stronę (albo odwołanie do jakiegoś zasobu, np. obrazka) – czyli np. jeśli
na stronie A kliknąłeś link do strony B, to strona B będzie wiedzieć, Ŝe przeszedłeś na nią ze strony A
(pełny adres, a nie tylko nazwa domeny). Jest kilka zastosowań takiego mechanizmu. Jednym z nich jest
blokowanie tzw. głębokiego linkowania, najczęściej do konkretnych obrazków. Jeśli serwer wykryje,
Ŝ

e przejście nie nastąpiło z jego podstrony, to albo zablokuje dostęp do takiego obrazka, albo zwróci

obrazek z tekstem „Hot linking not allowed!” (głębokie linkowanie zabronione) lub podobnym. Innym
sposobem na wykorzystanie takich informacji jest śledzenie aktywności uŜytkownika: ze strony A
przeszedłeś na stronę B, z niej na stronę C (i kiedy to nastąpiło) itd. To moŜe pomóc w ustaleniu Twojego
profilu (najczęściej w celach reklamowych) a nawet dość precyzyjnie zidentyfikować (w połączeniu
z innymi informacjami).
Skrót:

Narz

dzia

→

Opcje RefControl

Konfiguracja:
W dolnej części okna widoczne jest

Zachowanie domy

lne

. Kliknij

Edytuj

a w kolejnym oknie

dialogowym wybierz akcję

Oszukany – wy

lij stron

główn

. Od tej pory przekierowanie będzie

wskazywać zawsze na stronę główną.
Uwagi:
Wprawdzie proxy JonDo ustawia pole przekierowania na stronę główną, ale nie dotyczy to bezpiecznych
połączeń HTTPS (patrz niŜej: JonDo a HTTPS), dlatego powinieneś zainstalować to rozszerzenie równieŜ
jeśli korzystasz z proxy.

Flagfox

https://addons.mozilla.org/pl/firefox/addon/5791

Rozszerzenie dodaje (domyślnie po prawej stronie paska adresu) ikonkę flagi kraju, na terenie którego
znajduje się serwer. Jeśli klikniesz na nią prawym przyciskiem myszy, będziesz mógł łatwo wykonać
kilka przydatnych czynności, takich jak: sprawdzenie WhoIs (kto zarejestrował domenę), tłumaczenie
przez Google, pobranie adresu IP, pingowanie (sprawdzenie czasu reakcji strony).
Konfiguracja:
Domyślna konfiguracja jest wystarczająca. MoŜesz jednak włączyć dodatkowe lub dodać własne akcje
do menu kontekstowego.
Uwagi:
To rozszerzenie nie jest konieczne, ale bywa przydatne.

JonDo a HTTPS

JonDo nie moŜe modyfikować nagłówków dla bezpiecznych połączeń (HTTPS). Wynika to z prostego
faktu, Ŝe szyfrowanie i deszyfrowanie takich połączeń odbywa się w przeglądarce a JonDo przechwytuje
zaszyfrowane połączenie (szyfrowanie przez proxy przebiega osobno, na wyŜszym poziomie). MoŜesz
to sprawdzić, korzystając z proxy, na stronie

https://anonymous-proxy-servers.net/en/anontest

(kilka

pół   powinno   być   oznaczonych   kolorem   czerwonym).   MoŜe   to   w   pewnych   przypadkach   ułatwić
rozróŜnienie poszczególnych uŜytkowników proxy a więc stanowi zagroŜenie dla anonimowości (dlatego
tak waŜne jest, aby wszyscy uŜytkownicy sieci JonDonym na zewnątrz widoczni byli jako jedna osoba –
ten sam adres IP dla kaskady,  te same nagłówki itp.).  Pola referer i user agent będą zmieniane przez
rozszerzenia RefControl i User Agent Switcher, wartości dla innych pól określimy w zaawansowanych
ustawieniach   przeglądarki.   Wpisz   jako   adres   strony

about:config

, zatwierdź ostrzeŜenie. W polu

Filtr

wpisz nazwę opcji, kliknij dwukrotnie na liście i wpisz odpowiednią wartość, według poniŜszej tabeli.

Nazwa

Wartość

network.http.accept.default

*/*

intl.charset.default

brak (pusta wartość)

intl.accept_languages

OdświeŜ stronę – teraz Ŝadne pole nie powinno być oznaczone na czerwono.

