Informatyka prawnicza
1
Informatyka prawnicza
Informatyka prawnicza – dziedzina nauki, której głównym przedmiotem badań są procesy gromadzenia,
systematyzowania, przetwarzania (w tym aktualizowania) i wyszukiwania informacji o prawie przy pomocy
Historia informatyki prawniczej w Polsce
Pojawienie się w latach 50. XX wieku komputerów stworzyło możliwość gromadzenia, systematyzowania,
rozpoczęto prowadzenie badań naukowych na ten temat. Wtedy też pojawiło się określenie "informatyka
prawnicza". W Polsce określenie to po raz pierwszy zostało użyte przez Jerzego Wróblewskiego w 1970 w referacie
zatytułowanym "Informatyka prawnicza – możliwości zastosowania cybernetyki" (rok później referat ten został
opublikowany w Państwie i Prawie nr 3-4). Dyscypliną pokrewną, a zarazem nieco starszą od informatyki
prawniczej, jest cybernetyka prawnicza.
Prekursorem i propagatorem obu tych dziedzin nauki był profesor Franciszek Studnicki, który w 1974 opublikował
pierwszy w Polsce skrypt (poradnik) dotyczący systemów wyszukiwawczych w zakresie prawa, a w 1978 –
podręcznik akademicki na ten temat.
Informatyka prawnicza przeżywała dynamiczny rozwój w drugiej połowie lat 70. i pierwszej połowie lat 80. XX
wieku. Wynikało to przede wszystkim z tego, że wielu przedstawicieli teorii prawa było zaangażowanych w prace
teoretyczno-projektowe związane z tworzeniem pierwszego w Polsce systemu informacji prawnej – Centralnego
Zautomatyzowanego Rejestru Aktów Normatywnych, które rozpoczęto w ośrodku informatycznym Biblioteki
Sejmowej w 1974. Dzięki temu w omawianym okresie pojawiło się kilka podręczników (poza podręcznikiem
Franciszka Studnickiego w tym czasie ukazały się również podręczniki Andrzeja Mrózka, Jerzego Kurcyusza,
Henryka Rota i Elżbiety Kolasińskiej oraz Małgorzaty Król, Zbigniewa Wojnickiego, Jerzego Wróblewskiego i
Marka Zirk-Sadowskiego), zbiorów artykułów oraz materiałów z konferencji.
przede wszystkim opracowanie przekrojowe Diany Pietruch-Reizes dotyczące rozwoju środków przekazu informacji
o prawie z 1991 oraz podręcznik Jacka Petzela z 1999. W tym jednak okresie znaczący rozwój następował w
zakresie praktycznych zastosowań informatyki prawniczej, zaczęły bowiem powstawać systemy informacji prawnej.
rolę podstawowego narzędzia w codziennej pracy prawników. To z kolei spowodowało, że pojawiła się potrzeba
prowadzenia badań naukowych analizujących wpływ systemów informacji prawnej na proces przepływu informacji
o prawie. Przykładem takiego nowego podejścia do zadań informatyki prawniczej jest podręcznik Wojciecha
Wiewiórowskiego i Grzegorza Wierczyńskiego, którego pierwsze wydanie ukazało się w 2006.
Zakres badań, którymi zajmuje się informatyka prawnicza stopniowo ewoluował. Początkowo do informatyki
prawniczej zaliczano badanie:
1.
1. procesów gromadzenia, systematyzowania, przetwarzania i wyszukiwania informacji o prawie za pomocą
komputerów,
2.
2. tworzenia i funkcjonowania baz z informacją faktograficzną przydatną w procesie tworzenia prawa,
3.
3. tworzenia i funkcjonowania programów automatycznego rozstrzygania,
4.
4. przepisów związanych z tymi procesami, takich jak przepisy o ochronie danych osobowych, ochronie programów
komputerowych itp.
Znaczące prace naukowe z informatyki prawniczej dotyczą głównie pierwszej grupy zagadnień i skupiają się na
procesach przepływu informacji o prawie. W procesach tych szczególną rolę odgrywają obecnie systemy informacji
