Legendarni władcy Polski
W najważniejszych polskich kronikach średniowiecznych wspominano władców, którzy
poprzedzali pierwszego historycznie potwierdzonego księcia Polski – Mieszka I. Byli to między
innymi:
Lech
,
Krak
,
Popiel
,
Piast
.
Piastowie – książęta Polan
Trzej bezpośredni poprzednicy
Mieszka I
są znani jedynie z relacji
Anonima zwanego Gallem
. Ich
historyczność jest dyskusyjna, jednak obecnie literatura skłania się do uznania listy władców
przekazanej przez Galla za zgodną z rzeczywistością
[1]
. Nie zalicza się ich do władców Polski. Sam
termin "Polska" nie jest poświadczony w tych wczesnych czasach, a ziemie, którymi władali
stanowiły prawdopodobnie tylko część późniejszej Polski.
Okres
panowania
Imię
władcy
Portret
władcy
Imię ojca
Imię
matki
Data
urodzenia
Data
śmierci
Ciekawostki
IX
-
X
wiek(?)
Siemowit
Piast
Rzepicha
nieznana
przełom
IX
i
X
wieku(?)
Pierwszy władca
z dynastii
Piastów
wg
relacji
Anonima
zwanego Gallem
X
wiek(?)
Lestek
Siemowit
nieznane nieznana
zapewne
930
-
950
(?)
X
wiek
Siemomysł
Lestek
nieznane nieznana
950
-
960
Piastowie – książęta i królowie Polski (do 1138)
Pierwszym władcą Polski potwierdzonym przez współczesne źródła był
Mieszko I
. Z władców
Polski z dynastii
Piastów
panujących między około
960
a
1138
rokiem trzech dostąpiło koronacji:
w
1025
roku
Bolesław I Chrobry
, w tym samym roku
Mieszko II Lambert
i w
1076
roku
Bolesław
II Szczodry
.
Według relacji
Kosmasa z Pragi
w
1085
roku cesarz
Henryk IV
nadał
Wratysławowi II
,
ówczesnemu władcy Czech, tytuł
króla Polski
; informacja ta jest jednak odrzucana przez większość
badaczy
[2]
.
Daty
panowania
Władca
Portret
władcy
Rodzice
Urodzony
Zmarł
Informacje
dodatkowe
ok.
960
-
992 Mieszko I
Siemomysł
,
nieznana
ok.
930
-
935
25 maja
992
Pierwszy władca
Polski
potwierdzony
przez współczesne
źródła.
992
-
1025
Bolesław I
Chrobry
Mieszko I
,
Dobrawa
czeska
967
17 czerwca
1025
Pierwszy król
Polski
(koronowany w
1025
), książę
Czech
1003
-
1004
.
1025
-
1031
Mieszko II
Lambert
Bolesław I
Chrobry
,
Emnilda
słowiańska
990
10 maja
1034
Po raz pierwszy.
Drugi król Polski
(koronowany w
1025).
1031
-
1032
Bezprym
Bolesław I
Chrobry
,
nieznana
Węgierka
986
lub
987
wiosna
1032
1032
-
1034
Mieszko II
Lambert
Bolesław I
Chrobry
,
Emnilda
słowiańska
990
10 maja
1034
Po raz drugi.
Źródła niemieckie
podają, że zrzekł
się korony w 1032
roku. W polskich
źródłach do
śmierci był
tytułowany
królem.
1034
-
1058
Kazimierz I
Odnowiciel
Mieszko II
Lambert
,
Rycheza
lotaryńska
1016
1058
Wypędzony w
1037 lub 1038
roku. Powrócił w
1039 lub 1040
roku.
