1998-148-973\374

Dz.U.98.148.973

ROZPORZ

DZENIE

MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ

z dnia 1 grudnia 1998 r.

w sprawie bezpiecze

stwa i higieny pracy na stanowiskach

wyposa

onych w monitory ekranowe.

(Dz. U. z dnia 10 grudnia 1998 r.)

Na podstawie art. 237

§ 1 Kodeksu pracy zarz

dza si

, co nast

puje:

§ 1. Rozporz

dzenie okre

la:

1) wymagania bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz ergonomii dla stanowisk pracy wyposa

onych w moni-

tory ekranowe,

2) wymagania dotycz

ce organizacji pracy na stanowiskach wyposa

onych w monitory ekranowe.

§ 2. Ilekro

w rozporz

dzeniu jest mowa o:

1) monitorze ekranowym - nale

y przez to rozumie

urz

dzenie do wy

wietlania informacji w trybie alfa-

numerycznym lub graficznym, niezale

nie od metody uzyskiwania obrazu,

2) stanowisku pracy - nale

y przez to rozumie

przestrze

pracy, wraz z wyposa

eniem w

rodki i przed-

mioty pracy, obejmuj

cym:

a) wyposa

enie podstawowe, w tym monitor ekranowy, klawiatur

lub inne urz

dzenia wej

ciowe, jed-

nostk

centraln

lub stacj

dyskietek,

b) wyposa

enie dodatkowe, w tym drukark

, skaner, mysz, trackball,

c) wyposa

enie pomocnicze, w tym stół, krzesło, uchwyt na dokument, podnó

ek,

3) systemie komputerowym - nale

y przez to rozumie

urz

dzenia wchodz

ce w skład wyposa

enia pod-

stawowego i dodatkowego stanowiska pracy wraz z oprogramowaniem,

4) pracowniku - nale

y przez to rozumie

osob

zatrudnion

przez pracodawc

, w tym praktykanta i

sta

yst

, u

ytkuj

w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połow

dobowego wymiaru

czasu pracy.

§ 3. Przepisów rozporz

dzenia nie stosuje si

do:

1) kabin kierowców oraz kabin sterowniczych maszyn i pojazdów,
2) systemów komputerowych na pokładach

rodków transportu,

3) systemów komputerowych przeznaczonych głównie do u

ytku publicznego,

4) systemów przeno

nych nie przeznaczonych do u

ytkowania na danym stanowisku pracy,

5) kalkulatorów, kas rejestruj

cych i innych urz

dze

z małymi ekranami do prezentacji danych lub wyni-

ków pomiarów,

6) maszyn do pisania z wy

wietlaczem ekranowym.

§ 4. Pracodawca jest obowi

zany organizowa

stanowiska pracy z monitorami ekranowymi w taki spo-

sób, aby spełniały one minimalne wymagania bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz ergonomii, okre

lone w

zał

czniku do niniejszego rozporz

dzenia.

§ 5. 1. Pracodawca jest obowi

zany do przeprowadzania na stanowiskach pracy, wyposa

onych w mo-

nitory ekranowe, oceny warunków pracy w aspekcie:
1) organizacji stanowisk pracy, w tym rozmieszczenia elementów wyposa

enia, w sposób zapewniaj

spełnienie wymaga

bezpiecze

stwa i higieny pracy,

2) stanu elementów wyposa

enia stanowisk pracy, zapewniaj

cego bezpiecze

stwo pracy, w tym ochron

przed pora

eniem pr

dem elektrycznym,

3) obci

ąŜ

enia narz

du wzroku oraz układu mi

ęś

niowo-szkieletowego pracowników,

4) obci

ąŜ

enia pracowników czynnikami fizycznymi, w tym szczególnie nieodpowiednim o

wietleniem,

5) obci

ąŜ

enia psychicznego pracowników, wynikaj

cego ze sposobu organizacji pracy.

2. Ocena, o której mowa w ust. 1, powinna by

przeprowadzana w szczególno

ci dla nowo tworzonych

stanowisk oraz po ka

dej zmianie organizacji i wyposa

enia stanowisk pracy. Na podstawie oceny praco-

dawca jest obowi

zany podejmowa

działania maj

ce na celu usuni

cie stwierdzonych zagro

i uci

ąŜ

li-

ci.

§ 6. Pracodawca jest obowi

zany:

1) informowa

pracowników o wszystkich aspektach ochrony zdrowia i bezpiecze

stwa pracy na stanowi-

skach pracy, w tym o wynikach przeprowadzonej oceny, o której mowa w § 5, oraz wszelkich

rodkach

bezpiecze

stwa i ochrony zdrowia,

2) przeszkoli

pracowników w zakresie bezpiecze

stwa i higieny pracy w trybie okre

lonym w odr

bnych

przepisach.

§ 7. Pracodawca jest obowi

zany zapewni

pracownikom:

1) ł

czenie przemienne pracy zwi

zanej z obsług

monitora ekranowego z innymi rodzajami prac nie ob-

ąŜ

cymi narz

du wzroku i wykonywanymi w innych pozycjach ciała - przy nieprzekraczaniu godziny

nieprzerwanej pracy przy obsłudze monitora ekranowego lub

2) co najmniej 5-minutow

przerw

, wliczan

do czasu pracy, po ka

dej godzinie pracy przy obsłudze mo-

nitora ekranowego.