OBSŁUGA POCZTY ELEKTRONICZNEJ

Z podobnych, co w przypadku przeglądarki internetowej, powodów jako program pocztowy polecam
Mozilla Thunderbird (

http://www.mozillamessaging.com/pl/thunderbird

). Oczywiście moŜesz teŜ

korzystać z poczty przez przeglądarkę internetową, dzięki czemu masz dostęp do niej z kaŜdego miejsca,
jednak pod innymi względami jest to znacznie mniej wygodne rozwiązanie. Informacje jak
skonfigurować konto pocztowe w Thunderbirdzie znajdziesz na stronach internetowych wybranego
dostawcy poczty elektronicznej.

Jak juŜ wiesz, niezaszyfrowane dane przesyłane siecią mogą zostać przechwycone (podejrzane) w wielu
miejscach. Jednak w przypadku poczty elektronicznej sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana. Nawet
korzystanie z proxy i bezpiecznego połączenia niewiele pomoŜe. Po opuszczeniu serwera pocztowego
wiadomość   jest   bowiem   przesyłana   w   niezaszyfrowanej,   łatwej   do   odczytania,   postaci   do   innych
serwerów   pocztowych.   I   dopiero   z   którymś   z   nich   połączy   się   adresat   wiadomości   i   ją   odbierze.
Wysyłając   maila   chcielibyśmy,   Ŝeby   przypominało   to   wysyłanie   listu   poleconego   w   zapieczętowanej
kopercie, w rzeczywistości jednak przypomina wysyłanie pocztówki, z treścią której moŜe zapoznać się
listonosz, pracownik sortowni albo wścibski sąsiad (o panach, co to poczucia humoru w ogóle nie mają,
nie wspominając). Uznano to za powaŜny problem i juŜ prawie 20 lat temu pojawiło się pierwsze jego
rozwiązanie – PGP (Pretty Good Privacy – całkiem niezła prywatność) – które pozwalało na szyfrowanie
i podpisywanie maili, a nieco ponad 10 lat temu opracowano standard OpenPGP. Dzisiaj jednak wciąŜ
mało   osób,   zwłaszcza   z   grupy   tzw.   przeciętnych   uŜytkowników,   szyfruje   pocztę.   MoŜesz   zapytać:
dlaczego tak jest? Wpływa na to kilka czynników. DuŜo osób myśli, Ŝe ich maile są bezpieczne (przecieŜ
Ŝ

yjemy w XXI wieku, mamy demokrację, wolność słowa i takie tam ...), inni moŜe nawet wiedzą

o niebezpieczeństwie, ale z poczty korzystają przez przeglądarkę – co trochę utrudnia obsługę
wiadomości szyfrowanych – a moŜe im się po prostu nie chce lub wydaje się to skomplikowane albo
w ogóle im to nie przeszkadza (w końcu pocztówki nadal są dość popularne). Poza tym, zarówno
nadawca jak i odbiorca muszą być odpowiednio przygotowani.

Zanim przejdziemy do meritum, omówię Ci krótko zasadniczy podział metod szyfrowania.
Metody symetryczne to takie metody, które zarówno do zaszyfrowania, jak i odszyfrowania informacji
stosują ten sam klucz (zwany teŜ hasłem). Kiedy chcesz zaszyfrować archiwum, wtedy właśnie stosujesz
jedną z metod symetrycznych. JeŜeli chciałbyś komuś przekazać takie archiwum, to musisz mu równieŜ
przekazać właściwe hasło – i tu powstaje problem. śeby go rozwiązać powinieneś przesłać archiwum
oraz hasło róŜnymi kanałami komunikacyjnymi (np. archiwum mailem a hasło SMS-em).
A teraz wyobraź sobie, Ŝe szyfrujesz archiwum w taki sposób, Ŝe przesyłasz je mailem bez podawania
Ŝ

adnego hasła, a jednocześnie nikt poza uprawnionym odbiorcą nie jest w stanie zapoznać się z jego