1058
-
1079
Bolesław II
Szczodry
Kazimierz I
Odnowiciel
,
Maria
Dobroniega
ok. 1042
2
lub
3
kwietnia
1081
lub
1082
Trzeci król Polski
(koronowany w
1076). Znany
również jako
Bolesław II
Śmiały
1079
-
1102
Władysław I
Herman
Kazimierz I
Odnowiciel
,
Maria
Dobroniega
ok. 1043
4 czerwca
1102
1102
-
1107
Zbigniew
Władysław I
Herman
,
nieznana
Polka
ok. 1070
8 lipca 1113?
książę
wielkopolski,
mazowiecki i
kujawski w latach
1102-1107
1107
-
1138
Bolesław III
Krzywousty
Władysław I
Herman
Judyta
czeska
20 sierpnia
1085
lub
1086
28
października
1138
książę małopolski,
śląski i
sandomierski w
latach 1102-1107,
książę Polski w
latach 1107-1138
Okres rozbicia dzielnicowego
Ustawa sukcesyjna Bolesława III Krzywoustego
zapoczątkowała w Polsce okres rozbicia
dzielnicowego. Najważniejszym z książąt miał być władca dzielnicy senioralnej (w jej granicach
znajdowała się
stolica
państwa –
Kraków
), będący zarazem – zgodnie z zasadą
senioratu
–
najstarszym z rodu. Zasada ta została podważona już w
1146
roku wraz z wypędzeniem
Władysława II Wygnańca
, załamała się w wyniku decyzji
zjazdu łęczyckiego
w
1180
roku, chociaż
jeszcze w XIII wieku część pretendentów do dzielnicy krakowskiej powoływała się na swoje prawa
z racji bycia najstarszym w rodzie.
Piastowie – książęta krakowscy
Daty
panowania
Władca
Portret
władcy
Rodzice
Urodzony
Zmarł
Informacje
dodatkowe
1138-1146
Władysław II
Wygnaniec
Bolesław III
Krzywousty,
Zbysława
kijowska
1105
30 maja
1159
Książę śląski
1138-1146.
1146-1173
Bolesław IV
Kędzierzawy
Bolesław III
Krzywousty,
Salomea z
Bergu
ok.
1121/1122
5
stycznia
1173
Książę
mazowiecki
1138-1173, śląski
1146-1163.
1173-1177
Mieszko III
Stary
Bolesław III
Krzywousty,
Salomea z
Bergu
1122/1125
13 lub 14
marca
1202
Po raz pierwszy.
Książę
wielkopolski
1138-1179, 1182-
1202.
1177-1191
Kazimierz II
Sprawiedliwy
Bolesław III
Krzywousty,
Salomea z
Bergu
1138
4 maja
1194
Po raz pierwszy.
Książę wiślicki
1166-1173,
sandomierski
1173-1194,
mazowiecki
1186-1194.
1191
Mieszko III
Stary
Bolesław III
Krzywousty,
Salomea z
Bergu
1122/1125
13 lub 14
marca
1202
Po raz drugi.
1191-1194
Kazimierz II
Sprawiedliwy
Bolesław III
Krzywousty,
Salomea z
Bergu
1138
4 maja
1194
Po raz drugi.
1194-1198
Leszek Biały
Kazimierz II
Sprawiedliwy,
Helena
znojemska
ok.
1184/1185
24
listopada
1227
Po raz pierwszy.
1198-1199
Mieszko III
Stary
Bolesław III
Krzywousty,
Salomea z
Bergu
1122/1125
13 lub 14
marca
1202
Po raz trzeci.
1199
Leszek Biały
Kazimierz II
Sprawiedliwy,
Helena
znojemska
ok.
1184/1185
24
listopada
1227
Po raz drugi.
1199-1202
Mieszko III
Stary
Bolesław III
Krzywousty,
Salomea z
Bergu
1122/1125
13 lub 14
marca
1202
Po raz czwarty.
1202
[3]
Władysław III
Laskonogi
Mieszko III
Stary,
Eudoksja
kijowska
1161/1167
3
listopada
1231
Po raz pierwszy.
Książę
wielkopolski
1202-1220.
1202-1210
Leszek Biały
Kazimierz II
Sprawiedliwy,
Helena
znojemska
ok.
1184/1185
24
listopada
1227
Po raz trzeci.
1210-1211
Mieszko I
Plątonogi
Władysław II
Wygnaniec,
Agnieszka
austriacka
1131-1146
1211
Książę raciborski
1173-1211,
opolski 1202-
1211.
1211-1227
Leszek Biały
Kazimierz II
Sprawiedliwy,
Helena
znojemska
ok.
