plik

Dyrektywy techniki prawodawczej w zakresie legislacji administracyjnej (c.d.)



Nakaz zachowania komunikatywności tj. zrozumiałości tekstu

prawnego

(§ 6 ZTP- „Zasad techniki prawodawczej)
Przepisy  prawne  redaguje  się  tak,  aby  dokładnie  i  w  sposób  zrozumiały  dla  adresatów
zawartych w nich norm wyrażały intencje ustawodawcy.



Nakaz redagowania zgodnie z regułami składni języka

powszechnego (§ 7 ZTP)

- zdania w tekście prawnym redaguje się zgodnie z powszechnie przyjętymi regułami składni
języka polskiego, unikając zdań wielokrotnie złożonych.
- chodzi o to, by tekst prawny formułować w etnicznym języku powszechnym. Prawodawca
korzysta  ze  słownictwa  języka  powszechnego,  a  wyrażenia  złożone  buduje  zgodnie  z  jego
regułami.  Dzięki  temu  osiąga  wysoki  stopień  komunikatywności  swoich  wypowiedzi  dla
każdego  użytkownika  języka  powszechnego.  Stopień  ten  jest  tym  wyższy,  im  twórca  teksu
bieglej  włada  językiem  powszechnym  i  im  większą  ma  umiejętność  formułowania
wypowiedzi w sposób prosty.



Nakaz posługiwania się pojęciami w powszechnie przyjętym

znaczeniu (§ 8 ZTP)

-  w  tekście  prawnym  należy  posługiwać  się  poprawnymi  wyrażeniami  językowymi  w  ich
podstawowym i powszechnie przyjętym znaczeniu
- komunikatywny jest wszak ten tekst prawny, który jest zrozumiały dla odbiorcy;
- używać powinno się jedynie tych form języka polskiego, które można znaleźć w słownikach
ogólnych.

Należy natomiast unikać posługiwania się:
-  określeniami  specjalistycznymi  (profesjonalizmami),  jeżeli  mają  odpowiedniki  w  języku
powszechnym;

-  określeniami  lub  zapożyczeniami  obcojęzycznymi,  chyba,  że  nie  mają  dokładnego
odpowiednika w języku polskim;

-  nowo  tworzonymi  pojęciami  lub  strukturami  językowymi  (neologizmami),  chyba,  że  w
dotychczasowym słownictwie polskim brak jest odpowiedniego określenia;

-  gdy  słowo  zastosowane  w  tekście  prawnym  ma  wiele  znaczeń,  odrzucamy  skrajne
znaczenia, np. wulgaryzmy, archaizmy itd.



Nakaz posługiwania się określeniami użytymi w ustawie

podstawowej (§ 9 ZTP)

- w tekście prawnym należy posługiwać się określeniami, które zostały użyte akcie prawnym
o charakterze podstawowym dla danej dziedziny spraw, w szczególności w ustawie określanej
jako „kodeks” lub „prawo”;

-  np.  pojęcia  wyjaśnione  w  ustawie  Prawo  łowieckie  albo  Kodeks  karny,  mogą  mieć
zastosowanie  zewnętrzne,  czyli  ich  rozumienie  będzie  takie  same  na  gruncie  innych  aktów
prawnych;



Nakaz konsekwencji terminologicznej (zakaz wykładni

homonimicznej) (§ 10 ZTP)

-  do  oznaczenia  jednakowych  pojęć  używa  się  jednakowych  określeń,  a  różnych  pojęć  nie
oznacza  się  tymi  samymi  określeniami.  Z  tego  wynikają  2  istotne  postanowienia  dotyczące
konsekwencji redakcyjnej w posługiwaniu się terminami i pojęciami:

+ postanowienie pozytywne  –  należy używać  tych samych terminów dla tych samych pojęć
we wszystkich przypadkach, w których pojęcia te powinny wystąpić; 3

+  postanowienie  negatywne  –  zakazuje  się  stosowania  tych  samych  terminów  dla  różnych
pojęć;
-  zatem,  gdy  słowo  powtarza  się  w  tekście  przyjmujemy,  że  za  każdym  razem  ma  to  samo
znaczenie
-  gdy  zaś  jakieś  pojęcie  oznaczone  jest  różnymi  słowami,  przyjmujemy,  że  chodzi  jednak  o
różne sprawy



Zakaz zamieszczania wypowiedzi, które nie służą wyrażaniu
norm prawnych (§ 11 ZTP)

-  w  tekście  prawnym  nie  zamieszcza  się  wypowiedzi,  które  nie  służą  wyrażaniu  norm
prawnych,  a  w  szczególności  apeli,  postulatów,  zaleceń,  upomnień  oraz  uzasadnień
formułowanych norm.

-  tekst  prawny  powinien  zawierać  jedynie  te  wypowiedzi,  które  służą  wyrażeniu  norm
postępowania lub dokonaniu aktów konwencjonalnych. Wadliwe jest zatem zamieszczanie w
tekście  prawnym  jakichkolwiek  wypowiedzi,  które  służą  innemu  celowi,  np.  uzasadnieniu
wprowadzenia  danych  norm,  zachęceniu  do  ich  realizowanie  itp.  Takie  nienormatywne
wypowiedzi  musiałyby  w  procesie  interpretacji  być  odczytane  jako  elementy  wyznaczające
treść norm postępowania.

-  w  praktyce  działania  organów  państwa  (np.  wymiaru  sprawiedliwości)  może  się  pojawić
potrzeba  wpływania  na  sposób  i  kierunek  działania  podległych  tym  organom  instytucji  czy
jednostek  organizacyjnych.  W  tego  rodzaju  przypadkach  można  kierować  do  nich  pisemne
polecenia  czy  apele,  ale  nie  mogą  mieć  one  formy  aktu  normatywnego  czy  przepisu
zamieszczonego  w  akcie  normatywnym  (np.  wytyczne  ministra  sprawiedliwości  czy
prokuratora generalnego);

- czasami niestety zdarza się, że próbuje się regulować normatywnie kwestie nie nadające się
do  normowania.  Wtedy  też  tekst  prawny,  który  miał  wyrażać  normy  prawne,  faktycznie
zawiera wiele wypowiedzi brzmiących jak postulaty, apele, itd.