zawartością.   Zapytasz   pewnie:  jak  to   moŜliwe?  To   jest   właśnie   magia  metod   asymetrycznych,   które
zyskały popularność dzięki PGP. Zwane są one teŜ  metodami klucza publicznego, gdyŜ wykorzystują
parę kluczy:  klucz prywatny  i – właśnie –  klucz publiczny. Klucz publiczny słuŜy do zaszyfrowania
informacji a klucz prywatny do jej odszyfrowania. Prześledźmy to na przykładzie.  Adam posiada parę
kluczy:   A_pub   (klucz   publiczny),   A_prv   (klucz   prywatny).   Ewa   odpowiednio:   E_pub   oraz   E_prv.
Dodatkowo   Adam   i   Ewa   wymienili   się   swoimi   kluczami   publicznymi.   Kiedy   Adam   chce   wysłać
zaszyfrowaną  wiadomość  Ewie,   uŜywa   klucza  E_pub.  Kiedy  Ewa  odbiera   taką  wiadomość,   deszyfruje
ją kluczem E_prv. Kiedy Ewa chce odpisać Adamowi, wysyła wiadomość zaszyfrowaną kluczem A_pub,
a Adam po odebraniu deszyfruje ją kluczem A_prv.
Metody asymetryczne nazywane są metodami klucza publicznego dlatego, Ŝe zazwyczaj będziesz mieć
jeden (własny) klucz prywatny (i publiczny do pary) oraz wiele kluczy publicznych innych osób. Klucz
prywatny musisz chronić przed innymi, klucz publiczny powinieneś ... rozdawać na lewo i prawo.

Do   szyfrowania   wiadomości   będziemy   wykorzystywać  GnuPG  –   darmową   i   otwartą   wersję   zgodną
ze  standardem   (wspomniane  PGP  jest  od  dawna  programem  komercyjnym).   GnuPG  moŜesz   ściągnąć
ze   strony:

http://www.gnupg.org/download/index.en.html

(odszukaj tekst

compiled for Microsoft

Windows

). Odpowiednią integrację z Thunderbirdem zapewni rozszerzenie Enigmail dostępne

pod adresem:

http://enigmail.mozdev.org/download/index.php

(wybierz system operacyjny oraz wersję

Thunderbirda). Ściągnij teŜ polskie tłumaczenie (

http://enigmail.mozdev.org/download/langpack.php

)

oraz podręcznik (

http://enigmail.mozdev.org/documentation/handbook.php

) w formacie PDF (tylko

po angielsku).
Rozszerzenie Enigmail i jego tłumaczenie zainstalujesz w oknie zarządzania dodatkami (polecenie

Narz

dzia

→

Dodatki

), na karcie

Rozszerzenia

– przeciągając pliki bądź teŜ klikając

Zainstaluj...

i wskazując je.
Teraz zajmiemy się kluczami. Wybierz polecenie

OpenPGP

→

Zarz

dzanie kluczami

. Jeśli pojawi się

kreator, wybierz samodzielną konfigurację. W oknie

Zarz

dzanie kluczami OpenPGP

wybierz polecenie

Generowanie

→

Nowa para kluczy

W oknie

Generowanie klucza OpenPGP

, widocznym na zrzucie poniŜej, musisz wykonać kilka czynności:

ID konta / u

ytkownika

: wybierz z listy konto, do którego chcesz przypisać parę kluczy. Zaznacz

teŜ pole

yj wygenerowanego klucza dla tej to

samo

Hasło

: klucz prywatny jest na tyle istotny, Ŝe przy jego uŜyciu musisz wprowadzać hasło. Lepiej

dobrze je zapamiętaj, bo jeśli zapomnisz hasło, to klucz będzie bezuŜyteczny – m. in. nie
będziesz mógł odczytać zaszyfrowanych maili. MoŜesz teŜ zrezygnować z hasła (pole

Brak hasła

ale lepiej tego nie rób – hasło stanowi dodatkowe zabezpieczenie, na wypadek gdyby ktoś
przechwycił klucz.

Komentarz

: nie jest obowiązkowy, a to co tu wpiszesz będzie widoczne takŜe dla innych (w kluczu

publicznym).

ść

klucza

: na tej zakładce moŜesz określić jak długo klucz będzie waŜny. Po przekroczeniu

okresu   waŜności   inne   osoby   nie   będą   mogły   wysyłać   do   Ciebie   wiadomości   zaszyfrowanych
takim   kluczem   publicznym,   ale   nadal   będziesz   mógł   odszyfrowywać   wiadomości   kluczem
prywatnym.  Zalecana jest waŜność od 1 roku do 2 lat. MoŜesz teŜ określić, Ŝe klucz będzie
waŜny bezterminowo (pole

Klucz nigdy nie traci wa

), ale odradzam.