1184/1185
24
listopada
1227
Po raz czwarty.
1227-1229
Władysław III
Laskonogi
Mieszko III
Stary,
Eudoksja
kijowska
1161/1167
3
listopada
1231
Po raz drugi. W
latach 1228-1229
w jego
zastępstwie rządy
w dzielnicy
senioralnej
sprawował
Henryk I
Brodaty
[4]
.
1229-1232
Konrad I
mazowiecki
Kazimierz II
Sprawiedliwy,
Helena
znojemska
ok. 1187
31
sierpnia
1247
Po raz pierwszy.
Tytuł księcia
krakowskiego
przyjął dopiero
po śmierci
Władysława
Laskonogiego
[5]
.
Książę
mazowiecki od
1202
[6]
.
1232-1238
Henryk I
Brodaty
Bolesław I
Wysoki
,
Krystyna
1165-1170
19 marca
1238
Książę śląski od
1201.
1238-1241
Henryk II
Pobożny
Henryk I
Brodaty,
Jadwiga z
Andechs
1196-1207
9
kwietnia
1241
Książę śląski od
1238.
1241
Bolesław II
Rogatka
Henryk II
Pobożny,
Anna
Przemyślidka
ok.
1220/1225
26
grudnia
1278
1241-1243
Konrad I
mazowiecki
Kazimierz II
Sprawiedliwy,
Helena
znojemska
ok. 1187
31
sierpnia
1247
Po raz drugi.
1243-1279
Bolesław V
Wstydliwy
Leszek Biały,
Grzymisława
21 czerwca
1226
7 grudnia
1279
1279-1288
Leszek
Czarny
Kazimierz I
kujawski
,
Konstancja
śląska
ok. 1240-
1243
30
września
1288
Książę sieradzki i
łęczycki.
1288-1290
Henryk IV
Prawy
Henryk III
Biały
,
Judyta
mazowiecka
1257/1258
23
czerwca
1290
Książę
wrocławski od
1270.
1290-1291
Przemysł II
Przemysł I
,
Elżbieta
wrocławska
14
października
1257
8 lutego
1296
Czwarty król
Polski
(koronowany w
1295). Książę
poznański od
1273,
wielkopolski od
1279, gdański od
1294.
Przemyślidzi – książęta krakowscy
W
1291
roku księstwo krakowskie znalazło się w rękach czeskiego króla
Wacława II
. W
1292
roku
zajął on księstwo sandomierskie, a w
1299
roku także Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie. W
1300
roku został koronowany na króla Polski przez arcybiskupa gnieźnieńskiego
Jakuba Świnkę
.
Wacław II zmarł
21 czerwca
1305
roku i rządy po nim objął jego syn
Wacław III
.
4 sierpnia
1306
roku został on jednak zamordowany w trakcie przygotowań do wyprawy do Polski. We wrześniu
tego samego roku
Kraków
znalazł się w rękach
Władysława I Łokietka
.
Następcy Wacława III na tronie czeskim –
Rudolf III Habsburg
,
Henryk Karyncki
i
Jan
Luksemburski
– zgłaszali pretensje do polskiego tronu. Ostatecznie w listopadzie
1335
roku na
zjeździe wyszehradzkim Jan Luksemburski zrzekł się roszczeń do polskiej korony w zamian za 20
tysięcy kóp groszy praskich.
Daty
panowania
Władca
Portret
władcy
Rodzice
Urodzony
Zmarł
Informacje
dodatkowe
1291-1305
Wacław
II
Przemysł
Ottokar II
,
Kunegunda
Halicka
27
października
1271
21
czerwca
1305
Piąty król Polski
(koronowany w
1300).
1305-1306
Wacław
III
Wacław II,
Guta
Habsburżanka
6 października
1289
4 sierpnia
1306
Piastowie – książęta krakowscy
W
1306
roku księciem krakowskim został
Władysław I Łokietek
z
kujawskiej linii
Piastów, który
już wcześniej opanował księstwo sandomierskie. W
1314
roku zajął Wielkopolskę.
20 stycznia
1320
roku został koronowany na króla Polski, kładąc w ten sposób kres okresowi rozbicia
dzielnicowego.