§ 8. 1. Pracodawca jest obowi

zany zapewni

pracownikom zatrudnionym na stanowiskach z monito-

rami ekranowymi profilaktyczn

opiek

zdrowotn

, w zakresie i na zasadach okre

lonych w odr

bnych prze-

pisach.

2. Pracodawca jest obowi

zany zapewni

pracownikom okulary koryguj

ce wzrok, zgodne z zalece-

niem lekarza, je

eli wyniki bada

okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdro-

wotnej, o której mowa w ust. 1, wyka

Ŝą

potrzeb

ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora

ekranowego.

§ 9. 1. Rozporz

dzenie wchodzi w

ycie po upływie 3 miesi

cy od dnia ogłoszenia, z zastrze

eniem ust.

2. Istniej

ce w dniu wej

cia w

ycie rozporz

dzenia stanowiska pracy wyposa

one w monitory ekrano-

we powinny by

dostosowane do wymaga

okre

lonych w rozporz

dzeniu nie pó

niej ni

w ci

gu 2 lat od

dnia jego wej

cia w

ycie, z wyj

tkiem pkt 5.1 lit. f) i g) zał

cznika do rozporz

dzenia, które dotycz

nowo

tworzonych stanowisk pracy.

ZAŁ

CZNIK

MINIMALNE WYMAGANIA BEZPIECZE

STWA I HIGIENY PRACY ORAZ ERGONOMII, JAKIE POWIN-

NY SPEŁNIA

STANOWISKA PRACY WYPOSA

ONE W MONITORY EKRANOWE

1. Wyposa

enie stanowiska pracy oraz sposób rozmieszczenia elementów tego wyposa

enia nie mo

powodowa

podczas pracy nadmiernego obci

ąŜ

enia układu mi

ęś

niowo-szkieletowego i (lub) wzroku oraz

ródłem zagro

dla pracownika.

2. 1. Monitor ekranowy powinien spełnia

nast

puj

ce wymagania:

a) znaki na ekranie powinny by

wyra

ne i czytelne,

b) obraz na ekranie powinien by

stabilny, bez t

tnienia lub innych form niestabilno

ci,

c) jaskrawo

ść

i kontrast znaku na ekranie powinny by

łatwe do regulowania w zale

ci od warunków

wietlenia stanowiska pracy,

d) regulacje ustawienia monitora powinny umo

liwia

pochylenie ekranu co najmniej 20° do tyłu i 5° do

przodu oraz obrót wokół własnej osi co najmniej o 120° - po 60° w obu kierunkach,

e) ekran monitora powinien by

pokryty warstw

antyodbiciow

lub wyposa

ony w odpowiedni filtr.

2. 2. W razie potrzeby wynikaj

cej z indywidualnych cech antropometrycznych pracownika, powinna

yta oddzielna podstawa monitora lub regulowany stół.

2. 3. Ustawienie ekranu monitora wzgl

dem

ródeł

wiatła powinno ogranicza

nienie i odbicia

wia-

tła.

3. 1. Klawiatura powinna stanowi

osobny element wyposa

enia podstawowego stanowiska pracy.

3. 2. Konstrukcja klawiatury powinna umo

liwia

ytkownikowi przyj

cie pozycji, która nie powodowa-

łaby zm

czenia mi

ęś

ni ko

czyn górnych podczas pracy. Klawiatura powinna posiada

w szczególno

ci:

a) mo

liwo

ść

regulacji k

ta nachylenia w zakresie 0

15°,

b) odpowiedni

wysoko

ść

- przy spełnieniu warunku, aby wysoko

ść

rodkowego rz

du klawiszy alfa-

numerycznych z literami A, S..., licz

c od płaszczyzny stołu, nie przekraczała 30 mm dla przynajm-

niej jednej pozycji pochylenia klawiatury.

3. 3. Powierzchnia klawiatury powinna by

matowa, a znaki na klawiaturze powinny by

kontrastowe i

czytelne.

4. 1. Konstrukcja stołu powinna umo

liwia

dogodne ustawienie elementów wyposa

enia stanowiska

pracy, w tym zró

nicowan

wysoko

ść

ustawienia monitora ekranowego i klawiatury.

4. 2. Szeroko

ść

i gł

boko

ść

stołu powinna zapewnia

a) wystarczaj

powierzchni

do łatwego posługiwania si

elementami wyposa

enia stanowiska i wy-

konywania czynno

ci zwi

zanych z rodzajem pracy,

b) ustawienie klawiatury z zachowaniem odległo

ci nie mniejszej ni

100 mm mi

dzy klawiatur

przedni

kraw

dzi

stołu,

c) ustawienie elementów wyposa

enia w odpowiedniej odległo

ci od pracownika, to jest w zasi

gu jego

czyn górnych, bez konieczno

ci przyjmowania wymuszonych pozycji.