Zaawansowane

: na tej zakładce moŜesz wybrać rozmiar klucza oraz jego typ (RSA). Im większy

rozmiar klucza, tym jest on bezpieczniejszy (przy czym nawet najmniejszy – 1024 – oferuje
wysoki stopień bezpieczeństwa) i jednocześnie (de)szyfrowanie dłuŜej trwa. Domyślny rozmiar

to 2048, moŜesz teŜ wybrać 4096. Polecam wybrać rozmiar nie mniejszy niŜ 2048.

Dygresja: Klucz o większym rozmiarze jest bezpieczniejszy w tym sensie, Ŝe potrzeba więcej czasu,
aby go „złamać”, tzn. odtworzyć klucz prywatny. MoŜna to zrobić, podobnie jak w przypadku zwykłych
haseł, tzw. metodą brute-force, czyli sprawdzając po kolei wszystkie moŜliwe kombinacje. Na szczęście tych
kombinacji jest bardzo duŜo. W przypadku klucza o rozmiarze 768, pojedynczy komputer potrzebowałby ok.
1000 lat (sic!). Ale juŜ odpowiednio duŜa sieć szybkich komputerów moŜe zredukować ten czas do kilku dni.
Dlatego teŜ z czasem po prostu zwiększa się rozmiar kluczy – dzisiaj nie stosuje się powszechnie kluczy
o rozmiarze mniejszym niŜ 1024.

Kliknij

Wygeneruj klucz

. Potrwa to ok. 1 minuty, po czym zostanie Ci zaproponowane wygenerowanie

tzw. certyfikatu uniewaŜniającego. Przyda się, kiedy z jakiegoś powodu zechcesz uniewaŜnić swój
klucz publiczny (np. zgubiłeś klucz prywatny albo ktoś inny wszedł w jego posiadanie) – wtedy wysyłasz
certyfikat i nowy klucz. Dlatego teŜ lepiej trzymać go w innym miejscu niŜ klucz prywatny i publiczny.

Po wygenerowaniu kluczy powrócisz do okna zarządzania kluczami. W tym oknie będziesz przeglądać,
importować i eksportować klucze. Zaznacz pole

Poka

wszystkie klucze domy

lnie

. Powinieneś zobaczyć

swoją parę kluczy oraz m. in. identyfikator (ID) – 8 znaków (cyfry i liczby) – który dodatkowo odróŜnia
klucze. Dobrym zwyczajem jest weryfikacja identyfikatorów zaimportowanych kluczy publicznych –
oczywiście innym kanałem komunikacyjnym (przez telefon, SMS-em lub osobiście) niŜ zostały
uzyskane. Zaznacz klucze i od razu wyeksportuj je poleceniem

Plik

→

Eksportuj klucze do pliku

. Pojawi

się ostrzeŜenie, kliknij

Eksportuj klucze prywatne

, aby wyeksportować oba klucze. Następnie powtórz

czynność, ale tym razem wybierz

Eksportuj tylko klucze publiczne

, wtedy w pliku zostanie zapisany tylko

klucz publiczny (i tylko ten plik moŜesz rozpowszechniać). Przechowuj pliki w bezpiecznym miejscu.

Otwórz jeden z wyeksportowanych przed chwilą plików w notatniku. Klucz publiczny wygląda mniej
więcej tak (prywatny wygląda podobnie, tylko zamiast PUBLIC KEY jest PRIVATE KEY, poza tym
jest dłuŜszy):

-----BEGIN PGP PUBLIC KEY BLOCK-----
Version: GnuPG v1.4.10 (MingW32)

BgkQW9ZL4CEGFAk+N2cECBECAeIyGo9i4tRGlPCyIBTGy2bRL+E8A9GvwFCQlmAY
// ... kilkadziesi

t podobnych linii ...

-----END PGP PUBLIC KEY BLOCK-----

JeŜeli chcesz zaimportować klucz, wybierz polecenie

Plik

→

Importuj klucze z pliku

. Czasem ktoś

zamieszcza klucz publiczny na stronie jako tekst a nie jako plik do pobrania. MoŜesz wtedy skopiować
go (w całości, łącznie z liniami zaczynającymi się -----) i dodać poleceniem

Edycja

→

Importuj klucze

ze schowka

. Jeśli ktoś przyśle Ci klucz jako załącznik (plik *.asc.pgp), z menu kontekstowego wybierz

polecenie

Importuj klucz OpenPGP

Wiesz juŜ wystarczająco duŜo, aby zacząć wysyłać wiadomości. Jeszcze tylko jedna uwaga. Początkowo
standard   OpenPGP  przewidywał,   Ŝe   wiadomości   będą   nieformatowane.   Dopiero   później   rozszerzono
go m. in. o obsługę formatowania (HTML). Niektóre programy pocztowe (np. Opera, Outlook) wciąŜ
mają   problem   lub   w   ogóle   nie   obsługują   rozszerzonej   wersji   standardu.   Dlatego   teŜ   na   początku
zajmiemy się tylko zwykłymi wiadomościami tekstowymi. Klikając

Napisz

przytrzymaj klawisz Shift.