Daty
panowania
Władca
Portret
władcy
Rodzice
Urodzony Zmarł
Informacje
dodatkowe
1306-1320
Władysław I
Łokietek
Kazimierz I
kujawski
,
Eufrozyna
opolska
1260
2 marca
1333
Koronowany 20
stycznia w 1320.
Pozostali książęta
Na terenie Polski w dobie rozbicia dzielnicowego powstało szereg księstw. Z nich księstwa
wielkopolskie, kujawskie, a później także mazowieckie po wymarciu poszczególnych linii Piastów
powróciły pod władzę królów Polski.
Księstwa śląskie w XIV wieku stały się czeskim lennym, jednak w niektórych aż do XVII wieku
rządzili Piastowie (najdłużej w księstwie brzesko-legnickim do 1675 roku). Część księstw śląskich
po wymarciu miejscowych Piastów zostało bezpośrednio wcielonych do Korony Czeskiej, w
niektórych jako czescy lennicy rządzili przedstawiciele innych dynastii (najdłużej w księstwie
cieszyńskim do 1918 roku).
Władcami księstw powstałych w Polsce, obok księstwa krakowskiego, w okresie rozbicia
dzielnicowego byli:
książęta wielkopolscy
– w
1314
roku Wielkopolska weszła w skład jednoczącego się
Królestwa Polskiego
książęta sandomierscy
– w
1304
roku księstwo sandomierskie zajął
Władysław I Łokietek
,
który w
1320
roku został koronowany na króla Polski
książęta mazowieccy
– w
1526
roku Mazowsze zostało inkorporowane do Korony Polskiej
książęta kujawscy
– ostatni książę kujawski
Władysław Biały
w
1363
lub
1364
roku
abdykował na rzecz polskiego króla
Kazimierza III Wielkiego
książęta wrocławscy
– od
1335
roku lennicy czescy, od
1335
roku księstwo wrocławskie
było własnością królów czeskich
Książęta legnicko-brzescy
– od
1329
roku lennicy czescy
książęta świdnicko-jaworscy
– w
1392
roku księstwo świdnicko-jaworskie weszło w skład
Korony Czeskiej
książęta ziębiccy
książęta głogowscy
– w
1331
roku księstwo głogowskie weszło w skład Królestwa
Czeskiego
książęta żagańscy
– od 1329 roku lennicy czescy
książęta oleśniccy
– od 1329 roku lennicy czescy
książęta opolsko-raciborscy
książęta cieszyńscy
– od 1327 roku lennicy czescy
książęta oświęcimscy
– od 1327 roku lennicy czescy
książęta opolscy
– od 1327 roku lennicy czescy
książęta raciborscy
– od 1327 roku lennicy czescy
Piastowie – królowie Polski
W
1306
roku księciem krakowskim został
Władysław I Łokietek
z
kujawskiej linii
Piastów, który
już wcześniej opanował księstwo sandomierskie. W
1314
roku zajął Wielkopolskę.
20 stycznia
1320
roku został koronowany na króla Polski, kładąc w ten sposób kres okresowi rozbicia
dzielnicowego.
Daty
panowania
Władca
Portret
władcy
Rodzice
Urodzony
Zmarł
Informacje
dodatkowe
1320-1333
Władysław I
Łokietek
Kazimierz I
kujawski
,
Eufrozyna
opolska
1260
2 marca
1333
1333-1370
Kazimierz III
Wielki
Władysław I
Łokietek,
Jadwiga
kaliska
30 kwietnia
1310
5 listopada
1370
Koronowany 25
kwietnia w 1333.
Andegawenowie – królowie Polski
W
1370
roku zmarł
Kazimierz III Wielki
, król Polski, nie pozostawiając legalnego męskiego
potomstwa. Na mocy wcześniejszych umów kolejnym władcą został siostrzeniec zmarłego –
Ludwik Węgierski
.
Ludwik zmarł w
1382
roku, nie pozostawiając męskiego potomstwa. Zgodnie z wcześniejszymi
umowami polski tron miał przypaść jednej z jego córek. Ostatecznie w
1384
roku władcą została
najmłodsza,
Jadwiga
.