4. 3. Wysoko

ść

stołu oraz siedziska krzesła powinna by

taka, aby zapewniała:

a) naturalne poło

enie ko

czyn górnych przy obsłudze klawiatury, z zachowaniem co najmniej k

prostego mi

dzy ramieniem i przedramieniem,

b) odpowiedni k

t obserwacji ekranu monitora w zakresie 20°

50° w dół (licz

c od linii poziomej na wy-

soko

ci oczu pracownika do linii poprowadzonej od jego oczu do

rodka ekranu), przy czym górna

kraw

ekranu monitora nie powinna znajdowa

powy

ej oczu pracownika,

c) odpowiedni

przestrze

do umieszczenia nóg pod blatem stołu.

4. 4. Powierzchnia blatu stołu powinna by

matowa, najlepiej barwy jasnej.

5. 1. Krzesło stanowi

ce wyposa

enie stanowiska pracy powinno posiada

a) dostateczn

stabilno

ść

, przez wyposa

enie go w podstaw

co najmniej pi

ciopodporow

z kółkami

jezdnymi,

b) wymiary oparcia i siedziska, zapewniaj

ce wygodn

pozycj

ciała i swobod

ruchów,

c) regulacj

wysoko

ci siedziska w zakresie 400

500 mm, licz

c od podłogi,

d) regulacj

wysoko

ci oparcia oraz regulacj

pochylenia oparcia w zakresie: 5° do przodu i 30° do tyłu,

e) wyprofilowanie płyty siedziska i oparcia odpowiednie do naturalnego wygi

cia kr

gosłupa i odcinka

udowego ko

czyn dolnych,

f) mo

liwo

ść

obrotu wokół osi pionowej o 360°,

g) podłokietniki.

5. 2. Mechanizmy regulacji wysoko

ci siedziska i pochylenia oparcia powinny by

łatwo dost

pne i pro-

ste w obsłudze oraz tak usytuowane, aby regulacj

na było wykonywa

w pozycji siedz

cej.

6. 1. Je

li przy pracy istnieje konieczno

ść

korzystania z dokumentów, stanowisko pracy nale

y wyposa-

w uchwyt na dokument, posiadaj

cy regulacj

ustawienia wysoko

ci, pochylenia oraz odległo

ci od pra-

cownika.

6. 2. Uchwyt na dokument powinien znajdowa

przed pracownikiem - mi

dzy ekranem monitora i

klawiatur

- lub w innym miejscu - w pozycji minimalizuj

cej uci

ąŜ

liwe ruchy głowy i oczu.

7. 1. Na

yczenie pracownika, a tak

e gdy wysoko

ść

krzesła uniemo

liwia pracownikowi płaskie, spo-

czynkowe ustawienie stóp na podłodze, stanowisko pracy nale

y wyposa

w podnó

ek.

7. 2. Podnó

ek powinien mie

t pochylenia w zakresie 0°

15°, a jego wysoko

ść

powinna by

dosto-

sowana do potrzeb wynikaj

cych z cech antropometrycznych pracownika.

7. 3. Powierzchnia podnó

ka nie powinna by

liska, a sam podnó

ek nie powinien przesuwa

podłodze podczas u

ywania.

8. 1. Stanowisko pracy powinno by

tak zaprojektowane, aby pracownik miał zapewnion

dostateczn

przestrze

pracy, pozwalaj

na umieszczenie wszystkich elementów obsługiwanych r

cznie w zasi

czyn górnych.

8. 2. Stanowisko pracy wyposa

one w monitor ekranowy powinno by

tak usytuowane w pomieszcze-

niu, aby zapewniało pracownikowi swobodny dost

p do tego stanowiska. Odległo

ci mi

dzy s

siednimi mo-

nitorami powinny wynosi

co najmniej 0,6 m, a mi

dzy pracownikiem i tyłem s

siedniego monitora - co naj-

mniej 0,8 m.

8. 3. Odległo

ść

oczu pracownika od ekranu monitora powinna wynosi

400

750 mm.

9. 1. O

wietlenie powinno zapewnia

komfort pracy wzrokowej, a szczególnie:

a) poziom nat

ęŜ

enia o

wietlenia powinien spełnia

wymagania okre

lone w Polskich Normach,

b) nale

y ograniczy

nienie bezpo

rednie od opraw, okien, przezroczystych lub półprzezroczystych

cian albo jasnych płaszczyzn pomieszczenia oraz ol

nienie odbiciowe od ekranu monitora, w

szczególno

ci przez stosowanie odpowiednich opraw o

wietleniowych, instalowanie

aluzji lub za-

słon w oknach.

9. 2. Dopuszcza si

stosowanie opraw o

wietlenia miejscowego, pod warunkiem

e b

to oprawy nie

powoduj

ce ol

nienia.

10. Przy projektowaniu, doborze i modernizacji oprogramowania, a tak

e przy planowaniu wykonywania

zada

z u

yciem ekranu monitora pracodawca powinien uwzgl

dnia

w szczególno

ci nast

puj

ce wyma-

gania:

a) oprogramowanie powinno odpowiada

zadaniu przewidzianemu do wykonania,