Jeśli zapomnisz o tym, wybierz polecenie

Opcje

→

lij wiadomo

ść

jako

→

Tylko tekst

eby wysłać do kogoś zaszyfrowaną wiadomość, potrzebujesz klucza publicznego tej osoby. Ale moŜesz

teŜ wysłać wiadomość do siebie. Poza tym, najpierw wyślemy podpisaną wiadomość  a do tego nie jest
potrzebny klucz publiczny. Co to jest podpisywanie wiadomości i dlaczego nie jest do tego wymagany
klucz   publiczny   adresata?   Dzięki   podpisaniu   wiadomości   jej   odbiorca   moŜe   zweryfikować,
czy wiadomość została wysłana naprawdę przez Ciebie oraz czy nie została przez kogoś zmodyfikowana,
zanim do niego dotarła. Podpis wiadomości – tzw. odcisk – jest generowany z wykorzystaniem Twojego
klucza prywatnego. Podpisując wiadomość informujesz: to ja napisałem tę wiadomość i o takiej właśnie
treści. JeŜeli odbiorcy nie uda się zweryfikować Twoim kluczem publicznym podpisanej przez Ciebie
wiadomości,   będzie   wiedział,   Ŝe   albo   to   nie   Ty   wysłałeś   mu   wiadomość,   albo   po   drodze   została
zmodyfikowana – tak czy inaczej wiadomość jest podejrzana.
Kliknij

Napisz

, w polu

wpisz swój adres, wpisz teŜ jakiś temat i treść. Teraz wybierz polecenie

OpenPGP

→

lij z podpisem

(w prawym dolnym rogu okna podświetli się ikonka z długopisem).

Kliknij

lij

, w oknie wpisz hasło, które ustaliłeś podczas generowania klucza publicznego. Zaloguj się

teraz na pocztę przez przeglądarkę i przejdź do maila, którego wysłałeś. Powinieneś zobaczyć mniej
więcej coś takiego:

-----BEGIN PGP SIGNED MESSAGE-----
Hash: SHA1

// ... Jawna tre

ść

wiadomo

ci ...

-----BEGIN PGP SIGNATURE-----
Version: GnuPG v1.4.10 (MingW32)
Comment: Using GnuPG with Mozilla - http://enigmail.mozdev.org/

// ... Odcisk wiadomo

ci, w wygl

dzie

// podobny do klucza publicznego (ale znacznie krótszy) ...
-----END PGP SIGNATURE-----

Linia   zawierająca   słowo  SIGNED  informuje,   Ŝe  wiadomość  jest   podpisana.   Linia   zawierająca  słowo
Hash  informuje   jaki   algorytm   zastosować   do   weryfikacji   podpisu.   Linia   zawierająca   słowo
SIGNATURE  rozpoczyna i kończy podpis (sygnaturę) wiadomości. ZauwaŜ, Ŝe treść wiadomości jest
jawna.
Pobierz teraz wiadomość w Thunderbirdzie. Powinieneś zobaczyć tylko ten tekst, który napisałeś. Jednak
teraz nad tematem pojawi się dodatkowy pasek z informacją o podpisie. Na zielonym tle – które oznacza,
Ŝ

e weryfikacja podpisu powiodła się – zobaczysz napis:

Prawidłowy podpis od <Twój mail>

Napisz jeszcze raz takiego samego maila, ale dodatkowo wybierz polecenie

OpenPGP

→

lij

z szyfrowaniem

(w prawym dolnym rogu okna powinna podświetlić się ikonka klucza). Podczas

wysyłania wiadomość zostanie zaszyfrowana kluczem publicznym wybranym według adresu odbiorcy.
Sprawdź ponownie wiadomość przez przeglądarkę. Teraz nie będzie juŜ ona zawierać jawnej treści, nie
będzie teŜ widoczna informacja o podpisie.