Daty
panowania
Władca
Portret
władcy
Rodzice
Urodzony/a Zmarł/a
Informacje
dodatkowe
1370-1382
Ludwik
Węgierski
Karol Robert
,
Elżbieta
Łokietkówna
5 marca 1326
10
września
1382
Król Węgier
1342-1382.
1384-1399
Jadwiga
Andegaweńska
Ludwik
Węgierski
,
Elżbieta
Bośniaczka
między 3
października
1373 a 18
lutego 1374
17 lipca
1399
Koronowana na
"króla Polski".
Od 1386
współrządziła ze
swoim mężem
Władysławem II
Jagiełłą.
Jagiellonowie
Jesienią
1384
Jadwiga Andegaweńska
przybyła z
Węgier
do Polski
[7]
, gdzie
16 października
tego
roku w
Krakowie
została koronowana przez
arcybiskupa gnieźnieńskiego
Bodzantę
na KRÓLA
POLSKI. Wobec jej małoletności ster rządów w państwie dzierżyli możnowładcy małopolscy,
pozostający w kontakcie z jej matką Elżbietą Bośniaczką, jednakże nie powołano regenta,
ponieważ, jak pisze
Jan Długosz
, wszystko co mówiła lub czyniła znamionowało sędziwego wieku
powagę. W
1386
roku królem Polski został
Władysław II Jagiełło
, wielki książę litewski. Założona
przez niego dynastia
Jagiellonów
panowała w Polsce do
1572
roku. Przez znaczny część rządów tej
dynastii Polskę i Litwę łączyła unia personalna, przekształcona w
1569
roku w unię realną.
W latach
1444
-
1447
Polska nie miała króla. Początkowo liczono się z możliwością powrotu
Władysława III Warneńczyka
, później jego brat
Kazimierz IV Jagiellończyk
przez dwa lata toczył
pertraktacje z polskimi panami, głównie odnośnie charakteru unii polsko-litewskiej. Ostatecznie
doszli do porozumienia, a Kazimierz Jagiellończyk
25 czerwca
1447 roku został koronowany na
króla Polski.
Popularność tej dynastii sprawiła, że
13 grudnia
1575
roku "królem Polski" obrano
Annę
Jagiellonkę
, siostrę
Zygmunta II Augusta
. Dwa dni później na jej męża, a zarazem władcę Korony i
Litwy wybrano
Stefana Batorego
Daty
panowania
Władca
Portret
władcy
Rodzice
Urodzony
Zmarł
Informacje
dodatkowe
1386-1434
Władysław II
Jagiełło
Olgierd
Giedyminowic
,
Julianna
twerska
ok. 1362(?)
1
czerwca
1434
Najwyższy
książę litewski
1386-1434,
wielki książę
litewski 1377-
1392. W latach
1386-1399
współrządził ze
swoją żoną
Jadwigą.
1434-1444
Władysław III
Warneńczyk
Władysław II
Jagiełło,
Zofia
Holszańska
31
października
1424
10
listopada
1444
Król Węgier
1440-1444,
najwyższy
książę litewski
1434-1440
(tytularny do
1444).
1447-1492
Kazimierz IV
Jagiellończyk
Władysław II
Jagiełło,
Zofia
Holszańska
30 listopada
1427
7
czerwca
1492
Wielki książę
litewski 1440-
1492.
1492-1501
Jan I Olbracht
Kazimierz IV
Jagiellończyk,
Elżbieta
Rakuszanka
27 grudnia
1459
17
czerwca
1501
1501-1506
Aleksander
Jagiellończyk
Kazimierz IV
Jagiellończyk,
Elżbieta
Rakuszanka
5 sierpnia
1461
19
sierpnia
1506
Wielki książę
litewski 1492-
1506.
1506-1548
Zygmunt I
Stary
Kazimierz IV
Jagiellończyk,
Elżbieta
Rakuszanka
1 stycznia
1467
1
kwietnia
1548
Wielki książę
litewski 1506-
1548.
1548-1572
Zygmunt II
August
Zygmunt I
Stary,
Bona Sforza
1 sierpnia
1520
7 lipca
1572
Wielki książę
litewski. Na tron
litewski został
wyniesiony w
1529 roku. Na
króla Polski
został
koronowany w
1530 roku.
Władcy elekcyjni Rzeczypospolitej Obojga Narodów
W latach
1573
-
1795
Polską (Koroną), tworzącą wraz z Litwą
Rzeczpospolitą Obojga Narodów
,
rządzili królowie wybierani w drodze
wolnej elekcji
.
13 grudnia
1575
roku
Anna Jagiellonka
została wybrana w wolnej elekcji królem Polski i wielkim
księciem litewskim, a dzień później stronnictwo szlacheckie pod przewodnictwem
Jana
Zamoyskiego
uznało ten fakt, przydając jej na małżonka
Stefana Batorego
[9]
.
Kilkakrotnie dochodziło do podwójnych elekcji.
12 grudnia
1575 roku stronnictwo habsburskie
obrało królem cesarza
Maksymiliana II Habsburga
, lecz ostatecznie królem wybrano jego
kontrkandydata – Stefana Batorego. Sam Maksymilian zmarł niedługo potem – 12 października
1576
roku.
19 sierpnia
1587
roku większość poparła
Zygmunta III Wazę
, lecz trzy dni później Jakub
Woroniecki, biskup kijowski, popierany przez grupę magnatów ogłosił królem
Maksymiliana III
Habsburga
. Ten
27 września
tego samego roku zaprzysiągł
pacta conventa
. Pokonany w
bitwie pod
Byczyną
, na mocy traktatu bytomsko-będzińskiego
9 marca
1589
roku miał zrzec się tytuł króla
Polski.
27 czerwca
1697
roku prymas
Michał Stefan Radziejowski
ogłosił królem Polski
Franciszka
Ludwika księcia Conti
, z kolei uzurpujący sobie prawa interrexa, biskup kujawski,
Stanisław
Dąmbski
–
Augusta II Mocnego
. Ostatecznie władcą został August, zaś zwolennicy Contiego uznali
go królem
21 maja
1698
roku na mocy ugody łowickiej.
Maksymilian II Habsburg, Maksymilian III Habsburg i Franciszek Ludwik Conti są pomijani w
zestawieniach polskich władców
[10]
.
Rzeczpospolita Obojga Narodów zniknęła z mapy Europy w wyniku
rozbiorów
dokonanych przez
Rosję, Prusy i Austrię. Ostatni traktat rozbiorowy podpisano
24 października
1795
roku. Miesiąc
później,
25 listopada
, w
Grodnie
abdykował ostatni król Polski –
Stanisław August Poniatowski
.
Rozbiory Polski były bezprawnym aktem agresji. Zaborcy złamali zasadę dobrej wiary, z której
wynika obowiązek dotrzymywania umów
[11]
, a także regułę, że nie wolno w stosunkach
międzypaństwowych wysuwać pretensji bezzasadnych lub wygasłych. Złamali także zasadę
nieingerencji w stosunki wewnętrzne drugiego państwa.
Daty
panowania
Władca
Portret
władcy
Rodzice
Urodzony
Zmarł
Informacje
dodatkowe
1573–1575
Henryk
Walezy
Henryk II
Walezjusz
,
Katarzyna
Medycejska
19 września
1551
2 sierpnia
1589
Król Francji
1574-1589.
1576–1586
Stefan Batory
Stefan Batory
,
Katarzyna
Telegdi
27 września
1533
12 grudnia
1586
Książę
Siedmiogrodu
1571-1576.
1587–1632
Zygmunt III
Waza
Jan III Waza
,
Katarzyna
Jagiellonka
20 czerwca
1566
30 kwietnia
1632
Król Szwecji
1592-1599.
1632–1648
Władysław
IV Waza
Zygmunt III
Waza,
Anna
Habsburżanka
9 czerwca
1595
20 maja
1648
tytularny król
Szwecji 1632-
1648, wybrany
carem Rosji w
1610,
tytularny car
Rosji do 1634
1648–1668
Jan II
Kazimierz
Zygmunt III
Waza,
Konstancja
Habsburżanka
22 marca
1609
16 grudnia
1672
Abdykował 16
września
1668;
tytularny król
Szwecji 1648-
1660.