-----BEGIN PGP MESSAGE-----
Charset: UTF-8
Version: GnuPG v1.4.10 (MingW32)
Comment: Using GnuPG with Mozilla - http://enigmail.mozdev.org/

// ... Zaszyfrowana tre

ść

wiadomo

ci,

// w wygl

dzie podobna do klucza publicznego ...

-----END PGP MESSAGE-----

Dzięki szyfrowaniu tylko Ty i adresat będziecie mogli odczytać faktyczną treść wiadomości, dla osób
postronnych będzie widoczny jakiś bełkot. Pobierz wiadomość w Thunderbirdzie. Znowu powinna
wyglądać tak, jak ją napisałeś, ale tym razem w polu nad tematem, na zielonym tle, zobaczysz napis:

Odszyfrowana wiadomo

ść

; Prawidłowy podpis od <Twój mail>

Dygresja

: Od strony technicznej szyfrowanie wiadomości przebiega w następujący sposób. Losowane jest

hasło a następnie treść wiadomości jest szyfrowana metodą symetryczną. Później dla kaŜdego adresata
hasło jest szyfrowane z uŜyciem jego klucza publicznego i umieszczane w specjalnym bloku. Dzięki temu,
mimo Ŝe wysyłasz zaszyfrowaną wiadomość do innej  osoby,  to moŜesz odszyfrować  ją równieŜ  swoim
kluczem   prywatnym.   UmoŜliwia   to   równieŜ   wysłanie   zaszyfrowanej   wiadomości   do   wielu   odbiorców
jednocześnie   (jeśli   masz   ich   klucze   publiczne)   bez   niepotrzebnego   zwiększania   rozmiaru   wiadomości.
Ale uwaga, w takim przypadku nie działa mechanizm ukrytej kopii – w wiadomości zawarte są informacje
o kluczach i adresach wszystkich odbiorców.

Musisz pamiętać, Ŝe szyfrowana jest wyłącznie treść maila. Wszystkie tzw. nagłówki – lista odbiorców,
temat itp. – będą zawsze przesyłane w jawnej postaci. Oznacza to, Ŝe jeśli wysyłasz zaszyfrowaną
wiadomość, to w temacie nie powinieneś umieszczać Ŝadnych poufnych informacji.

Czas na wysłanie zaszyfrowanej wiadomości zawierającej załączniki. Jeszcze raz napisz takiego samego
maila. Dodaj jakiś załącznik – przeciągnij plik na obszar listy odbiorców lub wybierz polecenie

Plik

→

Zał

→

Plik...

. Dodatkowo wybierz polecenie

OpenPGP

→

Zał

cz mój klucz publiczny

, co spowoduje

dodanie Twojego klucza publicznego jako załącznika podczas wysyłania. JeŜeli klikniesz

lij

to powinno pojawić się okno, w którym będziesz musiał zdecydować, co się stanie z załącznikami.
Są trzy moŜliwości:

• załączniki nie będą szyfrowane,
• załączniki będą szyfrowane, ale będą widoczne jako osobne pliki (wraz z nazwami),
• załączniki zostaną zaszyfrowane i razem z treścią wiadomości umieszczone w jednym pliku.

Ostatni wariant jest najlepszy, dlatego Ŝe obsługuje teŜ wiadomości formatowane (HTML) – jest zgodny
z rozszerzoną wersją standardu OpenPGP (PGP/MIME), tym samym jednak niektóre programy mogą
mieć problem z takimi wiadomościami.
Skoro juŜ jesteśmy przy rozszerzonej wersji standardu – jeśli chcesz wysłać wiadomość formatowaną
(HTML), niekoniecznie z załącznikami, to musisz przed wysłaniem wybrać polecenie

OpenPGP

→

PGP/MIME w tej wiadomo

Na   koniec   jeszcze   mała   porada.   Jeśli   chcesz,   Ŝeby   kaŜda   wysyłana   przez   Ciebie   wiadomość   była
domyślnie  podpisywana,  szyfrowana  lub  wykorzystywała  PGP/MIME,   moŜesz  to  określić w  opcjach.
Wybierz   polecenie

Narz

dzia

→

Konfiguracja kont ...