1669–1673
Michał
Korybut
Wiśniowiecki
Jeremi
Wiśniowiecki
,
Gryzelda
Zamoyska
31 lipca
1640
10 listopada
1673
1674–1696
Jan III
Sobieski
Jakub Sobieski
,
Zofia Teofila
Daniłowiczówna
17 sierpnia
1629
17 czerwca
1696
1697–1706
August II
Mocny
Jan Jerzy III
,
Anna Zofia
duńska
12 maja
1670
1 lutego
1733
Po raz
pierwszy.
Elektor
Saksonii
1694-1733.
1706–1709
Stanisław
Leszczyński
Rafał
Leszczyński
,
Anna
Jabłonowska
20
października
1677
23 lutego
1766
Po raz
pierwszy.
1709–1733
August II
Mocny
Jan Jerzy III,
Anna Zofia
duńska
12 maja
1670
1 lutego
1733
Po raz drugi.
1733–1736
Stanisław
Leszczyński
Rafał
Leszczyński,
Anna
Jabłonowska
20
października
1677
23 lutego
1766
Po raz drugi.
1733–1763
August III
Sas
August II
Mocny,
Krystyna
Eberhardyna
17
października
1696
5
października
1763
Elektor
Saksonii
1733-1763.
1764–1795
Stanisław
August
Poniatowski
Stanisław
Poniatowski
,
Konstancja
Czartoryska
17 stycznia
1732
12 lutego
1798
Abdykował w
1795 roku na
rzecz
Rosji
[12]
.
Władcy ziem polskich w okresie zaborów
W
1795
roku Rzeczpospolita Obojga Narodów zniknęła z mapy politycznej Europy, podzielona
między
Cesarstwo Rosji
,
Królestwo Prus
i
Księstwo Austrii
. Rozbiory były bezprawnym aktem
agresji. Żadne z państw zaborczych nie mogło sobie rościć pretensji do bycia następcą prawnym
Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Władcy państw zaborczych dodawali do swojej tradycyjnej tytulatury określenia związane z
ziemiami znajdującymi się w granicach dawnej Rzeczypospolitej:
królowie Prus
– od
1815
do
1918
roku używali tytułu
Wielkiego Księcia Poznańskiego
,
mimo likwidacji autonomii samego księstwa w
1849
roku,
carowie Rosji
– od 1815 do
1831
roku nosili tytuł
Króla Polski
(jedynie Mikołaj I
koronował się osobno w Warszawie na króla Polski),
1831
-
1917
cara Polski.
cesarze Austrii
– do 1918 roku nosili tytuł
Króla Galicji i Lodomerii
i
Wielkiego Księcia
Krakowa
.
W latach
1807
-1815 istniało
Księstwo Warszawskie
, którego pierwszym i jedynym władcą był
Fryderyk August I
, król saski, wnuk polskiego króla
Augusta III
. Księstwo również nie było
kontynuacją Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Po
kongresie wiedeńskim
(1815) utworzono
Królestwo Polskie
(zwane Kongresówką), które przetrwało do
powstania styczniowego
. Było ono
w unii personalnej z Cesarstwem Rosyjskim. Na rzecz władców tego cesarstwa abdykował
Stanisław August Poniatowski w 1795 roku. Legalności władzy Romanowów w Polsce nie
podważało żadne europejskie państwo.
Daty
panowania
Władca
Portret
władcy
Rodzice
Urodzony
Zmarł
Informacje
dodatkowe
1815-1825
Aleksander I
Romanow
Paweł I
Romanow
Maria
Fiodorowna
23 grudnia
1777
1 grudnia
1825
Także cesarz Rosji
w l. 1801-1825
1825-1831
Mikołaj I
Romanow
Paweł I
Romanow
Maria
Fiodorowna
6 lipca 1796
2 marca
1855
Także cesarz w l.
1825-1855
W
1831
Sejm zdetronizował Mikołaja, ale nie jest jasne czy miał do tego prawo ponieważ nie
przewidywała tego polska konstytucja. Po pokonaniu Polski w wojnie trwającej po powstaniu
listopadowym carowie dalej używali polskich tytułów.