, następnie przejdź do grupy

OpenPGP

konta,

któremu przypisałeś klucze (patrz zrzut poniŜej). W tym miejscu moŜesz równieŜ włączyć obsługę
OpenPGP dla innego konta i przypisać mu posiadaną juŜ parę kluczy – więcej niŜ jedno konto moŜe mieć
przydzieloną identyczną parę kluczy.

Zanim przystąpisz do wymiany maili z innymi osobami, moŜesz jeszcze trochę poćwiczyć korespondując
z Adelą – automatem który potrafi odpowiadać na podpisane lub zaszyfrowane maile. Najpierw wyślij
jej zwykłego maila na adres

adele-en@gnupp.de

a otrzymasz klucz publiczny.

To juŜ w zasadzie wszystko, co powinieneś wiedzieć w kwestii szyfrowania poczty. Jest jeszcze kilka
zagadnień, ale nie są one aŜ tak istotne jak te, które Ci przedstawiłem. Jeśli jednak jesteś ciekawy, zajrzyj
do instrukcji Enigmaila. W kaŜdym razie posiadasz juŜ niezbędną wiedzę, aby stosować w praktyce
szyfrowanie maili. Od tej pory nie będziesz juŜ mieć wymówki!

Problem prywatności w kontekście poczty elektronicznej mamy juŜ rozwiązany. Pozostaje nam jeszcze
problem   anonimowości.   Nie   jest   on   tak   waŜny,   jak   w   przypadku   przeglądania   stron   internetowych,
bo maile zawsze wysyłasz z konkretnego adresu, który w jakiś sposób Cię identyfikuje. Z drugiej jednak
strony,  w internecie obowiązuje zasada ograniczonego zaufania  a niektóre środowiska lub grupy są
infiltrowane przez róŜnych konfidentów i innych szpicli, moŜesz więc zechcieć ukryć swój prawdziwy
adres   IP  korzystając  z  proxy.   Jednak   w  związku   z  tym,   Ŝe  korzystanie   z  proxy  JonDonym   w   innym
programie   niŜ   przeglądarka   nie   jest   darmowe,   proponuję   Ci   inne   rozwiązanie.   Szyfrowane   maile
wymieniaj   nadal   przez   program   pocztowy   z   osobami,   z   którymi   juŜ   korespondowałeś   i   ufasz   im.
Dodatkowo załóŜ sobie nowe konto pocztowe, najlepiej u jakiegoś zagranicznego dostawcy (

Dygresja:

nie polecam Gmaila, chyba Ŝe cała korespondencja wraz załącznikami będzie szyfrowana, ale to nie będzie fair!
Bo Wujek Gugiel daje Ci od serca, za darmo, pojemną skrzynkę pocztową bez spamu i doklejania reklam, a Ty –
niewdzięczniku jeden – nie chcesz w zamian pozwolić, Ŝeby sobie trochę poprzeglądał Twoje maile? PrzecieŜ
„To Dla Twojego Dobra” ™ – Ŝebyś nie musiał oglądać reklam, które Cię nie zainteresują i Ŝebyś przypadkiem nie
wysłał albo nie odebrał jakiegoś programu, bo moŜe zawierać wirusy. Wujek Gugiel w gruncie rzeczy jest porządny
– dlatego często radzi: „Nie bądź zły!” ™ – gdzie mu tam w głowie budowanie Twojego profilu osobowościowego,
czy łączenie go z Twoimi zapytaniami w wyszukiwarce, którą – swoją drogą – teŜ Ci za darmo udostępnia...

Z tego konta będziesz korzystał przez przeglądarkę – nie jest to tak wygodne, jak w przypadku programu
pocztowego,   ale   prawdopodobnie   nie   będziesz   zbyt   często   tego   robił.  Musisz   jednak   zachować
dyscyplinę   –   będziesz   się   zawsze   logować   na   takie   konto   korzystając   z   proxy,   zaczynając   juŜ
od momentu tworzenia konta (chyba nie muszę przypominać, Ŝe prawdziwych danych osobowych się
nie podaje?). Z tego samego powodu nie powinieneś uŜywać proxy dla korzystania z usług i serwisów,
do których dotąd logowałeś się „zwyczajnie”. Po pierwsze: i tak pewnie zostawiłeś sporo śladów, które
mogą   Cię   zidentyfikować.   Po   drugie:   mogłoby   to   ułatwić   identyfikację   w   przypadku   nowych   usług
i serwisów, do których zawsze będziesz się logować uŜywając proxy.
Zainstaluj   w   profilu   Firefoksa,   w   którym   masz   skonfigurowane   proxy,   rozszerzenie  FireGPG
(

https://addons.mozilla.org/pl/firefox/addon/4645

). Jest to odpowiednik (prostszy) Enigmaila, który

pozwala na łatwe (de)szyfrowanie tekstu w przeglądarce. Po restarcie przeglądarki pojawi się asystent
ustawień FireGPG. W jednym z kroków będziesz mógł wskazać domyślny klucz prywatny (wszystkie
klucze, jakie do tej pory zgromadziłeś, będą dostępne równieŜ dla FireGPG) lub wybrać opcję

Podaj

klucz prywatny

– wtedy za kaŜdym razem będziesz musiał go wskazać (co jest przydatne, jeśli planujesz

obsługiwać w ten sposób więcej niŜ jedno konto pocztowe). W kolejnym kroku wyłącz wtyczkę Gmaila
(i tak nie będzie działać). W kroku

Opcje

odznacz wszystkie pola, poza

Enable inline detection

Zaloguj się teraz na utworzone konto pocztowe przez przeglądarkę. Napisz nową wiadomość (upewnij się
Ŝ

e jest ona nieformatowana – PGP/MIME nie jest obsługiwane). Wpisz jakąś treść, zaznacz ją, kliknij

prawy przycisk i wybierz polecenie

FireGPG

→

Podpisz i zaszyfruj

(lub

Zaszyfruj

). WskaŜ klucz publiczny

adresata, a następnie własny klucz prywatny (jeśli wybrałeś szyfrowanie z podpisem i nie określiłeś
domyślnego klucza prywatnego), wpisz hasło i zatwierdź. Tekst zostanie zaszyfrowany. MoŜesz teŜ dodać
zaszyfrowane pliki. Wybierz polecenie

Narz

dzia

→

FireGPG

→

Pliki

→

Zaszyfruj

. WskaŜ plik, który

chcesz zaszyfrować, i jako nazwę nowego pliku wpisz  StaraNazwaWrazZRozszerzeniem.asc, dzięki
temu   ktoś,   kto   odbierze   wiadomość   w   programie   pocztowym   nie   będzie   miał   problemów
z odszyfrowaniem takiego załącznika. WskaŜ klucz publiczny odbiorcy, dołącz zaszyfrowany plik i wyślij
wiadomość.  JeŜeli   wskazujesz   klucze   publiczne   odbiorców,   to   nie   zapomnij   zaznaczyć   równieŜ
własnego   klucza   publicznego   –   w   przeciwnym   razie   nie   będziesz   mógł   odczytać   zapisanej
zaszyfrowanej wiadomości (Enigmail sam o to dba).
O ile szyfrowanie było proste, to deszyfrowanie jest ... jeszcze łatwiejsze. FireGPG sprawdza zawartość
strony pod kątem wystąpienia zaszyfrowanego tekstu. Jeśli znajdzie taki fragment, zwinie go w specjalny
blok,   który   będzie   zawierać   skrót   do   wyświetlenia   zaszyfrowanej   treści   (

Display original

) oraz

do odszyfrowania. Kliknij zatem

Odszyfruj

, wskaŜ klucz prywatny i podaj hasło a zobaczysz tekst,

który napisał nadawca. śeby odszyfrować załącznik, pobierz go na dysk i wybierz polecenie

Narz

dzia

→

FireGPG

→

Pliki

→

Odszyfruj

Z poziomu FireGPG takŜe moŜesz generować nowe klucze oraz importować je lub eksportować – nie
musisz uruchamiać Thunderbirda. Wybierz polecenie

Narz

dzia

→

FireGPG

→

Mened

er kluczy

. W oknie

znajduje się lista kluczy oraz kilka przycisków. NajwaŜniejsze z nich to:

Import from file

Eksportuj

do pliku

oraz

Nowy klucz

. Okno dialogowe tworzenia nowego klucza widoczne jest na zrzucie poniŜej.

Jak widzisz, przypomina trochę to z Enigmaila, musisz jednak dodatkowo podać adres email oraz nazwę
(co da pełny adres w postaci „Nazwa <email>”) – FireGPG nie wie jaki masz adres, ani nawet do kogo
wysyłasz wiadomości, dlatego ciągle musisz wskazywać klucze publiczne (jeśli się pomylisz, odbiorcy
nie będą mogli odszyfrować wiadomości).

/Thomas Anderson